Borna66
05-13-2009, 04:28 PM
حضانت
مقدمه :
يكي از مهمترين اهداف حقوق خانوادهتقويت نهاد مقدس خانواده و پاسداري از قداست و حفظ و بقاي آن و نيز حمايت از مادرانو فرزندان است .به موجب اصول 21 و 156 قانون اساسي قانون بايد از مادران دردوران بارداري و حضانت ، حمايت نمايد و نيز در صورت نبودن ولي شرعي قيموميت فرزندانبه مادران شايسته سپرده شود.
مفهوم حضانت
حضانت واژه عربي است كه به معناي حفظكردن ، دركنار گرفتن ، پرورش دادن و به سينه چسباندن است در قوانين جمهوري اسلاميتعريفي از حضانت ارائه نگرديده و در قانون مدني تحت عنوان نگاهداري و تربيت اطفالبه حضانت اشاره شده است و البته تعريف حضانت به عرف و رويه قضائي واگذار گرديده است .
دادگاه صالح
به موجب بند 7 ماده واحده قانوناختصاص تعدادي از دادگاههاي موجود به دادگاههاي موضوع اصل 21 قانون اساسي مصوبمرداد 1376 و نيز ماده 4 لايحه اصلاح قانون تشكيل دادگاه عمومي و انقلاب مصوب 1381و همچنين بند ب ماده 4 آئين نامه اصلاحي قانون تشكيل دادگاههاي عمومي و انقلاب مصوببهمن 1380 حضانت و ملاقات اطفال در صلاحيت دادگاه خانواده مي باشد.
ترتيب رسيدگي
دادگاه در كليه مواردي كه مبادرت بهصدور گواهي عدم امكان سازش مي نمايد بايد ترتيب اطمينان بخشي را در خصوص نگهداري وحضانت و ميزان نفقه اطفال با توجه به وضعيت مالي و اخلاقي زوجين و با در نظر گرفتنمصلحت صغار تعيين نمايد و به موجب قانون مدني نگهداري طفل تا دو سالگي و دختر تا 7سالگي با مادر و پس از آن با پدر است و چنانچه مادر در مدت زماني كه نگهداري طفل بهاو سپرده شده مجنون شده و يا ازدواج نمايد حق حضانت از او سلب مي گردد.هيچ يكاز ابوين حق ندارند از حضانت طفلي كه به آنها سپرده شده است خودداري نمايند و درصورت امتناع از سوي دادگاه ملزم مي شوند و چنانچه الزام مؤثر نباشد هزينه حضانت طفلدر درجه اول از پدر و جد پدري و سپس از مادر اخذ خواهد شد .شرايط تغيير حضانتچنانچه در اثر عدم مواظبت و يا انحطاط اخلاقي پدر و مادري كه طفل تحت حضانت اواست صحت جسمي يا تربيت اخلاقي طفل در معرض خطر باشد دادگاه مي تواند با تقاضايبستگان ، قيم و يا رئيس حوزه قضائي ترتيب مقتضي ديگري را براي حضانت كودك اتخاذنمايد .
مواردي كه مي تواند از مصاديق تغييرحضانت باشد ؟
1 – اعتياد زيان آور به الكل – موادمخدر – قمار .
2 – اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء .
3 – ابتلاء به بيماريرواني به تشخيص پزشكي قانوني .
4 – سوء استفاده از طفل يا احيار او به ورود بهمشاغل ضد اخلاقي مانند فساد ، فحشاء – تكدي گري ، قاچاق.
5 – تكرار ضرب و جرحخارج از حد متعارف .
حضانت فرزنداني كه پدرشان فوت نمودهاند :
حضانت فرزندان صغير يا محجوري (حجريكه متصل به زمان صغر باشد) كه پدرشان به مقام والاي شهادت رسيده يا فوت نموده باشندبا مادران آنها است مگر آنكه عدم صلاحيت آنان با حكم دادگاه ثابت شدهباشد.تعيين هزينه متعارف جهت حضانت با دادگاه است و ازدواج مادر نيز مانع ازادامه حضانت او نمي شود.
ضمانت اجراي ممانعت از اجراي حكمدادگاه
چنانچه به حكم دادگاه حضانت ونگهداري طفل بر عهده كسي قرار گيرد و پدر يا مادر يا هر شخص ديگري مانع از اجرايحكم شود يا از استرداد طفل خودداري نمايد ، دادگاه تا زمان اجراي حكم شخص ممتنع رابازداشت مي نمايد .
حق ملاقات
در صورتي كه به علت طلاق و يا هر علتديگري ابوين در يك منزل سكونت نداشته باشند دادگاه براي هر يك از ابوين كه طفل تحتحضانت او نيست حق ملاقات تعيين و تعيين جزئيات اين ملاقات با دادگاه خانواده ميباشد .نگهداري و تربيت اطفالپدر و مادر در حد توان بايد در تربيت كودكانخود بكوشند و در اجراي اين امر حق تنبيه كودك خود را در حد متعارف دارند .
مواد قانوني
مواد 1168 الي 1179 قانون مدنيقانون حق حضانت فرزندان صغير يا محجور به مادران آنها مصوب 6/5/1364 و قانونمربوط به حق حضانت مصوب 22/4/1365 .
نظريات اداره حقوقي در خصوص حق حضانت
سؤال : آيا پدر مي تواند حضانتفرزندانش را در قبال مادر طفل اسقاط نمايد ؟به موجب نظريه مشورتي شماره 1347 – 4/1/61 اداره حقوقي به موجب ماده 1168 قانون مدني حضانت براي ابوين هم حق است و همتكليف .و تكليف قابل اسقاط يا مصالحه نيست چون حقوقي كه مقنن و شارع تعيين كردهجنبه امري دارد قابل اسقاط نيست .
سؤال : آيا پدر مي تواند از ملاقاتمادر فاسد الاخلاق با فرزندش جلوگيري نمايد ؟
جواب : 444/7 – 10/9/62 اداره حقوقيماده 1174 قانون مدني حق ملاقات طفل را براي هر يك از ابوين شناخته استبنابراين حق ملاقات رانمي توان از مادر فاسد الاخلاق دريغ نمود ولكن مي تواناين ملاقات را در يك محيط مناسب و با حضور اشخاص مورد اعتماد برقراركرد.
سؤال : آيا مادر به استناد حكمدادگاه دائر بر حق حضانت مي تواند براي طفل خودگذرنامه اخذ نمايد؟
جواب : 2438/7 – 29/7/59 اداره حقوقياخذ شناسنامه براي اشخاص كمتر از 18 سال با ولي يا قيم آنان است و حكم حضانتتأثيري در قضيه ندارد.در خاتمه دو نمونه از درخواست حكم حضانت فرزند ضميمه ميباشد .
21 – درخواست صدور حكم حضانت فرزندبراي پدر
خواهان :خوانده :خواسته :دلايل :رياست محترم دادگاههاي عمومياحتراماً بر آن مقام محترم نظر بهاينكه اينجانب با خوانده طبق سند نكاحيه شماره …… در تاريخ ……. ازدواج نموده وداراي ……….فرزند ….. بنام (پسر/دختر) مي باشيم و از طرفي با توجهبه اختلافات و عدمتفاهم به موجب دادنامه شماره ……….از يكديگر طلاق گرفتيم و جداگانه زندگي مي كنيمحال به استناد ماده 1169 قانون مدني حضانت فرزند به اينجانب تعلق دارد ولي همسرم اززمان جدائي بدون دليل از استرداد طفل به بنده امتناع مي نمايد لهذا صدور حكم مبنيبر محكوميت خوانده به استرداد فرزند و صدور حكم حضانت آنان با احتساب خسارات قانونمورد استدعاست .با تشكر – امضاء خواهان
22 – درخواست صدور حكم حضانت فرزندبراي مادر
خواهان : خانم ………………….خوانده :آقاي ………………….خواسته : تحويل فرزند به اينجانب و صدور حكم حضانت طفل .دلايل : …………………….
رياست محترم دادگاههاي عمومياحتراماً به موجب سند رسمي ازدواجشماره …………..دفتر خانه شماره ……………با آقاي ……….. خوانده دعوي ازدواج نموده و در طولمدت ……………… سال زندگي مشترك صاحب …………… فرزند بنامهاي ……………..و ……………….. (………….ساله …………..يكساله) شده ايم اكنون كه علت (وجود اختلافات شديد و عدم تفاهم جداگانهزندگي مي كنيم با بعلت وقوع طلاق جداگانه زندگي مي كنيم) حال آنكه با توجه به ماده 1169 ق.م حضانت فرزند ذكور تا دو سالگي و فرزند اناث تا 7 سالگي با مادر است وخوانده حاضر نيست فرزندان را جهت حضانت به اينجانبه تحويل دهد .با تقديم ايندادخواست تقاضاي صدور حكم بر تحويل فرزند يا فرزندان و حضانت آنان را دارم .
امضاء خواهان
مقدمه :
يكي از مهمترين اهداف حقوق خانوادهتقويت نهاد مقدس خانواده و پاسداري از قداست و حفظ و بقاي آن و نيز حمايت از مادرانو فرزندان است .به موجب اصول 21 و 156 قانون اساسي قانون بايد از مادران دردوران بارداري و حضانت ، حمايت نمايد و نيز در صورت نبودن ولي شرعي قيموميت فرزندانبه مادران شايسته سپرده شود.
مفهوم حضانت
حضانت واژه عربي است كه به معناي حفظكردن ، دركنار گرفتن ، پرورش دادن و به سينه چسباندن است در قوانين جمهوري اسلاميتعريفي از حضانت ارائه نگرديده و در قانون مدني تحت عنوان نگاهداري و تربيت اطفالبه حضانت اشاره شده است و البته تعريف حضانت به عرف و رويه قضائي واگذار گرديده است .
دادگاه صالح
به موجب بند 7 ماده واحده قانوناختصاص تعدادي از دادگاههاي موجود به دادگاههاي موضوع اصل 21 قانون اساسي مصوبمرداد 1376 و نيز ماده 4 لايحه اصلاح قانون تشكيل دادگاه عمومي و انقلاب مصوب 1381و همچنين بند ب ماده 4 آئين نامه اصلاحي قانون تشكيل دادگاههاي عمومي و انقلاب مصوببهمن 1380 حضانت و ملاقات اطفال در صلاحيت دادگاه خانواده مي باشد.
ترتيب رسيدگي
دادگاه در كليه مواردي كه مبادرت بهصدور گواهي عدم امكان سازش مي نمايد بايد ترتيب اطمينان بخشي را در خصوص نگهداري وحضانت و ميزان نفقه اطفال با توجه به وضعيت مالي و اخلاقي زوجين و با در نظر گرفتنمصلحت صغار تعيين نمايد و به موجب قانون مدني نگهداري طفل تا دو سالگي و دختر تا 7سالگي با مادر و پس از آن با پدر است و چنانچه مادر در مدت زماني كه نگهداري طفل بهاو سپرده شده مجنون شده و يا ازدواج نمايد حق حضانت از او سلب مي گردد.هيچ يكاز ابوين حق ندارند از حضانت طفلي كه به آنها سپرده شده است خودداري نمايند و درصورت امتناع از سوي دادگاه ملزم مي شوند و چنانچه الزام مؤثر نباشد هزينه حضانت طفلدر درجه اول از پدر و جد پدري و سپس از مادر اخذ خواهد شد .شرايط تغيير حضانتچنانچه در اثر عدم مواظبت و يا انحطاط اخلاقي پدر و مادري كه طفل تحت حضانت اواست صحت جسمي يا تربيت اخلاقي طفل در معرض خطر باشد دادگاه مي تواند با تقاضايبستگان ، قيم و يا رئيس حوزه قضائي ترتيب مقتضي ديگري را براي حضانت كودك اتخاذنمايد .
مواردي كه مي تواند از مصاديق تغييرحضانت باشد ؟
1 – اعتياد زيان آور به الكل – موادمخدر – قمار .
2 – اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء .
3 – ابتلاء به بيماريرواني به تشخيص پزشكي قانوني .
4 – سوء استفاده از طفل يا احيار او به ورود بهمشاغل ضد اخلاقي مانند فساد ، فحشاء – تكدي گري ، قاچاق.
5 – تكرار ضرب و جرحخارج از حد متعارف .
حضانت فرزنداني كه پدرشان فوت نمودهاند :
حضانت فرزندان صغير يا محجوري (حجريكه متصل به زمان صغر باشد) كه پدرشان به مقام والاي شهادت رسيده يا فوت نموده باشندبا مادران آنها است مگر آنكه عدم صلاحيت آنان با حكم دادگاه ثابت شدهباشد.تعيين هزينه متعارف جهت حضانت با دادگاه است و ازدواج مادر نيز مانع ازادامه حضانت او نمي شود.
ضمانت اجراي ممانعت از اجراي حكمدادگاه
چنانچه به حكم دادگاه حضانت ونگهداري طفل بر عهده كسي قرار گيرد و پدر يا مادر يا هر شخص ديگري مانع از اجرايحكم شود يا از استرداد طفل خودداري نمايد ، دادگاه تا زمان اجراي حكم شخص ممتنع رابازداشت مي نمايد .
حق ملاقات
در صورتي كه به علت طلاق و يا هر علتديگري ابوين در يك منزل سكونت نداشته باشند دادگاه براي هر يك از ابوين كه طفل تحتحضانت او نيست حق ملاقات تعيين و تعيين جزئيات اين ملاقات با دادگاه خانواده ميباشد .نگهداري و تربيت اطفالپدر و مادر در حد توان بايد در تربيت كودكانخود بكوشند و در اجراي اين امر حق تنبيه كودك خود را در حد متعارف دارند .
مواد قانوني
مواد 1168 الي 1179 قانون مدنيقانون حق حضانت فرزندان صغير يا محجور به مادران آنها مصوب 6/5/1364 و قانونمربوط به حق حضانت مصوب 22/4/1365 .
نظريات اداره حقوقي در خصوص حق حضانت
سؤال : آيا پدر مي تواند حضانتفرزندانش را در قبال مادر طفل اسقاط نمايد ؟به موجب نظريه مشورتي شماره 1347 – 4/1/61 اداره حقوقي به موجب ماده 1168 قانون مدني حضانت براي ابوين هم حق است و همتكليف .و تكليف قابل اسقاط يا مصالحه نيست چون حقوقي كه مقنن و شارع تعيين كردهجنبه امري دارد قابل اسقاط نيست .
سؤال : آيا پدر مي تواند از ملاقاتمادر فاسد الاخلاق با فرزندش جلوگيري نمايد ؟
جواب : 444/7 – 10/9/62 اداره حقوقيماده 1174 قانون مدني حق ملاقات طفل را براي هر يك از ابوين شناخته استبنابراين حق ملاقات رانمي توان از مادر فاسد الاخلاق دريغ نمود ولكن مي تواناين ملاقات را در يك محيط مناسب و با حضور اشخاص مورد اعتماد برقراركرد.
سؤال : آيا مادر به استناد حكمدادگاه دائر بر حق حضانت مي تواند براي طفل خودگذرنامه اخذ نمايد؟
جواب : 2438/7 – 29/7/59 اداره حقوقياخذ شناسنامه براي اشخاص كمتر از 18 سال با ولي يا قيم آنان است و حكم حضانتتأثيري در قضيه ندارد.در خاتمه دو نمونه از درخواست حكم حضانت فرزند ضميمه ميباشد .
21 – درخواست صدور حكم حضانت فرزندبراي پدر
خواهان :خوانده :خواسته :دلايل :رياست محترم دادگاههاي عمومياحتراماً بر آن مقام محترم نظر بهاينكه اينجانب با خوانده طبق سند نكاحيه شماره …… در تاريخ ……. ازدواج نموده وداراي ……….فرزند ….. بنام (پسر/دختر) مي باشيم و از طرفي با توجهبه اختلافات و عدمتفاهم به موجب دادنامه شماره ……….از يكديگر طلاق گرفتيم و جداگانه زندگي مي كنيمحال به استناد ماده 1169 قانون مدني حضانت فرزند به اينجانب تعلق دارد ولي همسرم اززمان جدائي بدون دليل از استرداد طفل به بنده امتناع مي نمايد لهذا صدور حكم مبنيبر محكوميت خوانده به استرداد فرزند و صدور حكم حضانت آنان با احتساب خسارات قانونمورد استدعاست .با تشكر – امضاء خواهان
22 – درخواست صدور حكم حضانت فرزندبراي مادر
خواهان : خانم ………………….خوانده :آقاي ………………….خواسته : تحويل فرزند به اينجانب و صدور حكم حضانت طفل .دلايل : …………………….
رياست محترم دادگاههاي عمومياحتراماً به موجب سند رسمي ازدواجشماره …………..دفتر خانه شماره ……………با آقاي ……….. خوانده دعوي ازدواج نموده و در طولمدت ……………… سال زندگي مشترك صاحب …………… فرزند بنامهاي ……………..و ……………….. (………….ساله …………..يكساله) شده ايم اكنون كه علت (وجود اختلافات شديد و عدم تفاهم جداگانهزندگي مي كنيم با بعلت وقوع طلاق جداگانه زندگي مي كنيم) حال آنكه با توجه به ماده 1169 ق.م حضانت فرزند ذكور تا دو سالگي و فرزند اناث تا 7 سالگي با مادر است وخوانده حاضر نيست فرزندان را جهت حضانت به اينجانبه تحويل دهد .با تقديم ايندادخواست تقاضاي صدور حكم بر تحويل فرزند يا فرزندان و حضانت آنان را دارم .
امضاء خواهان