Borna66
08-13-2012, 01:29 PM
پياده سازي نظام آراستگي محيط كار ( 5S )
دستيابي به كميت و كيفيت برتر و تداوم حضور در صحنه رقابت ، مشاركت تمامي نيروهاي انساني شاغل در شركت را طلب ميكند0 آنچه در اين بحث ارائه مي شود ، معرفي مراحل پنجگانه در آراستگي محيط كار و مزاياي آن مي باشد 0
تاريخچه شكل گيري 5S :
نظام 5S براي اولين بار بعد از جنگ جهاني دوم در ژاپن شكل گرفت ولي ايده اوليه اين سيستم ژاپني نمي باشد 0 ژاپني ها در هنگام بازديد از برخي صنايع آمريكا (همچون كارخانه هاي مهمات سازي ، كبريت سازي ، داروسازي ، مواد غذايي ، تجهيزات پزشكي و ... ) با پديده House Keeping (يا خانه داري صنعتي ) آشنا شدند. مواردي همچون نظافت ، بهداشت ، نظم و ترتيب ، رعايت كامل ايمني و جلوگيري از حوادث به ويژه انفجار وآتش سوزي ، جلوگيري از انباشت ضايعات و مواد در راهروها و خيابانهاي كارخانه و معابر داخل كارگاهها ، ريخت وپاش ابزار و نشت روغن و مواد شيميايي در كارخانه هايي رعايت مي شد كه عدم رعايت آنها موجب بروز خطرات و ضايعات غيرقابل جبران جاني ، مالي و اجتماعي گرديده و يا محصول آنها مستقيما با بهداشت و سلامتي مصرف كننده سروكار پيدا مي كرد.
ژاپني ها با مشاهده تاثير ونقش قابل توجه معيارهاي خانه داري صنعتي در ايجاد محيط كاري آراسته ، حفظ ايمني و بهداشت و غيره برآن شدند تا معيارهاي مذكور را در شركتهاي ژاپني به كار گيرند. تطبيق اصول خانه داري صنعتي با شرايط حاكم بر صنايع ژاپن و بومي نمودن آن منجر به شكل گيري پنج اصل در آراستگي محيط كار گرديد و از آنجاكه اين 5 اصل با تلفظ S شروع مي شد ، 5S نامگذاري گرديده كه شرح اصول مذكور مطابق جدول زير مي باشد :
اصل
توضيحات
Seiri
اين واژه به معني دور كردن اقلام غير ضروري از محل كار بوده و بسته به نوع و محل كار ميتواند تجهيزات اضافي يا ضايعات توليد يا اوراق باطله و غيره را در بر گيرد0
Seition
اين واژه به معني قرار دادن اقلام به ترتيب اولويت در محلهايي است كه در مواقع لزوم دستيابي به آنها به سهولت انجام شود 0 بديهي است اجراي اين امر سبب خواهد شد كه از زمان حداكثر استفاده بعمل آيد 0
seiso
اين واژه به معني تميز كردن محيط و ابزار كار توسط شاغل است و در تمامي رده هاي شغلي ميتواند مصداق داشته باشد 0
Seiketsu
اين واژه به معني مرتب كردن محل كار بطور مستمر است و در صورتي ايجاد خواهد شد كه قبل از هر چيز عادت به تميز بودن و مرتب بودن را در خود بوجود آوريم 0
Shitsuke
اين واژه اين مفهوم را ميرساند كه مي بايست با استفاده از آموزشهاي ضمن كار نظم و استقلال كاري را در پرسنل ايجاد نمود0
اجراي نظام آراستگي در صنايع ايران :
سابقه معرفي و ترويج نظام 5S، ياآراستگي در ايران از خرداد سال 1372 و با انتشار مقاله اي در شماره هاي 32 و34 ماهنامه تدبير آغاز گرديد نويسنده مقاله آقاي مجتبي كاشاني بوده كه بر همين اساس بعنوان بنيانگذار نظام 5S در ايران معرفي گرديده است 0 آقاي مجتبي كاشاني دراين زمينه مي گويد:
" اينجانب با نظام 5S در سال 1365 و در يك دوره مديريتي در ژاپن آشنا شدم و از همان زمان دريافتم كه يكي از گمشده هاي اصلي مادر صنعت است . بامسافرتها و تحقيقات و بازديدهاي مكرر از كارخانه هاي ژاپني در آن كشور ( در طول هفت سال ) به درك عميق آن پرداختم و در سال 1372 به صورت مقاله اي كاربردي آنرا معرفي نمودم 0 آغاز اجراي 5S در شركتهاي كارتن مشهد و ايرانيت تهران (سالهاي 1374 و 1375 ) بوده كه توفيق نسبي آن منجر به شروع اجراي 5S در شركت ايران خودرو گرديد 0 "
تا زيبايي نبينيم ، زيبايي نمي آفرينيم
در ديدگاه و تجربه مديريتي جديد اين ديگر توانايي فروشنده و بازارياب نيست كه به كمك تواناييهاي آموزش داده شده و روابط عمومي خوب با پشتوانه تبليغ بازرگاني بتواند هر كالايي با هر كيفيتي را به فروش برساند ، بلكه اين روزها كالا براساس كيفيت آن به فروش مي رسد. كيفيت خود نيز تعريف جامعي پيدا نموده كه شامل زيبايي بسته بندي ، جذابيت چهره كالا، ويژگيهاي كاربردي محصول ، دوام ، ميزان و نوع مصرف انرژي ، نقش استفاده از آن و نيز قيمت به مفهوم ارزاني را دربر مي گيرد .
برخلاف گذشته كه در بحث كيفيت تاكيد بر مواد و ماشين آلات با كيفيت بود ، امروزه تاكيد بر كاركنان با كيفيت ، محيط كار با كيفيت ، فرهنگ سازماني و نيز سيستم هاي مديريت كيفيت و در نتيجه توجه بيشتر به فرآيند نسبت به فرآورده مي باشد . در اين راستا بكارگيري نظامهاي مديريت كيفيت فراگير (T.Q.M)، S,JIT5 و ... مطرح گرديده كه در اين ميان نظام5S بعنوان ضروري ترين نظام براي واحدهاي صنعتي كشورما جهت دستيابي به كاركنان با كيفيت ، محيط كار با كيفيت و فرهنگ سازماني مطرح ميباشد 0
در نگاه اول ممكن است اينطوراستنباط شود كه اجراي5S كاري پرهزينه و پردردسر است . اما پس ازاستقرار نظام 5S متوجه مي شويم كه با دور كردن چيزهاي غيرضروري هم از مكان بدست آمده بهره مند مي شويم ، هم از فروش ضايعات درآمدبهتري كسب مي نمائيم و هم هزينه هاي نگهداري ، كاهش مي يابد ، محصولات ما درخط توليد مرتب تر چيده شده و صدمه نمي بينند. با استفاده از وسايل چرخدار به جاي پالت هاي چوبي ثابت و استفاده از وسايل آويز چرخدار هم آسيب هاي كمتري به مواد نيم ساخته وارد مي شود و هم مسيرهاي رفت وآمد خلوت وبدون مانع شده ، زيرا همه چيز با رعايت خط كشي هاي معابر سرجاي خودش قرارمي گيرد 0 در مصرف ليفت تراك صرفه جويي شده و اطراف ميزهاي كار خلوت و پاكيزه و سرعت انجام كارها بيشتر مي گردد .
تنها از جمع آوري اصولي و فروش ضايعات علاوه بر ايجاد محيط شاداب و بهداشتي ، درآمد منطقي و مطلوبي نيزبه دست مي آوريم ، ضمن اينكه 5S از ديگر عوامل موثر در جلوگيري از كاهش طول عمر لوازم و ماشين آلات است . احساس غرور و شخصيت و احترام كاركنان از كاركردن در يك محيط كار دلپذير ومطلوب يكي ديگر از آثار اجرا 5S است .
اولين كمكي كه اجراي نظام 5S به ما مي كند دوركردن اينگونه مواد است كه به سرعت محيط قابل تحمل ، خلوت و آراسته اي را به ما هديه مي نمايد 0 مابعد از اجراي اين نظام در مي يابيم ،
پس از خانه تكاني اوليه ، خانه تكاني هميشگي در سازمان ما بوجود مي آيد . آلودگيها از محيط دور شده ، بي نظمي ها وآشفتگيهاي محيط كار از بين رفته و محيطي پرنشاط و با روحيه بوجود مي آيد كه انجام كار در آن آسانتر و دلپذيرتر شده است . در تمام قسمتها دسترسي آسان و كم زحمت و بدون اشتباه به مدارك ، مستندات و قطعات و لوازم صورت گرفته و مهمتر از همه فرهنگ پيشگيري به جاي درمان و آينده نگري به جاي حل بحران رايج خواهد شد و افراد وظايف خود را درست تر انجام خواهند داد 0
قبل از اجراي نظام 5S ناچاريم به هنگام بازديدهاي مهم كارخانه را در هر نوبت با زحمت زيادي مرتب كنيم اما باز به زودي به حال اولش بر مي گرديد ، اما بااجراي 5S و خانه تكاني اساسي وفرهنگ سازي تقريبا همه واحدهاي ما بدون اطلاع قبلي آماده بازديد خواهد بود 0 علاوه بر موارد فوق ما به نتايجي دست مييابيم كه خلاصه آن به شرح زير مي باشد :
روشن شدن و شادشدن محيط كار به خاطر رنگ آميزي و تغيير رنگهاي تيره و دل مرده به رنگهاي شاد
خط كشي مرتب محيط كار و تفكيك و خيابان بندي و مرزبندي خيابانها، ايستگاههاي كاري ، محل استقرار پالت ها و محدوده هاي سرپرستي
رواني رفت وآمد ليفت تراكهاي ماشيني و دستي در محيط كار و كاهش خطر برخوردآنها با موانع
دسترسي آسان و كوتاه و سريع به همه چيز
پاكيزگي محيط كار توسط كاركنان به ويژه اشاعه فرهنگ كثيف نكردن به جاي تميز كردن
رعايت نظم توسط همكاران
كاهش خطا و ضايعات توليد
كاهش ضايعات ناشي از نابساماني و درهم ريختگي
كاهش حوادث انساني ناشي از زمين خوردگي و سقوط در چاله ها، كانالهاو گودالهاي بي درپوش
ما ازروشهاي فرهنگي كمك زيادي مي گيريم . ما سعي مي كنيم كه فوائد و اهميت اين كار را براي كاركنان و اينكه اين كار به نفع آنهاست با آموزش بيان كنيم و آنگاه ضمن جلب مشاركت همگاني ، تشويق را سرلوحه كار خود قرار دهيم . ما سعي مي كنيم آنقدرتشويق كنيم تا تشويق نشدن نوعي تنبيه تلقي شود. آموزشهاي ما نيز مستند و سمعي وبصري بوده و در نتيجه اصلاح ما فرهنگي و آموزشي است نه اصلاح از طريق ترس وخشونت 0
ما با شناسايي كاركنان پيشتاز در زمينه اجراي آراستگي و تشويق آنها ديگران را هم به اين فرهنگ سوق مي دهيم . كارها و روشهاي فرهنگي واقعا معجزه مي كند. يكي از اركان مهم اجراي كار آموزش است و ما با آموزش شروع مي كنيم .
تنها با آموزش و اقدامات فرهنگي وآشناساختن همه افراد يك سازمان با واقعيتها و ايجاد ارتباط صميمي بين كاركنان مي توان بر عادات ناپسند و رفتارهاي نامناسب آنان غلبه نمود 0 اكثر قريب به اتفاق كاركنان هر سازمان تمايل به آراستگي دارند، بايد با آموزش اين ميل ذاتي را در افراد بيدار و تقويت كرد و موانع را ازپيش پاي آنها برداشت تا نظام آراستگي خودبخود پيش برود.
آموزش صحيح وبازگوگردن مزاياي اجراي نظام براي خود كاركنان و بازديد از شركتهايي كه اين طرح را باموفقيت اجرا نموده اند به ما خيلي كمك مي كند 0 5S نيز مثل همه زيرنظامهاي مديريت كيفيت بااعتقاد قلبي و عملي مديريت بايد آغاز شود.
5S و هزينه اجراي آن
بهتر است به هزينه آراستگي به عنوان يك سرمايه گذاري نگاه كنيم . زمان و هزينه در جايي كه بخواهيم يك كار بنيادي وريشه اي انجام دهيم و يك ديدگاه و فرهنگ نو را در يك سازمان ايجاد و ترويج و توسعه دهيم معني ندارد، اين يك سرمايه گذاري بلندمدت است كه بايد اثرات آن را در آينده ارزيابي كنيم .
اول بايد خانه تكاني بدون هزينه را به انجام برسانيم و به تدريج كه پيش رفتيم برخي هزينه ها نيز نياز خواهد بود ، قطعا اجراي نظام آراستگي مستلزم صرف زمان وهزينه هاي مادي است و در ابتداي راه چه بسا هم مديريت و هم كاركنان اعتقادي به صرف اين هزينه ها نداشته باشند و آنرا قدري هم لوكس بدانند اما به زودي متوجه خواهندشد كه ارزش نتيجه به دست آمده بسيار والاتر از هزينه ها براي رسيدن به اهداف بلندمدت سازمان است 0
بسياري از افراد در سازمانها، آراستگي را با نوكردن اشتباه مي گيرند و به همين دليل ممكن است آراستگي براي آنان هزينه دار جلوه كند. ما مي توانيم با كت و شلواري كه 10 سال است آن را مي پوشيم اما همواره پاكيزه و اتو دارد و بي وصله است آراسته باشيم ، اما با كت و شلواري كه يك ماه پيش آن را خريده ايم و شلوارش اتو ندارد و زانوي آن كاسه انداخته است و روي لباس پر از لكه و چين و چروك است ، ناآراسته جلوه كنيم . ما تابتوانيم مي خواهيم با همين امكانات موجود در كارخانه آراسته شويم .
آنچه مي تواند استقرار نظام 5S را تضمين كند عبارتند از :
اعمال حساسيت مديران نسبت به اصول نظم و انضباط و پاكيزگي .
داشتن اعتماد بنفس فرهنگي و تصور اينكه ايراني در اين زمينه آموزش و فرهنگ پذير است 0
اعتقاد مديريت
تهیه امكانات اوليه موردنياز
بوروكراسي ستادي و پشتيباني و واحدهاي عملياتي و توليدي
عدم شتاب زدگي سازماني بويژه حتي در امور فرهنگي كه طبيعتي ميان مدت و يا بلندمدت دارند.
شروع توام با مطالعه و بدون شتاب
عدم غفلت و كوتاهي از اجراي اصل چهارم و پنجم پس از اجراي سه اصل اولي آراستگي با انجام مميزي هاي رسمي هفتگي ، ماهانه و فصلي و حتي مميزي چشمي وغيره توسط خود مديران با حضور در صحنه محيط كار.
پيش بيني جايگاه سازماني مستقل براي اين امر مهم فرهنگي صنعتي در ساختارسازماني .
غلبه بر عادات و رفتار سنتي خانوادگي و اجتماعي كاركنان با اعمال مقررات داخلي سازمان وتمايل به ميزنشيني در سرپرستان ، كارشناسان و مديران و ميداني نبودن و كارگاهي نبودن آنان .
غلبه اين ديدگاه و تفكر مديريتي كه تا وقتي جامعه اصلاح نشود ما نمي توانيم فرهنگ كاركنان خود را در محيط كار تغيير دهيم .
تدارك لباس ، كفش كار،لوازم ايمني و مواد بهداشتي و عدم آغاز صرفه جوييها از اين گونه امور واجب
<>· حمايت از مسئولان قسمتهاي بهداشت و ايمني در سازمانها
دستيابي به كميت و كيفيت برتر و تداوم حضور در صحنه رقابت ، مشاركت تمامي نيروهاي انساني شاغل در شركت را طلب ميكند0 آنچه در اين بحث ارائه مي شود ، معرفي مراحل پنجگانه در آراستگي محيط كار و مزاياي آن مي باشد 0
تاريخچه شكل گيري 5S :
نظام 5S براي اولين بار بعد از جنگ جهاني دوم در ژاپن شكل گرفت ولي ايده اوليه اين سيستم ژاپني نمي باشد 0 ژاپني ها در هنگام بازديد از برخي صنايع آمريكا (همچون كارخانه هاي مهمات سازي ، كبريت سازي ، داروسازي ، مواد غذايي ، تجهيزات پزشكي و ... ) با پديده House Keeping (يا خانه داري صنعتي ) آشنا شدند. مواردي همچون نظافت ، بهداشت ، نظم و ترتيب ، رعايت كامل ايمني و جلوگيري از حوادث به ويژه انفجار وآتش سوزي ، جلوگيري از انباشت ضايعات و مواد در راهروها و خيابانهاي كارخانه و معابر داخل كارگاهها ، ريخت وپاش ابزار و نشت روغن و مواد شيميايي در كارخانه هايي رعايت مي شد كه عدم رعايت آنها موجب بروز خطرات و ضايعات غيرقابل جبران جاني ، مالي و اجتماعي گرديده و يا محصول آنها مستقيما با بهداشت و سلامتي مصرف كننده سروكار پيدا مي كرد.
ژاپني ها با مشاهده تاثير ونقش قابل توجه معيارهاي خانه داري صنعتي در ايجاد محيط كاري آراسته ، حفظ ايمني و بهداشت و غيره برآن شدند تا معيارهاي مذكور را در شركتهاي ژاپني به كار گيرند. تطبيق اصول خانه داري صنعتي با شرايط حاكم بر صنايع ژاپن و بومي نمودن آن منجر به شكل گيري پنج اصل در آراستگي محيط كار گرديد و از آنجاكه اين 5 اصل با تلفظ S شروع مي شد ، 5S نامگذاري گرديده كه شرح اصول مذكور مطابق جدول زير مي باشد :
اصل
توضيحات
Seiri
اين واژه به معني دور كردن اقلام غير ضروري از محل كار بوده و بسته به نوع و محل كار ميتواند تجهيزات اضافي يا ضايعات توليد يا اوراق باطله و غيره را در بر گيرد0
Seition
اين واژه به معني قرار دادن اقلام به ترتيب اولويت در محلهايي است كه در مواقع لزوم دستيابي به آنها به سهولت انجام شود 0 بديهي است اجراي اين امر سبب خواهد شد كه از زمان حداكثر استفاده بعمل آيد 0
seiso
اين واژه به معني تميز كردن محيط و ابزار كار توسط شاغل است و در تمامي رده هاي شغلي ميتواند مصداق داشته باشد 0
Seiketsu
اين واژه به معني مرتب كردن محل كار بطور مستمر است و در صورتي ايجاد خواهد شد كه قبل از هر چيز عادت به تميز بودن و مرتب بودن را در خود بوجود آوريم 0
Shitsuke
اين واژه اين مفهوم را ميرساند كه مي بايست با استفاده از آموزشهاي ضمن كار نظم و استقلال كاري را در پرسنل ايجاد نمود0
اجراي نظام آراستگي در صنايع ايران :
سابقه معرفي و ترويج نظام 5S، ياآراستگي در ايران از خرداد سال 1372 و با انتشار مقاله اي در شماره هاي 32 و34 ماهنامه تدبير آغاز گرديد نويسنده مقاله آقاي مجتبي كاشاني بوده كه بر همين اساس بعنوان بنيانگذار نظام 5S در ايران معرفي گرديده است 0 آقاي مجتبي كاشاني دراين زمينه مي گويد:
" اينجانب با نظام 5S در سال 1365 و در يك دوره مديريتي در ژاپن آشنا شدم و از همان زمان دريافتم كه يكي از گمشده هاي اصلي مادر صنعت است . بامسافرتها و تحقيقات و بازديدهاي مكرر از كارخانه هاي ژاپني در آن كشور ( در طول هفت سال ) به درك عميق آن پرداختم و در سال 1372 به صورت مقاله اي كاربردي آنرا معرفي نمودم 0 آغاز اجراي 5S در شركتهاي كارتن مشهد و ايرانيت تهران (سالهاي 1374 و 1375 ) بوده كه توفيق نسبي آن منجر به شروع اجراي 5S در شركت ايران خودرو گرديد 0 "
تا زيبايي نبينيم ، زيبايي نمي آفرينيم
در ديدگاه و تجربه مديريتي جديد اين ديگر توانايي فروشنده و بازارياب نيست كه به كمك تواناييهاي آموزش داده شده و روابط عمومي خوب با پشتوانه تبليغ بازرگاني بتواند هر كالايي با هر كيفيتي را به فروش برساند ، بلكه اين روزها كالا براساس كيفيت آن به فروش مي رسد. كيفيت خود نيز تعريف جامعي پيدا نموده كه شامل زيبايي بسته بندي ، جذابيت چهره كالا، ويژگيهاي كاربردي محصول ، دوام ، ميزان و نوع مصرف انرژي ، نقش استفاده از آن و نيز قيمت به مفهوم ارزاني را دربر مي گيرد .
برخلاف گذشته كه در بحث كيفيت تاكيد بر مواد و ماشين آلات با كيفيت بود ، امروزه تاكيد بر كاركنان با كيفيت ، محيط كار با كيفيت ، فرهنگ سازماني و نيز سيستم هاي مديريت كيفيت و در نتيجه توجه بيشتر به فرآيند نسبت به فرآورده مي باشد . در اين راستا بكارگيري نظامهاي مديريت كيفيت فراگير (T.Q.M)، S,JIT5 و ... مطرح گرديده كه در اين ميان نظام5S بعنوان ضروري ترين نظام براي واحدهاي صنعتي كشورما جهت دستيابي به كاركنان با كيفيت ، محيط كار با كيفيت و فرهنگ سازماني مطرح ميباشد 0
در نگاه اول ممكن است اينطوراستنباط شود كه اجراي5S كاري پرهزينه و پردردسر است . اما پس ازاستقرار نظام 5S متوجه مي شويم كه با دور كردن چيزهاي غيرضروري هم از مكان بدست آمده بهره مند مي شويم ، هم از فروش ضايعات درآمدبهتري كسب مي نمائيم و هم هزينه هاي نگهداري ، كاهش مي يابد ، محصولات ما درخط توليد مرتب تر چيده شده و صدمه نمي بينند. با استفاده از وسايل چرخدار به جاي پالت هاي چوبي ثابت و استفاده از وسايل آويز چرخدار هم آسيب هاي كمتري به مواد نيم ساخته وارد مي شود و هم مسيرهاي رفت وآمد خلوت وبدون مانع شده ، زيرا همه چيز با رعايت خط كشي هاي معابر سرجاي خودش قرارمي گيرد 0 در مصرف ليفت تراك صرفه جويي شده و اطراف ميزهاي كار خلوت و پاكيزه و سرعت انجام كارها بيشتر مي گردد .
تنها از جمع آوري اصولي و فروش ضايعات علاوه بر ايجاد محيط شاداب و بهداشتي ، درآمد منطقي و مطلوبي نيزبه دست مي آوريم ، ضمن اينكه 5S از ديگر عوامل موثر در جلوگيري از كاهش طول عمر لوازم و ماشين آلات است . احساس غرور و شخصيت و احترام كاركنان از كاركردن در يك محيط كار دلپذير ومطلوب يكي ديگر از آثار اجرا 5S است .
اولين كمكي كه اجراي نظام 5S به ما مي كند دوركردن اينگونه مواد است كه به سرعت محيط قابل تحمل ، خلوت و آراسته اي را به ما هديه مي نمايد 0 مابعد از اجراي اين نظام در مي يابيم ،
پس از خانه تكاني اوليه ، خانه تكاني هميشگي در سازمان ما بوجود مي آيد . آلودگيها از محيط دور شده ، بي نظمي ها وآشفتگيهاي محيط كار از بين رفته و محيطي پرنشاط و با روحيه بوجود مي آيد كه انجام كار در آن آسانتر و دلپذيرتر شده است . در تمام قسمتها دسترسي آسان و كم زحمت و بدون اشتباه به مدارك ، مستندات و قطعات و لوازم صورت گرفته و مهمتر از همه فرهنگ پيشگيري به جاي درمان و آينده نگري به جاي حل بحران رايج خواهد شد و افراد وظايف خود را درست تر انجام خواهند داد 0
قبل از اجراي نظام 5S ناچاريم به هنگام بازديدهاي مهم كارخانه را در هر نوبت با زحمت زيادي مرتب كنيم اما باز به زودي به حال اولش بر مي گرديد ، اما بااجراي 5S و خانه تكاني اساسي وفرهنگ سازي تقريبا همه واحدهاي ما بدون اطلاع قبلي آماده بازديد خواهد بود 0 علاوه بر موارد فوق ما به نتايجي دست مييابيم كه خلاصه آن به شرح زير مي باشد :
روشن شدن و شادشدن محيط كار به خاطر رنگ آميزي و تغيير رنگهاي تيره و دل مرده به رنگهاي شاد
خط كشي مرتب محيط كار و تفكيك و خيابان بندي و مرزبندي خيابانها، ايستگاههاي كاري ، محل استقرار پالت ها و محدوده هاي سرپرستي
رواني رفت وآمد ليفت تراكهاي ماشيني و دستي در محيط كار و كاهش خطر برخوردآنها با موانع
دسترسي آسان و كوتاه و سريع به همه چيز
پاكيزگي محيط كار توسط كاركنان به ويژه اشاعه فرهنگ كثيف نكردن به جاي تميز كردن
رعايت نظم توسط همكاران
كاهش خطا و ضايعات توليد
كاهش ضايعات ناشي از نابساماني و درهم ريختگي
كاهش حوادث انساني ناشي از زمين خوردگي و سقوط در چاله ها، كانالهاو گودالهاي بي درپوش
ما ازروشهاي فرهنگي كمك زيادي مي گيريم . ما سعي مي كنيم كه فوائد و اهميت اين كار را براي كاركنان و اينكه اين كار به نفع آنهاست با آموزش بيان كنيم و آنگاه ضمن جلب مشاركت همگاني ، تشويق را سرلوحه كار خود قرار دهيم . ما سعي مي كنيم آنقدرتشويق كنيم تا تشويق نشدن نوعي تنبيه تلقي شود. آموزشهاي ما نيز مستند و سمعي وبصري بوده و در نتيجه اصلاح ما فرهنگي و آموزشي است نه اصلاح از طريق ترس وخشونت 0
ما با شناسايي كاركنان پيشتاز در زمينه اجراي آراستگي و تشويق آنها ديگران را هم به اين فرهنگ سوق مي دهيم . كارها و روشهاي فرهنگي واقعا معجزه مي كند. يكي از اركان مهم اجراي كار آموزش است و ما با آموزش شروع مي كنيم .
تنها با آموزش و اقدامات فرهنگي وآشناساختن همه افراد يك سازمان با واقعيتها و ايجاد ارتباط صميمي بين كاركنان مي توان بر عادات ناپسند و رفتارهاي نامناسب آنان غلبه نمود 0 اكثر قريب به اتفاق كاركنان هر سازمان تمايل به آراستگي دارند، بايد با آموزش اين ميل ذاتي را در افراد بيدار و تقويت كرد و موانع را ازپيش پاي آنها برداشت تا نظام آراستگي خودبخود پيش برود.
آموزش صحيح وبازگوگردن مزاياي اجراي نظام براي خود كاركنان و بازديد از شركتهايي كه اين طرح را باموفقيت اجرا نموده اند به ما خيلي كمك مي كند 0 5S نيز مثل همه زيرنظامهاي مديريت كيفيت بااعتقاد قلبي و عملي مديريت بايد آغاز شود.
5S و هزينه اجراي آن
بهتر است به هزينه آراستگي به عنوان يك سرمايه گذاري نگاه كنيم . زمان و هزينه در جايي كه بخواهيم يك كار بنيادي وريشه اي انجام دهيم و يك ديدگاه و فرهنگ نو را در يك سازمان ايجاد و ترويج و توسعه دهيم معني ندارد، اين يك سرمايه گذاري بلندمدت است كه بايد اثرات آن را در آينده ارزيابي كنيم .
اول بايد خانه تكاني بدون هزينه را به انجام برسانيم و به تدريج كه پيش رفتيم برخي هزينه ها نيز نياز خواهد بود ، قطعا اجراي نظام آراستگي مستلزم صرف زمان وهزينه هاي مادي است و در ابتداي راه چه بسا هم مديريت و هم كاركنان اعتقادي به صرف اين هزينه ها نداشته باشند و آنرا قدري هم لوكس بدانند اما به زودي متوجه خواهندشد كه ارزش نتيجه به دست آمده بسيار والاتر از هزينه ها براي رسيدن به اهداف بلندمدت سازمان است 0
بسياري از افراد در سازمانها، آراستگي را با نوكردن اشتباه مي گيرند و به همين دليل ممكن است آراستگي براي آنان هزينه دار جلوه كند. ما مي توانيم با كت و شلواري كه 10 سال است آن را مي پوشيم اما همواره پاكيزه و اتو دارد و بي وصله است آراسته باشيم ، اما با كت و شلواري كه يك ماه پيش آن را خريده ايم و شلوارش اتو ندارد و زانوي آن كاسه انداخته است و روي لباس پر از لكه و چين و چروك است ، ناآراسته جلوه كنيم . ما تابتوانيم مي خواهيم با همين امكانات موجود در كارخانه آراسته شويم .
آنچه مي تواند استقرار نظام 5S را تضمين كند عبارتند از :
اعمال حساسيت مديران نسبت به اصول نظم و انضباط و پاكيزگي .
داشتن اعتماد بنفس فرهنگي و تصور اينكه ايراني در اين زمينه آموزش و فرهنگ پذير است 0
اعتقاد مديريت
تهیه امكانات اوليه موردنياز
بوروكراسي ستادي و پشتيباني و واحدهاي عملياتي و توليدي
عدم شتاب زدگي سازماني بويژه حتي در امور فرهنگي كه طبيعتي ميان مدت و يا بلندمدت دارند.
شروع توام با مطالعه و بدون شتاب
عدم غفلت و كوتاهي از اجراي اصل چهارم و پنجم پس از اجراي سه اصل اولي آراستگي با انجام مميزي هاي رسمي هفتگي ، ماهانه و فصلي و حتي مميزي چشمي وغيره توسط خود مديران با حضور در صحنه محيط كار.
پيش بيني جايگاه سازماني مستقل براي اين امر مهم فرهنگي صنعتي در ساختارسازماني .
غلبه بر عادات و رفتار سنتي خانوادگي و اجتماعي كاركنان با اعمال مقررات داخلي سازمان وتمايل به ميزنشيني در سرپرستان ، كارشناسان و مديران و ميداني نبودن و كارگاهي نبودن آنان .
غلبه اين ديدگاه و تفكر مديريتي كه تا وقتي جامعه اصلاح نشود ما نمي توانيم فرهنگ كاركنان خود را در محيط كار تغيير دهيم .
تدارك لباس ، كفش كار،لوازم ايمني و مواد بهداشتي و عدم آغاز صرفه جوييها از اين گونه امور واجب
<>· حمايت از مسئولان قسمتهاي بهداشت و ايمني در سازمانها