alamatesoall
11-20-2012, 05:38 PM
در جامعه‌ای مانند جامعه ایرانی که همواره در معرض آسیب‌هایی از نوع تهاجم فرهنگی قرار دارد، تجمل گرایی آفتی است که می‌تواند مردم را از دین‌داری و تمسک به ارزش‌های اسلامی دور کند.
این عارضه آنگاه که در درون جامعه نهادینه شد آسیب‌های فراوانی را متوجه جامعه خواهد کرد. اینکه رهبران اسلامی و دینی ما همواره تجمل گرایی را یکی از نشانه‌های دوری از یادخدا دانسته و بر پرهیز از این رفتار ناپسند تاکید کرده‌اند، یکی هم به این دلیل است که تمسک و توسل به ارزش‌های اسلامی با رفتارهایی از این دست رقیق می‌شود و هر از گاه جای ارزش‌ها را می‌گیرد.
تجمل گرایی بنا به فرمایش بزرگان اگرچه برای همه خطرناک است اما برای اهالی قدرت خطرناک‌تر است. اینکه روایات و نقل‌ها و خاطرات متعدد و متنوع از نوع زیست ساده و به دور از تجمل رهبر معظم انقلاب از زبان برخی نزدیکان ایشان منتشر شده، به این معنی است که ایشان نیز یکی از آفت‌های حوزه سیاسی را تجمل گرایی می‌دانند و همواره مسئولان را از این رفتار بر حذر داشته‌اند.
ایشان همواره توصیه به ساده زیستی را علاوه بر آنکه یک ارزش الهی است، بیشتر از این باب مورد توجه و التفات قرار داده و مسئولان را به رعایت آن توصیه کرده‌اند که مردم با مشاهده زندگی مرفه مسئولان از اصل دین و انقلاب ناامید و یا خدای نکرده دور شوند و این آسیبی غیرقابل جبران خواهد بود.
● آفت‌های اجتماعی
از سوی دیگر تجمل گرایی در جامعه و در میان خانواده‌ها نیز تبعات ناخوشایندی دارد.
در همین خصوص کارشناس و مشاور امور بانوان سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفته است: <تجمل گرایی یکی از عوامل اصلی افزایش آمار طلاق و بالا رفتن سن ازدواج در جوانان است.>
در برخی از پژوهش‌ها تجمل‌گرایی و تمایل به خرج‌های خارج از قاعده را یکی از عوامل افسردگی برشمرده‌اند و در این باب توصیه به مراجعه به پزشک کرده‌اند.
● ازدواج‌های پرهزینه
معاون فرهنگی اجتماعی سازمان ملی جوانان می‌گوید: تجمل‌گرایی و تشریفات در همه طبقات جامعه وجود دارد و محدود به قشر خاصی نیست.
علی‌اکبر عصارنیا در زمینه ازدواج‌های پر هزینه و شیوع آن در جامعه افزود: باید در این زمینه رسانه‌ها فرهنگ‌سازی کنند. عوارض تجملات باید برای جامعه مطرح شود، عوارض تجملات تنها مراسم عروسی را شامل نمی‌شود، اگر روحیه تجمل‌گرایی در خانواده‌ها مطرح شود منجر به این می‌شود که رضایت از زندگی زناشویی کم شود و این مورد فقط مختص به مراسم عروسی نیست بلکه در مراحل بعد از ازدواج نیز مرد مجبور است چند نوبت کار کند و موجب کاهش شیرینی زندگی می‌شود.
وی ادامه داد: آسایش افراد بیشتر شده ولی متقابلا آرامش آنها کمتر شده و علت مهم آن تجمل‌گرایی افراطی است که مطمئنا آسایش نمی‌تواند. آرامش خانواده را تامین کند. البته وجود امکانات در حد معمولی لازم است اما اگر به محض اینکه از حدی فراتر رود باهم بودن خانواده را از بین می‌برد و در این صورت خانواده دیگر معنایی ندارد.
معاون فرهنگی اجتماعی سازمان ملی جوانان تصریح کرد: کاش صدا و سیما می‌توانست صحنه‌های بعد از عروسی و صحنه‌های معمول افرادی که اهل تجملات هستند را خوب نشان دهد! کاش می‌توانست نشان دهد خیلی از زوجین بعد از ازدواج به دلیل همین تجمل‌گرایی و تشریفات رنگ آرامش را نمی‌‌بینند و به دنبال راه‌های فرعی و غیرمعمول هستند.
وی تاکید کرد: تجملات و خواسته‌های زیاد مالی بیشتر از آن که باعث اختلاف شود، منجر به دوری می‌شود زمانی که زن و شوهر مجبور هستند برای تامین خواسته‌های زیاد در زندگی کار بسیاری انجام دهند و ساعت‌های بیشتری را از یکدیگر دور باشند، لحظات خوش با هم بودن در خانواده به حداقل می‌رسد و این باعث می‌شود خانواده تبدیل به یک انبار وسایل شود هر چند که اصل خانواده دیگر معنی سابق را ندارد.
عصارنیا افزود: این‌گونه خانواده‌ها بیش از آنکه دچار طلاق عینی شوند دچار طلاق عاطفی می‌شوند و تک تک افراد خانواده آرامش را در غیر از خانواده دنبال می‌کنند مهمترین عارضه تجمل‌گرایی در خانواده دوری و تبعات عاطفی در کانون خانواده است.
از دیگر عوارض این پدیده می‌توان به تحدید منابع، آلودگی‌های محیط زیست و فاصله اجتماعی و تشدید رفتارهای غلط فردی و اجتماعی چون <اسراف> اشاره کرد. سوال اساسی این است که چرا جامعه ما گرایش به مصرف‌گرایی دارد؟ چرا مصرف‌گرایی برای عده‌ای نوعی افتخار محسوب می‌شود؟ آیا میان مصرف‌گرایی و توسعه نیافتگی اقتصادی رابطه‌ای وجود دارد؟ چگونه می‌توان گرایش به مصرف‌گرایی را در سطح جامعه کاهش داد؟ چگونه می‌توان مردم را در مسیر درست مصرف کردن هدایت کرد؟ چه موانعی معضل مصرف گرایی را تشدید می‌کند؟
اگر زیربنای مناسب تولید و در‌آمد افزونتری وجود نداشته باشد و در عین حال بر مصرف تاکید شود، آسیب‌های متعددی در جامعه بروز می‌کند. در شرایط رونق اقتصادی و بالا رفتن قدرت خرید مردم، مصرف‌گرایی رواج می‌یابد ولی عوامل فرهنگی در تعیین حدود آن بسیار موثرند. از جمله عوامل مهم در کنترل مصرف: تشویق مردم به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، ارائه الگوهای صحیح مصرف و ایجاد زمینه مناسب جهت فعالیت اقتصادی است.
در جامعه ایران در سال‌های اخیر به رغم ماهیت و جهت‌گیری معنوی انقلاب، به علل مختلف ارزش‌های مادی رواج یافت و ارزش‌های معنوی را تحت‌الشعاع خود قرار داد. مصرف‌گرایی به صورت اخص آن در بین کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه عمدتا بعد از جنگ رواج پیدا کرد. دولت و صاحبان صنایع ابتدا در کشورهای صنعتی و بعد در کشورهای در حال توسعه، انسان را به عنوان یک ماشین مصرف‌کننده، مد نظر قرار دادند تا از این رهگذر به اهداف اقتصادی که همانا افزایش مداوم سود است، نائل شوند. بنابراین مصرف‌گرایی، ضامن چیزی جز نیازهای کاذبی نیست که در خدمت صنایع و کشورهای صنعتی قرار گیرد. از آنجا که مصرف‌گرایی، برداشت بیش از اندازه هر فرد از منابع نادر و کمیاب خانواده است، لاجرم این موضوع باعث فشارهای متعددی بر خانواده خواهد شد.
● دیواری در برابر توسعه
از سوی دیگر این پدیده در جهات دیگری نیز موجب صدمات غیرقابل جبران خواهد شد. مصرف‌گرایی، سدی در مقابل توسعه است، زیرا مانع از سرمایه‌گذاری جهت طرح و اجرای زیر‌ساخت‌های توسعه می‌شود. هر اندازه که در درون جامعه تبلیغات ناسالم در سطح بالا و سطح فرهنگ عمومی در حد پایین باشد به همان اندازه نیز امکان پذیرش روحیه راحت‌طلبی و تجمل پرستی بیشتر است. انسان‌هایی که کمتر اعتماد به نفس داشته و کمتر در مورد نقش‌شان در درون جامعه تفکر می‌کنند، سهل‌تر پذیرای روحیه مصرف‌گرایی در جامعه هستند. اگر بتوانیم آگاهی و سطح فرهنگ عمومی را افزایش دهیم، قادر خواهیم بود هم بهره‌وری تولید را افزایش داده و هم از مصرف‌گرایی جلوگیری کرده و لاجرم از اتلاف منابع ممانعت به عمل آورده و همین امر، منابع را به حد وفور برای گسترش ظرفیت‌های تولیدی در اختیار خواهد گذاشت. مصرف‌گرایی سبب شکاف بین طبقات مختلف مردم است. هر اندازه توزیع ثروت و در‌آمد در جامعه نامتوازن باشد روحیه مصرف‌گرایی رواج و گسترش سریع‌تری در درون جامعه خواهد داشت، به علاوه منبع کسب در‌آمد، عامل اساسی برای روحیه مصرف‌گرایی خواهد بود. بدین صورت در‌آمدهای کلان که از طریق کسب رانت‌های مختلف حاصل شده باشد به خاطر این که از طریق تولید حاصل نمی‌شود، روحیه مصرف گرایی را نیز سریع‌تر رواج می‌دهد. بنابراین هر گاه دگرگونی‌های اقتصادی، حقوقی، اجتماعی، کمتر باشد امکان ایجاد این رانت کمتر بوده و در نتیجه کسب ثروت‌های بی‌حساب و با‌دآورده مشکل‌تر شده و لاجرم از تجملات و لوکس‌گرایی و به عبارت دیگر و کلی‌تر تجمل‌گرایی کاسته خواهد شد. از طرفی تکنولوژی جدید نیازهای جدید خلق کرده است. نظام سرمایه‌داری بدون مصرف گرایی قادر به ادامه حیات نخواهد بود.بخشی از وظائف حاکمیت، آموزش درست مصرف در سطوح مختلف آموزش اجتماعی‌ست و با این وجود هیچ تلاشی برای آموزش این مساله در کتب درسی یا فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی مشاهده نشده، به این ترتیب ضعف آموزش، تشدید روحیه تجمل‌گرایی و مصرف‌گرایی توسط طبقه دلال و غیر مولد جامعه را به وجود آورده است.
● تولد دلال‌‌ها و مصرف‌زدگی
حضور فعال بخش‌های دلال و واسطه‌گری اقتصادی در جامعه ما شرایطی به وجود آورده است که حتی نظام اقتصادی را در مقابله با مفاسدی نظیر سرمایه‌گذاری‌های غیرتولیدی با مشکل مواجه کرده است. در این صورت اگر سیستم بتواند سمت و سوی تولید جامعه را تعیین کند و جامعه نیز از تحرک طبقاتی بازماند، قاعدتا می‌توان انتظار داشت که الگوی مصرف در جامعه تصحیح شود و با تولید بالقوه منطبق گردد. هرگونه اصلاح در نظام مصرف باید مبتنی بر زیر ساخت تولیدی جامعه باشد و امکانی را فراهم آورد که الگوی مصرف با پشتوانه تولید تجهیز شود. مصرف گرایی، ریشه در ساختار اجتماعی دارد و نمی‌توان صرفا یکی از نهادهای اجتماعی نظیر خانواده، سیاست، اقتصاد و یا فرهنگ را مسئول چنین وضعیتی تلقی کرد. بنابراین اگر خانواده در ابداع الگوی مصرف جمع در جامعه باز می‌ماند به معنی آن است که نظام تولیدی مناسبی وجود ندارد که خانواده بتواند متناسب با آن به جامعه‌پذیری نقش‌های مصرفی در بین اعضای خود بپردازد.
● آموزش، بهترین سلاح است
مجموعه آسیب‌هایی که برشمردیم تنها بخشی از تاثیرات مخرب پدیده‌ای است که با صنعتی شدن و رواج الگوهای رفاهی مدرن می‌تواند بر جامعه ای مثل جامعه ایران عارض شود.
بی تردید در خود غرب و حتی در برخی از کشورهای آسیایی نیز این پدیده رایج شده اما در بسیاری موارد راهکارهایی برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر آن طراحی گردیده است. این طرح‌ها ممکن است نتواند صدمات ناشی از تجمل‌گرایی و مصرف زدگی را به صفر برساند اما بی تردید می‌تواند ما را از مشکلات بیشتر و افزون‌تر مصون بدارد.
در این راستا باید بیش از همه بر آموزش به ویژه از سطوح پایین و در سنین اندک به کودکان و نوجوانان تاکید کرد. یکی از راهکارهایی که جوامع صنعتی برای پرهیز و مصون ماندن از مشکلات این پدیده اندیشیده‌اند آموزش به کودکان و نوجوانان و نسل‌هایی است که سال‌های بعد به عرصه می‌رسند. اینان بدون تردید می‌توانند بسیار بیشتر و بهتر از پدران خود که درگیر این عارضه بوده‌اند، خود را از مصائب این پدیده مصون بدارند.
از سوی دیگر بر اشاعه فرهنگ قناعت در جامعه تاکید شده و به حق به عنوان یکی دیگر از راهکارهای موثر در این زمینه از آن نام برده شده است. وقتی اقشار گوناگون جامعه با صدمات و تبعات تجمل و عدم تعادل در مصرف آشنا شوند و تاثیرات آن بر حوزه‌های مختلف را به چشم ببینند بدون تردید گامی بلند در جهت کاهش عوارض این عارضه‌ها برداشته خواهد شد.
محمدعلی حسینی شیرازی
shamisapsy.ir
این عارضه آنگاه که در درون جامعه نهادینه شد آسیب‌های فراوانی را متوجه جامعه خواهد کرد. اینکه رهبران اسلامی و دینی ما همواره تجمل گرایی را یکی از نشانه‌های دوری از یادخدا دانسته و بر پرهیز از این رفتار ناپسند تاکید کرده‌اند، یکی هم به این دلیل است که تمسک و توسل به ارزش‌های اسلامی با رفتارهایی از این دست رقیق می‌شود و هر از گاه جای ارزش‌ها را می‌گیرد.
تجمل گرایی بنا به فرمایش بزرگان اگرچه برای همه خطرناک است اما برای اهالی قدرت خطرناک‌تر است. اینکه روایات و نقل‌ها و خاطرات متعدد و متنوع از نوع زیست ساده و به دور از تجمل رهبر معظم انقلاب از زبان برخی نزدیکان ایشان منتشر شده، به این معنی است که ایشان نیز یکی از آفت‌های حوزه سیاسی را تجمل گرایی می‌دانند و همواره مسئولان را از این رفتار بر حذر داشته‌اند.
ایشان همواره توصیه به ساده زیستی را علاوه بر آنکه یک ارزش الهی است، بیشتر از این باب مورد توجه و التفات قرار داده و مسئولان را به رعایت آن توصیه کرده‌اند که مردم با مشاهده زندگی مرفه مسئولان از اصل دین و انقلاب ناامید و یا خدای نکرده دور شوند و این آسیبی غیرقابل جبران خواهد بود.
● آفت‌های اجتماعی
از سوی دیگر تجمل گرایی در جامعه و در میان خانواده‌ها نیز تبعات ناخوشایندی دارد.
در همین خصوص کارشناس و مشاور امور بانوان سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفته است: <تجمل گرایی یکی از عوامل اصلی افزایش آمار طلاق و بالا رفتن سن ازدواج در جوانان است.>
در برخی از پژوهش‌ها تجمل‌گرایی و تمایل به خرج‌های خارج از قاعده را یکی از عوامل افسردگی برشمرده‌اند و در این باب توصیه به مراجعه به پزشک کرده‌اند.
● ازدواج‌های پرهزینه
معاون فرهنگی اجتماعی سازمان ملی جوانان می‌گوید: تجمل‌گرایی و تشریفات در همه طبقات جامعه وجود دارد و محدود به قشر خاصی نیست.
علی‌اکبر عصارنیا در زمینه ازدواج‌های پر هزینه و شیوع آن در جامعه افزود: باید در این زمینه رسانه‌ها فرهنگ‌سازی کنند. عوارض تجملات باید برای جامعه مطرح شود، عوارض تجملات تنها مراسم عروسی را شامل نمی‌شود، اگر روحیه تجمل‌گرایی در خانواده‌ها مطرح شود منجر به این می‌شود که رضایت از زندگی زناشویی کم شود و این مورد فقط مختص به مراسم عروسی نیست بلکه در مراحل بعد از ازدواج نیز مرد مجبور است چند نوبت کار کند و موجب کاهش شیرینی زندگی می‌شود.
وی ادامه داد: آسایش افراد بیشتر شده ولی متقابلا آرامش آنها کمتر شده و علت مهم آن تجمل‌گرایی افراطی است که مطمئنا آسایش نمی‌تواند. آرامش خانواده را تامین کند. البته وجود امکانات در حد معمولی لازم است اما اگر به محض اینکه از حدی فراتر رود باهم بودن خانواده را از بین می‌برد و در این صورت خانواده دیگر معنایی ندارد.
معاون فرهنگی اجتماعی سازمان ملی جوانان تصریح کرد: کاش صدا و سیما می‌توانست صحنه‌های بعد از عروسی و صحنه‌های معمول افرادی که اهل تجملات هستند را خوب نشان دهد! کاش می‌توانست نشان دهد خیلی از زوجین بعد از ازدواج به دلیل همین تجمل‌گرایی و تشریفات رنگ آرامش را نمی‌‌بینند و به دنبال راه‌های فرعی و غیرمعمول هستند.
وی تاکید کرد: تجملات و خواسته‌های زیاد مالی بیشتر از آن که باعث اختلاف شود، منجر به دوری می‌شود زمانی که زن و شوهر مجبور هستند برای تامین خواسته‌های زیاد در زندگی کار بسیاری انجام دهند و ساعت‌های بیشتری را از یکدیگر دور باشند، لحظات خوش با هم بودن در خانواده به حداقل می‌رسد و این باعث می‌شود خانواده تبدیل به یک انبار وسایل شود هر چند که اصل خانواده دیگر معنی سابق را ندارد.
عصارنیا افزود: این‌گونه خانواده‌ها بیش از آنکه دچار طلاق عینی شوند دچار طلاق عاطفی می‌شوند و تک تک افراد خانواده آرامش را در غیر از خانواده دنبال می‌کنند مهمترین عارضه تجمل‌گرایی در خانواده دوری و تبعات عاطفی در کانون خانواده است.
از دیگر عوارض این پدیده می‌توان به تحدید منابع، آلودگی‌های محیط زیست و فاصله اجتماعی و تشدید رفتارهای غلط فردی و اجتماعی چون <اسراف> اشاره کرد. سوال اساسی این است که چرا جامعه ما گرایش به مصرف‌گرایی دارد؟ چرا مصرف‌گرایی برای عده‌ای نوعی افتخار محسوب می‌شود؟ آیا میان مصرف‌گرایی و توسعه نیافتگی اقتصادی رابطه‌ای وجود دارد؟ چگونه می‌توان گرایش به مصرف‌گرایی را در سطح جامعه کاهش داد؟ چگونه می‌توان مردم را در مسیر درست مصرف کردن هدایت کرد؟ چه موانعی معضل مصرف گرایی را تشدید می‌کند؟
اگر زیربنای مناسب تولید و در‌آمد افزونتری وجود نداشته باشد و در عین حال بر مصرف تاکید شود، آسیب‌های متعددی در جامعه بروز می‌کند. در شرایط رونق اقتصادی و بالا رفتن قدرت خرید مردم، مصرف‌گرایی رواج می‌یابد ولی عوامل فرهنگی در تعیین حدود آن بسیار موثرند. از جمله عوامل مهم در کنترل مصرف: تشویق مردم به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، ارائه الگوهای صحیح مصرف و ایجاد زمینه مناسب جهت فعالیت اقتصادی است.
در جامعه ایران در سال‌های اخیر به رغم ماهیت و جهت‌گیری معنوی انقلاب، به علل مختلف ارزش‌های مادی رواج یافت و ارزش‌های معنوی را تحت‌الشعاع خود قرار داد. مصرف‌گرایی به صورت اخص آن در بین کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه عمدتا بعد از جنگ رواج پیدا کرد. دولت و صاحبان صنایع ابتدا در کشورهای صنعتی و بعد در کشورهای در حال توسعه، انسان را به عنوان یک ماشین مصرف‌کننده، مد نظر قرار دادند تا از این رهگذر به اهداف اقتصادی که همانا افزایش مداوم سود است، نائل شوند. بنابراین مصرف‌گرایی، ضامن چیزی جز نیازهای کاذبی نیست که در خدمت صنایع و کشورهای صنعتی قرار گیرد. از آنجا که مصرف‌گرایی، برداشت بیش از اندازه هر فرد از منابع نادر و کمیاب خانواده است، لاجرم این موضوع باعث فشارهای متعددی بر خانواده خواهد شد.
● دیواری در برابر توسعه
از سوی دیگر این پدیده در جهات دیگری نیز موجب صدمات غیرقابل جبران خواهد شد. مصرف‌گرایی، سدی در مقابل توسعه است، زیرا مانع از سرمایه‌گذاری جهت طرح و اجرای زیر‌ساخت‌های توسعه می‌شود. هر اندازه که در درون جامعه تبلیغات ناسالم در سطح بالا و سطح فرهنگ عمومی در حد پایین باشد به همان اندازه نیز امکان پذیرش روحیه راحت‌طلبی و تجمل پرستی بیشتر است. انسان‌هایی که کمتر اعتماد به نفس داشته و کمتر در مورد نقش‌شان در درون جامعه تفکر می‌کنند، سهل‌تر پذیرای روحیه مصرف‌گرایی در جامعه هستند. اگر بتوانیم آگاهی و سطح فرهنگ عمومی را افزایش دهیم، قادر خواهیم بود هم بهره‌وری تولید را افزایش داده و هم از مصرف‌گرایی جلوگیری کرده و لاجرم از اتلاف منابع ممانعت به عمل آورده و همین امر، منابع را به حد وفور برای گسترش ظرفیت‌های تولیدی در اختیار خواهد گذاشت. مصرف‌گرایی سبب شکاف بین طبقات مختلف مردم است. هر اندازه توزیع ثروت و در‌آمد در جامعه نامتوازن باشد روحیه مصرف‌گرایی رواج و گسترش سریع‌تری در درون جامعه خواهد داشت، به علاوه منبع کسب در‌آمد، عامل اساسی برای روحیه مصرف‌گرایی خواهد بود. بدین صورت در‌آمدهای کلان که از طریق کسب رانت‌های مختلف حاصل شده باشد به خاطر این که از طریق تولید حاصل نمی‌شود، روحیه مصرف گرایی را نیز سریع‌تر رواج می‌دهد. بنابراین هر گاه دگرگونی‌های اقتصادی، حقوقی، اجتماعی، کمتر باشد امکان ایجاد این رانت کمتر بوده و در نتیجه کسب ثروت‌های بی‌حساب و با‌دآورده مشکل‌تر شده و لاجرم از تجملات و لوکس‌گرایی و به عبارت دیگر و کلی‌تر تجمل‌گرایی کاسته خواهد شد. از طرفی تکنولوژی جدید نیازهای جدید خلق کرده است. نظام سرمایه‌داری بدون مصرف گرایی قادر به ادامه حیات نخواهد بود.بخشی از وظائف حاکمیت، آموزش درست مصرف در سطوح مختلف آموزش اجتماعی‌ست و با این وجود هیچ تلاشی برای آموزش این مساله در کتب درسی یا فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی مشاهده نشده، به این ترتیب ضعف آموزش، تشدید روحیه تجمل‌گرایی و مصرف‌گرایی توسط طبقه دلال و غیر مولد جامعه را به وجود آورده است.
● تولد دلال‌‌ها و مصرف‌زدگی
حضور فعال بخش‌های دلال و واسطه‌گری اقتصادی در جامعه ما شرایطی به وجود آورده است که حتی نظام اقتصادی را در مقابله با مفاسدی نظیر سرمایه‌گذاری‌های غیرتولیدی با مشکل مواجه کرده است. در این صورت اگر سیستم بتواند سمت و سوی تولید جامعه را تعیین کند و جامعه نیز از تحرک طبقاتی بازماند، قاعدتا می‌توان انتظار داشت که الگوی مصرف در جامعه تصحیح شود و با تولید بالقوه منطبق گردد. هرگونه اصلاح در نظام مصرف باید مبتنی بر زیر ساخت تولیدی جامعه باشد و امکانی را فراهم آورد که الگوی مصرف با پشتوانه تولید تجهیز شود. مصرف گرایی، ریشه در ساختار اجتماعی دارد و نمی‌توان صرفا یکی از نهادهای اجتماعی نظیر خانواده، سیاست، اقتصاد و یا فرهنگ را مسئول چنین وضعیتی تلقی کرد. بنابراین اگر خانواده در ابداع الگوی مصرف جمع در جامعه باز می‌ماند به معنی آن است که نظام تولیدی مناسبی وجود ندارد که خانواده بتواند متناسب با آن به جامعه‌پذیری نقش‌های مصرفی در بین اعضای خود بپردازد.
● آموزش، بهترین سلاح است
مجموعه آسیب‌هایی که برشمردیم تنها بخشی از تاثیرات مخرب پدیده‌ای است که با صنعتی شدن و رواج الگوهای رفاهی مدرن می‌تواند بر جامعه ای مثل جامعه ایران عارض شود.
بی تردید در خود غرب و حتی در برخی از کشورهای آسیایی نیز این پدیده رایج شده اما در بسیاری موارد راهکارهایی برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر آن طراحی گردیده است. این طرح‌ها ممکن است نتواند صدمات ناشی از تجمل‌گرایی و مصرف زدگی را به صفر برساند اما بی تردید می‌تواند ما را از مشکلات بیشتر و افزون‌تر مصون بدارد.
در این راستا باید بیش از همه بر آموزش به ویژه از سطوح پایین و در سنین اندک به کودکان و نوجوانان تاکید کرد. یکی از راهکارهایی که جوامع صنعتی برای پرهیز و مصون ماندن از مشکلات این پدیده اندیشیده‌اند آموزش به کودکان و نوجوانان و نسل‌هایی است که سال‌های بعد به عرصه می‌رسند. اینان بدون تردید می‌توانند بسیار بیشتر و بهتر از پدران خود که درگیر این عارضه بوده‌اند، خود را از مصائب این پدیده مصون بدارند.
از سوی دیگر بر اشاعه فرهنگ قناعت در جامعه تاکید شده و به حق به عنوان یکی دیگر از راهکارهای موثر در این زمینه از آن نام برده شده است. وقتی اقشار گوناگون جامعه با صدمات و تبعات تجمل و عدم تعادل در مصرف آشنا شوند و تاثیرات آن بر حوزه‌های مختلف را به چشم ببینند بدون تردید گامی بلند در جهت کاهش عوارض این عارضه‌ها برداشته خواهد شد.
محمدعلی حسینی شیرازی
shamisapsy.ir