خلاقیت و مهندسی صنایع

[Borna66]

مهندسی صنایع رشت های است که با طراحی، بهبود و پیاد ه سازی سیستمهای یکپارچ ه ای از افراد، مواد، اطلاعات، تجهیزات و انرژی مرتبط م یباشد. این رشته برپایه دانش تخصصی و تبحر در علوم ریاضی، طبیعی،اجتماعی و نیز قوانین و رو شهای تجزیه و تحلیل مهندسی و طراحی بنا نهاده شده است تا به کمک این علوم و قوانین به تعیین، پیش بینی و ارزیابی نتایج حاصل از سیستم های یکپارچه بپردازد.به تبع پیشرفت علوم و تکنولوژی در سال های اخیر، رشته مهندسی صنایع و نیز وظایف محوله به مهندسین صنایع دستخوش تغییرات زیادی شده است. توجه بسیار زیاد مهندسان صنایع به مطالعه سیست مهای متشکل از انسان، مواد و تجهیزات از موارد عمده ای است که از ابتدا، رشته مهندسی صنایع را از دیگر رشته های مهندسی متمایز کرده است. نقش اساسی انسان در صنعت و جنب ههای روانی و اجتماعی محیط کار موجب تأکید خاص مهندسان صنایع بر علوم رفتاری، علوم اجتماعی و فاکتورهای انسانی شده است. از نکات بارز حرفه مهندسی صنایع، همکاری با افراد به منظور انجام بهتر، سری عتر و ایم نتر کارهاست. و از دیگر نکات، بررسی و انتخاب گزینه ای از میان طیف وسیعی از فرصت های متنوع و مهیج است و سر و کار داشتن با تمامی سطوح شغلی سازمان نیز از جمله اموری است که اقتضا م ینماید که یک مهندس صنایع با ویژگی های افراد خلاق آشنا باشد. در حقیقت خلاقیت یکی از برترین و مه مترین هنرهای مهندسان صنایع است. خلاقیت در حوز ه های مختلف مهندسی صنایع کاربرد دارد و شاید بتوان گفت سرمنشاء مهندسی صنایع، خلاقیت است. هرچند تکنیک های زیادی برای خلاقیت ارایه شده است ولی برخی بسیار شبیه یکدیگرند و برخی نیز تکمیل کننده ی یک تکنیک دیگر هستند. در ادامه سعی م یشود نقش خلاقیت در چند مبحث مهندسی صنایع مورد بررسی قرار گرفته و تکنیک هایی برای آن پیشنهاد شود.

[Borna66]

خلاقیت در روش ها:
زمانی که تیلور به عنوان سرکارگر در شرکت فولادسازی میدویل فعالیت میکرد، ابتدا شروع به بررسی و حل مسائلی از قبیل « شناسائی عناصر کاری » و « بهترین روش انجام کار » کرد. چند سال بعد که او در صنایع فولاد بتلهم مشغول فعالیت بود، مطالعه مشهوری در زمینه روش انجام کار در معدن سن گآهن انجام داد. تعداد 400 تا 600 کارگر مشغول جابه جا کردن سنگ معدن آهن و زغال سنگ و دیگر مواد معدنی با بیل بودند. وی با مطالعه اندازه بیلها و مقدار موادی که با هر بیل میتوانستند جابه جا شوند، به این نتیجه رسید که اگر هر بیل 21.5 پوند بار را جابه جا کند، مقدار موادی که در روزجابه جا می شود بیشترین مقدار ممکن خواهد بود. بدین وسیله این امکان فراهم شد که در طول سه روز بدون کاهش حجم تولید تعداد کارگران تا 140 نفر کاهش یابد. با این روش هزینه استخراج از 7 تا 8 سنت در تن به 3 تا 4 سنت در تن کاهش یافت. یکی دیگر از کارهای بزرگ تیلور در بتلهم بار کردن آهن خام روی واگن های باری بود. این کار مستلزم این بود که کارگر آهن خام را از یک توده روی زمین برداشته، روی یک تخته شیبدار حرکت دهد و درون واگن خالی کند. تیلور با مطالعه عمیق این مجموعه ساده حرکات، توانست برنامه زمانی برای انجام هر فعالیت ارائه دهد و دستمزد روزانه کارگران را براساس میزان کار انجام شده و نه به صورت روزانه پرداخت کند. در نتیجه به کار بردن روش جدید، هر کارگر ماهر و قوی 47 تن آهن خام را در روز جابه جا می کرد و 1/85 دلار دریافت می نمود. در حالی که قبلاً به طور متوسط 12 تن آهن خام جابه جا می شد و به هر کارگر 1/15 دلار پرداخت می شد. کارگران در ابتدا به مخالفت با دیدگاه تیلور پرداختند اما بعد از مطرح نمودن یک سیستم پرداخت تشویق نقدی آنان نیز با تیلور همراه شدند. فرانک و لیلیان گیلبرت در اوائل قرن بیستم در توسعه مطالعات حرکت به عنوان تکنیکی در امور مهندسی و مدیریت تشریک مساعی فراوان نمودند. کار معروف فرانک در زمینه بهبود روش است. وی موارد زیادی را مشاهده کرد و همان تفاوت های اساسی در رو شها و حرکات برای انجام فعالیتی واحد، وی را مصر ساخت تا بهترین روش را بیابد. در این گذر او بسیاری از ابزارهای کاری را بهبود بخشید. او و همسرش مطالعات خود را در رشته های دیگر نیز ادامه دادند و از اولین کسانی بودند که از تصاویر متحرک برای مطالعه کارها و حرکات استفاده کردند. موریس کوک ب هعنوان یکی از معرو فترین کسانی است که در پست ریاست کارهای عمومی شهر « مدیریت علمی » فیلادلفیا مفاهیم مدیریتی تیلور را به کار بست. مهم ترین فعالیت وی استفاده از شیوه تفکر در حوزه فعالیت های دولتی است.