اينترنت و كسب و كار الكترونيكى

[TAHA]

گرچه نقش اساسى اينترنت درهمه جاى دنيا يكى است ولى وقتى سيستم به عنوان بخشى از سيستم اجتماعى به كارگرفته مى شود، بطوركلى متفاوت است. درك اين موضوع بسيارحائز اهميت است. به ياد داشته باشيد تكيه امروز ما برروى تحليل مقايسه اى كسب و كار الكترونيكى بين كشورهاى آمريكا و ژاپن است يعنى اينكه چگونه فعاليتهاى كسب و كار الكترونيكى اين دو كشور با يكديگر متفاوت است. خلاصه سخنرانى پروفسور Ushio Sumita، موسسه علوم سياسى و برنامه ريزى دانشگاه Tsukuba ژاپن زمستان ۲۰۰۳ قبل از هرچيز، اجازه دهيد از پتانسيل اينترنت بگوييم. امروزه اينترنت تغييرات زيربنايى قابل توجهى در چگونگى انجام بسيارى از كارها به وجود آورده است. ما چگونه محصولات را خريد وفروش، اطلاعات را جمع آورى، ارتباط و تبادل معلومات را برقرار و جريان كارها را ساماندهى مى كنيم. اينترنت سرعت فرآيندها را افزايش داده و مرزهاى جغرافيايى را درهم نورديده است و بويژه در انتظارات مصرف كننده كه نقش عمده اى درخرده فروشيها دارد، تحولاتى به وجودآورده است. اساسا هزينه هاى جست وجوى اطلاعات ازطريق اينترنت تقريبا به صفر رسيده و بنابراين اگر بخواهيد چيزهاى معمولى را بفروشيد، اين خريدار است كه هميشه برنده خواهد بود. به بيان ديگر، طرفهاى فروشنده از نظر قيمت، كيفيت و خدمات با رقباى سختى روبرو هستند. زيرا موانع ورودى براى كسب و كار الكترونيكى نسبتا پايين است و مشتريان مى توانند آنچه را مى خواهند براساس دسترسى آسان به اطلاعات از راه مقايسه بدست آورند. تجارت اينترنتى در دهه ۹۰ درمعاملات خريد وفروش سهام آمريكا بسيار رايج شد. خط رقابتى اوليه از حق سرويس دلالى موجود فراتر رفت و برتمام بنگاههاى معاملاتى موجود كه متضمن هزينه هاى فراوانى بودند، سايه افكند. چنانچه ازطريق يك شركت واسطه اى خريدكنيد، لازم است ازطريق نماينده آن شركت وارد معامله شويد. ولى اگر از طريق اينترنت وارد شويد، ديگر نيازى به چنين نمايندگى هايى وجود ندارد، در نتيجه شركتهاى تجارتى اينترنتى قادر خواهند بود ازحق سرويس خود بكاهند. در دوره اول كه تا نيمه دهه ۹۰ ادامه داشت، اين رقابت درجهت كاهش هزينه هاى خدماتى به عنوان يك راهبرد كليدى محسوب مى شد. به عنوان مثال، در آغاز، شركتها ۳۰درصد از هزينه هاى خدماتى را به علت استفاده از اينترنت تخفيف مى دادند. پس از آن، اين ميزان تخفيف ازطريق رقابت به ۸۰،۷۰ و۹۰درصد و بزودى نيز بطورعلنى به حد اشباع رسيد.سپس رقابت وارد مرحله دوم شد. دراين دوره رقابت، روى نرم افزار پيشرفته صورت گرفت. پس ازآن نرم افزاركمكى بيشترى كه كاربرى آسانترى داشت، توسعه دادند كه به كمك آن سرمايه گذاران معمولى فرصت مى يافتند سهام را بهتر انتخاب كرده و مورد تجزيه و تحليل قراردهند. شركت ها دوباره، براى دوره اى معين در رقابت با يكديگر به خط پايان رسيدند. ولى مردم همچنان فكر مى كردند. اين حتى به فكر يك برنده جايزه نوبل هم نمى رسيد كه بتواند نرم افزارى كمكى با كاربرى آسانترى توسعه دهد. بنابراين چنين رقابتى باز هم بازار را اشباع كرد، براى شركتها ديگر جايى براى پيشرفت باقى نمانده بود. اين بار رقابت فقط در بين بعضى شركتهايى كه درتجارت باقى مانده بودند پايان پذيرفت. خيلى از شركتهاى كوچكتر مجبور به كناره گيرى از بازار شدند. درتجارت اينترنت به علت ناچيز بودن موانع ورودى به تجارت اينترنت، جان سالم به در بردن كار آسانى نيست. اين نيز مزيت اينترنت را براى مشتريان نمايان تر كرد.

سرمايه دارى آمريكا در برابر سرمايه دارى ژاپن

براى روشن شدن اختلافات بين سرمايه دارى آمريكايى و ژاپنى و اينكه چگونه چنين اختلافاتى بر روى تجارت الكترونيكى تأثير مى گذارند، بد نيست تصويرى از سرمايه دارى پيشرفته را به عملكرد بدن انسان تشبيه كنيم تا به اين طريق به تفهيم عملكرد خدمات چهارگانه يعنى: مالى، لجستيكى، منابع انسانى و اينترنت كمك كند. سيستم مالى را مى توان به سيستم گردش خون در بدن، صنعت لجستيكى را به سيستم دستگاه گوارش بدن، صنايع خدماتى را براى منابع انسانى به سيستم توسعه و بقاى هورمونهاى مختلف، صنعت اينترنت را به سيستم عصبى، صنعت توليدى را به ماهيچه ها و تحقيقات و توسعه را به مغز تشبيه كرد. ژاپن هنوز در بخش هاى توليدى و تحقيقات و توسعه بسيار پرتوان است. ولى بطوركلى درصنايع خدماتى چهارگانه اصلى فاقد هرگونه رقابت جهانى و طبيعتا مغز و ماهيچه ها نمى توانند كل سيستم را به تنهايى حفظ كنند. مبارزه اصلى ژاپن در قرن بيست و يكم بر اين است كه چگونه بتواند رقابت جهانى را در اين صنايع چهارگانه توسعه دهد. در ميان صنايع خدماتى چهارگانه، سيستم مالى از بنيادى ترين بخش ها به شمار مى آيد. اما عملكردهاى سيستم مالى چيست؟ اين بخش داراى دو عملكرد كليدى است: اول تقاضا و جمع آورى سرمايه مصرف كننده به طور گسترده و تبديل آن به سرمايه صنعتى. اين كار بانك ها و شركت هاى سهامى است و دوم تهيه تمهيداتى جهت جلوگيرى از خطر وارد شدن زيان به كسانى كه در كار تجارت واقعى هستند. سيستم هاى مالى را مى توان به دو طبقه تقسيم كرد. طبقه مالى مستقيم و طبقه مالى غيرمستقيم. آمريكا داراى طبقه مالى اول است. درحالى كه تكيه گاه ژاپن بر روى دومى است. به تصور من اختلافات اساسى بين ژاپن و آمريكا ناشى از اختلاف در سيستم هاى مالى مربوطه است. منابع مالى مستقيم يعنى جمع آورى سرمايه صنعتى از سرمايه گذاران به وسيله بازارهاى سرمايه اى. در منابع مالى غيرمستقيم، سرمايه مشترى به صورت سپرده گذارى از طريق بانك ها جمع آورى مى شود. در آمريكا تقريبا ۸۰ درصد سرمايه هاى صنعتى از طريق منابع مالى مستقيم تأمين مى شود و فقط ۲۰ درصد از طريق منابع غيرمستقيم به دست مى آيد.