PDA

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده می باشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمی کنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : صنعت شيشه در ايران



sunyboy
01-29-2012, 02:04 PM
بسم الله الرحمن الرحيم


صنعت شيشه در ايران




مقدمه
ايران با در اختيار داشتن بيشترين منابع و مواد اوليه مورد نياز صنعت شيشه كم ترين سهم را در تجارت جهاني اين صنعت پرسود دارا است و هيچگاه در برنامه ريزي ها و نگرش هاي كلان اقتصاد ايران اين صنعت كه اتفاقا در ايران سابقه اي بسيار طولاني دارد در اواويت نبوده است و طي سال هاي اخير صنايع داخلي به هيچ وجه متناسب با تحولات جهاني اين صنعت پيش نرفته اند .
شيشه و بلور ايران جزو آن دسته از كالاهايي است كه به يمن وجود تجارت آزاد غيررسمي ، واردات آن از كشورهاي مختلف شرق و غرب به وفور و به آساني صورت مي گيرد و بازار داخلي از شيشه و بلور ژاپني ، چيني ، فرانسوي ، اتريشي و ...... اشباع شده است و از بازار بسيار مناسبي برخوردار است .
حقيقت اين است كه ايران از غني ترين و ارزان ترين مواد اوليه شيشه جهان را در اختيار دارد اما هيچ گاه سرمايه گذاري اصولي در اين صنعت صورت نگرفته است وتوليد شيشه به صورت سنتي ، غير عملي و با ابزار آلات غير ماشيني توليد شده است و به علت ارزش افزوده بالا و بازار نسبي داخلي زحمت زيادي براي بالا بردن سطح تكنولوژي اين صنعت كشيده نشده است و در نتيجه با وجود مزيت نسبي نه تنها به بازار جهاني دست نيافتيم بلكه بازار داخلي را نيز نسبت به محصولات ايراني بي اعتماد كرده ايم .
در سالهاي اخير چند سرمايه گذاري گسترده قابل توجه در صنعت شيشه صورت گرفته كه نشان
دهنده اين است كه چشم انداز اين صنعت در كشورمان بسيار روشن است و توليد كنندگان خارجي با آگهي از مزيت نسبي ما و مشاهد سرمايه گذاري صورت گرفته كمي به خود آمده اند و براي رقابت با توليد كنندگان داخلي يا سهيم شدن در سرمايه گذاريها حساب ويژه اي باز كرده اند .

در اين ميان نقش دولت به عنوان بزرگترين مرجع حمايت كننده صنايع بخش خصوصي بسيار تعيين كننده خواهد بود و البته منظور از حمايت ، پرداخت كمك هاي نقدي و امكانات نيست بلكه رفع موانع و مزاحمت هاي موجود بر سر راه صنايع است كه هر صنعتگري را از ادامه راه خود منصرف خواهد كرد .

تاريخچه پيدايش شيشه
پليني 1 مورخ بزرگ رومي كشف شيشه را به گروهي از دريانوردان فنيقي نسبت مي دهد . به نظر اين مورخ اين دريانوردان در ساحل براي تهيه و پخت غذا مجبور به روشن كردن آتش بودند ، ولي قطعات سنگي كه ظروف آشپزي خود را بر روي آن بگذارند يافت نمي كردند ، بدين دليل قطعاتي از قليا يا كربنات سديم طبيعي آبدار را كه براي موميايي كردن اجساد حمل مي كردند از ميان بار كشتي ها خارج مي ساختند و از آن براي ساختن پايه هايي براي قرارگيري ظروفشان استفاده مي كردند .
وقتي اين قطعات قليا حرارت مي ديدند با ماسه هاي ساحل آميخته مي شدند و در نهايت مايع ناشناخته اي به صورت جوي باريكي از محل آتش جاري مي گرديد كه به نظر پليني اين مايع ، شكل اوليه شيشه بود .
__________________________________________________ ________
1 . Pliny
مصارف شيشه
پس از كشف شيشه ، شيشه ها در فرم هاي گوناگون خود به خدمت بشر درآمدند . امروزه شيشه يكي از پرمصرف ترينمواد براي ساخت مصنوعات بشر است ، بويژه در كارهاي ظريفه و اصولا كارهايي كه با ذوق و سليقه بشر سروكار دارد .
از شيشه مي توان در ساخت آينه هاي تلسكوپ ها استفاده كرد ، آينه هايي كه ابعاد آنها مي تواند به بزرگي يك زمين تنيس باشد يا به كوچكي و سادگي تيله هاي بازي بچه ها ، از شيشه در ساخت ظروف و حباب لامپ ها استفاده مي شود . شيشه موجب وضوح در ديد مي گردد و ميتوان با آن آينه ساخت و به زندگي معنا بخشيد و نيز به بشر اجازه داد تا با نگاه به خود پنهاني ترين زواياي چهره خود بنگرد ، همانطور كه اين امكان را مي دهد كه به درون يا برون يك چيز بنگريم . از شيشه براي زيبايي در نماي ساختمانهاي بلند استفاده مي شود .
شيشه پوششي است براي پنجره هايي كه ما توسط آنها سايه هاي زندگي خصوصي خود را از محيط بيرون جدا مي سازيم . موارد مصرف اين ماده انطباق پذير با صنايع گوناگون در سايه پيشرفت هاي فني گسترش چشم گيري پيدا كرده كه به عنوان مثال مي توان به موارد زير اشاره نمود :
- فيبرهاي نوري كه هم اكنون با طولي بيش از 8 ميليون مايل ارتباط تلفني و تصويري را بين نقاط گوناگون دنيا برقرار مي سازند .
- سراميك هاي شيشه 1 كه از آنها در بخش دماغه موشك ها و تاج دندان استفاده مي گردد .
اصولا شيشه با ويژگيهاي منحصر بفرد زياد از قبيل : شكل پذيري آسان ، شفافيت ، دوام زياد ،
__________________________________________________ ________
1 . Glass Ceramic
قيمت نسبتا پايين موجب گسترش مصارف جديدي از آن شده است ، با توجه به همين ويژگيهاست كه ويليام . ر . پريندل 2 مدير مسئول گروه تكنولوژي شيشه كورنينگ ، شهر كورنينگ نيويورگ گفته است كه : شيشه در رشد ارتباطات ، اطلاعات و صنايع در آينده نقش غير قابل انكاري خواهد داشت . در يك كلام ، براي آن صنايعي كه جهت ساخت سيستم هاي رايانه اي و تلويزيوني خود به لامپ تصوير و يا ورقه هاي نازك و صاف كريستال مايع نياز دارند ، شيشه بهترين انتخاب است .
توسعه صنعت شيشه ايران
هم اكنون طرحهاي گسترش مختلفي در زمينه صنعت شيشه ايران در حال پيشرفت هستند . در حقيقت اين پروژه هاي گسترش ، ساختار و زيربناي صنعت شيشه ايران در آينده را متحول خواهد كرد . آنچه در آينده برداشت مي كنيم در واقع همان چيزي است كه امروز مي كاريم و به همين دليل بايد ببينيم كه آيا تمام پروژه هاي گسترشي كه هم اكنون در حال اجرا هستند با نيازهاي جامعه ارتباطي دارند يا خير .
از نظر كمي اخيرا يك بحران در زمينه فروش شيشه تخت در جهان آغاز شده است . توليد اين محصول در اروپا كاهش شديدي داشته و در چين بيشتر واحدهاي شيشه تجت به روش فلوت ناچارا توليد خود را كاهش داده و يا به كلي توليد خود را متوقف كرده اند . علايمي از ركورد در مراكز عمده توليد بلورجات و بازارهاي آن هم ديده مي شود .
در ايران چندين طرح مهم و اصلي توسعه صنعت شيشه اجرا مي شود . در صورتي كه تمام طرحها با موفقيت به اجرا درآيند ، توليد شيشه تخت در ايران تا 300000 تن و توليد بلورجات
__________________________________________________ _______
1 . William . R . PRINDLE
170000تن افزايش خواهد يافت . اگرچه سرنوشت بسياري از پروژه هاي پيش گفته مبهم و نامشخص بوده و پيش تاثيرات مطلوبي كه بر وضعيت اقتصادي شركتهاي مربوطه دارند دير يا زود به مرحله اجرا درخواهند آمد .
اجراي پروژه هاي فوق مي تواند سبب پيشرفت قابل ملاحظه فن آوري صنايع شيشه در ايران شده و در حقيقت اين امر ساختار تكنولوژيك صنايع شيشه تخت و شيشه مظروف را مدرنيزه خواهد نمود و به ميزان زيادي كشور را در زمينه صادرات محصولات شيشه اي ياري خواهد نمود .
يكي از مهم ترين جنبه هاي روز آمد كردن صنايع شيشه سازي ايران كه تا كنون توجه كافي به آن نشده است همانا مدرنيزه كردن خطوط توليد فعلي و مجهزكردن آنها با فن آوريهاي امروزين مي باشد .
در حال حاضر كوره هاي شيشه سازي ايران به غير از شيشه آذر قدرت ذوب كمتري نسبت به كوره هاي ساير نقاط دنيا دارند و حجم كل محصول خروجي خطوط توليد با استانداردهاي موجود مطابقت ندارد . ايزولاسيون بهتر كوره ها ، استفاده از مشعل ها و سيستمهاي ذوب جديد طراحي مجدد واحدهاي خنك كن و توجه به افزايش توليد كه ميزان حداقل 60 تا80 درصد با همين خطوط توليد بدون ساخت كوره هاي جديد مي باشد . بنابراين اصرار بر افزايش دادن تعداد كوره ها به ويژه در كارخانه هايي كه داراي چندين خط توليد هستند يك كار اقتصادي و قابل توجه نيست .
نگاهي به استراتژي صنعت شيشه تخت اروپا

در پايان اكتبر سال 1997 شركت پيلكينگتون پي ال سي 1 اجرا 6000 تن از كاركنان خود را به عنوان بخشي از تلاش براي دستيابي مجدد به سودآوري اعلام كرد . اين خبر به تيتر احساسات
برانگيز مطبوعات اقتصادي تبديل شد و با اين حال نبايد به عنوان تصميمي غير منتظره نگريسته شود . شركت پيلكينگتون ظرف سالهاي قبل از اين به دليل كاهش سود ناشي از رقابت شديد و پايين بودن قيمت ها كه به ويژه در اروپا روي داد ، نتايج مالي نااميد كننده اي به سهامدارانش ارائه داده بود . اگرچه توجه صاحب نظران اخيرا به شركت پيلكينگتون و مسايل مالي آن معطوف شده است ولي همين شرايط تجاري براي ساير صنايع شيشه اروپا نيز وجود داشته و سالهاي گذشته براي همه آنها سالهاي سختي بوده است . شيشه فلوت در دست كمتر از 10 شركت اروپايي متمركز شده است . اضافه ظرفيت و پايين بودن قيمت ها همه گروههاي توليدي اصلي بخصوص در اروپاي غربي را مجبور ساخته كه استراتژيهائي براي ادامه حيات خود تدارك ببينند
اين استراتژيها از شركتي به شركت ديگر متفاوتند ، اما دو چاره اصلي وجود دارد كه در ميان دست اندركاران مشترك است : توسعه محصولاتي كه كيفيت بالاتري دارند و كسب بازار در اروپاي مركزي و شرقي دو فعاليتي هستند كه در تقويت عملكرد ضعيف اين صنعت در بازارهاي تكامل يافته غربي مي باشند و به علاوه هر شركت توانمندي خاص خود را دارد . پيلكينگتون سرگرم اتخاذ ستراتژي بازگشت به توليد انبوه است . اين شركت توجه خود را بر كاهش دادن عرضه محصولات فلوت خود متمركز كرده است تا توان رقابت خود را در بازار مجددا به دست آورد و بخش بزرگي از سهام رو به سقوط خود را به فروش برساند . اين سياست ، به سياست شركت آمريكائي گاردين 2 نزديك است كه در برابر وسوسه ورود به بازار و توزيع مقاومت كرده
__________________________________________________ ________
1 . Pilkington PLC 2 .Guardian Idstries Corp
و در مقابل تلاش خود را متوجه افزايش دادن سطح توليدات شيشه نموده است .
شركت سنت گوبين ويترج 1 مصمم است با تجديد ساختار سازماني خود و تبديل آن به بخشهاي جداگانه ، بهتر بتواند به تقاضاهاي گوناگون بخش ساختمان ، خودروسازي و صنايع خاص پاسخ گفته و به اين ترتيب به محور اصلي بازار شيشه تبديل گردد . در مقابل شركت گلاوربل اس اي 2 با تمركز بر نقاط خاص جغرافيايي ، بيرون كشيدن خود از بازارهاي آمريكاي شمالي و سرمايه گذاري بر بازارهاي روبه رشداروپا به رقابت رو به افزايش پاسخ داده است . اين شركت نيز مانند شركت پي پي جي 3 به توسعه محصولات با كيفيت بالا علاقه مندي نشان داده است . بسياري از كشورهاي اروپاي مركزي و غربي نقش مهمي را در آينده صنعت شيشه تخت بازي خواهند كرد و در كشورهاي بلوك شرق سابق تقاضاي رو به افزايش براي شيشه تخت وجود دارد . با اين وجود ، متاسفانه اين رشد از رشد ظرفيت جديد در منطقه كمتر است .
__________________________________________________ ________
1 . Saint - Gobin Vitrage 2 . Gloverbel SA 3 . PPG Industries INC