Borna66
02-09-2012, 01:56 PM
پیشنهاد فارسی سازی گنو/لینوکس در قالب یک طرح پژوهشی در سال ۱۳۷۹ توسط مرکز تحقیقاتی فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف به شورای عالی انفورماتیک ارائه شد. فعالیت اجرائی طرح ملی گنو/لینوکس فارسی در بهمن سال ۱۳۸۱ با هدف به وجود آوردن بستر یک سیستم عامل ملی بر مبنای سیستم عامل گنو/لینوکس در راستای امنیت، استقلال نرم افزاری کشور، توسعه فناوری اطلاعات و بهره وری اقتصادی با تشکیل سه رکن اصلی زیر آغاز گردید:
۱-دولت به عنوان کارفرمای طرح، تامین اعتبارات برای مناقصه ها به جهت انجام زیر پروژه توسط شرکت های خصوصی را بر عهده داشته که با توجه به تغییرات مدیریتی و سیاسی در دولت متفاوت بوده اند.
شورای عالی انفورماتیک (بهمن ۸۱ تا تیر ۸۳)، شورای عالی اطلاع رسانی (تیر ۸۳ تا تیر ۸۵)، مرکز تحقیقات مخابرات ایران (تیر ۸۵ تا تیر ۸۶). از تیر ۸۶ طرح فاقد هرگونه حمایت رسمی دولتی می باشد و مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته شریف بدون کمک دولت آن را اداره می کند.
۲- مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف در جایگاه دانشگاه به عنوان مدیریت، راهبری و نظارات فنی بر طرح است.
۳- شرکت های انفورماتیکی فعال در زمینه، گنو/لینوکس، در جایگاه بخش خصوصی به عنوان مجریان پروژه] ها قرار می گیرند.
مدیریت طرح ملی گنو/لینوکس فارسی کار خود را با فعالیت های زیر آغاز نمود:
شناسایی ظرفیت ها و توانمندی کشور در این حوزه
تشکیل کارگروه فنی با هدف بررسی تخصصی موضوعات گنو/لینوکس
تشکیل کارگروه راهبری با هدف سیاست گذاری طرح و نظارت بر فعالیت های مرکز
با توجه به بررسی های کارگروه فنی و تایید کارگروه راهبری، پر کردن خلاء مربوط به زبان فارسی در سیستم عامل لینوکس به صورت زیر بنایی و بین المللی حداقل نیازمند یک مدت زمان سه ساله بود و در همین راستا طرح کلان (Master Plan) در خرداد ماه ۸۲ ارائه شد. در کنار توجه به افزودن قابلیت استفاده از امکانات فارسی در گنو/لینوکس و نرم افزار های وابسته به آن، ترویج فرهنگی استفاده و توسعه محتویات آموزشی نیز به عنوان ضرورتی انکار ناپذیر در دستور کار طرح قرار گرفت.
همچنین با توجه به گسترش دامنه فعالیت های طرح و اقدامات انجام گرفته برای توسعه نرم افزار های آزاد/متن باز در کشور و عدم جامعیت عنوان “فارسی سازی گنو/لینوکس” برای کلیه فعالیت ها و طبق پیشنهاد کارگروه فنی و مصوبه کارگروه راهبری، طرح در جلسه مورخ یازدهم مهرماه ۸۴، عنوان طرح به “طرح ملی نرم افزارهای آزاد/متن باز” تغییر یافت و مقرر گردید دامنه آن به FOSS.ir تغییر یابد.
در کل، اهداف اصلی این طرح در چند بند خلاصه می شود:
بستر سازی یک سیستم عامل ملی بر مبنای سیستم عامل گنو/لینوکس.
رفع مشکلات پایه ای زبان فارسی و پر کردن خلاء زبان فارسی در توسعه بین المللی سیستم عامل گنو/لینوکس بر اساس چهاچوب های استاندارد.
گسترش کاربرد و فرهنگ سازی استفاده از FOSS و جلوگیری از انحصار نرم افزار های اختصاصی در کشور در راستای جنبش جهانی نرم افزار های آزاد/متن باز (در هر دو قسمت خادم و کاربر نهایی).
ایجاد یک جایگزین برای انتخاب سیستم عامل به عنوان بستر فناوری اطلاعات کشور و سایر نرم افزار های پرکاربرد در صورت برخورد با عواملی چون اجرای قانون بین المللی کپی رایت در ایران و اعمال تحریم های بین المللی توسط شرکت های آمریکایی همچون مایکروسافت.
بین المللی سازی خروجی کلیه پروژه ها با هدف نهادینه کردن زبان فارسی در نرم افزارهای پرکاربرد آزاد/متن باز.
خصوصیات سیستم عامل ملی و شاخص های انتخاب گنو/لینوکس به عنوان بستر
در هر رایانه، حداقل یک سیستم عامل وجود دارد بدین معنی که سیستم عامل مهم ترین برنامه نصب شده در رایانه است که فعالیت های اصلی را از نظر نرم افزاری بر عهده دارد. به یک تعبیر ساده می توان گفت سیستم عامل نقش “روح” را برای پیکر سخت افزار و شبکه ایفا می کند و تصمیم در خصوص انتخاب سیستم عامل کلیه ابعاد فنی رایانه و فناوری اطلاعات را تحت الشعاع قرار می دهد. به عبارتی خشت اول و زیر بنای توسعه فنی و نرم افزاری فناوری اطلاعات توسط سیستم عامل پایه گذاری می شود. از این رو داشتن سیستم عامل ملی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. این موضوع از دو دیدگاه زیر قابل بررسی است:
خصوصیات سیستم عامل ملی
سیستم عامل ملی باید از هر لحاظ حقوق معنوی و اقتصادی متعلق به هیچ کشور یا شرکتی نباشد تا علاوه بر حفظ استقلال و عزت ملی قابل دخل و تصرف باشد.
سیستم عامل، زیر ساخت توسعه واقعی فناوری ارتباطی و اطلاعاتی است، لذا سیستم عامل ملی باید توانایی های ویژه ای در پیاده سازی زیر ساخت شبکه های ارتباطی داشته باشد.
سیستم عامل ملی، باید قابلیت تامین امنیت، بنا به نیاز استفاده کننده را داشته باشد.
سیستم عامل ملی باید زبان بومی را به خوبی پشتیبانی نموده و در عین حال استاندارد باشد. این بومی سازی رشد استفاده از فناوری اطلاعاتی در بین افراد جامعه را به همراه دارد.
یک سیستم عامل ملی باید برای استفاده کننده اش پشتیبانی و خدمات پس از عرضه کافی داشته باشد.
در سیستم عامل ایده آل ملی، نکاتی مانند کاربر پسند بودن، شباهت محیطی با سامانه های عامل رایج، عملکرد مناسب، سازگاری با نرم افزاری های موجود و پشتیبانی از اسناد الکترونیکی رایج لحاظ شده است.
شاخص های سیستم عامل گنو/لینوکس برای ملی کردن
تحریم آمریکا علیه ایران و عدم پشتیبانی شرکت اصلی نرم افزار اختصاصی به علت تحریم.
کم توجهی شرکت های بزرگ مانند مایکروسافت به بومی سازی اصولی و رعایت استانداردهای ایران برای زبان و خط فارسی.
احتمال قرار گرفتن ایران در بن بست به علت تغییرات شرایط جهانی.
پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی (WTO) و اهمیت قرار یافتن حق تالیف و تکثیر، کم توجیه اقتصادی لینوکس را به دنبال دارد.
با در نظر گرفتن روند رو به رشد فناوری اطلاعات در کشور ما، تعداد حدود ۵ و نیم میلیون کاربر رایانه در سال ۲۰۰۳ که همگی نیاز به سامانه عامل و یا برنامه های دفتری دارند و با پیش بینی ۳۰ میلیون نسخه سامانه عامل در انتهای دهه جاری در کشورمان، به نظر شما در آینده نزدیک و در صورت پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی، چقدر سرمایه از کشور خارج خواهد شد؟ با فرض هزینه میانگین هر نسخه سامانه عامل به همراه نرم افزارهای جانبی، ۵۰۰ دلار در سال، مبلغ ۱۳۵ هزار میلیارد ریال درسطح ملی باید برای یک سال پرداخت نمود! و این فقط هزینه کاربران می باشد. در سمت خادم، این رقم جدای از مسائل راهبردی و امنیتی بسیار بالاتر می باشد.
مزیت متن باز بودن و به خصوص مجوز GPL و رعایت حقوق معنوی تولید کننده با حفظ آزادی کاربران.
کاهش هزینه های و افزایش امنیت به دلیل خصوصیات نرم افزارهای متن باز (حمایت جهانی برنامه نویسان، دانشگاه ها و … به علت آزاد بودن منبع).
اشکال زدایی و کاهش خطاهای فنی به واسطه بررسی های مداوم کد منبع.
کیفیت بالا و هزینه کم برای اصلاح کد، بومی سازی سامانه عامل.
بسیاری امکاات و خدمات پشیتبانی تدریجی سامانه های عامل اختصاصی، مستلزم پرداخت هزینه از سوی کاربر است.
وجود مستندات متنوع و رایگان.
ابزارهای برنامه نویسی قوی و رایگان
۱-دولت به عنوان کارفرمای طرح، تامین اعتبارات برای مناقصه ها به جهت انجام زیر پروژه توسط شرکت های خصوصی را بر عهده داشته که با توجه به تغییرات مدیریتی و سیاسی در دولت متفاوت بوده اند.
شورای عالی انفورماتیک (بهمن ۸۱ تا تیر ۸۳)، شورای عالی اطلاع رسانی (تیر ۸۳ تا تیر ۸۵)، مرکز تحقیقات مخابرات ایران (تیر ۸۵ تا تیر ۸۶). از تیر ۸۶ طرح فاقد هرگونه حمایت رسمی دولتی می باشد و مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته شریف بدون کمک دولت آن را اداره می کند.
۲- مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف در جایگاه دانشگاه به عنوان مدیریت، راهبری و نظارات فنی بر طرح است.
۳- شرکت های انفورماتیکی فعال در زمینه، گنو/لینوکس، در جایگاه بخش خصوصی به عنوان مجریان پروژه] ها قرار می گیرند.
مدیریت طرح ملی گنو/لینوکس فارسی کار خود را با فعالیت های زیر آغاز نمود:
شناسایی ظرفیت ها و توانمندی کشور در این حوزه
تشکیل کارگروه فنی با هدف بررسی تخصصی موضوعات گنو/لینوکس
تشکیل کارگروه راهبری با هدف سیاست گذاری طرح و نظارت بر فعالیت های مرکز
با توجه به بررسی های کارگروه فنی و تایید کارگروه راهبری، پر کردن خلاء مربوط به زبان فارسی در سیستم عامل لینوکس به صورت زیر بنایی و بین المللی حداقل نیازمند یک مدت زمان سه ساله بود و در همین راستا طرح کلان (Master Plan) در خرداد ماه ۸۲ ارائه شد. در کنار توجه به افزودن قابلیت استفاده از امکانات فارسی در گنو/لینوکس و نرم افزار های وابسته به آن، ترویج فرهنگی استفاده و توسعه محتویات آموزشی نیز به عنوان ضرورتی انکار ناپذیر در دستور کار طرح قرار گرفت.
همچنین با توجه به گسترش دامنه فعالیت های طرح و اقدامات انجام گرفته برای توسعه نرم افزار های آزاد/متن باز در کشور و عدم جامعیت عنوان “فارسی سازی گنو/لینوکس” برای کلیه فعالیت ها و طبق پیشنهاد کارگروه فنی و مصوبه کارگروه راهبری، طرح در جلسه مورخ یازدهم مهرماه ۸۴، عنوان طرح به “طرح ملی نرم افزارهای آزاد/متن باز” تغییر یافت و مقرر گردید دامنه آن به FOSS.ir تغییر یابد.
در کل، اهداف اصلی این طرح در چند بند خلاصه می شود:
بستر سازی یک سیستم عامل ملی بر مبنای سیستم عامل گنو/لینوکس.
رفع مشکلات پایه ای زبان فارسی و پر کردن خلاء زبان فارسی در توسعه بین المللی سیستم عامل گنو/لینوکس بر اساس چهاچوب های استاندارد.
گسترش کاربرد و فرهنگ سازی استفاده از FOSS و جلوگیری از انحصار نرم افزار های اختصاصی در کشور در راستای جنبش جهانی نرم افزار های آزاد/متن باز (در هر دو قسمت خادم و کاربر نهایی).
ایجاد یک جایگزین برای انتخاب سیستم عامل به عنوان بستر فناوری اطلاعات کشور و سایر نرم افزار های پرکاربرد در صورت برخورد با عواملی چون اجرای قانون بین المللی کپی رایت در ایران و اعمال تحریم های بین المللی توسط شرکت های آمریکایی همچون مایکروسافت.
بین المللی سازی خروجی کلیه پروژه ها با هدف نهادینه کردن زبان فارسی در نرم افزارهای پرکاربرد آزاد/متن باز.
خصوصیات سیستم عامل ملی و شاخص های انتخاب گنو/لینوکس به عنوان بستر
در هر رایانه، حداقل یک سیستم عامل وجود دارد بدین معنی که سیستم عامل مهم ترین برنامه نصب شده در رایانه است که فعالیت های اصلی را از نظر نرم افزاری بر عهده دارد. به یک تعبیر ساده می توان گفت سیستم عامل نقش “روح” را برای پیکر سخت افزار و شبکه ایفا می کند و تصمیم در خصوص انتخاب سیستم عامل کلیه ابعاد فنی رایانه و فناوری اطلاعات را تحت الشعاع قرار می دهد. به عبارتی خشت اول و زیر بنای توسعه فنی و نرم افزاری فناوری اطلاعات توسط سیستم عامل پایه گذاری می شود. از این رو داشتن سیستم عامل ملی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. این موضوع از دو دیدگاه زیر قابل بررسی است:
خصوصیات سیستم عامل ملی
سیستم عامل ملی باید از هر لحاظ حقوق معنوی و اقتصادی متعلق به هیچ کشور یا شرکتی نباشد تا علاوه بر حفظ استقلال و عزت ملی قابل دخل و تصرف باشد.
سیستم عامل، زیر ساخت توسعه واقعی فناوری ارتباطی و اطلاعاتی است، لذا سیستم عامل ملی باید توانایی های ویژه ای در پیاده سازی زیر ساخت شبکه های ارتباطی داشته باشد.
سیستم عامل ملی، باید قابلیت تامین امنیت، بنا به نیاز استفاده کننده را داشته باشد.
سیستم عامل ملی باید زبان بومی را به خوبی پشتیبانی نموده و در عین حال استاندارد باشد. این بومی سازی رشد استفاده از فناوری اطلاعاتی در بین افراد جامعه را به همراه دارد.
یک سیستم عامل ملی باید برای استفاده کننده اش پشتیبانی و خدمات پس از عرضه کافی داشته باشد.
در سیستم عامل ایده آل ملی، نکاتی مانند کاربر پسند بودن، شباهت محیطی با سامانه های عامل رایج، عملکرد مناسب، سازگاری با نرم افزاری های موجود و پشتیبانی از اسناد الکترونیکی رایج لحاظ شده است.
شاخص های سیستم عامل گنو/لینوکس برای ملی کردن
تحریم آمریکا علیه ایران و عدم پشتیبانی شرکت اصلی نرم افزار اختصاصی به علت تحریم.
کم توجهی شرکت های بزرگ مانند مایکروسافت به بومی سازی اصولی و رعایت استانداردهای ایران برای زبان و خط فارسی.
احتمال قرار گرفتن ایران در بن بست به علت تغییرات شرایط جهانی.
پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی (WTO) و اهمیت قرار یافتن حق تالیف و تکثیر، کم توجیه اقتصادی لینوکس را به دنبال دارد.
با در نظر گرفتن روند رو به رشد فناوری اطلاعات در کشور ما، تعداد حدود ۵ و نیم میلیون کاربر رایانه در سال ۲۰۰۳ که همگی نیاز به سامانه عامل و یا برنامه های دفتری دارند و با پیش بینی ۳۰ میلیون نسخه سامانه عامل در انتهای دهه جاری در کشورمان، به نظر شما در آینده نزدیک و در صورت پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی، چقدر سرمایه از کشور خارج خواهد شد؟ با فرض هزینه میانگین هر نسخه سامانه عامل به همراه نرم افزارهای جانبی، ۵۰۰ دلار در سال، مبلغ ۱۳۵ هزار میلیارد ریال درسطح ملی باید برای یک سال پرداخت نمود! و این فقط هزینه کاربران می باشد. در سمت خادم، این رقم جدای از مسائل راهبردی و امنیتی بسیار بالاتر می باشد.
مزیت متن باز بودن و به خصوص مجوز GPL و رعایت حقوق معنوی تولید کننده با حفظ آزادی کاربران.
کاهش هزینه های و افزایش امنیت به دلیل خصوصیات نرم افزارهای متن باز (حمایت جهانی برنامه نویسان، دانشگاه ها و … به علت آزاد بودن منبع).
اشکال زدایی و کاهش خطاهای فنی به واسطه بررسی های مداوم کد منبع.
کیفیت بالا و هزینه کم برای اصلاح کد، بومی سازی سامانه عامل.
بسیاری امکاات و خدمات پشیتبانی تدریجی سامانه های عامل اختصاصی، مستلزم پرداخت هزینه از سوی کاربر است.
وجود مستندات متنوع و رایگان.
ابزارهای برنامه نویسی قوی و رایگان