PDA

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده می باشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمی کنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : »» همه چيز در مورد تولید كلزا



Borna66
04-30-2009, 12:19 PM
تولید كلزا

مقدمه
كلزا یك محصول روغنی در شمال ایالت داكوتا آمریكا می باشد كه حدود ۸۸ درصد كلزای این كشور در این ایالت مورد كشت قرار می گیرد . كلزا یك گیاه روغنی خوراكی است كه در سال۱۹۷۰ توسعه یافته و شامل ۴۰ درصد روغن می باشد .
واژه كلزا نامی است كه به وسیله كروشرز (انجمن دانه های روغنی غرب كانادا) انتخاب شده است . واریته های كلزا اغلب شامل كمتر از ۲ درصد اسید اورسیك و همچنین ۳۰ میكرو مولكول گلوكز در هر گرم بذر می باشد كشاورزان كانادا و آمریكا واریته هایی كه اسید اورسیك و گلوكز كم دارند را مورد كشت قرار می دهند این نوع كلزا اغلب در اروپا و قسمتی از كانادا و آمریكا كاشته می شود .
در ژانویه ۱۹۸۵ سازمان غذا و داروی آمریكا روغن كلزا را برای كاربرد و مصرف در غذای انسان تایید نمود . و در این راستا تقاضا در بازار افزایش یافته و به تناسب آن باعث افزایش عرضه در ایالت متحده شد كه فقط قسمتی از تقاضا توسط تولیدكنندگان تأمین میگردد. روغن كلزا در ژاپن، كانادا و اروپا تحت نظر كمیته جهانی مورد مصرف قرار می گیرد.

سازگاری
كلزا گونه براسیكا ناپوس ال به صورت یكساله بهاره و پاییزه مورد كشت قرار می گیرد كه نوع بهاره آن به شرایط شمال داكوتا سازگاری بهتری دارد و نوع زمستانه آن به این منطقه و شمال غربی مینویت سازگاری ندارد.
كلزا در اغلب خاكها قابل رویش می باشد ولی بهترین نوع خاك برای كلزا خاك رسی لومی است به شرط آنكه سله نبندد. خاك مورد كشت كلزا بایستی دارای زهكش سطحی كامل و داخلی نسبتاً خوب باشد بطوریكه در خاكهای كه دارای آب ایستای بود و زهكشی آن نامناسب است كلزا در آن خاك قابل رویش نخواهد بود. اگر رطوبت خاك به حد كافی از محصول سال قبل برای كشت كلزا باقی نمانده باشد بایستی بعنوان یك محصول زراعی بعد از آیش در نظر گرفت.

تناوب زراعی
بهترین تناوب زراعی كلزا كاشت آن بعد از غلات دانه ای و یا آیش می باشد. در تناوب زراعی ۳ ساله كاشت كلزا میان دو محصول در نظر گرفته می شود. اولین محصول در این نوع تناوب بایستی به محصول اختصاص داده شود كه دارای مقاومت كامل یا نسبتاً خوب به بیماری ساق سیاه باشد. كلزا به پوسیدگی ساقه حاصل از اسكلروتینیا بسیار حساس می باشد .
محصولاتی نظیر آفتابگردان ، لوبیا خشك خوراكی (چشم بلبلی ) كه حساس به بیماری اسكلروتینیا می باشد خطر آلودگی به این بیماری را در كلزا افزایش می دهد ، به شرط آنكه قبل از این محصول مورد كشت قرار گیرد . اگر در تناوب زراعی از چغندر استفاده می شود بایستی حداقل ۲ سال بین این دو محصول (كلزا و چغندر قند ) فاصله انداخته شود و اگر در تناوب زراعی سه ساله از محصولات حساس به اسكلروتینیا به ضرورت استفاده می شود بایستی از سموم قارچ كش استفاده نمود .
محصولاتی نظیر سویا ، كتان ، نخود و عدس كه دارای مقاومت نسبتاً خوبی به بیماری اسكلروتینیا می باشند بصورت موفق در تناوب زراعی با كلزا مورد زراعت واقع می شود . در سالهایی كه شرایط محیطی مناسب انتقال اسپور ها توسط هوا می باشد . كاشت كلزا بدون استفاده از سموم قارچ كش و توجه به فاصله تناوب زراعی خسارت اقتصادی قابل توجهی توسط قارچ اسكلروتینیا به كلزا وارد خواهد شد .
كلزا گیاهی است كه به ریزش دانه حساس است بنابراین در فصل زراعی بعد بصورت پیشروی، ظاهر خواهد شد .بنابراین غلات دانه ای بهترین گیاه برای تناوب زراعی خواهد بود كه بعد از كلزا مورد كشت قرار گیرد زیرا می توان از سموم علف كش پهن برگ برای كنترل آن استفاده نمود .
از كاشت مخلوط كلزا و خردل زراعی در یك زمین زراعی جداً خودداری كنید زیرا كشت مخلوط دو محصول ارزش بازاری هر دوی آنها را كاهش می دهد. بعلاوه كلزا در زمینی كه مورد هجوم خردل وحشی قرار گرفته قادر به رقابت نیست . در این گونه از مزارع به شرطی می توان از كلزا استفاده نمود كه قبلاً زمین توسط دام چرانده شود و خالی از علف هرز گردد یا اینكه از رقم مقاوم كلزا به این علف هرز استفاده نمایند .
بقایای تمام سموم علف كش به غیر از سولفونیلورا ، ایمیدازولینون و تریازین كه در محصولات سال قبل بر جای مانده است همراه با خود علف هرز به جوانه های كلزا آسیب می رساند . همیشه به بر چسب های موجود در روی علف كش ها رجوع كنید كه در روی آن نحوه كاربرد سموم بر اساس تناوب زراعی نوشته شده است .

واریته ها
دو نوع واریته كلزا وجود داردكه در آمریكا كاشته می شود : یكی واریته آرژانتینی كه گونه براسیكا ناپوس می باشد و دیگر واریته لهستانی به نام براسیكا راپا .
واریته آرژانتینی نسبت به واریته لهستانی دارای پتانسیل عملكرد و ارتفاع و در صد روغن بالایی می باشد . واریته آرژانتینی برای رسیدن كامل ، حدود ۹۵ روز و واریته لهستانی ۸۰ روز لازم دارد .

تهیه بذر و كاشت
كلزا یك گیاه بسیار حساس به سله خاك می باشد ، بستر خاك برای بذر كلزا بایستی محكم ولی نرم باشد . رطوبت بذر و خاك برای جوانه زنی بسیار حیاتی است . بنابراین كاشت كلزا در خاكهای خشك توصیه نمی شود و جوانه های كلزا در خاكهای فشرده و سله بسته به آسانی خسارت می بیند پس بایستی بستر خاك را نرم تهیه كرد ولی طوری نباشدكه به آسانی توسط باد فرسایش یابد به همین خاطر چنگ زنی گیاهك كلزا برای مبارزه با علف هرز توصیه نمی گردد .
دانه كلزا را می توان با انواع بذركار كاشت عمق مناسب برای بذر كلزا حدود ۵/۱ تا ۵/۲ سانتی متر می باشد . بیشتر از ۵/۲ سانتی متر باعث تلف شدن جوانه ها می شود . كاشت كلزا در فاصله ردیفی ۱۸-۱۵ سانتی متر با بذر كار كلزا بصورت یكنواخت در عمق خاك انجام می گیرد.

تاریخ كاشت و بذر افشانی
كلزا در اواسط فروردین ماه یا اوایل اردیبهشت جهت حصول بیشترین عملكرد كاشته می شود. اگر تاریخ كشت را تا آخر اردیبهشت به تعویق بیاندازیم عملكرد محصول كاهش می یابد و اگر در آخر خرداد صورت گیرد كاهش چشمگیری در عملكرد خواهیم داشت زیرا كلزا یك گیاه بسیار حساس به استرسهای گرما و خشكی در زمان گلدهی میباشد .
كاشت زودتر از اردیبهشت ماه خطر روبرویی با استرس گرما و خشكی را كاهش می دهد .جوانه كلزا مقاوم به سرماست و می تواند سرمای ۴- درجه سانتی گراد را تحمل كند .

خواب بذر
خواب بذر در كلزا را می توان با بذر افشانی كلزا در سرما و تقریباً در موقعی كه خاك یخ زده شكست كه بعد از قرار گرفتن در خاك و با مساعد شدن هوا جوانه بزند . موضوع این است كه بذر بعد از كاشت تا اوایل بهار بصورت خواب باقی می ماند و وقتی در بهار شرایط هوا مطلوب گردید كلزا جوانه زده و سر از خاك بیرون می آورد . تعیین زمان كاشت در موقعی مشكل است كه كشاورزان نمی توانند با تقویم ویژه تاریخ كاشت عمل كشت را انجام دهند زیرا كشاورزان به هوا نیاز دارند كه در این مواقع بایستی خاك سرد شود ولی یخ نزند (صفر درجه سانتی گراد در عمق ۵ سانتی متری خاك) اگر دمای خاك به ۳ درجه سانتی گراد یا بیشتر از آن برسد بذر جوانه زده و به محض اینكه خاك یخ بزند جوانه ها خواهند مرد. در گذشته كشاورزان دریافته اند كه به خواب بردن بذر كلزا وقتی كه دمای خاك به نقطه انجماد نزدیك می شود بسیار مشكل است مگر اینكه اولین برف ببارد .

میزان بذر
میزان بذر حدود ۶-۱۰ كیلو برای رقم آرژانتینی و حدود ۶-۱۰ كیلو برای واریته لهستانی در نظر گرفته می شود .
فرمول عمومی برای بذر افشانی كلزا حدود ۶ كیلو در هر هكتار می باشد . تفاوت عمده ای در مقدار بذر در واریته های مختلف كلزا وجود دارد این نقطه بسیار مهم است كه پر پشت و تنك بودن بوته را در سطح مزرعه ملاك میزان بذر قرار ندهیم . پس بسیار ضروری است كه تعداد بذر در هر هكتار زمین زراعی برای هر واریته خاص كه تعداد بوته گیاهان را تشكیل می دهد قبلاً مشخص باشد و بر اساس آن مقدار بذر تعیین گردد .
یك قانون كلی نشان می دهد در یك كیلو بذر كلزا هیبرید واریته آرژانتینی حدود ۱۵۰ هزار تا ۱۷۰ هزار بذر وجود دارد . برای واریته آرژانتینی با گرده افشانی آزاد حدود ۲۷۰- ۳۲۰ هزار بذر وجود دارد و این مقدار در واریته لهستانی حدود ۴۰۰ هزار بذر در هر كیلو گرم می باشد. .
تعداد بوته مناسب برای گیاه كلزا حدود ۱۵۰ بوته در هر مترمربع و ۱میلیون و ۵۰۰ هزار بوته در یك هكتار می باشد حداقل می توان ۴۵ بوته در هر مترمربع در نظر گرفت . بنابراین با توجه به اینكه كلزا مقاوم به علف كش می باشد، براین اساس می توان تعداد ۲۲ بوته در هر متر مربع در نظر گرفت تا همه آنها از فضای یكسانی استفاده كنند.

كوددهی
عكس العمل كلزا به كودها شبیه محصولات غلات دانه ریز بوده و بستگی به حاصلخیزی خاك دارد. ازت و گوگرد كلید موفقیت برای رسیدن به عملكرد بالا می باشد .
مواد نیتروژن دار و پتاسی نمی توانند بصورت مستقیم با بذر تماس پیدا كنند و بایستی بصورت نواری حداقل به فاصله ۵ سانتیمتر دورتر از بذر ریخته شود آزمایش خاك برای تعیین صحیح مقدار مواد غذایی مورد نیاز گیاه باید انجام شود . كلزا یك مصرف كننده زیاد گوگرد می باشد.
۲۲۵۰ كیلو گرم حاصل از هر هكتار كلزا دارای ۵/۱۳كیلو گرم گوگرد در ساقه و برگ و حدود ۱۷ كیلو گرم گوگرد در بذر می باشد در صورتیكه همین مقدار در گندم فقط دارای ۵/۶ كیلو گرم كوگرد در بذر و ۸ كیلو گرم در ساقه و برگ دارد در نتیجه مقدار گوگرد در خاك در تولید كلزا نقش بسزای دارد حتی كمبود گوگرد در خاك عدم وجود كلزا در مزرعه را رقم می زند .
یك نمونه آزمایش برای تعیین مقدار گوگرد در خاك نمی تواند نمایانگر درصد گوگرد در خاك باشد پس بایستی در مقطع مختلف زمانی و از قسمتهای مختلف مزرعه نمونه برداری شود.
بر اساس آزمایش خاك، خاكهای كه دارای گوگرد متوسط یا كم دارند حدود ۲۵ تا ۳۵ كیلو گرم و برای خاكهای با گوگرد زیاد ۱۵ تا ۲۰ كیلوگرم گوگرد در هر هكتار لازم است . كلزا گوگرد را به شكل سولفات جذب می كند. كود گوگرد ممكن است به شكل سولفات آمونیوم یا تركیب سولفات آمونیوم و با عنصر گوگرد قابل تجزیه باشد .
برای كلزا كود مركب توصیه می شود زیرا در خاكهای شنی در اثر بارش زیاد باران سولفات شسته می شود . در صورتیكه عنصر گوگرد ممكن است در طی فصل مرطوب تجزیه شود و در سال بعد بر اساس نیاز مورد استفاده قرار گیرد .بهتر است گوگرد كافی را قبل یا در حین كاشت تهیه كرد. اگر در فصل زراعی قبل از ظهور گلها كمبود گوگرد محرز گردد با بكار بردن كود تیوسولفات آمونیوم یا سولفات آمونیوم می توان به عملكرد قابل قبول دست یافت یك كود دهی به موقع بهترین عملكرد را دربر خواهد اشت .
مقدار كمی از گوگرد بوسیله برگ جذب می گردد . برای جذب كود در این زمان به باران سنگین نیاز داریم كه سولفات قابل حل را به ریشه ها برساند.

كنترل علف هرز
جوانه كلزا به رقابت زود هنگام علف هرز بسیار حساس است . برنامه موثر مبارزه با علف هرز می تواند شامل مبارزه زراعی - مكانیكی و شیمیایی باشد .
اصولاًكلزا یك رقیب خوبی بااكثر علف هرز می باشد .خردل وحشی یك بذر آلوده كننده جدی برای كلزا است كه می تواند باعث كاهش كمیت و حتی عدم قبولی آن در بازار گردد . باید توجه ویژه ای به كنترل علف هرز در پیش از كاشت داشت یا در زمین هایی كه آلوده به علف هرز می باشد از كاشتن كلزا در آن اجتناب نمود .
علاوه بر عملیات زراعی برای مبارزه با علف هرز ، برای رسیدن به تراكم مناسب در كلزا اصلاح قدرت جوانه زنی باعث می شود به خوبی با علف هرز رقابت كند .
با توجه به تاریخ بذرافشانی ،میزان و عمق كاشت می توان علف هرز چند ساله را در سال قبل برای كاشت كلزا كنترل نمود به علت اینكه بذر كلزا در عمق كمی از خاك كاشته می شود كج بیل و دندان فنری دوار برای مبارزه با علف هرز توصیه نمی شود . این ابزار می تواند به جوانه های كلزا صدمه زده تعداد بوته در هكتار را كاهش دهد.
تری فلورالین و سونالان دو تا علف كش قبل از كاشت مخلوط با خاك هستند و برای مبارزه با علف هرز ارائه شده اند . سموم این علف كش ها در خاك های شنی بافت درشت به میزان كمتر و در خاك های با مواد الی به میزان كم هستند .
تری فلورالین و سونالان بایستی همیشه بصورت قبل از كاشت در خاك های خالی از كشت بكار می رود . هر دوی این سموم نازك برگان یك ساله و بعضی از پهن برگان شامل خرفه یا قازایاغی كوشیا براحتی كنترل می كند ولی خردل وحشی قابل كنترل نیست .
Sethoxydim – quizalofop – clethodim علف كشهای بعد از كاشت در علوفه های نازك برگ بسیار ضروری در كلزا می باشند.
كاربرد مخلوط برای گوزالوفوب و كلتودیم با یك علف كش پهن برگ بصورت زیاد توصیه نمی شود چون ممكن است باعث كاهش كنترل علف هرز نازك برگها شود. قبل از پر كردن مخزن سم به طور كامل بقایای سموم علف كش كه برای كلزا مضرر می باشد، بشویید و پاك كنید. بقایای علف كش سلفونیولریا بعلاوه علف كش فنوكسی به مقدار ناچیز می تواند خیلی مضرر به كلزا باشد. كلزا خیلی به راندگی از طریق علف كش پهن برگها از قبیل ۲۴D و MCP - دیكامبا – گلیفسفات و علف كش سولفونیلوریا حساس می باشد. بایستی بسیار احتیاط كرد كه راندگی در اثر مصرف این علف كش در زمین كلزا صورت نگیرد .

بیماری گیاه
بیماری گیاهی می تواند مشكل جدی در تولید كلزا باشد. تناوب زراعی بایستی بدقت طراحی شود تا میزان بیماری را در حداقل نگه داشت .
دو تا بیماری عمده در كلزا اسكلروتینیا و ساق سیاه می باشد. بیمارهای كم گزارش شده در كلزا عبارتند از زنگ سفید – لكه سیاه – سفیدك دروغین و زردی مینا. دو نوع بیماری ساق سیاه در كلزا وجود دارد : گونه ضعف (غیر بیماری زا ) و گونه سمی (بیماری زا) كه گونه بیماری زای آن ایجاد پوسیدگی عمیق در ساقه گیاه در نزدیكی خاك باعث می گردد. این پوسیدگی قدرت رویش گیاه را كاهش داده و ممكن است باعث حفره در گیاه شود . گونه بیماری زای آن در سال ۱۹۹۱ برای اولین بار در ایالت داكوتا در فصل زراعی در ۲۳ مزرعه كلزا یافت شد . ساق سیاه قارچی است كه اسپورها ی آن بوسیله باران و وزش باد یا بذر آلوده انتقال می یابد . واریته هایی از كلزا وجود دارند كه به این نوع ساق سیاه مقاوم می باشند.
عموماً گونه آرژانتینی مقاومت بیشتری به این بیماری از خود نشان می دهد .واریته لهستانی بیشتر به این بیماری حساس می باشند .
در نواحی كه ساق سیاه كلزا در آنجا گزارش شده است استفاده از ارقام مقاوم به این بیماری و تناوب زراعی در كنترل این بیماری ضروری می باشد . ساق سیاه در خردل مشكل چندانی ایجاد نمی كند زیرا بسیار مقاوم به این بیماری می باشد .
پوسیدگی ساقه اسكلروتینیا ( كپك سفید ) یك بیماری با قدرت كشندگی زیاد در آب و هوای مرطوب می باشد كه این قارچ می تواند به شكل جسم سخت سیاه رنگ قارچی بنام اسكلرویتنا حدود ۵-۶ سال در خاك زنده بماند كه هر گاه آب و هوا به مدت ۲-۱ هفته بصورت مرطوب باقی بماند با جذب رطوبت خاك اسكلروتینیا جوانه زده و تولید اجسام نازك شبیه قارچ ، بنام آپوتیشا می كند .
آپوتیشا حدود ۹- ۵/۴ سانتی متر طول دارد كه میلیون ها اسپور هوایی را تولید می كند .
كلزا اصولاًدر مرحله گلدهی و یك مقدار بعد از گلدهی حساسترین موقع به این بیماری می باشد .اسپورها گلبرگهای كلزا پژمرده شده در آب و هوای مرطوب را آلوده می كنند . آلودگی ایجاد شده در گلبرگهای مرده كلزا به بافت های مجاور منتقل می شود و درنتیجه به شاخه های و گیاه مرده هجوم برده و باعث ایجاد حفره یا مسكن برای خود می نماید .
ساقه های پوسیده شده ، شكل سفیدی به خود می گیرند . آلودگی اسكلروتینیا در كلزا موقعی جدی خواهد بود كه آب و هوای مرطوب و خنك دو هفته بعد از خرداد شروع شود و تا اوایل همین ماه كه شكوفه دهی صورت می گیرد ادامه یابد .
برای مزارعی كه مورد هجوم به اسكلروتینیا شده باشد حداقل به یك تناوب سه ساله زراعی بدون كاشت كلزا توصیه می گردد . در طول مدت این تناوب زراعی ضروری است كه از كاشتن محصولات بسیار حساس به این بیماری از جمله آفتابگردان و لوبیای خشك ، اجتناب كرد .
قارچ كش های كوادریس ، رونیلان و تاپسین ام برای از بین بردن و مبارزه با اسكلروتینیا در كلزا به ثبت رسیده است .
تاثیر باز دارندگی در بیماری اسكلروتینیا به موقع قارچ كش نیاز دارد ،كوادریس در مرحله گلدهی ۱۵-۱۰ درصد یا ۳ تا ۷ روز بعد از آغاز گلدهی بایستی بكار برده شود كه در این مرحله۱۸-۱۰ گل در ساقه اصلی رقم آرژانتینی وجود دارد . كوادریس ، وقتی اولین گلبرگ كلزا خشك شد و به زمین افتد بایستی بكار برده شود . تاخیر در كاربرد این سم ، از اثرات آن می كاهد .
رونیلان و تاپسین ام بایستی در مرحله گلدهی ۵۰ – ۲۰ درصد یا ۴ تا ۱۰ روز ، بعد از ظهور گل در كلزا صورت می گیرد كه در آن موقع ۱۶- ۱۴ گل در ساقه اصلی وجود دارد .
مرحله گلدهی ۵۰ درصد آن موقعی است كه كلزا بیشترین توسعه رنگ را در سطح مزرعه دارد. در آن مرحله كمتر از یك سوم نیام ها در ساقه اصلی قرار خواهند داشت و در ضمن محصول بیشتر از ۵ درصد شكوفه بزند اغلب قارچ كش ها تاثیر كمی در كنترل اسكلروتینیا كلزا دارند. كوادریس باید در غلظت ۷۰۰ سی سی تا ۱ لیتر در هر هكتار بكار برده شود كه كاربرد مقدار ۷۰۰ سی سی بوسیله ثبت كنندگان سم تایید شده است . این سم اگر قبل از شروع ریزش گلبرگ ها بكار برده شود ،برای كنترل بیماری كافی بنظر می رسد .
مقدار مصرف رونیلان ۷۵۰ تا ۱۱۵۰ گرم و تاپسین نیز با همین مقدار در هر هكتاربكار می رود . اطلاعات جامع نشان می دهد كه كاربرد مقدار ۳۵۰ گرم رونیلان و ۴۵۰ گرم تاپسین وقتی بموقع بكار برده شود اثر عالی برای كنترل اسكلرینا در تحت فشار شدید بیماری دارد .
موقعی باید تصمیم به سم پاشی كرد كه:
۱) پتانسیل عملكرد بالای نرمال (حدود ۲۵۰۰ كیلو) در هكتار باشد یا قیمت كلزا در حداقل آن باشد .
۲) اگر هوا در موقع گلدهی مرطوب گردد (حداقل ۲۵ تا ۵۰ میلیمتر در عرض دو هفته قبل از گلدهی )
۳) اگر بارندگی بیشتر و رطوبت بالا باشد .
۴) اسكلروتینیا مشكل چندین سال اخیر در مزرعه كه بصورت متناوب مورد كشت كلزا قرار گرفته باشد یا اگر مزارع نزدیك به آن ،اگر كلزا در تناوب زراعی سه ساله یا كمتر باشد انتظار می رود كه یك قارچ كش حتماً مورد استفاده قرار گیرد .

حشرات
خسارت جدی به گیاه كلزا موقعی اتفاق می افتد كه جمعیت سوسك های ككی به حداكثر خود برسد این سوسك ها از گیاهك تازه جوانه زده كلزا تغذیه می كند این زمان مصادف با اردیبهشت تا خرداد است .
سوسك های بالغ از لپه های كلزا و اولین برگ حقیقی كلزا تغذیه می كنند و باعث ظهور سوراخ بزرگی در گیاه می شود و گیاهك كه شدیداً صدمه دیده ممكن است بمیرد و گیاهانی كه كمتر خسارت دیده اند از كاهش قدرت رشد رنج خواهند برد . هوای آفتابی و داغ باعث فعالیت حشرات برای تغذیه می شود در صورتیكه هوای خنك ومرطوب تغذیه حشرات را كاهش داده و مساعد برای رویش محصول كشاورزی است هوای خشك و گرم باعث پژمردگی و مرگ گیاهی شده و در نتیجه قسمتی از محصول كشاورزی را از دست خواهیم داد .
در بعضی موارد توسعه بیماری در یك مزرعه از حركت حشرات از یك گیاه به گیاه دیگر اتفاق می افتد كه در این مورد ممكن است كل مزرعه سریعاًمورد هجوم قرار گیرد .
خسارت جدی معمولاً وقتی گیاه از مرحله گیاهچه (جوانه زنی ) گذشته، اتفاق نمی افتد زمانی كه گیاه كلزا با قدرت رشد نماید، سوسك فقط می تواند باعث ریزش برگ ها شود . تاثیر عمده زمانی اتفاق می افتد كه لاروهای این سوسك از ریشه گیاه تغذیه می كند .
گاهگاهی در مرداد ماه تعداد زیادی از سوسك های بالغ تازه پوست اندازی شده بطرف گیاه كلزای نیمه رس حركت كرده و اپیدرم ساقه ، برگ ها و نیام ها را می جوند كه ممكن است باعث خرد شدن نیام و دانه های ریز شوند . در اكثر سال ها محصول كشاورزی به حد كافی از رشد می رسند تا از خسارت جدی بگریزند .
تناوب زراعی می تواند تلفات ناشی از سوسك ككی در گیاهان را كاهش دهد . یك بستر خوب یا مواد غذایی كافی برای گیاه كمك خواهد كرد كه از خسارت سوسك در مرحله جوانه زنی كه حساس به آن حشره است در بهار بگریزد .
وجود چند تائی از سوسك ككی یا چند سوراخ ایجادشده توسط آن در یك گیاهچه نگران كننده نیست بنابراین اگر سوسك ها زیاد باشند و حدود ۲۵ درصد از برگ ها را سوراخ نموده به زمین بیافتند در كلزا این خسارت اقتصادی است و بایستی سریعاً كنترل گردد . كلید كنترل سوسك ككی نظارت مكرر در مرحله حساس جوانه زنی می باشد .
گاچو – گاچو پلاتینوم – هلیكس اكسترا سموم ضد عفونی كننده بذور ثبت شده در كلزا می باشد. در عملیات آفت كشی از سمومی استفاده كنید كه به زنبور عسل آسیب نرساند.

عملیات برای كاهش بذرهای سبز
یك مشكل بزرگ در كلزا ماندن بذربه حالت سبز در كلزا است كه هوای خنك ، ابری و مرطوب در زمان رشد گیاه باعث سبز ماندن بذور در تمام واریته های كلزا می شود ، كه مشكل بزرگی در تولید كلزا محسوب می شود. در بعضی حالت این مشكل وقتی كه كمبود گوگرد اتفاق می افتد،به بدترین شكل نمایان می گردد .
دمای در موقع رسیدگی یك عامل مهمی در تجزیه كلروفیل می باشد . دمای خنك و یك دوره كوتاهی از سرما در مرداد و شهریور فعالیت آنزیم را كاهش داده و باعث تجزیه كلروفیل می شود .
سرما صفر تا ۱درجه سانتی گراد این سیستم را مختل می كند بویژه آن می تواند بر عكس باعث سنتز دوباره شود و این در مرحله توسعه بذر بسیار حساس می باشد و باعث تفاوت میان مزارع مجاور هم كه فقط چند روز از نظر بلوغ باهم فاصله دارند یا در یكنواختی رسیدگی باهم متفاوت شوند .
حتی برداشت كلزا ۶-۴ روز قبل از یك سرما باعث باقی ماندن میزان نسبتاً زیادی از كلروفیل در بذر می گردد كه باعث تأخیر جوانه زنی ۲ یا بیشتر از دو روز در مراحل رویش نتیجه عدم بلوغ بذر در مرحله چیدن و بذر سبز در مرحله برداشت می باشد. وجود بذر نازك و لاغر در كلزا باعث ایجاد شاخه های فرعی بیشتر در كلزا و تغییراتی در رسیدگی بذر می گردد كه علت اصلی آن عدم رسیدگی بذر در هنگام چیدن است و نیز باعث سبز ماندن بذر شود . تولید كنندگان كلزا می تواننداز توصیه های مدیریت برای كاهش مشكلات بذور سبز در آینده بكار ببرند .در زیر به مواردی اشاره می گردد.
▪ مزرعه ای را برای كشت كلزا انتخاب كنید كه خوب زهكشی شده و حاصلخیز باشد . - تا آنجا كه می توانید در فصل بهار زود بذر خود را بكارید تا حداكثر زمان برای رسیدن بذور كلزا داشته باشد .
▪ بستر بذر محكم و مناسب برای تحصیل عمق صحیح كاشت و تماس خوب بذر با خاك برای تسریع در جوانه زنی .
▪ برداشت كلزا را در مرحله رنگی مورد توصیه برای شرایط هوای مختلف انجام دهید .
▪ سطوح حاصلخیزی كافی و مناسب برای رشد كلزا و رسیدن آن حفظ كنید ، كلزا در اثر تنش حاصل از كمبود مواد غذائی بطور یكسان نخواهد رسید .
▪ نمونه های خاك را برای تعیین مقدار نیتروژن ، پتاسیم ، فسفر و میكرو مغذیها در خاك مزرعه انجام گیرد .
▪ نمونه برداری زود هنگام از بافت گیاه در مرحله روزنه و آزمایش آن برای كاربرد صحیح از میكرومغذی در زمان های معین .
▪ مزارع با حاصلخیزی بالا می توان انتظار داشت كه دیرتر به مرحله رسیدگی در سال برسد زیرا با درجه حرارت روزانه پایین تر از معمول در زمان رشد مواجه خواهد شد .

برداشت و كوبیدن
كلزا موقعی می رسد كه گیاه به رنگ گاه در آید و بذر آن قهوه ای پر رنگ باشد به خاطر اینكه خرد شدن دانه یك مشكل بالقوه می باشد و توصیه می شود برداشت ، موقعی صورت گیرد كه ۳۰ – ۲۰ درصد بذر كلزا از سبز به قهوه ای تغییررنگ داده باشد برای این كار تولید كننده بایستی از جاهای مختلف مزرعه برای تعیین متوسط رسیدگی نیام كلزا را جمع آوری كنند. وقتی محصول آماده برداشت است كه دانه سخت و موقعی در بین دو انگشت به همدیگر فشار می دهیم ، نشكند . رطوبت در این مرحله حدود ۳۵ درصد می باشد .
در موقع برداشت سرعت چرخ ها بایستی از یك سوم تا دو سوم حالت طبیعی كاهش یابد . كلزا اگر خوب نرسد به آسانی قابل شكستن است در حالت برداشت FLUFFY دانه های كلزا براحتی توسط باد پراكنده می شود و برداشت كلزا بایستی از پایین ترین قسمت غلافها انجام گردد . این باعث خواهد شد كه دستجات علف خشك كلزا به طرف پایین خم شده و از تلفات باد جلوگیری خواهد شد .
وجود غلتك یدك كش در پشت ماشین چیننده، باعث عملیات استانداردی می شود كه مطمئن می سازد علف خشك دسته بندی شده در جای خود باقی می ماند. برای كاهش خرد شدن یك نوع كمربند برای چیدن كلزای درو شده استفاده كنید. سرعت غلتك كمباین برای كلزا حدود ۵۰ تا ۷۵ درصد نسبت به برداشت گندم كاهش می یابد. از سرعت بیش از حد غلتك اجتناب كنید زیرا باعث شكستن كلش كلزا می گردد و از اضافه بارگذاری در الك و گذاشتن مواد خارجی مخلط با بذر پاك جداً خوداری كنید. كاه و كلش كلزا و پوست و سبوس آن بایستی در پشت كمباین پراكنده شود.

ذخیره و خشكاندن
مشكلات ذخیره و جابجایی كلزا شبیه كتان می باشد. بذر گرده بوده كوچك ولی سنگین و براحتی غلت می خورد. جعبه های محكم در كامیون انبارهای محكم جهت ذخیره سازی لازم می باشد.
۶ هفته بعد از برداشت، دانه كلزا تعریق كرده سپس گرم می شود و سیلوی آن با رطوبت ۱۰-۹ درصد می تواند اتفاق افتد. كلزا دارای رطوبت ۵/۸ درصد بایستی برای فاصله منظم حرارت مورد امتحان قرار گیرد. اگر برداشت در رطوبت بالا صورت گیرد بایستی بصورت طبیعی یا مصنوعی خشك شود . برای حفظ كیفیت بذر دمای ۴۳ درجه سانتی گراد یا كمتر از آن برای خشك شدن هر چه بیشتر در تولید تجاری لازم است.
اگر یك مقدار چشمگیر از مواد خارجی مثل كاه و كلش با كلزا مخلوط شود. مقرون به صرفه است كه قبل از اینكه خشك و انبار گردد از غربال بدور بریزیم .

محصولات كلزا
غذاهای تولید شده از واریته های مختلف كلزا دارای ۳۸ درصد پروتئین می باشد و آمینو اسیدهای كلزا مكمل سویا بوده و این محصول اغلب شامل همان ارزش غذائی را دارا هستند. آزمایش نشان داده است كه حیوانات در صورت خوردن مخلوطی از این دو غذا جواب خوبی داده اند در كانادا خوراك كلزا بیش از ۲۰-۱۰ درصد به عنوان سهم غذای برای مرغ– بوقلمون - غاز – اردك – خوك و حیوانات شیری و گوشتی توصیه شده است.
روغن خوراكی كلزا در دو دهه اخیر در بعضی از كشورها برای مصرف انسانها در امریكا توسط FDA تصویب گردیده است . روغن كلزا همانند سایر محصولات نباتی روغنی برای پختن غذاها و دسر بصورت جامد و مایع در بازار موجود می باشد و بدلیل داشتن اسید اولئیك نسبت به دیگر روغنها از اهمیت بیشتری برخوردار است.

Borna66
04-30-2009, 12:20 PM
چگونه کلزا تولید کنیم؟

کلزا در محدوده وسیعی از خاکها رشد می‌کند، ولی مناسب‌ترین اراضی برای رشد کلزا ، خاکهایی با بافت متوسط ، زهکشی مناسب ، مواد آلی کافی و PH حدود ۶.۵ می‌باشد. کلزا در شرایط ایستابی ، سیلابی و زهکشی ضعیف زمین و PH پایین‌تر از ۵.۵ نباید کشت شود. کلزا در تناوب هر محصولی که اجازه تهیه بستر مناسب بذر را داده و از توسعه عوامل بیماری‌زای خاک‌زی جلوگیری کند، رشد می‌نماید. بویژه در تناوب با غلات ، عکس‌العمل مطلوبی نشان می‌دهد.
این تناوب باعث کنترل بیماریها ، آفت و علفهای هرز کلزا می‌گردد. کشت متوالی کلزا در یک زمین یا کشت آن در تناوب با سایر گیاهان جنس براسیکا باعث تشدید بیماریهای کلزا می‌گردد، چرا که در این حالت عامل بیماری‌زا می‌تواند در سالهای متوالی در خاک و روی گیاه میزبان باقی بماند و جمعیت خود را افزایش دهد. بنابراین هنگام انتخاب یک منطقه برای تولید کلزا ، توجه به تناوب زراعی منطقه بسیار مهم است.


انتخاب رقم
ارقام کلزا از نظر تیپ رشد با توجه به ریخته ارثی به سه گروه عمده تقسیم می‌شوند.
۱) ارقام کلزا با تیپ رشد بهاره (Spring): این ارقام برای به گل رفتن به درجه حرارت حدود ۳ درجه سانتیگراد به مدت یک هفته نیاز دارند.
۲) ارقام کلزا با تیپ رشد بینابین (Intermediate): این ارقام جهت بهاره سازی یا شروع رشد زایشی به درجه حرارت حدود ۳ درجه سانتیگراد و کمتر به مدت یک ماه نیاز دارند. تیپ رشد بینابین نیز به دو زیر گروه تیپ رشد بینابین زودرس و بینابین متحمل به سرما تقسیم می‌شود.
۳) ارقام کلزا با تیپ رشد زمستانه (Winter): این گروه تحمل به سرمای بسیار خوبی داشته و جهت شروع رشد زایشی به درجه حرارت حدود ۳ درجه سانتیگراد و کمتر به مدت یک و نیم ماه نیاز دارند.


روش کاشت
کلزا را به دو روش دست‌پاش و مکانیزه می‌کارند. در کشت دست‌پاش به میزان بذر بیشتری نیاز خواهد بود. در این روش ، بستر بذر باید کاملا صاف شود و پس از پخش بذر ، یک دیسک یا غلطک بسیار سبک زده شود تا تماس کافی بین بذر و خاک ایجاد گردد. آبیاری باید با دقت زیاد انجام شود تا از شسته شدن بذر و عدم یکنواختی در بستر مزرعه جلوگیری گردد.
در روش کشت مکانیزه هم می‌توان با خطی کار غلات و هم بذرکار پنوماتیک ، عمل کاشت را انجام داد. در هنگام استفاده از بذرکار غلات باید تنظیم دستگاه را با توجه به عمق مناسب کاشت و میزان بذر مطلوب تغییر دارد. این عمل کمی مشکل است زیرا که بذر کلزا نسبت به بذر غلات ریزتر بوده و عمق کاشت آن سطحی‌تر می‌باشد. همچنین می‌توان از موزع مخصوص کلزا و تثبیت کننده عمق در این دستگاهها استفاده نمود.
از آنجایی که شرایط فیزیکی خاک در همه مناطق کشور مناسب نبوده و تمامی بذور کلزای کشت شده قادر به سبز شدن نمی‌باشند، بنابراین استفاده از دستگاه پنوماتیک بجز در مناطق خاص کشور توصیه نمی‌شود. در هر روش کاشت ، استفاده از لولر قبل از کاشت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و عامل مهمی در سبز یکنواخت و آرایش مناسب بوته‌ها می‌باشد.


شروع کاشت و شناسایی مراحل رویش
▪ تا آنجا که می‌توانید کاری کنید که گیاه هر چه زودتر سبز شود تا از قرار گرفتن جوانه‌ها در معرض بیماریهای خاک‌زاد جلوگیری شده و از تبدیل علفها به رقیب زراعت جلوگیری گردد.
▪ بذر را در عمق ۵.۱ تا ۵.۲ سانتیمتری و در رطوبت بکارید و یا مزرعه را بلافاصله آبیاری کنید.
▪ دمای خاک برای سبز شدن حداقل باید ۱۰ درجه سانتیگراد یا بیشتر باشد.
▪ کلزای پاییزه را زمانی کشت کنید که قبل از رسیدن سرمای منطقه حداقل ۸ برگ کامل داشته و یک رزت قوی تشکیل داده باشد.
▪ از بذرهای تمیز و گواهی شده استفاده کنید.
▪ بذرهای چاق و به خوبی رسیده بخرید.
▪ از بذرهایی با ۹۵ درصد قوه نامیه و یا درصد قوه نامیه بالاتر استفاده کنید تا به سبز یکنواخت برسید.
▪ کاشت خیلی عمیق بذر توسعه بیماریهای جوانه را تشدید می‌کند.


مقدار بذر
▪ کلزا را در بستری بکارید که به حد کافی چسبندگی داشته باشد. در غیر اینصورت عمق کاشت را نمی‌توان کنترل کنید.
▪ بستر کاشت هنگامی که چسبندگی کافی دارد که وقتی وارد آن شدید، بیشتر از ضخامت کفه چکمه‌های کار در خاک فرو نرود.
▪ هر ساله تصمیم‌گیری در مورد فشرده کردن خاک را بر پایه شرایط خاک انجام انجام دهید. معمولا خاکهای ریز بافت به سادگی و بیش از حد بهم می‌چسبند، و وقتی چسبیدند می‌توانند چنان فشرده شوند که تامین اکسیژن برای رشد جوانه محدود شود.
▪ دامنه تغییرات بذر مصرفی ۵ تا ۱۰ کیلوگرم در هکتار است.
▪ مزرعه را طوری بکارید که متناسب با شرایط خاک و احتمال مقابله با تنشها در هر متر مربع ۷۵ تا ۱۸۵ بوته داشته باشید.


زراعت
▪ کلزا را همانند گندم در فواصل ردیفهای ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتری بکارید. فاصله ردیفهای زیاد سبب رشد شدید بوته‌ها و ایجاد مشکل در برداشت می‌گردد.
▪ ریزی و درشتی دانه بر مقدار بذر مصرفی تاثیرگذار است. هر قدر دانه‌ها درشت‌تر باشند، در هر کیلوگرم بذر تعداد کمتری بذر وجود دارد و در نتیجه مصرف بذر بیشتر می‌شود.
▪ شرایط کاشت از جمله خطر بالقوه بیماریها و آفات بر مقدار بهینه بذر مصرفی تاثیر می‌گذارد.
▪ در شرایطی ضعیف‌تر از شرایط بهینه نیاز به بذر بیشتری است. در شرایط بهتر از متوسط ۶۰ تا ۸۰▪ درصد بذرها گیاهان زنده تولید می‌کنند و در شرایط متوسط ۴۰ تا ۶۰ درصد بذرها بوته‌های زنده بدست می‌دهند. بنابراین در موقع کاشت بذر علاوه بر قوه نامیه به این موارد توجه کنید.
▪ مقدار بذر کمتر به معنای تعداد بوته کمتر است. بنابراین زمان طولانی لازم است تا گیاه سطح مزرعه را بپوشاند. این وضعیت به علفها فرصت می‌دهد تا خود را مستقر کرده و با زراعت رقابت کنند.
▪ تعداد بذر کمتر ( تعداد بوته کمتر) به گیاه اجازه می‌دهد که شاخه بیشتری بدهد. این کار دوره رشد را طولانی‌تر کرده و سبب تاخیر در رسیدن می‌شود.


طراحی یک برنامه استفاده از علف‌کش
▪ یک برنامه خوب کنترل علف امری اساسی است زیرا در کلزا در مرحله جوانه زدن در رقابت با علف بسیار ناتوان است.
▪ تعدادی از علفها بویژه علفهای خانواده کوریسیفر در سالهای کشت محصول غیر کلزا می‌توانند به عنوان میزبان بیماریها و آفات عمل کنند. کنترل علفها در سالهایی هم که کلزا کشت نمی‌شود دارای اهمیتی یکسان است. یک کشاورز خوب در مزرعه غلاتی که قصد دارد در آن کلزا بکارد، با این علفها به خوبی می‌تواند مبارزه کند. این مبارزه علاوه بر اینکه علفهای مزاحم گندم را دفع می‌کند علفهایی را هم که در مزرعه کلزا نمی‌تواند با آنها مبارزه کند، مهار کرده است.
▪ کنترل علف در کلزا نیازمند روشهای مدیریت زراعی نظیر تناوب زراعی ، استفاده از بذرهای عاری از علف هرز و خاک‌ورزی درست همراه با انتخاب علف‌کش‌های مناسب و کاربرد صحیح آنهاست. مقاومت به گروهایی از علف‌کش‌ها در بسیاری از نواحی کشت کلزای جهان یک حقیقت مسلم است. برای جلوگیری از چنین وضعیتی به صورت منظم در بین گروههای علف‌کش تناوب ایجاد کنید.
▪ در مزرعه قدم بزنید و گونهای علف موجود را شناسایی کنید. مشاهدات مزرعه‌ای همچنین شما را درباره توسعه علف‌های مقاوم هوشیار خواهد ساخت. در شناسایی علفهای هرز مزرعه خود را از متخصصین علفهای هرز کمک بگیرید.


شبکه رشد

Borna66
04-30-2009, 12:30 PM
اثر تاريخ كاشت بر اجزاي عملكرد و عملكرد دانه و روغن ارقام كلزا در كرمانشاه


به منظور بررسي و تعيين تاريخ كاشت و رقم از لحاظ عملكرد دانه و روغن، آزمايش در سال 1379 در منطقه اسلام‌آباد كرمانشاه و به صورت طرح كرت‌هاي خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در 4 تكرار انجام گرفت. تاريخ كاشت به عنوان عامل اصلي در 4 سطح (18 و 28 شهريور؛ 7 و 17 مهر) و فاكتور فرعي شامل پنج ژنوتيپ رقم كلزاي پاييزه (اورينت، طلايه، آكاپي، اس.ال. ام 046 و كلورت) بود. نتايج به دست آمده نشان داد كه عملكرد دانه و اجزا عملكرد و هم چنين ارتفاع بوته، عملكرد بيولوژيكي، تعداد شاخه‌هاي فرعي، تعداد بوته در متر مربع، شاخص برداشت و درصد و عملكرد روغن در سطح احتمال يك درصد تحت تاثير تاريخ كاشت اختلاف معني‌داري داشته و اولين تاريخ كاشت از نظر صفات فوق برتر بود. ارقام مورد آزمايش از نظر عملكرد و اجزا آن و ساير صفات فوق در سطح احتمال يك درصد اختلاف معني‌داري داشتند. در بين ارقام مورد نظر بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب براي رقم اس. ال. ام 046 با 2.59 تن در هكتار و رقم آكاپي با 1.77 تن در هكتار به دست آمد و نتايج عملكرد روغن نيز تابع چنين روندي بود. با تاخير در كاشت عملكرد دانه براي ارقام كلزاي مورد بررسي كاهش نشان داد، كه اين موضوع متاثر از مصادف شدن مراحل گلدهي و نمو غلاف و دانه به گرما مي‌باشد. در مجموع، بالاترين مقدار عملكرد دانه از رقم اس. ال. ام 046 (4.08 تن در هكتار)، در تاريخ كاشت اول به دست آمد


مجله علمي کشاورزي

Borna66
04-30-2009, 12:30 PM
برآورد پارامترهاي ژنتيكي براي عملكرد، اجزاء عملكرد و ميزان گلوكوزينولات در كلزا

هشت ژنوتيپ كلزا شامل شش رقم و دو لاين اصلاح شده جهت برآورد پارامترهاي ژنتيكي تعداد غلاف در ساقه اصلي، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و ميزان گلوكوزينولات كل مورد استفاده قرار گرفتند. تجزيه واريانس بر اساس روش هيمن مبين قابليت تركيب پذيري عمومي (a) و خصوصي (b) معني دار براي خصوصيات مورد مطالعه به استثناء وزن هزار دانه بود، كه نشان دهنده اهميت اثرات افزايشي و غير افزايشي در كنترل ژنتيكي آنها است. براي وزن هزار دانه فقط قابليت تركيب پذيري عمومي معني دار گرديد. برآورد نسبت ميانگين مربعات قابليت تركيب پذيري عمومي به قابليت تركيب پذيري خصوصي معني دار و قابليت توارث خصوصي بالا براي وزن هزار دانه و گلوكوزينولات كل مبين اهميت بيشتر اثرات افزايشي در كنترل ژنتيكي خصوصيات مزبور بود و در نتيجه كارايي انتخاب براي آنها بالا خواهد بود. برآورد ميانگين مربعات معني دار انحراف ميانگين والدين از هيبريدها (b1) براي تمامي خصوصيات به استثناء طول غلاف و وزن هزار دانه نمايانگر غالبيت جهت دار و در نتيجه هتروزيس متوسط معني دار براي كليّه خصوصيات مورد مطالعه به استثناء دو صفت مزبور مي‌باشد. برآورد ميانگين مربعات معني دار اثرات مادري (c) براي تمامي خصوصيات به استثناء دو صفت مزبور مي‌باشد. برآورد ميانگين مربعات معني دار اثرات مادري (c) براي تمامي خصوصيات به استثناء طول غلاف نشان دهنده اهميت اثرات مادري براي كليّه خصوصيات مورد مطالعه به استثناء صفت مزبور مي‌باشد. در بين اجزاء عملكرد، تعداد غلاف در ساقه اصلي و تعداد غلاف در بوته داراي همبستگي مثبت معني داري با عملكرد دانه بودند، لذا به عنوان صفات مناسب جهت بهبود عملكرد قابل استفاده مي‌باشند. عدم وجود همبستگي معني دار بين گلوكوزينولات كل و عملكرد دانه امكان كاهش اين خصوصيت نامطلوب مرتبط با كيفيت را بدون تغيير قابل ملاحظه در عملكرد دانه ميسّر مي‌سازد. در اين بررسي والدهاي PF7045/91 و BL1 داراي تركيب پذيري عمومي مناسب و تلافي‌هاي PF7045/91 x Shiralee و PF7045/91 x B11 داراي ت91 x B11 داراي ت مناسب براي عملكرد دانه و ميزان گلوكوزينولات كل بودند

مجله بين المللي علوم و فناوري كشاورزي

Borna66
04-30-2009, 12:30 PM
مقاله ای دیگر

کشت کلزا

انتخاب مزرعه و تناوب زراعی:
کلزا در محدوده وسیعی از خاک ها رشد می کند، ولی مناسبترین اراضی برای رشد کلزا، خاک هایی با بافت متوسط، زهکشی مناسب، مواد آلی کافی و PH حدود 5/6 می باشد. کلزا در شرایط ایستابی، سیلابی و زهکشی ضعیف زمین و PH پایینتر از 5/5 نباید کشت شود. کلزا در تناوب هر محصولی که اجازه تهیه بستر مناسب بذر را داده و از توسعه عوامل بیماری زای خاک زی جلوگیری کند، رشد می نماید. به ویژه در تناوب با غلات، عکس العمل مطلوبی نشان می دهد. این تناوب باعث کنترل بیماری های، آفت و علف های هرز کلزا می گردد. تحقیقات نشان داده که عملکرد گندم پس از کلزا حدود 27 درصد بیشتر از عملکرد گندم پس از آیش بوده است.
کشت متوالی کلزا در یک زمین یا کشت ان در تناوب با سایر گیاهان جنس براسیکا باعث تشدید بیماری های کلزا می گردد، چرا که در این حالت عامل بیماری زا می تواند در سالهای متوالی در خاک و روی گیاه میزبان باقی بماند و جمعیت خود را افزایش دهد. بنابراین هنگام انتخاب یک منطقه برای تولید کلزا، توجه به تناوب زراعی منطقه بسیار مهم است. زراعت های متعددی هستند که بیماری مشترک با کلزا دارند
لیست زراعت های عمده و فاصله زمانی بین تولید آنها با کشت کلزا
محصول
تناوب سال
ملاحضات
گندم، یولاف، جو
0
هیچ بیماری مشترکی وجود ندارد. این گیاهان می توانند قبل یا بعد از کلزا کشت گردند. دقت شود باقی مانده علف کش کشت را به تعویق می اندازد.
ذرت و سورگوم
1
در مناطقی که آترازین برای کنترل علف هرز استفاده می شود.

0
اگر باقی مانده علف کش قابل ملاحضه نباشد.
سیب زمینی، شبدر، لوبیا و پنبه
1
بیماری مشترک ریزوکتونیا و فوزاریوم ریشه
یونجه و سویا
2
بیماری مشترک ریزوکتونیا، فوزاریو ریشه و پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه.
آفتابگردان و کلزا
3
بیماریهای مشترک ریزوکتونیا، فوزاریوم ریشه، و وسیدگی اسکلروتینیایی ساقه، برای جلوگیری از افزایش بیماری ها، آفات و علف های هرز، کلزا نباید بیش از یک مرتبه در یک دوره چهارساله کشت گردد.
از موارد مهم دیگر که باید به آن توجه کرد علف های هرز و علف کش های مصرف شده در زراعت های قبلی مزرعه است. همیشه باید قبل از کشت
کلزا یا هر محصول حساس دیگر به برچسب علف کش های مصرفی توجه نمود.
لیست علف کشهای مشترک و دوره انتظار آنها
علف کش
محدودیت (ماه)
علف کش
محدودیت(ماه)
Accent
10 ماه در PH کمتر از 5/6
18 ماه در PH بیشتر از 5/6
Lorox
4
Ally
18
Lorox Plus
18
Atrazine
12
Pinnacle
5/1
Beacon
18
Princep
12
Canopy
18
Pursuit
26
Classic
15
Reflex
18
Command
16
Salute
12
Devrinol
12
Scepter Commence
18
Dual
18
Sencor
12
Glean
18
Squadron
18
Harmony Extra
2
Tornado
18
Lexone
12
Tri-Scept
18


Turbo
12

انتخاب رقم:
ارقام کلزا از نظر تیپ رشد با توجه به ریخته ارثی به سه گروه عمده تقسیم می شوند.
ارقام کلزا با تیپ رشد بهاره(Spring): این ارقام برای به گل رفتن به درجه حرارت حدود 3 درجه سانتی گراد به مدت یک هفته نیاز دارند.
ارقام کلزا با تیپ رشد بینا بین (Intermediate): این ارقام جهت بهاره سازی یا شروع رشد زایشی به درجه حرارت حدود 3 درجه سانتی گراد و کمتر به مدت یک ماه نیاز دارند. تیپ رشد بینابین نیز به دو زیر گروه تیپ رشد بینابین زودرس و بینابین متحمل به سرما تقسیم می شود.
ارقام کلزا با تیپ رشد زمستانه (Winter): این گروه تحمل به سرمای بسیار خوبی داشته و جهت شروع رشد زایشی به درجه حرارت حدود 3 درجه سانتی گراد و کمتر به مدت یک و نیم ماه نیاز دارند.

آماده سازی زمین:
مجموعه شرایطی که سرعت جوانه زنی و ایجاد پوشش سریع و یکنواخت را فراهم می سازد باعث بهبود کنترل علف های هرز و افزایش مقاومت به سرما و عملکرد دانه می شود. بستر بذر باید نسبتا هموار باشد و تا عمق مناسبی رطوبت کافی داشته باشد. ساختمان سطح خاک باید دارای دانه بندی خوبی بوده و حاوی 30 تا 45 درصد ذرات ریز و مقداری کلوخه کوچک جهت جلوگیری از فرسایش باشد. اگر بستر بذر حاوی دانه های ریز زیادی باشد، رطوبت خاک از دسترس خارج می شود، بستر بذر سله می بندد و سطح بسیار محکمی را ایجاد می کند که این موضوع باعث استقرار ضعیف گیاهچه ها و اتلاف رطوبت می گردد. بنابراین جهت تهیه بستر بذر مناسب ضمن دقت در انتخاب مزرعه معمولا عملیات آماده سازی زمین شامل شخم، دیسک و ماله انجام می شود.
پس از شخم عمیق برای از بین بردن کلوخه های خاک، دوبار دیسک عمود بر هم ضروری می باشد. در این مرحله می توان علف کش پیش از کاشت مانند ترفلان را نیز با خاک مخلوط نمود، همچنین از کودهای شیمیایی پایه مورد نیاز استفاده کرد. جهت استفاده از علف کش ترفلان، تهیه زمین و بستر کاشت باید به نحو مطلوبی انجام پذیرد. در زمین هایی که دارای کلوخه هستند و یا خشکه کاری می شوند، این علف کش تاثیر لازم را خواهد گذاشت. زیرا این علف کش در مرحله جوانه زنی، علف های هرز را کنترل می کند. بنابراین باید خاک تا حدی مرطوب بوده و علف کش در عمق 10 سانتی متری خاک قرار گیرد. پس از دیسک زدن، از ماله نیز جهت تسطیح زمین و کمک به سبز شدن یکنواخت مزرعه استفاده می گردد.

تاریخ کاشت:
جهت پوشش مناسب مزرعه و رشد مطلوب و افزایش تحمل به سرما، کلزا باید در تاریخ مناسب کشت گردد. به طور کلی کلزا باید 6 هفته قبل از شروع اولین یخبندان (دمای کمتر از -4 درجه سانتی گراد) کشت شود. کاشت زود هنگام باعث جذب مقدار زیادی آب و مواد غذایی در طول فصل پاییز و در نتیجه رشد زیاد بوته ها می شود که این مسئله بقای گیاه در زمستان را کاهش می دهد. از طرف دیگر کاشت با تاخیر نیز باعث کوچک ماندن گیاه و عدم ذخیره کافی مواد غذایی شده و این مسئله نیز خطر سرمازدگی را افزایش می دهد. چنانچه قبل از شروع زمستان، بوته 8 برگی، قطر طوقه 8 میلی متر، طول ریشه عمودی گیاه 15 تا 20 سانتی متر و وزن خشک بوته 6 تا 8 گرم باشد، درجه حرارت -18 تا -22 درجه سانتی گراد برای بوته قابل تحمل است و اگر بوته قبل از شروع زمستان در مرحله 4 برگی با قطر طوقه 5 میلی متر و طول ریشه عمدی 7 تا 9 سانتی متر باشد. درجه حرارت -13 تا -17 درجه سانتی گراد را تحمل می نماید.
تاریخ های کاشت زیر برای اقلیم های مختلف توصیه می شوند:
اقلیم گرم و مرطوب: گیلان (10 تا 25 مهر)، مازندران(15 مهرماه تا 15 آبان ماه)، گلستان(30 مهر تا 15 آبان)، در منطقه گنبد به دلیل خشکی اول فصل و عدم وجود سرمای شدید زمستانه، تاریخ کاشت 10 تا 30 ابان توصیه می گردد.
اقلیم گرم و خشک: خوزستان(1 تا 20 آبان)، جیرفت(نیمه اول ابان)، زابل(20 مهر تا 10 آبان)، ارزوییه کرمان(نیمه دوم مهر تا نیمه اول آبان)، ایران شهر(10 تا 20 آبان)، برازجان(10 تا 30 آبان)، سرپل ذهاب( 1 تا 15 آبان)، داراب(20 مهر تا 10 آبان)، حاجی آباد(1 تا 15 آبان) و بم (نیمه اول آبان).
اقلیم معتدل سرد: تهران(20 تا 30 شهریور)، زرقان فارس(20 شهریور تا 15 مهر)، قزوین(15 تا 30 شهریور)، اصفهان(15 تا 30 شهریور)، اسلام آباد غرب(15 تا 30 شهریور) و نیشابور( 20 شهریور تا 10 مهر).
اقلیم سرد: همدان(10 تا 20 شهریور)، مشهد(نیمه دوم شهریور)، شهرکرد(نیمه دوم شهریور)، ارومیه(نیمه دومشهریور)، اراک(نیمه دوم شهریور)، شاهرود(نیمه دوم شهریور) و میاندوآب(نیمه دوم شهریور).

میزان بذر و تراکم بوته:
کلزا در دامنه وسیعی از تراکم بوته سازگاری دارد. بدین معنی که مصرف 4 تا 10 کیلوگرم بذر در هکتار، تفاوتی در عملکرد دانه ایجاد نخواهد کرد. تراکم بوته 60 تا 80 بوته در متر مربه ایده آل می باشد. تراکم بوته کمتر از 20 بوته در متر مربع باعث افزایش خوابیدگی و حساسیت به سرما و نهایتا کاهش عملکرد دانه می گردد. اگر مزرعه کلزا در زمستان با خسارت سرما مواجه شده باشد، باید قبل از نابود کردن و شخم زدن مزرعه، 10 تا 20 بوته سالم کلزا وجود داشته باشد، بوته ها می توانند با افزایش شاخه دهی، فواصل بین خود را پر نمایند. در این حالت، عملکرد دانه این مزرعه 60 تا 70 درصد عملکرد مزرعه ای است که 60 تا 80 بوته در متر مربع داشته باشد. با این حال تراکم بوته پایین مزرعه باعث ایجاد پوشش تنگ می شود که این مسئله، تراکم علف های هرز و رقابت آنها را افزایش می دهد و همچنین باعث ایجاد ساقه های محکم و قطور می گردد و برداشت مزرعه با مشکل مواجه می شود. ترا کم بوته مطلوب باعث زودرسی و یکنواختی در رسیدگی می گردد و ساقه های نازک ایجاد شده، راحت تر برداشت می شوند. به هر حال تراکم های بوته بالا نیز نه تنها عملکرد دانه را افزایش نمی دهند، بلکه ممکن است خطر وقوع ورس و بیماری را افزایش دهند. علاوه بر این باعث ضعیف و کوچک شدن بوته ها و نهایتا موجب افزایش خطر سرمازدگی در زمستان می شوند.
میانگین تعداد بذر در یک کیلومتر کلزا حدود 250هزار عدد است. بنابراین یک کیلوگرم بذر کلزا با اندازه متوسط، تراکمی حدود 25 بوته در متر مربع ایجاد می کند. با توجه به شرایط خاک، کیفیت بذر و روش کاشت، درصد جوانه زنی متفاوت خواهد بود. برای تعیین مقدار مناسب بذر جهت کاشت، باید بر چسب کیسه بذر را برای اطلاع از وزن هزار دانه و درصد خلوص بذر مطالعه کرد. میانگین میزان بذر مصرفی در صورت وجود بستر بذر مناسب، 5 تا 7 کیلوگرم در هکتار در روش کشت ردیفی و 7 تا 9 کیلوگرم در هکتار در روش دست پاش.

عمق و ابعاد کشت:
بذر کلزا را باید به دلیل ریز بودن باید در عمق کم کشت کرد. عمق کاشت معمولا بین 1 تا 3 سانتی متر با توجه به نوع رقم، بافت و ساختمان خاک، رطوبت خاک و اقلیم منطقه در نظر گرفته می شود. بذرهای کوچک کلزا در شرایط ایده آل باید به خاک پوشانده شوند، اما در مناطق خشک لازم است بذر کمی عمق تر کاشته شود تا با اطمینان بیشتری با رطوبت خاک در تماس باشد. حفظ رطوبت برای جوانه زدن سریع لازم است. بنابراین بهتر است یک غلظت سبک برای فشردن خاک پس از کاشت زده شود.البته این عمل در خاک های سنگین توصیه نمی شود. عمق کاشت بیش از 4 سانتی متر، جوانه زنی را به تاخیر انداخته، بنیه بذر را ضعیف نموده و تکامل گیاهچه را در پاییز به تعویق می اندازد.
فاصله خطوط کاشت می تواند بر روی کنترل علف های هرز، حساسیت به خوابیدگی، میزان مصرف آب و کود ازته و در نهایت عملکرد دانه اثر داشته باشد. فاصله خطوط 15 تا 35 سانتی متر که در اغلب بذر کارهای غلات دانه ریز قابل تنظیم است، برای کشت کلزا نیز مناسب می باشد. فاصله بوته ها روی ردیف هم 3 تا 4 سانتی متر در نظر گرفته می شود.

روش کاشت:
کلزا را به دو روش دست پاش و مکانیزه می کارند. در کشت دست پاش به میزان بذر بیشتری نیاز خواهد بود. در این روش، بستر بذر باید کاملا صاف شود و پس از پخش بذر، یک دیسک یا غلطک بسیاز سبک زده شود تا تماس کافی بین بذر و خاک ایجاد گردد. آبیاری باید با دقت زیاد انجام شود تا از شسته شدن بذر و عدم یکنواختی در بستر مزرعه جلوگیری گردد.
در روش کشت مکانیزه هم می توان با خطی کار غلات و هم بذرکار پنوماتیک، عمل کاشت را انجام داد. در هنگام استفاده از بذرکار غلات باید تنظیم دستگاه را با توجه به عمق مناسب کاشت و میزان بذر مطلوب تغییر دارد. این عمل کمی مشکل است زیرا که بذر کلزا نسبت به بذر غلات ریزتر بوده و عمق کاشت آن سطحی تر می باشد. همچنین می توان از موزع مخصوص کلزا و تثبیت کننده عمق در این دستگاه ها استفاده نمود. از آنجایی که شرایط فیزیکی خاک در همه مناطق کشور مناسب نبوده و تمامی بذور کلزای کشت شده قادر به سبز شدن نمی باشند، بنابراین استفاده از دستگاه پنوماتیک به جز در مناطق خاص کشور توصیه نمی شود.
در روش کشت مسطح، بهتر است فاصله خطوط کشت 30سانتی متر در نظر گرفته شود و در روش کشت ردیفی ، فاصله ردیف ها 60 سانتی متر و در روی هر ردیف، دو خط کشت در نظر گرفته می شود. در این شرایط بهتر است از بذر کار برزگر همدانی استفاده شود که در این صورت، توجه به نکات زیر ضروری است:

1-دریچه روی مخزن بذر و زیر موزع ها در کمترین مقدار ریزش بذر قرار گیرد
2-زبانک زیر موزع ها با موزع ها مماس شود.
3-قسمت کشویی یا قسمت دنده ای موزع ها در حداقل تماس با بذر باشد.
4-برای استمرار ریزش بذر(رعایت فاصله بذر روی خط)، درجه دنده روی 70 تا 90 باشد.
5-خطی کارهای اضافه روی پشته حذف گردد، به این ترتیب که دریچه سقوط بذر را بسته، به وسیله طناب بالا کشیده و به شاسی دستگاه متصل کرد.
6-در صورت تنظیم دقیق دستگاه و مصرف بذر با میزان توصیه شده، می توان بدن بستن یک در میان لوله های سقوط مشابه کشت گندم عمل کرد.

در هر روش کاشت، استفاده از لولر قبل از کاشت از اهمیت ویژه ای برخوردار است و عامل مهمی در سبز یکنواخت و آرایش مناسب بوته ها می باشد.

منبع: راهنمای کلزا، وزارت جهاد کشاورزی/سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی/معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی

Borna66
04-30-2009, 12:31 PM
اثر زمان برداشت بر عملكرد و اجزا عملکرد ارقام کلزا در منطقه سيستان

فنايي حميدرضا,اكبري مقدم حسين,كيخا غلام علي,نارويي راد محمدرضا,مدرس نجف آبادي سيدسعيد
به منظور بررسي اثر زمان برداشت بر عملكرد و اجزاي عملکرد ارقام كلزا، در سال هاي زراعي 1381 و 1382 آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي زهك در زابل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي به صورت اسپليت پلات در سه تكرار انجام شد.ارقام مورد بررسي دو هيبريد Hyola 308 و رقم ساري گل عامل اصلي و زمان برداشت در هفت سطح شامل T1 : برداشت در ده درصد تغيير رنگ دانه در خورجين هاي ساقه اصلي، T2 : برداشت سه روز بعد از مرحله اول، T3 : برداشت شش روز بعد از مرحله اول، T4 : برداشت نه روز بعد از مرحله اول، T5 : برداشت دوازده روز بعد از مرحله اول، T6 : برداشت پانزده روز بعد از مرحله اول و T7 : برداشت هيجده روز بعد از مرحله اول عامل فرعي آزمايش را تشکيل دادند. نتايج آزمايش حاکي از تفاوت معني دار زمان برداشت بر تعداد خورجين در بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و عملكرد روغن بود. با تاخير در زمان برداشت عملکرد دانه، تعداد خورجين در بوته و وزن هزار دانه کاهش نشان دادند. تيمار T3 در قياس با تيمارهاي T6 و T7 به ترتيب حدود 33 و 32 درصد برتري عملكرد داشت. ارقام مورد بررسي از نظر تعداد دانه در خورجين، عملكرد دانه، درصد روغن و عملكرد روغن اختلاف معني داري نشان دادند. هيبريد Hyola 308 با ميانگين 3553 كيلوگرم در هكتار نسبت به رقم ساري گل حدود 21 درصد افزايش عملكرد دانه نشان داد. درصد روغن زمان هاي برداشت از نظر آماري اختلاف معني دار نداشت. تغييرات عملكرد روغن تحت تاثير زمان هاي برداشت مشابه تغييرات عملکرد دانه بود. صفات اندازه گيري شده در تركيبات مختلف تيمارها اختلاف معني دار نشان ندادند. با توجه به نتايج، برداشت سه تا شش روز پس از ده درصد تغيير رنگ دانه (که مصادف با 30 تا 40 درصد تغيير رنگ دانه ها در خورجين هاي ساقه اصلي است) به همراه ارقام و هيبريدهاي زودرس براي منطقه سيستان و مناطق هم اقليم قابل توصيه است.

Borna66
04-30-2009, 12:31 PM
علوفه کلزا در تغدیه دام
http://pnu-club.com/imported/2009/04/2882.jpg

رقام اولیه کلزا به علت داشتن "اسید اوراسیک" در روغن و گلوکزینولیتهای سمی در کنجاله کمتر مورد استفاده قرار می گرفت . اما هم اکنون ارقام یک صفردو صفر که در ارقام سه صفر اسید اوراسیک کمتر از دو درصد و گلو کزینولیتهای سمی کنجاله به ۱۸ تا ۳۰ میکرو مول در هر گرم کنجاله رسیده است ، برای تهیه علوفه دام مناسب می باشند. استان گلستان با سطح زیر کشت حدود ۳۵ هزار هکتار ، یکی از قطبهای تولید محصول کلزا در کل دانه های روغنی کشور می باشد و با کاهش سطح زیرکشت پنبه ، امید است با تولید علوفه کلزا به صورت علوفه کنجاله سبز یا سیلویی تا حدودی مشکلات دامداران برطرف شود . علاوه براین در مصرف علوفه کلزا باید احتیاط هایی صورت گیرد که از آن جمله زمان مناسب برداشت علوفه می باشد که باید در اوایل غلاف بندی گیاه قطع و به مصرف دام برسد .زیرا بعد از تشکیل غلاف (محل اصلی سنتز گلو کزینولیتها ) درصد مواد سمی علوفه بالا میرود . همچنین بعد از خشک شدن علوفه ، ودر موقع جمع آوری ساقه های خشک ، باید از خشک بودن علوفه اطمینان حاصل نمود ، زیرا چنانچه علوفه مرطوب برداشت شود ، قارچ ها در علوفه رشد کرده و باعث کپک زدگی می شود . علوفه کلزا در رژیم غذایی دامها منبع پروتئینی خوبی است که دامداران برای جلوگیری از تاثیرات سو ء"گلوکزینولیت ها " مجازند که تنها ۵۰تا ۶۰ در جیره غذایی دامها از آن استفاده کنند . زیرا بیشتر از آن برای دامها مشکلاتی ایجاد مینمایند . به طور کلی باید پذیرفت که تغذیه انحصاری نشخوارکنندگان از علوفه سبز و تازه کلزا به خاطر بالا بودن مقدار پروتئین خام و کم بودن فیبر صحیح نیست .

بسیاری از گونه های جنس براسیکا و سایر جنسهای خانواده ی کروسیفر دارای ارقام علوفه ای هستند که به صورت علوفه کم و تازه سیلو شده مصرف می گردد . همچنین گاه ارقام اصلاح شده این گونه از جمله کلزا در تعلیف دامها استفاده میشود . از مزایای این ارقام زمان تولید علوفه در تیپ های پاییزه آنهاست که مصادف با کمبود شدید علوفه مخصوصاً در شرایط آب و هوای ایرا ن می باشد . گذشته از ارزش و اهمیت غذایی ، بالا بودن مقدار روغن و پروتئین در دانه کلزا این امکان را فراهم می سازد تا با کشت این گیاه مقدار قابل توجهی روغن و پروتئین های گیاهی از هر هکتار زمین استحصال نمود . برداشت ۳ تن دانه از یک هکتار زمین معادل تولید ۱۲۰۰ کیلوگرم روغن نباتی ۱۶۵۰ کیلوگرم کنجاله در هر هکتار می باشد . در حالی که برداشت این مقدار روغن و پروتئین از سایر دانه های روغنی مقدور نخواهد بود .کنجاله کلزا در ارقام جدید از نظر کیفی نزدیک به کنجاله سویا و حدود ۴۰ درصد پروتئین دارد از این رو یکی از منابع بسیار غنی پروتئین گیاهی در تغذیه دام و طیور می باشد .همچنین کنجاله کلزا حاوی ۱۳در صد فیبر می باشد . وجود مقدار نسبتاً زیاد فیبر در کنجاله یک عامل محدودکننده در استفاده از آن به عنوان خوراک دام محسوب میشود چرا که توان تولید انرژی را در جیره غذایی کاهش میدهد . جدود۵۸_۵۰ درصد وزن خشک دانه کلزا را کنجاله تشکیل می دهد .

پروتئین موجود در کنجاله حاوی ترکیب مناسب از اسیدهای آمینه است و قابل مقایسه ورقابت با کنجاله سایر دانه های روغنی می باشد . یکی از مشکلات جدید دامداران استان در تامین علوفه ، کاهش سطح زیر کشت پنبه است که باعث کم شدن کنجاله پنبه در استان شده و در نتیجه با ورود تفاله چغندر قند و ملاس در جیره غذایی دامها ی استان در صد چربی شیر کاهش یافته و دامداران منطقه از نظر فروش شیر به کارخانه های شیر پاستوریزه به خاطر افت درصد چربی شیر متضرر می شوند . امید است با تولید کنجاله کلزا ، تا حدودی مشکلات دامداران استان برطرف شود .

● علوفه کلزا:

کلزا و خردل قهوه ای یا زرد آسیایی می توانند در برنامه تغذیه دام ها وارد شوند اما در زمینه مصرف آنها باید احتیاط هایی صورت گیرد این گیاهان می توانند غذای خوش طعمی برای دامها مخصوصاً گاوها باشند و بهتر است چند روز به مقدار کم به دام خورانده شود تا با طعم و مزه ی آن سازگار شوند . میانگین پروتئین خام بر پایه ماده خشک آن ۱۰ تا ۱۲ درصد است که تا ۱۶ درصد می تواند افزایش یابد . میانگین کل مواد معدنی قابل هضم ، ۵۰ تا ۵۵ درصد یا بالاتر است .جهت تعیین ارزشهای واقعی مواد معدنی در علوفه ،تجزیه علوفه توصیه میشود .
برای بدست آوردن حداکثر ماده خشک و همچنین حفظ پروتئین خوب با سطح انرژی بالاتر ، بهتر است گیاهان در مرحله ابتدای غلاف بندی درست قبل از آنکه گلها ریزش کنند ، از محل ریزش برگها بریده شوند . اکثر تولید کنندگان علوفه کلزا اظهار می دارند که عدل بندی این گیاهان در رطوبت مناسب مشکل است و پیشنهاد می کنند که عدل هایی ساخته شود که مشکلات ضا یعات علوفه را کاهش دهد و همچنین خرد کردن علوفه خشک، تضمین مناسبی برای خشک شدن یکنواخت است . کلزاوخردل همچنین میتوانند به عنوان علوفه قصیلی (سیلویی)مطرح شوند . در این گیاهان میزان رطوبت در زمان برداشت بالا است (۸۰-۷۵درصد ) پلاسیده شدن علوفه سبز در زیر۶۵ در صد رطوبت مشکل است و اگر رطوبت در هنگام سیلو کردن بالای ۷۰ درصد باشد ، مشکلاتی در علوفه سیلوشده بوجود می آید . خرد کردن فرآیند (خشک شدن )علوفه را تسریع خواهد نمود . بعضی از تولید کنندگان علوفه سیلویی نتایج خوبی بدست آوردند زمانی که سیلو علوفه کلزا یا خردل با لایه های متناوب از کلزا و غلات که بصورت قصیلی (تر) برداشت شدند ،پر شده بود . و در هنگام تغذیه دام ها لایه ها یا یکدیگر اختلاط یافتند . همچنین تجمع باکتری های تلقیح کننده در علوفه سیلو شده ممکن است برای گیاهانی که کربوهیدرات محلول کمی دارند ،مفید باشد .بعضی از تولید کنندگان علوفه معتقدند که دامها فقط از یک نوع علوفه کلزا تغذیه شوند واگر علوفه خشک باشد بهتر است . در اینجا ذکر این نکته ضروری است که فقط ۵۰ تا ۶۰ درصد از کل تغذیه روزانه دامها از علوفه خشک کلزا یا خردل مجاز می باشد و بیشتراز این درصد توصیه نمی شود زیرا در اثر رژیم غذایی طولانی مدت دامها از این منبع غذایی ، ممکن است شرایطی که کم خونی همو لیتیک نامیده میشود ،توسعه یابد . تغذیه نزدیک به ۵۰ درصد یا کمتر از علوفه کلزا یا خردل در رژیم غذایی روزانه دامها از کم خونی همولیتیک جلوگیری می کند . تغذیه گاوها از علو فه های خانواده براسیکا در دوره های طولانی مدت ممکن است به مقدار ناچیز مانع از جذب مواد معدنی مخصوصاً مس و سلنیوم شود بنابراین اطمینان از وجود مقادیر توصیه شده مواد معدنی مخصوصاً مس و سلنیوم در جیره غذایی گاوها،ضروری می باشد . همچنین به مقادیر ناچیز باعث معدنی شدن نمک و مکمل های معدنی مانند مس و سلنیوم میشود .این ماده (مس و سلنیوم) باید به نسبت های لازم به محتویات علوفه خانواده براسیکا اضافه شود . اطلاعات نشان میدهد که کلزا می تواند منبع غذایی خوبی برای دامها باشد . هوپ ۲۰۰۱ اظهار میدارد که بریدن و قطع به موقع ومناسب علوفه برای جلوگیری از کاهش کیفیت علوفه ضروری می باشد . حداکثر تولید ماده خشک در علوفه خشک شده زمانی بدست می آید که کلزا در ابتدای مرحله غلاف بندی بریده شود .(زیرا بعد از تشکیل غلاف ،میزان گلوکز ینولیتها در علوفه بالا می رود چون غلافها محل اصلی سنتز گلوکز ینولیتها هستند ) جهت برداشت کلزا در مرحله ی ابتدای غلاف بندی آب و هوا باید چند روز مساعد باشد زیرا خشک شدن علوفه کلزا وقت زیادی میگیرد . در موقع جمع آوری ساقه های خشک شده ،باید از خشک بودن علوفه اطمینان حاصل نمائید زیرا در اثر مرطوب بودن ،قارچ ها در علوفه رشد کرده وباعث کپک زدگی علوفه می شوند و اگر خشک شدن علوفه مناسب نبود باید در مزرعه چند روز دیگر باقی مانده تا در اثر هوادهی کاملاً خشک شود .متاسفانه برگهای خشک شده کانول مستعد (خرد شدن )می باشند. و به طور ایده آل اگر علوفه خشک شده بعد از شبنم عدل بندی شود از ریزش و خرد شدن برگ ها تا حدودی جلوگیری می شود . همچنین هوپ ۲۰۰۱ اظهار می دارد که کلزا منبع پروتئینی خوبی در رژیم های تغذیه حیوانات می باشد . در نمونه های (علوفه خشک کلزا ) که از شمال (داکوتا) برداشت شده بود حاوی ۱۶ درصد رطوبت و TDN آن ۹۲/۱۰۶ بر اساس ماده خشک بود .همچنین اگر علوفه کلزا سیلو شود از نظر ارزش غذایی رقیبی برای (علوفه خشک یونجه ) می باشد . علوفه خشک شده همچنین برای دامها خیلی خوش طعم می باشد اما برای این که دامها با مزه و بوی آن سازگار شوند در ابتدا باید مصرف آن کم باشد وایده خوب این است که در طی اولین روزهایی که دامها از علوفه خشک کلزا استفاده می کنند ، علوفه خشک کلزا باید ۱۰ تا ۱۵ درصد جیره غذایی روزانه دامها را تشکیل دهد .

ورن رکز(۲۰۰۱) از دانشگاه مرکزی( ساسکا چوان کانادا) اظهار می دارد که کیفیت تغذیه کلزا وابسته به زمان بلوغ است . کلزا در زمان گل دهی در حدود ۱۴ درصد پروتئین بر اساس بر ماده خشک دارد که حجم انرژی آن با علوفه سبز غلات مشابه است .با آنکه پروتئین به عنوان مثال کلزا کاهش اما هنوز عمدتاً کیفیت غذایی در حد موثر می باشد . همچنین ورن رکز (۲۰۰۱) پیشنهاد میکند که در اثر سرما و بالا بودن رطوبت هوا ، چون خشک کردن علوفه مقدور نمی باشد ، سیلوکردن علوفه به طور واضح دارای برتری می باشد . علوفه سبز کلزا جهت سیلوکردن ، به علت این که "قند" محلول زیادی ندارد ،نیاز به سطوح کربوهیدرات برای باکتریهای تخمیر کننده دارد. سیلوکلزا را مانند هر علوفه دیگر می توان به صورت لایه لایه پر کرد واگر به صورت لایه های متناوب با علوفه سبز غلات در سیلو قرار گیرد ،باعث کمک به فرآیند تخمیر سیلو میشود . در بعضی از مزارع ،کلزا به همراه یولاف وحشی برداشت شده و بعد از خرد کردن به صورت توام سیلو میشوند . فایده این عمل داشتن سطح بالاتر از قندهای محلول در گیاه (یولاف وحشی )می باشد . همچنین ممکن است از تولید کنندگان علوفه سیلویی از اسپری ماده تلقیحی خشک برای کمک به عمل تخمیر سیلو استفاده کنند . که در نهایت باید محل سیلو کاملاً پوشیده شود تا هوا به داخل سیلو نفوذ نکند . همچنین بر اساس نظر رکز (۲۲۰۱) تنها ۴۰ درصد جیره غذایی روزانه دامها باید از علوفه کلزا تامین شود . در استان گلستان یکی از علفهای هرز مزارع کلزا ،(یولاف وحشی ) می باشد که در صورت عدم مبارزه شیمیایی مشکلاتی در زمان برداشت به وجود می آید . پس بهتر است اگر مزرعه کلزایی برای برداشت علوفه ای در نظر گرفته شد . با علف های هرز آن مخصوصاً یولاف وحشی مبارزه نشود .

بریان دویگ (۲۰۰۲) اظهار می دارد که زمان برداشت علوفه کلزا هنگامی است که برگها کاملاً خشک باشد و برای تغذیه از علوفه کلزا عدل بندی شده بهتر است ابتدا توسط یک خرد کننده ، ساقه ها شکسته شود تا دامها تشویق شوند که بطور خیلی کامل علوفه را مصرف کنند .به نظر دویگ (۲۰۰۲) در کلزا مقدار سولفور بالا می باشد که این مقدار با مس وسلنیوم رابطه دارد . و باید از معدنی شدن مکها و مکملهای معدنی که محتوی مس و سلنیوم هستند اجتناب شود . همچنین به نظر دویگ ۵۰ تا ۶۰ درصد از چیره غذایی دامها باید از علوفه کلزا تامین شود و بیشتر از این مقدار مشکلاتی برای دامها ایجاد می کند .

اگر در تناوب زراعی ،به سطوح بالای ازت نیاز باشد . کلزا به عنوان یک محصول مناسب در تناوب نمی باشد .زیرا (کاه و کلش) آن محتوی مقادیر نسبتاً زیادی ازت می باشد که پس از برداشت در مزرعه باقی مانده و متعاقباً معدنی می شود . بالا بودن مقدار ازت در کاه و کلش کلزا تا حدودی نگران کننده است و احتمال بالا بودن نیترات سمی در علوفه وجود دارد . در کلزا نیترات مثل بعضی از گیاهان علوفه ای تجمع نمی یابد . اما پتانسیل آن مخصوصاً زمانی که گیاه تحت تنش خشکی ، گرما و آب گرفتگی پای بوته های یا آب و هوای سرد قرار می گیرد ،وجود دارد . بقایای کلزا در طی زمان اثر سمیت خود را از دست می دهند (نیترات سمی ) ولی دما های پایین در طی زمستان ،باعث به تعویق افتادن فرآیند(تجزیه میکروبی) و (سمیت زدایی) می شود . رکز(۲۰۰۱) اظهار می دارد که ممکن است جهت تغدیه علوفه کلزا توسط دامها به آنالیز علوفه جهت تعیین نیترات نیاز باشد و اگر علوفه کلزا بعد از سرمازدگی برداشت شود نیتراتها تا حدودی محدود میشوند . قطع علوفه سریعاً بعد از سرمازدگی دارای اهمیت می باشد زیرا در این زمان نیتراتها در ریشه تجمع می یابند . انتظار مساعد شدن هوا بعد از بارندگی برای برداشت علوفه کلزا به گیاه اجازه فتوسنتز مجدد را داده و گیاه میتواند از مقادیر بالای نیتراتها در خاک استفاده نموده و سطح نیترات علوفه بالا می رود . به طور کلی باید پذیرفت که تغذیه انحصاری (نشخوارکنندگان ) با علوفه سبز و تازه کلزا صحیح نیست . زیرا از ترکیب غذایی نامناسبی برخوردار است :مقادیر بسیار زیاد (پروتئین) و مقادیر کم (الیاف) علت این موضوع می باشد .

● ترکیبات شیمیایی و مسمومیت های ناشی از مصرف علوفه خانواده براسیکا:Brassica napus
در ایستگاه تحقیقاتی schothoest "هلند" ،مشاهده شد که تغذیه حیوانات با b.n یخ زده موجب مسمومیت با علایم زیر شده :

ناراحتی،ازدیاد حرکات تنفسی، حرکات غیر ارادی، سیانوز مخاطات،سقط جنین به خصوص در خوک علایم فوق مشخصه مسمومیت با نیتریت است و می توان چنین نتیجه گرفت که در نتیجه یخ زدگی b.n و سپس آب شدن آن مقداری از مواد قندی ریشه ها از بین رفته ، موجب ازدیاد مقدار نیترات در ریشه ها شده است و این تغییرات مخصوصا ًدر مزارعی که میزان ازت نیتریک خاک زیاد باشد ، بیشتر مشاهده میشود .در نشخوار کنندگان نیترات درشکمبه حیوان تبدیل به نیتریت دو سود و سپس تبدیل به آمونیاک می شود . اما ممکن است نیتریت وارد خون شده موجب تغییر هموگلوبین شود، چنانچه مقدار آن زیاد باشد . موجب مسمومیت حیوان می گردد . در حقیقت در این نوع مسمومیت خون نمی توان اکسیژن را به بافت ها و سلولها برساند . دانه در خانواده براسیکا حاوی ماده ضد تیروئیدی به مقدار تقریبی ۸ گرم در هر کیلو دانه می باشد . که این ماده مانع رشد حیوان شده و ایجاد گواتر می نماید . برای درمان مسمومیت باید بلافاصله رژیم غذایی حیوان را عوض نموده و مواد قندی بیشتری به حیوان خورانده شود . اضافه کردن دانه غلات به جیره غذایی به مدت طولانی بسیار مفید است .

● Brassica rapa:

دانه در این گونه حاوی گلوکزید allylique و میروزین است . جراحات باعث می شود که معده و قسمتی از روده باریک متورم شود . در پاره ای اوقات در کبد طحال لکه های بزرگی نکروزی و احتقان وجود دارد . علایم مسمومیت با خستگی و افسردگی و جاری شدن ترشحات مخاطی از بینی و دهان شروع میگردد ،سپس قولنج حاد روده و معده ظاهر می گردد . در موقع ظهور مسمومیت می توان از مسهلات روغنی ، مواد لعاب دار ، مقویات عمومی و قلبی برای درمان دامهای مسموم استفاده به عمل آورد .