Borna66
05-10-2009, 10:54 PM
آتشفشان تفتان- قسمت 1
تَفتان یک کوه آتشفشانی در استان سیستان و بلوچستان ایران است.
تفتان در ۵۰ کیلومتری شمال خاش و ۹۹ کیلومتری جنوب - جنوب شرقی زاهدان قرار دارد. ارتفاع این کوه از سطح دریا ۳۹۴۰ متر و نسبت به زمین‌های اطراف ۲۰۰۰ متر است. ساختار اصلی کوه شامل د قله مجزا است که بخش زین مانند و باریک به هم وصل می‌شوند. قله جنوب شرقی تا اندازه‌ای شکل مخروطی خود را حفظ کرده و به‌وسیله جریان گدازه آندزیتی ضخیم و جوانتر پوشیده شده‌است. لایه‌های خاکستری در این آتشفشان کم است و حد گسترش لاپیلی‌ها و آلگومرا هم زیاد نیست. کوه تفتان است. آتشفشان تفتان در پهنه ساختاری نهبندان - خاش (کوههای خاور ایران) قرار دارد و نوعی مخروط آتشفشانی چندلایه (استراتوولکان) است.
دهانه آتشفشان تفتان
دهانه‌ای با شیب تند در دامنه جنوبی قله این آتشفشان وجود دارد که قسمتی از آن به‌وسیله انفجار شدید و فرسایش بعدی خراب شده‌است. از دیوارهایی که شیب تند دارند دودخان‌های زرد و سفید رنگ سوت‌زنان بالا می‌آیند که همراه با دودخان‌های (فومرول‌های) متعددی که از بلندترین قله کوه بیرون می‌آیند ابر سفید و مشخصی را تشکیل می‌دهند که از فاصله ۱۰۰ کیلومتری قابل رویت است و منظره یک آتشفشان فعال را بخوبی نشان می‌دهند. گدازه‌های تفتان مساحتی معادل ۱۳۰۰ کیلومتر مربع را زیر پوشش دارند.
فعالیت آتشفشان تفتان
نخستین تکاپوی آتشفشانی، در بیست کیلومتری شمال غربی قله فعلی بوده و سپس مراکز دیگری در خاور این نقطه فعال شده‌اند. فعالیت این مراکز به صورت فورانهای انفجاری بوده و حاصل آن برشهای داسیتی و جوشی (آگلومرایی) است. آخرین تکاپوی انفجاری تفتان دو فاز انفجاری است که حاصل آن ایگنمبریت دامنه جنوبی (شمال ترشاب) و توفهای گسترده در دشتهای اطراف آتشفشان است.
اولین فعالیتی که شکل امروزی مخروط شمال غربی آن را درست کرده‌است، باید سنی قبل از پلسیتوسن داشته باشد. فعالیتهای گدازه‌ای تفتان، در کواترنری صورت گرفته که شامل گدازه‌های آندزیتی است که بر روی توفهای قبلی ریخته‌اند.
تَفتان یک کوه آتشفشانی در استان سیستان و بلوچستان ایران است.
تفتان در ۵۰ کیلومتری شمال خاش و ۹۹ کیلومتری جنوب - جنوب شرقی زاهدان قرار دارد. ارتفاع این کوه از سطح دریا ۳۹۴۰ متر و نسبت به زمین‌های اطراف ۲۰۰۰ متر است. ساختار اصلی کوه شامل د قله مجزا است که بخش زین مانند و باریک به هم وصل می‌شوند. قله جنوب شرقی تا اندازه‌ای شکل مخروطی خود را حفظ کرده و به‌وسیله جریان گدازه آندزیتی ضخیم و جوانتر پوشیده شده‌است. لایه‌های خاکستری در این آتشفشان کم است و حد گسترش لاپیلی‌ها و آلگومرا هم زیاد نیست. کوه تفتان است. آتشفشان تفتان در پهنه ساختاری نهبندان - خاش (کوههای خاور ایران) قرار دارد و نوعی مخروط آتشفشانی چندلایه (استراتوولکان) است.
دهانه آتشفشان تفتان
دهانه‌ای با شیب تند در دامنه جنوبی قله این آتشفشان وجود دارد که قسمتی از آن به‌وسیله انفجار شدید و فرسایش بعدی خراب شده‌است. از دیوارهایی که شیب تند دارند دودخان‌های زرد و سفید رنگ سوت‌زنان بالا می‌آیند که همراه با دودخان‌های (فومرول‌های) متعددی که از بلندترین قله کوه بیرون می‌آیند ابر سفید و مشخصی را تشکیل می‌دهند که از فاصله ۱۰۰ کیلومتری قابل رویت است و منظره یک آتشفشان فعال را بخوبی نشان می‌دهند. گدازه‌های تفتان مساحتی معادل ۱۳۰۰ کیلومتر مربع را زیر پوشش دارند.
فعالیت آتشفشان تفتان
نخستین تکاپوی آتشفشانی، در بیست کیلومتری شمال غربی قله فعلی بوده و سپس مراکز دیگری در خاور این نقطه فعال شده‌اند. فعالیت این مراکز به صورت فورانهای انفجاری بوده و حاصل آن برشهای داسیتی و جوشی (آگلومرایی) است. آخرین تکاپوی انفجاری تفتان دو فاز انفجاری است که حاصل آن ایگنمبریت دامنه جنوبی (شمال ترشاب) و توفهای گسترده در دشتهای اطراف آتشفشان است.
اولین فعالیتی که شکل امروزی مخروط شمال غربی آن را درست کرده‌است، باید سنی قبل از پلسیتوسن داشته باشد. فعالیتهای گدازه‌ای تفتان، در کواترنری صورت گرفته که شامل گدازه‌های آندزیتی است که بر روی توفهای قبلی ریخته‌اند.