بررسي مادربرد (برد اصلي) كامپيوتر

[rezalaghaian]

ولیدات اولیه مادر برد پیچیدگی امروز را نداشتند،با توسعه و پیشرفت علم وتکنولوژی در عالم الکترونیک، کامپوترهای نسل اول و دوم و ... تولید شدند. مادربرد یک فیبر مدار چاپی چند لایه است که دارای قطعات الکترونیکی، سوکت ها و اسلات هایی است که محل نصب دیگر اجزا بروی آن است. قبل از آنکه آن را بررسی کنیم اجازه دهید مکانهای روی آن را شناسایی کنیم . یکی از این قسمتهای مهم مادربرد محل نصب CPU است. (Central Processing Unit) هر CPU یک مدار مجتمع بسیار فشرده از قطعات الکترونیکی است که در مجموعه بسته بندی شده در جنس های مختلف است که پایه ها یا پین های زیادی دارد قرار دارد. این پایه ها در محلی بنام سوکت قرار می گیرند. این سوکت ها بر حسب نوع برد و CPU دارای پین ها و اشکال گوناگون است ،نوع متداول آن به socket 478 مشهور است.http://pnu-club.com/imported/mising.jpg سوکت دارای اهرمی است که CPU را در جای خود نگه می دارد و در اطراف خود گیره ای برای محکم کردن فن پردازنده دارد. فشار بیش از حد یا جا انداختن غلط موجب شکستن این قسمت می شود. فن خود دارای سه یا چهار سیم است که دو سیم اضافی برای کنترل سرعت چرخش فن CPU توسط مادربرد بکار می رود. محل دیگری کنار پردازنده هست که بانک رم خوانده می شود و محل نصب RAM است.مادربرد ها دارای دو یا چهار بانک رم هستند. رم ها با اشکال،جنس ها،و فرکانس های کاری مختلف تولید می شوند و هر بانک شاید فرکانس خاص خود را داشته باشد. پس از رم ها اسلات های موازی سفید رنگ هستند که PCI نامیده می شوند که می توانند محل نصب مودم، کارت صوتی، کارت SCSI یا دیگر محصولات سازگار باشند. در مین برد های کامل علاوه بر اینها یک اسلات قهوه ای رنگ بنام AGP قرار دارد که محل نصب کارت گرافیکی یا VGA است و دارای ولتاژ ثابتی است که با overflow کردن ولتاژ از 1.5 به 1.7 یا بالاتر افزایش داد. AGP می تواند دارای شتاب 2x 4x 8x 16x یا بالاتر باشد که در انواع اخیر به صورت PCI Express عرضه میشوند. پورتها یا درگاهها محل هایی برای تبادل اطلاعات هستند که متداولترین آنها PS/2 که محل اتصال ماوس و کی برد است و اغلب از چهار اتصال آنها استفاده می شود که به نامهای V,G,R,B شناخته می شوند. پورت دیگری بنام سریال Serial Port هست که برای اتصال کابل های سریال و دسته بازی است و پورت بزرگتری بنام موازی Parallel Port برای اتصال چاپگر و اسکنر بکار می رود. پورت USB با سرعت بالا و اتصال آسان هم اکنون جای دیگر اتصالات را گرفته است. LAN نیز محلی برای اتصال کابل شبکه است.

[rezalaghaian]

مادربرد چیست؟
برد اصلی (Motherboard) يکی ازاجزای اساسی و مهم کامپيوترهای شخصی محسوب می گردد.در سال 1982 همزمان با ارائه اولين کامپيوترهای شخصی از برد اصلی استفاده گرديد. اولين برد اصلی از لحاظ اندازه نسبتا" بزرگ و بر روی آن ريزپردازنده 8080 نصب گرديد. اين برد شامل BIOS ، سوکت هائی برای حافظه مربوط به CPU و مجموعه ای از اسلات ها بود که کارت هائی از طريق آنها به برد اصلی متصل می گرديدند. در صورتيکه قصد استفاده از فلاپی درايو و يا يک پورت موازی و ... وجود داشت، می بايست يک برد جداگانه تهيه و آن را از طريق يکی از اسلات های موجود، به برد اصلی متصل کرد. وضعيت فوق سرگذشت اولين بردهای اصلی استفاده شده در کامپيوترهای شخصی بود. شرکت های آی . بی .ام و اپل با ايجاد تغييرات اساسی، بردهائی را طراحی نمودند که امکان اضافه کردن پتانسيل های دلخواه و جديد در هر زمان ميسر بوده و توليد کنندگان متعدد بتوانند محصولات خود را بر اساس استانداردهای فوق طراحی و به بازار عرضه نمايند.http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
برداصلی يک مدار چاپی چند لايه است . مسيرهای مسی که Traces ناميده می گردند، امکان حرکت سيگنال و ولتاژ را بر روی برد اصلی فراهم می نمايند. ازتکنولوژی چند لايه استفاده شده تا بدين طريق برخی از لايه های برد ، قادر به حمل داده برای BIOS ، پردازنده و حافظه بوده در حاليکه لايه های ديگر ولتاژ و Ground را بدون نگرانی از اتصال کوتاه جابجا نمايند.

[rezalaghaian]

A-اندازه گذرگاه داده (Data Bus)
برد های اصلی جديد دارای يک گذرگاه داده اي شصت و چهار بيتی می باشند. گذرگاه فوق عرض بزرگراهی را نشان می دهد که داده ها در طول آن حرکت و در احتيار پردازنده گذاشته شده و يا پردازنده نتايج عمليات خود را از طريق آنها ارسال می نمايد. سرعت و عرض گذرگاه داده ، تاثير مستقيم بر عملکرد پردازنده دارد . انواع متفاوت گذرگاه ها بشرح ذيل است :
اندازه ( بيت )
مشخصات8/16 Industry Standard Architecture ( ISA )
8/16 Extended Industry Standard Architecture( EISA)
16/32 Micro Channel Architecture(MCA)
32 VESA Local Bus (VLB)
32/64 Peripheral Component Interconnect (PCI)
32 Accelerated Graphics Port ( AGP)

[rezalaghaian]

ChipsetsChipsets ، امکانات و پتانسيل های خاصی را برای تراشه پردازنده بر روی برد اصلی فراهم می نمايند. Chipset بمنزله قلب کامپيوتر بوده و مسئوليت کنترل و مشخص نمودن سرعت ، نوع پردازنده ، حافظه و اسلات های استفاده شده را برعهده دارد. يکی از تراشه های موجود بر روی برد اصلی Super I/o Controller ناميده شده و مهمترين وظيفه آن کنترل فلاپی ديسک درايو ، صفحه کليد، موس و پورت های سريال و موازی است . بردهای اصلی جديد دارای تراشه هائی بمنظور حمايت USB ، کارت صدا ، کارت شبکه و ... می باشند.http://pnu-club.com/imported/mising.jpg

[rezalaghaian]

نحوه انتخاب یک مادربرد
انتخاب مادربرد ، يکی از تصميمات مهم در زمان تهيه و يا ارتقاء يک کامپيوتر است .انتخاب فوق ، علاوه بر تاثير مستقيم بر عملکرد فعلی سيستم ، بيانگر انعطاف سيستم در زمان ارتقاء نيز می باشد . قابليت های فعلی يک کامپيوتر و پتانسيل های ارتقاء آن در آينده ، جملگی به نوع مادربرد انتخابی بستگی خواهد داشت . امروزه بر روی مادربردها ، پورت های پیشرفته ای نظیر( Fire wire (IEEE 1394و یا USB 2..0 و حتی کارت هاي صدای شش کاناله و كنترل RAID وجود داشته که می توان از آنان در زمان ارتقاء سیستم و بدون نياز به نصب امکانات جانبی ديگر ، استفاده بعمل آورد.
درزمان انتخاب یک مادربرد همواره سوالات متعددی در ذهن تهیه کننده ( خريدار ) مطرح می گردد: مادربردها چگونه با يکديگر مقايسه می گردند؟ پارامترهای سنجش هر کدام چیست؟ ( پردازنده ها ، نوع تراشه ها ، نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی ). معيار انتخاب یک مادربرد چیست ؟ Chipset های يک مادربرد بيانگر چه واقعيت هائی می باشند ؟ امکانات یک مادربرد چه تاثیراتی را در حیات فعلی و آتی سيستم بدنبال خواهد داشت؟ميزان کارایی و کيفيت یک سیستم تا چه میزان وابسته به پتانسیل های مادربرد می باشد ؟ موارد فوق ، نمونه سوالاتی است که در زمان انتخاب يک مادربرد در ذهن تهيه کنندگان مطرح می گردد. در این مقاله قصد داریم به برخی از پرسش های متداول در زمینه انتخاب یک مادربرد پاسخ داده و از این رهگذر با ضوابط و معيارهای انتخاب صحيح يک مادربرد بيشتر آشنا شويم .

[rezalaghaian]

جایگاه مادربرد
مادربرد ، پردازنده و حافظه سه عنصرحیاتی در کامپیوتر بوده که در زمان انتخاب مادربرد، سرنوشت پردازنده و حافظه نیز بنوعی رقم خواهد خورد.انتخاب مناسب یک مادربرد از جمله تصمیمات مهمی است که دامنه آن گريبانگير تجهيزات سخت افزاری ديگر ن خواهد شد. انتخاب یک مادربرد قديمی و از رده خارج ( ولو اینکه در حال حاضر پاسخگوی نیازها و خواسته ها باشد ) می تواند زمينه بروز مسائل متعددی در ارتباط با ارتقاء و افزايش توان عملياتی کامپيوتر در آينده را بدنبال داشته باشد . فراموش نکنيم ا کامپيوتر را نه بخاطر خود بلکه بخاطر اجرای برنامه ها ( در حال حاضر و آينده ) تهيه می نمائيم. البته این مطلب مغایر با انتخاب بصرفه یک ماذربرد نیست

[rezalaghaian]

ویژگی های مهم
از مهمترین ویژگی های مرتبط با مادربرد، می توان به موارد زیر اشاره نمود :
Chipsets: مادربرد ، عملياتی حياتی و مهم نظير روتينگ داده از هارد ديسک به حافظه و پردازنده را انجام و اين اطمينان را بوجود می آورد که تمامی دستگاههای جانبی و کارت های الحاقی ، قادر به گفتگو ( ارتباط ) با پردازنده می باشند . تولید کنندگان مادربردها ، با افزدون چیپست های متفاوت بر روی مادربرد تولیدی خود نظير کنترلر RAID و پورت های Fire ware ، قابليت های مادربرد توليدی خود را نسبت به ساير محصولات مشابه نشان می دهند.
چیپست های موجود بر روی یک مادربرد ، باعث اعمال محدودیت در رابطه با انتخاب پردازنده ، حافظه و ساير تجهيزات جانبی ديگر نظیر کارت گرافیک ، کارت صدا و پورت های USB 2.0 می گردد. ( برخی از امکانات فوق نظير کارت صدا ، می تواند بعنوان پتانسيل های ذاتی همراه مادربرد ارائه گردد). اغلب مادر بردهائی که از یک نوع مشابه Chipset استفاده می نمایند ، ویژگی های متعارفی را به اشتراک گذاشته ( به ارث رسیده از Chipset) و کارآئی آنان در اکثرموارد مشابه می باشد. آگاهی از نوع پردازنده ، حافظه ، سرعت کنترل کننده IDE ، کارت گرافیک و صدا ، می تواند کمک مناسبی در خصوص انتخاب مادربرد را ارائه نمايد (خصوصا" در موارديکه از Chipset مشابه استفاده می گردد ) .
پردازنده: تولید کنندگان مادربرد در برخی حالات ، فهرست مادربردهای تولیدی خود را بر اساس نوع سوکتی که مادربرد حمایت می نماید ، ارائه می نمایند. مثلا" سوکت 478 برای P4 و سوکت A برای Athlon . در اکثر کاربردهای تجاری ، کاربران تفاوت مشهودی را در ارتباط با سرعت بین دو پردازنده Athlon و P4 مشاهده نمی نمایند در حاليکه ممکن است تفاوت قيمت آنان مشهود باشد.بهرحال نوع و سرعت پردازنده ای که می تواند همراه يک مادر برد استفاده شود ، يکی از نکات مهم در رابطه با انتخاب مادربرد است .
حافظه: امروزه اکثر مادربردها از حافظه های SDR,DDR)Double Data Rate2) استفاده می نمایند . البته هنوز مادر بردهائی نیز وجود دارد که از RDRAM یا Ram bus استفاده می نمایند. ( تعداد این نوع از مادربردها اندک است ).حافظه های DDR دارای سرعت های مختلفی بوده و پیشنهاد می شود که سریعترین نوعی را که مادربرد حمایت می نماید ، انتخاب گردد . تولید کنندگان مادربرد، حافظه های DDR را بر اساس سرعت Clock و یا پهنای باند تقسیم می نمایند . سرعت این نوع از حافظه ها ( DDR ) به ترتیب از کندترین به سریعترین نوع ، بصورت زیر می باشد :
DDR266 ( PC2100)DDR200(AKA PC 1600DDR400(PC3200DDR333(PC2700)بردهایی كه از RDRAM استفاده می نمايند دارای Chipset اینتل 850 یا 850E می باشند. این نوع از حافظه ها ( RDRAM ) می بایست بمنظور افزایش کارآئی ، بصورت زوج بر روی مادربرد استفاده شده و اسلات های خالی توسط CRIMM تکميل ( پر) گردند.حافظه ها ی RDRAM، قادر به تامین پهنای باند بالای مورد نياز برنامه هائی با حجم عملیات سنگین در ارتباط با حافظه، می باشند.( برنامه های ویرایش فیلم های ویديوئی و یا بازیهای سه بعدی گرافیکی) . قیمت حافظه های RDRAM نسبت به حافظه های DDR دو برابر است .حافظه های RDRAM در حال حاضر با دو سرعت متفاوت ارائه می گردند : PC800 و PC1066 . در صورت انتخاب پردازنده ای از نوع P4 که بر روی BUS با سرعت 533 مگاهرتز اجراء می گردد، سرعت بيشتر پردازنده معيار اصلی انتخاب قرار گيرد . در زمان انتخاب حافظه ، می بايست تعداد سوکت های DIMM و RIMM موجود بر روی مادربرد بهمراه حداکثر حافظه قابل نصب بر روی آن دقيقا" بررسی گردد.
صدا و گرافیک: اكثر مادربردهای موجود دارای كارت صدا بوده و بندرت می توان مادربردی را يافت که فاقد اين قابليت باشد. آخرین مدل مادربردها دارای چیپست دیجیتالی صدای 6 كاناله بوده كه برای بازی ها و فايل های MP3 مناسب تر می باشد. در صورتيکه قصد نصب يک کارت صدا بر روی مادر برد بمنظور افزايش کيفيت صدا وجود داشته باشد ، می توان با استفاده از Jumper و يا BIOS سيستم ، کارت صدای موجود بر روی مادربرد ( OnBoard ) را غير فعال و از کارت صدای مورد نظر خود استفاده نمود .در صورتيکه بخواهيم از بازی های کامپيوتری استفاده نمائيم که دارای گرافيک سه بعدی می باشند ، می بايست كارت گرافیك موجود بر روی مادربرد را غيرفعال و يک کارت گرافيک متناسب با نوع نياز را بر روی مادر برد نصب نمود.در اين رابطه لازم است به اين نکته دقت شود که مادربرد انتخابی دارای اسلات AGP باشد .امروزه اکثر كارت های گرافیكی موجود از اسلات AGP بمنظور ارتباط با كامپیوتر استفاده می نمایند که در سری مادربرد های LGA775 از اسلاتهای PCI Express استفاده می شود.
نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی: اكثر مادربردها، با استفاده از یك كنترلر IDE از درایوهای ATA/100 یا ATA/133 پشتیبانی می نمایند. بر اساس مطالعات انجام شده، تفاوت بین دو استاندارد فوق ، بسیار ناچیز بوده و اين امر نمی تواند تاثیر چندانی در رابطه با انتخاب يک مادربرد را داشته باشد.انتخاب مادربردهایی كه توانایی پشتیبانی از RAID را دارند بسیار حائز اهميت است . با استفاده از كنترلر فوق ، می توان بر روی یك كامپیوتر از دو هارددیسك بطور همزمان استفاده نمود. بدين ترتيب ، اطلاعات بر روی دو هارددیسك ذخيره و در صورت خرابی يک هارد ديسک ،می توان از هارددیسك دیگر استفاده نمود. (تهیه یك كنترلر RAID بتنهائی مقرون بصرفه نبوده و لازم است درزمان انتخاب ، مادربردی برگزيده شود که از RAID حمايت می نمايد).
ارتباطات یا اتصالات: اکثر مادربردها دارای پورت هایی نظير : اترنت،‌USB2.0 و FireWire می باشند .برخی از مادربردهای جديد ، دارای امکاناتی بمنظور خواندن Flash Memory می باشند. اخیرا"‌ مادر بردهایی به نام Legacy free مطرح شده اند که نیازی به پورت های جداگانه نداشته و تمامی پورت ها بطور مختصر در یك پورت تعبیه شده اند
تشریح مشخصات
در اكثر موارد تهیه یك مادربردجديدهمراه با خرید پردازنده و حافظه اصلی نیز می باشد. بدين دليل لازم است بررسی لازم در خصوص تاثير اين قطعات بر کارآئی مادربرد نيز مورد بررسی و توجه قرار گيرد .فراموش نکنيم که همواره پردازنده های جديد و با سرعت بالا دارای قيمت بمراتب بالاتری نسبت به نمونه های قبل از خود بوده و در صورتيکه ضرورتی به استفاده از پردازنده های جديد ، سريع و در عين حال گران وجود ندارد ، می توان با توجه به نوع نياز خود از پردازنده های ديگر( با سرعت کمتر نسبت به آخرين مدل های موجود ) که با مادربرد انتخابی نيز مطابقت می نمايند، استفاده نمود.
يکی از اجزاء مهم هر مادربرد ، Chipset می باشد که اطلاعات متنوعی را در ارتباط با توانائی مادربرد مشخص می نمايد . نوع پردازنده و حافظه ای که مادربرد می تواند حمايت نمايد ، برخواسته از نوع Chipset يک مادربرد است . در برخی حالات نوع Chipset موجود بر روی يک مادربرد ، بيانگر نوع پورت های صدا، ويدئو و کارت شبکه نيز می باشد ( عناصر فوق بصورت onboard بر روی مادربرد تعبيه می شون ) . در زمن انتخاب يک مادربرد لازم است به اين نکته دقت شود که تفاوت بسيار بالائی بين مادربردها از لحاظ قيمت وجود نداشته و می توان با در نظر گرفتن تمامی جوانب مادربردی را انتخاب نمود که دارای امکانات جانبی نظير کارت شبکه و کنترلر RAID باشد. ( تفاوت قيمت بين اين نوع از مادربردها با مادربردهائی که فاقد امکانات فوق ، می باشند زياد نمی باشد) .

[rezalaghaian]

پارامترهای زير را می توان در زمان انتخاب يک مادربرد در نظر گرفت :
• حمایت از پردازنده :
حداقل : قادر به حمایت از پردازنده های رایج نمی باشد .
پیشنهادی : قادر به حمایت از پردازنده های AMD و يا اینتل باشد .
حداکثر : قادر به حمایت از پردازنده های AMD و يا اینتل باشد.
توانائی مادربرد انتخابی در رابطه با حمايت از پردازنده های موجود ، يکی از تصميمات مهم در زمينه انتخاب يک مادربرد است ( حمايت ازپردازنده های خانواده AMD و يا اينتل ) .
• نوع حافظه :
حداقل : DDR 200/266
پیشنهادی : DDR266/333 یا PC800/1066 Rambus
حداکثر : DDR333/400 یاPC1066Rambus
نوع و سرعت حافظه ای که بهمراه يک مادربرد نصب می گردد ، تاثير مستقيمی بر کارآئی و در عين حال قيمت يک کامپيوتر دارد. حافظه های Rambus ، قابل استفاده بر روی تعداد اندکی از مادربردها بوده و قيمت آنان بمراتب بيشتر از حافظه های SDRAM می باشد .
• اتصالات جانبی :
حداقل : USB 1.1
پیشنهادی : USB 2.0 در صورت امكان FireWire
حداکثر : USB 2.0 و FireWire
در صورتيکه تصميم به تهيه تجهيزات جانبی نظير چاپگر، دوربين های ديجيتال و درايوهای خارجی CD-RW وجود داشته باشد ( درآينده ) ، پيشنهاد می گردد مادربردی تهيه گردد که دارای پورت های USB2.0 و Firewire باشد .
بردهایی كه از RDRAM استفاده می نمايند دارای Chipset اینتل 850 یا 850E می باشند. این نوع از حافظه ها ( RDRAM ) می بایست بمنظور افزایش کارآئی ، بصورت زوج بر روی مادربرد استفاده شده و اسلات های خالی توسط CRIMM تکميل ( پر) گردند.حافظه ها ی RDRAM، قادر به تامین پهنای باند بالای مورد نياز برنامه هائی با حجم عملیات سنگین در ارتباط با حافظه، می باشند.( برنامه های ویرایش فیلم های ویديوئی و یا بازیهای سه بعدی گرافیکی) . قیمت حافظه های RDRAM نسبت به حافظه های DDR دو برابر است .حافظه های RDRAM در حال حاضر با دو سرعت متفاوت ارائه می گردند : PC800 و PC1066 . در صورت انتخاب پردازنده ای از نوع P4 که بر روی BUS با سرعت 533 مگاهرتز اجراء می گردد، سرعت بيشتر پردازنده معيار اصلی انتخاب قرار گيرد . در زمان انتخاب حافظه ، می بايست تعداد سوکت های DIMM و RIMM موجود بر روی مادربرد بهمراه حداکثر حافظه قابل نصب بر روی آن دقيقا" بررسی گردد.

[rezalaghaian]

صدا و گرافیک: اكثر مادربردهای موجود دارای كارت صدا بوده و بندرت می توان مادربردی را يافت که فاقد اين قابليت باشد. آخرین مدل مادربردها دارای چیپست دیجیتالی صدای 6 كاناله بوده كه برای بازی ها و فايل های MP3 مناسب تر می باشد. در صورتيکه قصد نصب يک کارت صدا بر روی مادر برد بمنظور افزايش کيفيت صدا وجود داشته باشد ، می توان با استفاده از Jumper و يا BIOS سيستم ، کارت صدای موجود بر روی مادربرد ( OnBoard ) را غير فعال و از کارت صدای مورد نظر خود استفاده نمود .در صورتيکه بخواهيم از بازی های کامپيوتری استفاده نمائيم که دارای گرافيک سه بعدی می باشند ، می بايست كارت گرافیك موجود بر روی مادربرد را غيرفعال و يک کارت گرافيک متناسب با نوع نياز را بر روی مادر برد نصب نمود.در اين رابطه لازم است به اين نکته دقت شود که مادربرد انتخابی دارای اسلات AGP باشد .امروزه اکثر كارت های گرافیكی موجود از اسلات AGP بمنظور ارتباط با كامپیوتر استفاده می نمایند که در سری مادربرد های LGA775 از اسلاتهای PCI Express استفاده می شود.
نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی: اكثر مادربردها، با استفاده از یك كنترلر IDE از درایوهای ATA/100 یا ATA/133 پشتیبانی می نمایند. بر اساس مطالعات انجام شده، تفاوت بین دو استاندارد فوق ، بسیار ناچیز بوده و اين امر نمی تواند تاثیر چندانی در رابطه با انتخاب يک مادربرد را داشته باشد.انتخاب مادربردهایی كه توانایی پشتیبانی از RAID را دارند بسیار حائز اهميت است . با استفاده از كنترلر فوق ، می توان بر روی یك كامپیوتر از دو هارددیسك بطور همزمان استفاده نمود. بدين ترتيب ، اطلاعات بر روی دو هارددیسك ذخيره و در صورت خرابی يک هارد ديسک ،می توان از هارددیسك دیگر استفاده نمود. (تهیه یك كنترلر RAID بتنهائی مقرون بصرفه نبوده و لازم است درزمان انتخاب ، مادربردی برگزيده شود که از RAID حمايت می نمايد).
ارتباطات یا اتصالات: اکثر مادربردها دارای پورت هایی نظير : اترنت،‌USB2.0 و FireWire می باشند .برخی از مادربردهای جديد ، دارای امکاناتی بمنظور خواندن Flash Memory می باشند. اخیرا"‌ مادر بردهایی به نام Legacy free مطرح شده اند که نیازی به پورت های جداگانه نداشته و تمامی پورت ها بطور مختصر در یك پورت تعبیه شده اند

[rezalaghaian]

شریح مشخصات
در اكثر موارد تهیه یك مادربردجديدهمراه با خرید پردازنده و حافظه اصلی نیز می باشد. بدين دليل لازم است بررسی لازم در خصوص تاثير اين قطعات بر کارآئی مادربرد نيز مورد بررسی و توجه قرار گيرد .فراموش نکنيم که همواره پردازنده های جديد و با سرعت بالا دارای قيمت بمراتب بالاتری نسبت به نمونه های قبل از خود بوده و در صورتيکه ضرورتی به استفاده از پردازنده های جديد ، سريع و در عين حال گران وجود ندارد ، می توان با توجه به نوع نياز خود از پردازنده های ديگر( با سرعت کمتر نسبت به آخرين مدل های موجود ) که با مادربرد انتخابی نيز مطابقت می نمايند، استفاده نمود.
يکی از اجزاء مهم هر مادربرد ، Chipset می باشد که اطلاعات متنوعی را در ارتباط با توانائی مادربرد مشخص می نمايد . نوع پردازنده و حافظه ای که مادربرد می تواند حمايت نمايد ، برخواسته از نوع Chipset يک مادربرد است . در برخی حالات نوع Chipset موجود بر روی يک مادربرد ، بيانگر نوع پورت های صدا، ويدئو و کارت شبکه نيز می باشد ( عناصر فوق بصورت onboard بر روی مادربرد تعبيه می شوند ) . در زمان انتخاب يک مادربرد لازم است به اين نکته دقت شود که تفاوت بسيار بالائی بين مادربردها از لحاظ قيمت وجود نداشته و می توان با در نظر گرفتن تمامی جوانب مادربردی را انتخاب نمود که دارای امکانات جانبی نظير کارت شبکه و کنترلر RAID باشد. ( تفاوت قيمت بين اين نوع از مادربردها با مادربردهائی که فاقد امکانات فوق ، می باشند زياد نمی باشد) .

[rezalaghaian]

پارامترهای زير را می توان در زمان انتخاب يک مادربرد در نظر گرفت :
• حمایت از پردازنده :
حداقل : قادر به حمایت از پردازنده های رایج نمی باشد .
پیشنهادی : قادر به حمایت از پردازنده های AMD و يا اینتل باشد .
حداکثر : قادر به حمایت از پردازنده های AMD و يا اینتل باشد.
توانائی مادربرد انتخابی در رابطه با حمايت از پردازنده های موجود ، يکی از تصميمات مهم در زمينه انتخاب يک مادربرد است ( حمايت ازپردازنده های خانواده AMD و يا اينتل ) .
• نوع حافظه :
حداقل : DDR 200/266
پیشنهادی : DDR266/333 یا PC800/1066 Rambus
حداکثر : DDR333/400 یاPC1066Rambus
نوع و سرعت حافظه ای که بهمراه يک مادربرد نصب می گردد ، تاثير مستقيمی بر کارآئی و در عين حال قيمت يک کامپيوتر دارد. حافظه های Rambus ، قابل استفاده بر روی تعداد اندکی از مادربردها بوده و قيمت آنان بمراتب بيشتر از حافظه های SDRAM می باشد .
• اتصالات جانبی :
حداقل : USB 1.1
پیشنهادی : USB 2.0 در صورت امكان FireWire
حداکثر : USB 2.0 و FireWire
در صورتيکه تصميم به تهيه تجهيزات جانبی نظير چاپگر، دوربين های ديجيتال و درايوهای خارجی CD-RW وجود داشته باشد ( درآينده ) ، پيشنهاد می گردد مادربردی تهيه گردد که دارای پورت های USB2.0 و Firewire باشد .
• عناصر مجتمع و پیوسته :
حداقل : كارت صدا
پیشنهادی : كارت صدای دیجیتالی، كارت شبكه و در صورت امكان پشتیبانی ازویدئو
حداکثر : كارت صدای دیجیتالی و كارت شبكه
اكثر مادربردها دارای امکانات از قبل تعبيه شده ای در رابطه با کارت صدا می باشند ( Onboard ) . در مادربردهای پيشرفته تر امکانات لازم در خصوص كارت های صدای 6 كاناله دیجیتال و كارت شبكه نيز پيش بينی شده است .برخی از مادربردها دارای تراشه های لازم بمنظور حمايت از گرافیك بوده که كه باعث کاهش هزينه ها خصوصا" در رابطه با کاربرانی می گردد که نوع استفاده آنان از کامپيوتر ، ضرورت وجود کارت های گرافيک قدرتمند را کم رنگ می نمايد .
• نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی :
حداقل : ATA /100
پیشنهادی : ATA/133 در صورت امكان RAID
حداکثر : ATA/133. RAID در صورت امكان Serial ATA
سرعت اينترفيس هارد ديسک و ساير دستگاههای IDE استفاده شده را مشخص می نمايد.استاندارد جدید Serial ATA در مادربردهای جدید استفاده می شود(افزايش سرعت اينترفيس ).برخی از مادربردها امکان استفاده از RAID را فراهم می نمايند. در چنين مواردی می توان از دو هارددیسك در یك سیستم استفاده بعمل آورد. بدين ترتيب کارآئی سيستم افزايش و در موارديکه يکی از هاردديسک ها با مشکل مواجه شود ، امکان استفاده از هارد ديسک دوم وجود خواهد داشت .
نکات مهم در خرید: دررابطه با تهیه مادربرد
• بررسی Chipsets : تولید كنندگان متعددی اقدام به توليد Chip set می نمايند .شركت هائی مانند Intel، Via،‌SIS، و NVida اكثر چیپ های موجود در بازار را تولید نموده و می توان تمامی آنان را به دو گروه عمده تقسیم نمود: چیپ هائی كه از پردازنده های اينتل حمايت می نمايند و چیپ هائی كه از پردازنده های AMD پشتیای می نمید.Chip sets ، مشخص كننده نوع حافظه ،‌ سرعت پردازنده و نوع تجهیزات جانبی نظیر صدا و ويدئو می باشد که مادربرد قادر به حمايت از آنان می باشد.
• عدم تهيه سريعترين پردازنده : تهيه سریعترین پردازنده موجود، مستلزم پرداخت هزينه بالائی خواهد بود . سرعت آخرين پردازنده با يک و يا دو مدل پائين تر، تفاوت محسوسی نخواهد داشت .
• تهيه سريعترين حافظه ای که ماربرد قادر به حمايت از آن می باشد . تفاوت مشهودی در ارتباط با کارآئی سيستم و در موارديکه از حافظه های با سرعت پائين تر استفاده می شود ، وجود نخواهد داشت ولی در صورتيکه تصميم به افزايش حافظه در آينده گرفته شود ، پیدا نمودن حافظه ای با همان ظرفیت بسیار راحت تر خواهد بود( با توجه به اين واقعيت که ممکن است در زمان افزايش حافظه ، پيدا نمودن حافظه های قديمی مشکلات خاص خود را دارا باشد ).
• توجه به بروز برخی از مشکلات مرتبط با کارت های گرافيک همراه مادربرد . چیپ ست هائی كه امکانات گرافيک را بهمراه مادربرد ارائه می نمايند ( Onboard ) ، بخشی از حافظه سیستم را جهت ذخیره اطلاعات گرافیكی ، استفاده نموده که همين موضوع می تواند کاهش کارآئی سيستم را بدنبال داشته باشد. پیشنهاد می گردد در صورت تهيه مادربردی با قابليت فوق ، چیپ گرافیكی آنرا غیر فعال و از یك كارت گرافیكی ارزان قیمت استفاده گردد. درصورتيکه در آینده قصد استفاده از گرافیك بالا وجود داشته باشد ، می توان مادربردی را انتخاب که دارای ايننترفيس AGP باشد.
• تهيه مادربردی با مشخصات بيش از نياز فعلی . در زمان انتخاب يک مادربرد سعی گردد ، مادربردی انتخاب گردد که امکان حمايت از RAID ،‌ كارت شبكه ،پورت USB2 و FireWire را دارا باشد. استفاده از چنين مادربردهائی از لحاظ اقتصادی نيز مقرون بصرفه بوده و در صورت نياز به استفاده از قابليت های فوق ، می توان از پتانسيل های مادربرداستفاده نمود( بدون هزينه مجدد)
در پایان معرفی مادر برد، یک محصول نمونه از شرکت گیگا بایت

[rezalaghaian]

ودر پایان معرفی یک محصول به عنوان نمونه:
GA-8I915P-D PRO از شرکت گیگابایت
دارای چیپست 925 P
CPU: pentium 4, socket LGA775 and hyper-treading supported
RAM: DDR2 400/533
AGP and PCI expressed
کارت صدای 8 کاناله
پهنای باند انتقال اطلاعات 8/5 g/s
پهنای باند معادل 2 g/s بین در برابر 266mb/s در چیپستهای زیر 910 پل شمالی و جنوبی
برد اصلی شامل دو قطعه مهم با نام پل شمالی و پل جنوبی می باشد چیپست هایی که در این نوشتار در مورد انها مطالبی ارئه خواهد شد همان پل شمالی برد اصلی هستند. همانطور که اطلاع دارید در ایران اخرین نسل پردازنده pentium 4 با هسته Prescott و فناوری تولید 90 نانو در دو مدل 478 و 775 پینی قابل خریداری می باشد (تا زمان نوشتن این مقاله ). چیپست های Springdale and canter wood از اواسط تابستان 1383 تولید بردهای ویژه سوکت 478 متوقف شده است اما همچنان در بازار کامپیوتر ایران به فروش میرسد .مهمترین فاکتور ارزیابی بردهای اصلی دارای سوکت 478 چیپست به کار رفته در ان می باشد. در حال حاضر شرکت های مختلفی برای پردازنده های 478 پینی چیپست ارائه کرده اند ولی معتبرترین انها خود شرکت اینتل میباشد . شرکت اینتل چیپست هایcanterwood(875p)و springdale(865pe.865p.865g.848p)را ویژه پردازنده های 478پین طراحی نموده است.
این چیپست ها قابلیت پشتیبانی :

USB 2
ATA-serial ata-ultra ata
Raid technology
CPU Pentium 4 Prescott
Hyper-threading technology
Intel HUB,AGP 8X

را دارا می باشند . چیپست های 875p . 865pe . 865g . 865p نیز از حافظه های DDR به صورت دو کاناله وچیپست 848p از حافظه DDR به صورت یک کاناله استفاده می نماید. چیپست 875p از حافظه های DDR 400/333 چیپست های 865G . 865pe . 848p .از حافظه های DDR 400/333/266و چیپست 865p از حافظه DDR 333/266 استفاده میکنند. دربین این چیپست ها 875p بر اساس استفاده از تکنولوژی PAD (افزایش کارایی پردازنده و حافظه با استفاده از گذرگاه 800 مگا هرتزی و پیکر بندی دو کاناله) برای کارهای پردازشی و عملیاتی مناسبتر بوده و چیپست 865G براساس استفاده از تکنولوژی intel extreme graphic2 برای کارهای گرافیک دو و سه بعدی مناسب تر است سایر چیپست ها هر کدام داری محدودیتهایی می باشند،مثلابردهای دارای چیپست 865p چون امکان استفاده از RAM DDR 400 را ندارند امکان نصب پردازنده هایی با فرکانس 800 مگا هرتز بر روی انها وجود ندارد .
چیپست های Gransdale and Alderwood
در حال حاضر تکنولوژی روز اینتل پردازنده های 775 پینی می باشد شرکت اینتل بعد از تولید سوکتهای 775 اعلام نمود که دو چیپست با نام های رمز alderwood و gransdale را در دست طراحی دارد. چیپست های gransdale خود شامل چهار چیپست 910GL . 915G . 915GV . 915p است. چیپست های alderwood شامل دو چیپست 925X . 925XE می باشد{تا زمان نوشتن مقاله توسط مولف}
همانطور که در مقدمه توضیح داده شد هر برد اصلی دارای دو پل شمالی و جنوبی می باشد پل شمالی(چیپست های گفته شده )به عنوان mcu استفاده می شوند که وظیفه کنترل و مدیریت رابط گرافیک و کنترلر حافظه را دارد. در مقابل پل جنوبی به عنوان کنترل کننده ادوات مانند USB . ps/2 . bios عمل مکند . شرکت اینتل برای خانواده 9XX خود (چیپست های گفته شده ) چهار نوع پل جنوبی تولید کرده است. (ICH6 . ICH6R . ICH6RE . ICH6W)هر کدام از این پل ها دارای ویژگی های خاص و قیمت متفاوت می باشد نوع ich6 از چهار پورت sata و یک کانال ultra ata و چهار رابط pci express پشتیبانی می نماید پل جنوبی ich6r قابلیت پشتیبانی از RAID در سطوح 1 , 0 , 0+1 را دارا می باشد وپل ich6w دارای یک کنترل کننده بی سیم می باشد . شرکت اینتل برای برقراری ارتباط بین پل شمالی و پل جنوبی از یک رابط pci express با نام DMI استفاده کرده است این رابط در اصل جایگزین رابط hub در چیپست های قدیمی شده است این رابط به عنوان یک گذر گاه دو جهته دارای پهنای باندی معادل 2 گیگابایت در ثانیه است. در این میان نکته جالب این است که در حالیکه پردازنده Pentium 4 با فناوری 90 نانو تولید می شود خانواده چیپست 9XX با فناوری 180 ننو تولید می شود. در این مورد نکته جالب این است که پردازنده پنتیوم 4 با حافظه DDR به صورت سنکرون کامل کار نمی کند زیرا گذرگاه FSB پردازنده پنتیوم 4 یک گذر گاه 4 تپشی است یعنی در هر سیکل چهاربار عمل انتقال را انجام می دهد ولی حافظه DDR در یک سیکل توانایی 2 بار انتقال را دارد بنابراین امکان کار کردن حافظه DDR با پردازنده پنتیوم 4 بصورت کامل کم است ولی این مشکل در حافظه های DDR2 حل شده است .