اعتماد به نفس و مثبت اندیشی

[Borna66]

چگونه فرد خوشبينی باشيم؟
"آنچه كه منزلت و شان شما را تعيين مي كند رفتار
و نگرش است نه استعداد و قابليتهاي ذاتيتان."
-- زيگ زاگار همه ما با مثل ها و حـكايـات زيـادي در مـورد خـوشبـيـني
بـرخـورد كرده ايم، امـا ممكـن است قـدرت حقـيقي ديــدن
جـهـان از طريق عينک خوش بينـي را درک نـكرده بـاشـيـم.
قدرتي كه مي توانـد بر همه چيز بسيار اثـر گـذار بـاشـد از
زندگي روزمره و انتخاب همسر گرفته تا گزينه هاي شغلي
و موفقيتهاي دراز مدت.

[Borna66]

نواهای درون ذهن شما


آن نـداي درونـي ذهـن شـمـا كـه زمـزمـه مـي كـنـد، هـر چـيزي امكان پذير است بـجـاي غير ممكن است، يا چه روز خوبي است، بجاي زندگي سخت است همانـند نوري براي گذشتن از پيچ و خم دشواري هاي زندگي ياريتان ميكند.

خوش بيني محض در افراد بصورت نادر يافت شده و چنين اشخاصي اغلب مـورد پـسند ديـگـران نيستند. ما كساني كه دایما در حال خوشحالي و شـادمـاني هسـتـند را مـورد تـمسخر قـرارداده و خـود آشـكارا بـخاطر بـدي هـوا يـا كـمبـود چاي در دفتركار دچار ترديد ميشويم. در حـيرتيم كه آنها چگونه ميتواننـد دنـيا را آنگونه كه هست نبينند؟ -- دنيايي كه مملو از ناملايمات و بي عدالتي است.

خوب، حقيقت اين است كه آنها عقـيـده دارند كه دنيا به همراه مردمانش داراي عيوب و كاستي مي باشند، اما به سـادگي تمركز روي چيزهاي خوب را برمـي گـزينـند. و چنين ديدگاهي فوايد بزرگي را بدنبال خواهد داشت؛ سلامتي بهتـر، انـرژي بيـشتر، خلاقيت، توانايي هاي حل مسئله و يک حس كلي سرور و شادماني.

بنابراين، آيا ميتوانيم يک سویيچ خوشبيني كوچک را در ذهنمان روشن كرده و بلافاصلـه شاهـد اثـرات و نـتايج مطلوب آن باشيم؟ متاسفانه آنـقدرهـا هـم سـاده نـيـست -- امـا روشهـايي وجود دارند كه بتوان با آنها مثبت بـودن را تـمـرين كـرده تـا بـصورت واكـنـشي طبيعي در بيايد و منفي نگري را تقليل دهد.

تست خـوش بيني انتهاي مقالـه را انـجام داده تا در مـورد هرگـونه تـمايلاتي كه بسمت منـفـي انـديشي داريـد و نـيـز چـگونـگي قدم برداشتن براي بهبود ديدگاهـتان نسبت به مسایل، آگاهي حاصل نماييد.

[Borna66]

سلامتي شما به آن بستگي دارد


اشـخاص خوش بين در برابر بيماريهاي عفوني و مسري مقاومتر بوده و بهتر مي تواننـد امراض مزمن را از خود دفع كنند. در يک مطالعه علمي محققان 96 مردي كه يک بار دچار حمله قلـبي شـده بودند را مورد بررسي قرار دادند. بعد از طي مدت هشت سال، از هر 16 مرد بـدبيـن، 15 نفرشان جان باختند و از هــر 16 نــفـر مــرد خــوش بـيـن فـقـط پــنج نفرشان از دنيا رفتند.

امـروزه بـطرز گـسترده اي عقيده بر اين است كه خوش بيني قابليـت سيـستم دفـاعـي بدن را براي مبارزه با بيماري ها افزايش مي دهد. اين ممكن است به آن دليل باشد كه افراد خوشبين داراي پايين ترين سطح استرس در يک اجتماع مي بـاشند. و هــمگي ما ميدانيم كه استرس كمتر به معناي داشتن بدني سالمتر است.

پيش به سوي مسایلي كه ممكن است بخواهيد آنها را تغيير دهيد...

[Borna66]

خود شكوفايی كامبخش


بـراي بـسياري از افـراد، عـقايـد تـعييـن كنـنده اعـمال و طـرز بـرخوردها نسبت به زندگي ميباشد. از آنجايي كـه رفتارها و نگرش ها چنين نـقش عمده اي در چگونگي احسـاس شما ايفا مي كنند، بايد عقايد را بازنگري نموده و بـرآورد كنيد كه كدام يـک بـه نفـعتـان و كدام يـک به ضررتان است. ميزان خوش بـيني شـما نوع نگرشتان را نسبت به زندگي و دنياي پيرامون منعكس مي كند. اگر احساس مي نماييد نيـاز داريد انـدكي خـوشبين تر باشد، نكات زير را دنبال كنيد.


شرايط دوپهلو را درک كنيد


هيچگاه با موقعيت هاي دوپهلو جوري برخورد نكنـيد كـه گويـي دوپهلو نيستند. هميشه با مـسایل آن گـونه كه هستند رفتار نماييد. براي مثال وقـتي روي جنسي سرمايه گـذاري مي كنيد، به خود بقبولانـيد كـه ممكن است آن جنس ارزان شده و شما مقداري از پول خود را از دست بدهيد.

با اين حال فرد خوش بين اين نكته را ميداند و ريسک ميكند و بـه از دسـت دادن مقداري پول اهميت نمي دهد. به علاوه هنگام روبرو شدن با اين موقيتهاي دوپهلو، تفـسيرهاي منفي ممكن است منتهي به افسردگي و كسالت گردند.

[Borna66]

متنوع فكر كنيد
افراد خوش بين بر خلاف افراد بدبين از تفكري ملون برخورداند. در برابر موقيعت ها و ايده هاي جديد روشنفـكرتر بـاشيد. از مـسر بـودن در مـورد ديـدگاه هـاي خـود بـاز ايستاده و شروع به لذت بردن از افكار و نظرات ديگران نماييد.

همه چيز را قطعي ندانيد
اشخاص خوش بين بندرت مسایل را قطعي و بدون اشكال ميدانند؛ آنها هميشـه انتقاد پذير بوده و نظرات خوب ديگران را مد نظر قرار داده و بدنبال اصلاح خود هستند.

مسایل را تغييرپذير تصور كنيد
افـراد خوش بين مي دانند كه تغيير و دگرگوني يك چيز خوب و ضـروري اسـت. آنـهـا طـرز برخوردهاي تطبيق پذير و قابل تغييري از مسایل را در خود بوجود مي آورند.

تفكري بخصوص داشته باشيد
اشخاص خوش بين تمايل دارند بجاي اين كه در برابر مسایل كلي از طريق راه حل هاي عمومي واكـنش نـشان دهند، با مسایل خاص بـراي رسيـدن بـه يـک راه حـل عـمـومـي دست بگريبان شوند.



افكار خود را تغيير دهيد

در مورد رويدادهاي ناگوار مداوم فكر نكنيد. اگر ریيستان شما را از كار بركنار كرد و يـــا در يـک امتـحــان مهم قبول نشديد، توصيه ما اين است كه با انجام كاري لذت بخـش افـكـار خود را از مشكلاتتان دور كنيد چون تفكر به مسایل در چـهـارچـوب مـنـفي ذهن منتهي به يافتن راه حل هاي كمتر خواهد شد.

با كـمک كردن بـه احـوال خـود و كـسب اعتماد به نفس، افـرادي كـه داراي تمايلات بدبينانه هستند مي تـوانند خود را آزاد سـاختـه و خـلاقانه تـر فكر كنند. براي اغلب مردم بدست آوردن چنين روحيه اي فقط چند هفته طول ميكشد، اما بمحض يادگيري تــكنـيـک خوش بيني، ديگر برگشت به بدبيني بعيد خواهد بود.

براي اينكه متوجه شويد واقعا فرد خوش بيني هستيد يا خير به تـست خـوش بـيني بـه سايتqueendom.com (http://www.queendom.com/tests/personality/optimism_pessimism.html) مراجعه نماييد.

[Borna66]

● نگاهی به راه های افزایش اعتماد به نفس

هر فردی از شخصیت خودش، دیدگاهش و نقاط ضعف و قوتش یک تصویر ذهنی دارد. این تصویر از دوران کودکی شکل می گیرد. به این تصویر «خودانگاره» می گویند یعنی تصوری که شخص از خویشتن در ذهن خود دارد. «خودانگاره» در شکل گیری اعتمادبه نفس شخص نقش بسیار مهمی ایفا می کند. بسیاری از این تصورات براساس تعامل ما با دیگران و تجربیات زندگی مان شکل می گیرد. اعتماد به نفس به این موضوع بستگی دارد که شخص احساس می کند از نظر دیگران تا چه حد مورد قبول و علاقه است و همچنین خودش چقدر احساس ارزشمند بودن دارد.
یک انسان با اعتماد به نفس سالم و طبیعی می تواند احساس خوبی نسبت به خود داشته باشد. ارزش خود را بداند و به خاطر قابلیت ها و مهارت ها و موفقیت هایش احساس غرور و رضایت کند. اما کسی که اعتماد به نفس ضعیفی دارد، احساس می کند که مورد قبول و علاقه هیچ کس نیست و نمی تواند هیچ کاری را درست انجام دهد.
همه ما در شرایط و موقعیت هایی از زندگی مشکلات عدم اعتماد به نفس را تجربه کرده ایم، خصوصا در دوران نوجوانی که شخص خود و جهان اطراف را می شناسد، بسیار دچار مشکل می شود. اما از آنجایی که خودانگاره هرکس با گذشت زمان تغییر می کند، پس اعتماد به نفس فرد هم ثابت نمی ماند و در طول زندگی تغییر می کند و بنابراین می توان اعتماد به نفس را بهبود بخشید. برای دستیابی به یک اعتماد به نفس سالم دو مساله را باید در نظر گرفت۱ـ نظر و رفتار دیگران نسبت به شخص چگونه است؟۲ـ خود او، خویش را چگونه می بیند؟
این دو مساله روی اعتماد به نفس افراد بسیار تاثیر می گذارد.
والدین، معلمان، مربیان و... به ویژه در دوران کودکی در شکل گیری دیدگاه هر فرد نسبت به خودش، نقش مهمی را ایفا می کنند. اگر والدین یا معلمان بیشتر از آنچه که از کودک تمجید و تحسین می کنند، از او انتقاد و عیب جویی کنند، مسلما این کودک نمی تواند اعتماد به نفس خوبی داشته باشد. همچنین در دوره نوجوانی که ارزش ها و عقاید نوجوان در حال شکل گیری است، نظرات مربی، پدر و مادر، معلم یا دیگر افراد در به وجود آوردن خودانگاره نوجوان بسیار موثر است. قطعا فردی که نوجوان قبول دارد، مانند والدین یا معلمان دایما از او عیب جویی کند، سبب تخریب اعتماد به نفس او می شود. گاهی هم انگار از درون به نوجوان القا می شود که توانایی انجام درست کارها را ندارد. (بحران درونی) که این مساله هم به اندازه انتقاد و سرزنش دیگران مخرب است.

[Borna66]

انتظارات نابجا و غیرواقعی هم می تواند اثر منفی بر روی اعتماد به نفس بگذارد. افرادی که توانایی های خود را می شناسند و تحسین می کنند، از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند، ولی اگر احساس کنند که فاقد توانایی های درخور تحسین هستند حتما از اعتماد به نفس ضعیفی برخوردار می شوند. نکته حایز اهمیت این است که بیشتر مردم دارای توانایی ها و قابلیت های درخور تحسین و شایسته یی هستند، اما به دلیل خودانگاره یی که از خود دارند، نمی توانند توانایی های خود را ببینند. اعتماد به نفس هر فرد بر روی کیفیت زندگی او تاثیر بسزایی دارد و چگونگی احساس هر فرد نسبت به خودش بر روی نحوه زندگی اش اثر می گذارد. افرادی که احساس می کنند از نظر دیگران دوست داشتنی و دل نشین هستند، قطعا روابط اجتماعی بهتری دارند، همچنین دوستان و خانواده آنها در مواقع نیاز از کمک و حمایت آنها بهره مند می شوند. آنهایی که معتقدند می توانند مشکلات را از سر راه بردارند و اهداف شان را تحقق بخشند، مسلما در زندگی موفق تر هستند. اکنون

رهنمودهایی برای بهبود اعتماد به نفس ارایه می شود.

▪ از تفکرات منفی درباره خود بپرهیزید؛ اگر عادت دارید دایم بر روی کمبودها و نقاط ضعف خود تاکید کنید، این عادت را کنار بگذارید و به جنبه های مثبت خود (که بسیار زیاد هم هست) فکر کنید. هنگامی که بیش از حد از خود انتقاد می کنید، درباره یک نکته یا حرکت یا رفتار مثبتی هم که داشته اید فکر و برای خود بازگو کنید. هر روز ۳ کار یا رفتاری که انجام داده اید و موجب رضایت و شادی تان شده است را بر روی کاغذ بنویسید.
▪ هدف تان انجام کار باشد نه انجام کامل و بی نقص آن؛ همچنین گاهی بعضی از افراد به حد کمال رسیدن را مانعی برای زندگی خود می کنند و در نتیجه تا به آن حد مطلوب نرسند کاری انجام نمی دهند و در واقع زندگی خود را متوقف می کنند (مانند کسی که می گوید تا ۵ کیلو از وزنم کم نکنم از خانه بیرون نمی روم) در صورتی که باید نقاط مثبت را دید و کار را انجام داد و از آن لذت برد.
▪ اشتباهات را فرصتی برای یادگیری در نظر بگیرید؛ همیشه به خود بگویید که هرکسی ممکن است اشتباه کند و از اشتباه کردن نهراسید، اشتباه بخشی از یادگیری است.
▪ کارها و تجربیات جدید را امتحان کنید؛ انجام کارها و فعالیت های متفاوت در شناخت استعدادها و توانایی های تان کمک بزرگی به شما می کند همچنین در نتیجه کسب مهارت های جدید احساس غرور و رضایت به شما دست می دهد.

[Borna66]

▪ آنچه را که می توانید، تغییر دهید و آنچه را که نمی توانید، مشخص کنید؛ درباره عادات و خصلت های خود فکر کنید. اگر دریافتید که برخی از آنها شما را ناراحت می کند، برای تغییر آن اقدام کنید، اما اگر چیزی است که نمی توان آن را تغییر داد (مانند قد) سعی کنید از آنچه که هستید لذت ببرید و سازگاری کنید.
▪ اهداف تان را مشخص کنید؛ فکر کنید چه کاری دوست دارید انجام دهید و سپس برای انجام آن برنامه ریزی کنید و طبق برنامه جلو بروید.
▪ از نظرات و عقاید خود احساس رضایت کنید؛ از بیان افکار خود ابایی نداشته باشید.
▪ به دیگران کمک کنید؛ با این کار احساس می کنید مفید هستید که خود در اعتماد به نفس نقش مهمی دارد.
▪ ورزش کنید؛ با ورزش از استرس رهایی می یابید و سالم تر و شادتر خواهید بود.
▪ تفریح کنید؛ از وقت خود لذت ببرید، با دوستانتان معاشرت کنید و زندگی خود را با افکار منفی متوقف نکنید.
افرادی که اعتماد به نفس بالایی دارند به راحتی با دیگران دوست می شوند، شادترند و روابط بهتری با همکاران، همسالان و ... دارند و با آرامش و راحتی با اشتباهات شان کنار می آیند. هیچ وقت برای به دست آوردن اعتماد به نفس سالم و مثبت دیر نیست. اعتماد به نفس از جمله مهارت های زندگی است.

ترجمه؛ فرانک باجلان

روزنامه اعتماد

[Borna66]

اعتماد به نفس چیست؟

کسی که به خودش احترام بگذارد و نفس خویش را گرامی شمارد و خود را با تمام نقص‌ها و ضعف‌ها به‌حساب آورد، به خود اعتماد داشته، گرفتار خود‌پنداره‌ی منفی نمی‌گردد و هیچ‌گاه زندانی خیالات نمی‌شود.
آیا تا‌به‌حال به ارزش واقعی خود فکر کرده‌اید؟ چه اندازه به خود احترام می‌گذارید؟در مواجهه با مشکلات چگونه برخورد می‌کنید؟
با قدرت و قوت رفتار می‌کنید یا ضعف و انفعال؟
اصولا با شکست چگونه روبرو می‌شوید؟ خود را مقصر می‌دانید و به سرزنش و ملامت خود می‌پردازید، یا شکست را به عنوان واقعیتی از زندگی می‌پذیرید؟ در مقایسه خود با دیگران چه‌حالتی به شما دست می‌دهد؟
خانواده، مدرسه، دوستان چه تصوری از شما دارند؟ شما را فردی موفق می‌دانند یا سست و بی‌اراده؟
حتما می‌پرسید طرح این سوال‌ها، بیان‌گر چه موضوعی است؟ بله، درست حدس زدید، اعتماد‌به‌نفس مساله‌ای است که هر روز با آن مواجهیم و فردی که اعتمادبه‌نفس دارد، خود را شایسته می‌داند و شایستگی، ویژگی عام شخصیت اوست، این نگرش مقطعی و زودگذر نیست.
احساس خود باوری، توانایی و دریافت واقع بینانه از خویش، جز امتیازات شخص محسوب می‌گردد، و از بروز حالت ناامیدی و یاس و هم‌چنین داشتن تصور نادرستی از قابلیت‌ها جلوگیری می‌کند. وی هرگز مدعی نیست که تمام قابلیت‌های بالفعل را داراست، بلکه راه وصول را برای خود هموار و باز می‌بیند.
کسی که به خودش احترام بگذارد و نفس خویش را گرامی شمارد و خود را با تمام نقص‌ها و ضعف‌ها به‌حساب آورد، به خود اعتماد داشته، گرفتار خود‌پنداره‌ی منفی نمی‌گردد و هیچ‌گاه زندانی خیالات نمی‌شود. اما شخصی که تصور نادرستی از خویش دارد و گرفتار پندارهای خیالی است، به‌گونه‌ای که در تحصیل، روابط اجتماعی، سیاسی، خانوادگی، اقتصادی و... خود را بسیار مقبول و شایسته معرفی می‌کند و به دنبال شخصیتی کاذب و دروغین است، چون زمینه و توان رسیدن به این آرزوهای مطلوب برایش فراهم نیست، همواره یأس و ناامیدی را تجربه می‌کند و دچار افسردگی می‌شود.
عاقبت افرادی که چنین تصوری از خود دارند، جز انزوا و محدود نمودن خویش، برای پوشش وضعیت دروغین یا فعالیت‌های ریاکارانه چه می‌تواند باشد؟

[Borna66]

به تعبیر یکی از روان‌شناسان مشهور: "خود‌پنداره‌ی کاذب، همانند گنجی است که در وسط آن دینامیت کار گذاشته شده است و مایه تخریب و ویرانی خواهد شد".
فرد متکی‌به‌نفس، چون شناخت درستی از خود دارد و نقاط ضعف و قوت خود را می‌داند، برای رفع نقص‌ها، تلاش بیش‌تری می‌کند و هرگز احساس کوچکی و حقارت نخواهد کرد.
در قرآن کریم و روایات اهل‌بیت تاکید زیادی بر احترام به خویشتن و عزیز شمردن آن شده است، تا جایی که عزت نفس، مایه کرامت و بزرگی برشمرده شده و خودکم‌بینی، مایه‌ی هلاکت و سقوط انسان معرفی شده است.
پس از توضیح اجمالی پیرامون اعتماد به نفس، به بررسی راه‌های نیل به آن می‌پردازیم و ویژگی‌هایی را که اعتماد به نفس به ارمغان می‌آورد بر می‌شماریم:
▪ استقلال عمل:
افراد برخوردار از اعتماد به نفس، در اعمال خویش مستقل عمل می‌کنند و از هرگونه وابستگی به دیگران دوری می‌جویند، آن‌ها در انجام اعمال فردی و اجتماعی به توانایی‌های خویش تکیه می‌کنند و با توجه به استعدادهای خود، وارد میدان عمل می‌گردند، این بدان معنا نیست که فرد از مشارکت و مشاوره با دیگران سر باز می‌زند، بلکه در کنار هم‌فکری و مشارکت، استقلال خویش را حفظ کرده و زیر چتر دیگران زندگی نمی‌کند.
▪ مسوولیت پذیری:
فرد دارای اعتماد به‌نفس، مسوولیت خود را با اطمینان کامل می‌پذیرد و از هرگونه ضعف و سستی دوری می‌جوید، او هم‌چنان که سعی در ارایه نقش مثبتی دارد، تکالیف فردی، خانوادگی و اجتماعی خود را به نحو مطلوب انجام می‌دهد.
▪ پیشرفت‌گرا:
انسان مثبت‌گرا و دارای اعتمادبه‌نفس، درصدد پیش‌رفت و افزایش قابلیت‌ها و توانایی‌های خویش است و برای رسیدن به جایگاه برتر، تلاش و کوشش می‌کند.

[Borna66]

جدیت و سخت‌کوشی :
این امتیاز سبب ایجاد روحیه‌ی تلاش پی‌گیری و مقاومت در انسان می‌شود و فرد را از بی ارادگی و سست عنصری نجات می‌دهد.
▪ پذیرش ناکامی‌ها :
آگاهی از محدودیت‌ها و واقعیت‌های موجود می‌تواند تصویری واقع بینانه به انسان ارایه نماید، اگرچه با شناخت توانایی‌ها می‌توان در کسب موفقیت روزافزون گام برداشت، اما قبول شکست و ناکامی به عنوان یک واقعیت در زندگی به کسب تجربه برای نیل به پیروزی کمک می‌کند.
▪ مؤثر بودن:
توانایی تاثیر گذاری بر دیگران، معجزه‌ی اعتماد به نفس است.
فرد دارای اعتماد به نفس، چون برای خود حرمت و عزت قایل است، از قله‌ی توانایی‌های خویش بالا رفته و با بروز استعدادهای عالی؛ دیگران را تحت تاثیر و زیر نفوذ خویش قرار می‌دهد.
● روش‌های تقویت اعتماد به نفس:
به طور خلاصه، عوامل تاثیرگذار، در رشد اعتمادبه‌نفس موارد زیر است:
▪ ارتباط با خدا :
مهم‌ترین روش در کسب اعتمادبه‌نفس، ارتباط با خداوند است، اتکال به خداوند باعث بی‌نیازی و استقلال در شخصیت و عزت‌نفس فرد می‌شود، در واقع انسان در اعتماد به خدا از هر چیزی که رنگ تعلق و وابستگی به غیر خدا داشته باشد، آزاد می‌گردد.
▪ شناخت بهتر خویش:
شناخت استعدادها و قابلیت‌های خویش و درک ارزش‌های انسانی، در کسب اعتمادبه‌نفس مفید است و انسان را از یاس و ناامیدی رهانیده و به فردی متکی به خویش و متعهد به خود تبدیل می‌نماید.
▪ تکیه بر توانایی‌های خود:
برای کارهای خود، ارزش قایل ‌شود، در کارهایی که انجام می‌دهد تمرکز داشته باشد، بر توانایی‌های خود اصرار بورزد و تا می‌تواند با محدودیت‌های اجتناب‌ناپذیر زندگی کنار بیاید.
▪ خطر پذیری:
با استفاده مطلوب از تجربیات جدید و نهراسیدن از شکست، روحیه خطرپذیری را در خود باور نماید.
▪ خود ارزیابی:
فرد یاد بگیرد که این ارزیابی را به تنهایی انجام دهد و برای جلوگیری از ناراحتی خود به نقطه‌نظرهای دیگران توجه نکند، روی احساسات خود تمرکز نماید، این کارها باعث تقویت احساس خودبرتری شده و اختیار فرد به دست دیگران نمی‌افتد.
▪ ارزیابی مثبت از خود:
نسبت به خود مهربان باشد و شخصیت خویش را با دید مثبت ارزیابی نماید، خود را با صفات خوب تفسیر کند و به لیاقت و شایستگی خویش شک نورزد.

[Borna66]

امید درمان هر دردی است.

اگر به مفهوم واقعی این تعاریف به صورت عمقی و نه سطح آن پی ببریم، طبعا بخش عمده ای از فهم و چگونه زیستن را خواهیم آموخت. همانطوری که در قرآن به درد و رنج اشاره گردیده است: ما در رنج خلق شده ایم و نه برای رنج.

اگر چنین تصور شود که از ثانیه ها درد می تراود، بی شک از نبض امید درمان می شکفد. پس امید درمان هر دردی است. زندگی تعاریف متفاوت و متنوعی را بر خود دیده است و یکی از این تعاریف فراز و فرود یا پستی و بلندی آن است. ما اگر به مفهوم واقعی این تعاریف به صورت عمقی و نه سطح آن پی ببریم، طبعا بخش عمده ای از فهم و چگونه زیستن را خواهیم آموخت. همانطوری که در قرآن به درد و رنج اشاره گردیده است: ما در رنج خلق شده ایم و نه برای رنج. «لقد خلقنا الا نسان فی کبد» و بالا خره ان مع العسر یسرا «البته با هر دشواری آسانی قرین است.» با این تفاصیل امید همیشه به همراه انسان بوده و در شرایط سخت و نفس گیر زندگی به کمک انسان در جهت رفع مشکلا ت و مصایب زندگی برآمده است. آنچه که به ذهن می رسد، مقوله امید به انحای اکتسابی در فطرت انسان نیست، بلکه صورتی ذاتی را در نهاد انسان ایفا می کند.
البته اکتسابی بدین معنا که ما امید را از کسی اقتباس نمی کنیم، نیست که به صورت مستقیم و از جانب یزدان پاک دریافت می شود. انسان ناامید از نگاه این قلم بسان جسمی است که بدون روح است و به بیانی انسان ناامید انسانی است که تعریف معقول و منطقی ای از زندگی را درنیافته است و به تبع از مولفه های ناامیدی و فرهنگ آشفتگی و سردرگمی در حرکت و فعالیت عقیم است. براساس آیه شریفه قرآن می توان بهتر و مفیدتر زندگی را تعریف نمود، چه اینکه قرآن ابتدا دشواری را لحاظ می کند و به دنبال آن آسانی را نوید می دهد. بنابراین عقلا یی است که زندگی به عنوان یک مبارز در جهت مبارزه، میدان تازی می کند و قطعا این مبارزه دشواری ومصایب خاص خود را دارد، پس ما نمی توانیم نسبت به رفتارها و منویات زندگی یک نوع آسان بینی و آسان گیری را مطرح نماییم. اگرچه اغلب مردم از نگاه آسانی به دنبال نیل به اهداف متعالی زندگی هستند و همین امر نیز دشواری های زیاد را برای آنان در جاده زندگی به وجود آورده است، اما راه درست و منطقی این است که ما از نگاه دشواری به زندگی نگاه داشته باشیم و سعی ما بر این باشد که از این زاویه به دنبال نیل به آن اهداف متعالی اهتمام نماییم. در مجموعه های «طلوعی در بستر غروب»، «آینه مرداب» و «غم اشک» تالیف نگارنده این مقوله به ترتیب گفتمان امید به تصویر کشیده شده است:
- در دریای زندگی / رها نکنید/ لنگر امید را/ طوفانی مشحون از ناامیدی / در راه است.
- زندگی مانند یک جاده / پرمخاطره است / هر کس کندتر براند / تندتر می رسد.
- دو رقابت در عرصه زندگی یافتم / یکی ایل ناامیدی بود / که مدام در تعقیبم بود / و دیگر من بودم / که مدام / در پی امید می گشتم.
- امید فانوسی نسوز دارد / و ناامیدی می سازد / تاریکی.
با عنایت و توجه به قطعه های ادبی که ذکرشان رفت، مهمترین و اساسی ترین مساله در حوزه امید نگرشی منطقی توامان با وسعت نگاهی به صورت تعمقی است و اگر خواننده غیر از این، توجهی داشته باشد، این توجه و نگاه سطحی و ابتدایی بوده و قطعا نتیجه کافی و وافی را به همراه نخواهد داشت. به هر روی زندگی کردن و شناخت معیارهای اصولی آن در جهت حرکت و نتیجه گرفتن از اصول اساسی و حیاتی به شمار می رود و هرکسی باید از این زوایا به زندگی نگاه داشته باشد والبته پایه و پشتوانه رشد و تعالی این معیارها نیز، فرهنگ امید است. برای روشن شدن موضوع مسیر عمر را در جاده زندگی هر فرد مصداق بارز و مجاب به این موضوع می تواند باشد. به عنوان مثال هر انسانی به اندازه سن خود که در جاده زندگی طی کرده است، به همان اندازه تجربیاتی را نیز کسب کرده که این تجربیات بیانگر حضور فعال امید در زندگی است. مثلا انسان در گیر و دار مسائل اجتماعی که قابل حل و حلا جی نیستند، در خیلی از مواقع با اینکه تلا ش و کوشش فراوان نیز به خرج می دهد، اما نتیجه آن حاصل نمی آید و در این شرایط است که باید با فاکتور مهم و سرنوشت سازی «به نام تشخیص» وارد عمل شد و براساس آن دو مقوله امید و ناامیدی را برای این شرایط سخت اجتماعی و از جمله بیماری ها در نظر گرفت و بالطبع آنان که از مقوله امید استفاده می برند، همیشه بر این شرایط سخت استیلا یافته اند.
نتیجه اینکه تحت هر شرایطی امید بهترین درمان برای هر دردی است و وظیفه هر انسانی است که این نعمت بی بدیل و گرانبها و گرانسنگ رااز خود دور و رها نکند که با نزدیک شدن و عجین شدن با آن است که پله های ترقی پیشرفت یکی پس از دیگری حاصل می آید.