tania
02-24-2011, 01:27 AM
تجدیدنظر در لغت «در امری یا نوشته‌ای دوباره نظر كردن، آن را مورد بررسی مجدد قرار دادن» است. در اصطلاح، از روشهای عادی و تصحیحی شكایت از احكام دادگاه‌های عمومی (نخستین) است كه به وسیلۀ آن یكی از طرفین دعوا كه خود را از رأی صادره متضرر می‌بیند، نسبت به آن رای و جریان دادرسی شكایت می‌كند. تجدیدنظر جنبه تصحیحی دارد. بدین معنا كه دادگاه عالی رأی دادگاه بدوی را مورد بررسی قرار داده چنانچه حكم به طور صحیح صادر شده باشد آن رای را استوار می‌كند و إلا با فسخ حكم دادگاه نخستین، رأی دیگری صادر می‌نماید.
شرایط تجدیدنظر خواه:
1- طرف دعوا بودن در دادرسی نخستین
2- ذی‌نفع بودن؛ یعنی تجدیدنظرخواه امیدوار باشد كه از دادگاه عالی، رأی مساعدتری از رأی دادگاه نخستین به وی حاصل خواهد شد.
3- اهلیت داشتن؛ و آن همان اهلیتی است كه برای اقامه دعوای ابتدایی ضرورت دارد لازم است. بنابراین ولی خاص یا قیم به جای محجورین می‌تواند تجدیدنظر خواهی كند.
جهات درخواست تجدید نظر:
الف - ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه.
ب - ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود.
ج - ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی.
د - ادعای مخالف بودن رأی با موازین شرعی و یا مقررات قانونی.
تذكر: آرای دادگاه‌های عمومی و انقلاب در موارد زیر نقض می‌گردد:
الف- قاضی صادر كننده رأی، متوجه اشتباه خود شده باشد.
ب- قاضی دیگری پی به اشتباه رأی صادره ببرد به نحوی كه اگر به قاضی صادر كننده رأی تذكر بدهد متنبه شود.
ج- دادگاه صادر كننده رأی یا قاضی، صلاحیت رسیدگی را نداشته و یا بعداً كشف شود كه قاضی فاقد صلاحیت برای رسیدگی بوده است.
آرای قابل تجدیدنظر:
الف- دعاوی مالی كه خواسته یا ارزش آن از سه میلیون ریال متجاوز باشد.
ب- همه احكام صادره در دعاوی غیر مالی.
ج- حكم راجع به متفرعات دعوا در صورتی كه حكم راجع به اصل دعوا قابل تجدیدنظر باشد.
قرارهای قابل تجدید نظر:
در صورتی كه حكم راجع به اصل دعوا قابل درخواست تجدیدنظر باشد قرارهای زیر قابل تجدیدنظر است:
الف- قرار ابطال دادخواست یا رد دادخواست كه از دادگاه صادر شود.
ب- قرار رد یا عدم استماع دعوا.
ج- قرار سقوط دعوا.
د- قرار عدم اهلیت یكی از طرفین دعوا.
مهلت تقدیم دادخواست تجدیدنظر:
1-نسبت به احكام حضوری؛ برای افراد مقیم ایران 20 روز و برای افراد مقیم خارج 2 ماه از تاریخ ابلاغ رأی.
2-نسبت به احكام غیابی (اگر ابلاغ واقعی باشد) برای افراد مقیم ایران 20 روز و برای افراد مقیم خارج 2 ماه از تاریخ ابلاغ یا انقضای مدت واخواهی.
3- در صورت تعدد محكوم علیهم؛
الف- همگی در ایران و یا همگی در خارج مقیم باشند قواعد بالا اجرا می‌شود.
ب- اگر حداقل یكی از آنان در خارج باشد مهلت تجدیدنظر برای همه، 2 ماه از تاریخ ابلاغ محسوب می‌شود.
آثار دادخواست تجدیدنظر:
1- اثر تعلیقی یا توقیفی: با تسلیم دادخواست به دفتر دادگاه، اجرای حكم نخستین ،معلق و متوقف می‌شود تا دادگاه تجدیدنظر استان، تكلیف حكم مذكور را معلوم كند.
2- اثر انتقالی: یعنی دعوا از مرحله نخستین به مرحله تجدیدنظر جهت رسیدگی دوباره انتقال می‌یابد و تمام مسائل موضوعی و حكمی مورد ملاحظه قرار می‌گیرد.
3- اثر انحصاری: دادخواست تجدیدنظر و رسیدگی به تجدیدنظر منحصراً در ارتباط با تجدید نظر خواه و طرف اوست.
تذكر: طرح هر گونه ادعای جدید در مرحله تجدید نظر ممنوع است.
نویسنده : خسرو بهمن یار
شرایط تجدیدنظر خواه:
1- طرف دعوا بودن در دادرسی نخستین
2- ذی‌نفع بودن؛ یعنی تجدیدنظرخواه امیدوار باشد كه از دادگاه عالی، رأی مساعدتری از رأی دادگاه نخستین به وی حاصل خواهد شد.
3- اهلیت داشتن؛ و آن همان اهلیتی است كه برای اقامه دعوای ابتدایی ضرورت دارد لازم است. بنابراین ولی خاص یا قیم به جای محجورین می‌تواند تجدیدنظر خواهی كند.
جهات درخواست تجدید نظر:
الف - ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه.
ب - ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود.
ج - ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی.
د - ادعای مخالف بودن رأی با موازین شرعی و یا مقررات قانونی.
تذكر: آرای دادگاه‌های عمومی و انقلاب در موارد زیر نقض می‌گردد:
الف- قاضی صادر كننده رأی، متوجه اشتباه خود شده باشد.
ب- قاضی دیگری پی به اشتباه رأی صادره ببرد به نحوی كه اگر به قاضی صادر كننده رأی تذكر بدهد متنبه شود.
ج- دادگاه صادر كننده رأی یا قاضی، صلاحیت رسیدگی را نداشته و یا بعداً كشف شود كه قاضی فاقد صلاحیت برای رسیدگی بوده است.
آرای قابل تجدیدنظر:
الف- دعاوی مالی كه خواسته یا ارزش آن از سه میلیون ریال متجاوز باشد.
ب- همه احكام صادره در دعاوی غیر مالی.
ج- حكم راجع به متفرعات دعوا در صورتی كه حكم راجع به اصل دعوا قابل تجدیدنظر باشد.
قرارهای قابل تجدید نظر:
در صورتی كه حكم راجع به اصل دعوا قابل درخواست تجدیدنظر باشد قرارهای زیر قابل تجدیدنظر است:
الف- قرار ابطال دادخواست یا رد دادخواست كه از دادگاه صادر شود.
ب- قرار رد یا عدم استماع دعوا.
ج- قرار سقوط دعوا.
د- قرار عدم اهلیت یكی از طرفین دعوا.
مهلت تقدیم دادخواست تجدیدنظر:
1-نسبت به احكام حضوری؛ برای افراد مقیم ایران 20 روز و برای افراد مقیم خارج 2 ماه از تاریخ ابلاغ رأی.
2-نسبت به احكام غیابی (اگر ابلاغ واقعی باشد) برای افراد مقیم ایران 20 روز و برای افراد مقیم خارج 2 ماه از تاریخ ابلاغ یا انقضای مدت واخواهی.
3- در صورت تعدد محكوم علیهم؛
الف- همگی در ایران و یا همگی در خارج مقیم باشند قواعد بالا اجرا می‌شود.
ب- اگر حداقل یكی از آنان در خارج باشد مهلت تجدیدنظر برای همه، 2 ماه از تاریخ ابلاغ محسوب می‌شود.
آثار دادخواست تجدیدنظر:
1- اثر تعلیقی یا توقیفی: با تسلیم دادخواست به دفتر دادگاه، اجرای حكم نخستین ،معلق و متوقف می‌شود تا دادگاه تجدیدنظر استان، تكلیف حكم مذكور را معلوم كند.
2- اثر انتقالی: یعنی دعوا از مرحله نخستین به مرحله تجدیدنظر جهت رسیدگی دوباره انتقال می‌یابد و تمام مسائل موضوعی و حكمی مورد ملاحظه قرار می‌گیرد.
3- اثر انحصاری: دادخواست تجدیدنظر و رسیدگی به تجدیدنظر منحصراً در ارتباط با تجدید نظر خواه و طرف اوست.
تذكر: طرح هر گونه ادعای جدید در مرحله تجدید نظر ممنوع است.
نویسنده : خسرو بهمن یار