tania
02-18-2011, 02:42 PM
نویسنده : شعبانعلی جباری دبيرخانه سازمان ملل متحد
دبيرخانه سازمان ملل يكي از نهادهاي مهم بين‌المللي است چرا كه تمام مسائلي كه در ارگان‌هاي سازمان ملل مطرح مي‌شود بايد براي اظهارنظر و تصميم آماده باشد و هماهنگي‌هاي لازم توسط دبيرخانه انجام مي‌شود دبيرخانه تحت مديريت دبيركل قرار دارد كه او كارمندان دبيرخانه را بر مبناي توسعه و تعادل جغرافيايي كشورها تعيين مي‌كند. اعضاي دبيرخانه جزء مأمورين بين‌المللي بوده و داراي امتيازات و مصونيت هایی هستند كه ديپلمات‌ها دارند.
دبيركل:
دبيرکل يك شخصيت بسيار مهم و مؤثر در سازمان ملل است چرا كه هماهنگي و نظم و ترتيب كليه امور سازمان ملل به عهدۀ اوست و همچنين نظارت مستقيم بر اجراي مصوبات مجمع عمومي و شوراي امنيت و ساير دستگاه‌ها به عهدۀ او مي‌باشد. طبق ماده 97 منشور، دبير كل به پيشنهاد شوراي امنيت و با تصويب مجمع عمومي براي مدت پنج سال كه براي يك بار نيز قابل تجديد است، انتخاب مي‌شود البته انتخاب دبير كل بايد با رأي مثبت همۀ اعضاي دائم شوراي امنيت باشد اگرچه كه معمولاً انتخاب دبيركل از ميان اعضاي غيردائم شوراي امنيت مي‌باشد.اولين دبيركل سازمان ملل در سال 1946 شخصي بنام تويگوه لي (Trigvelee) اهل نروژ بود كه پس از اتمام دوره‌اش به مدت سه سال نيز به كار خود ادامه داد و پس از استعفاي او شخصي بنام هامرشلد (Hammershold) در سال 1953 از سوئد به اين سمت انتخاب شد، به علت فعاليت‌هاي مؤثر هامرشولد در صحنه‌هاي بين‌المللي نقش دبير كل در جامعه بين‌المللي اهميت بيشتري پيدا كرد و به همين علت طرح ترويكا (ترويكا در زبان روسي نام درشكه‌اي است كه از طريق سه اسب كشيده مي‌شود.) از سوي شوروي در سال 1960 ارائه شده كه در کنار دبير كل يك هيأت سه نفره متشكل از نمايندگان كشورهاي سرمايه‌داري، سوسياليستي و غير متعهد ایجاد شود تا اينكه فعاليت‌هاي دبيركل تعديل يابد كه البته با مخالفت اكثريت كشورها روبرو شد.
سومين دبيركل سازمان ملل، اوتانت اهل برمه بود كه به جا‌ي هامر شولد انتخاب و در سال 1966 نيز مجدداً به اين سمت انتخاب شد دبير كل بعدي والدهايم از اتريش بود كه در سال 1972 انتخاب شد او نيز براي دو دوره متصدي اين سمت بود و پس از او خاوير پرزدكوئيار انتخاب و در سال 1992 پطرس غالي از مصر به عنوان ششمين دبيركل برگزيده شد و پس از او كوفي عنان عهده‌دار اين سمت بود، هم اکنون آقای یان کی مون از کره جنوبی عهده دار این سمت می باشد.
وظايف دبيركل سازمان ملل:
طبق مادۀ 99 منشور سازمان ملل متحد، دبيركل مي‌تواند توجه شوراي امنيت را به هر موضوعي كه به عقيدۀ او صلح و امنيت بين‌المللي را به خطر مي‌اندازد جلب نمايد و در حقيقت او به عنوان وجدان بيدار دنيا عمل مي‌كند و طبق ماده 13 نظامنامۀ داخلي مجمع عمومي، دبيركل مي‌تواند هر موضوعي را كه به عقيدۀ او لازم باشد در دستور كار مجمع عمومي يا ساير اركان قرار دهد و تاكنون دبيران كل سازمان ملل در بحران‌هاي بين‌المللي نقش بسزايي داشته‌اند براي مثال می توان به بحران خاورميانه عربي، قبرس، كشمير، بحران موشكي كوبا اشاره کرد. هر يك از اركان سازمان ملل ممكن است مأموريت خاصي را به دبيركل محول نمايد. دبيركل هر ساله گزارش جامعي از فعاليت‌هاي سازمان ملل در زمينه‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي، اجتماعي، حقوقي و فرهنگي به مجمع عمومي ارائه مي‌دهد و معمولاً ضمن تسليم اين گزارش نظريات و پيشنهادهاي خود را در مورد مسائل مختلف بين‌المللي به اطلاع مجمع مي‌رساند.
جداي از مديريت دبيرخانه، دبيركل سازمان ملل، رئيس دستگاه اداراي سازمان ملل است و دستگاه اداري سازمان ملل با چندين هزار عضو و تشكيلاتي مختلف تحت ادارۀ دبيركل مي‌باشد. در حقيقت دبيركل ناظر نظم و امنيت دنياست چرا كه مكلف است در هر موقع كه اختلال در صلح و امنيت بين‌المللي مشاهده كند آنرا به شوراي امنيت و مجمع عمومي گزارش دهد و با تصميمات آن نهادهاي بين‌المللي، صلح و امنيت را به جامعۀ بين‌المللي به ارمغان آورد به همين دليل اگر شخصيت قوي و مستقل در سازمان ملل باشد مي‌تواند تحولاتی را در جامعۀ جهاني ايجاد نمايد و بارها اتفاق افتاده كه با حسن تدبير دبيركل سازمان، مناقشات بين‌المللی حل و فصل شده است.
دبيرخانه سازمان ملل يكي از نهادهاي مهم بين‌المللي است چرا كه تمام مسائلي كه در ارگان‌هاي سازمان ملل مطرح مي‌شود بايد براي اظهارنظر و تصميم آماده باشد و هماهنگي‌هاي لازم توسط دبيرخانه انجام مي‌شود دبيرخانه تحت مديريت دبيركل قرار دارد كه او كارمندان دبيرخانه را بر مبناي توسعه و تعادل جغرافيايي كشورها تعيين مي‌كند. اعضاي دبيرخانه جزء مأمورين بين‌المللي بوده و داراي امتيازات و مصونيت هایی هستند كه ديپلمات‌ها دارند.
دبيركل:
دبيرکل يك شخصيت بسيار مهم و مؤثر در سازمان ملل است چرا كه هماهنگي و نظم و ترتيب كليه امور سازمان ملل به عهدۀ اوست و همچنين نظارت مستقيم بر اجراي مصوبات مجمع عمومي و شوراي امنيت و ساير دستگاه‌ها به عهدۀ او مي‌باشد. طبق ماده 97 منشور، دبير كل به پيشنهاد شوراي امنيت و با تصويب مجمع عمومي براي مدت پنج سال كه براي يك بار نيز قابل تجديد است، انتخاب مي‌شود البته انتخاب دبير كل بايد با رأي مثبت همۀ اعضاي دائم شوراي امنيت باشد اگرچه كه معمولاً انتخاب دبيركل از ميان اعضاي غيردائم شوراي امنيت مي‌باشد.اولين دبيركل سازمان ملل در سال 1946 شخصي بنام تويگوه لي (Trigvelee) اهل نروژ بود كه پس از اتمام دوره‌اش به مدت سه سال نيز به كار خود ادامه داد و پس از استعفاي او شخصي بنام هامرشلد (Hammershold) در سال 1953 از سوئد به اين سمت انتخاب شد، به علت فعاليت‌هاي مؤثر هامرشولد در صحنه‌هاي بين‌المللي نقش دبير كل در جامعه بين‌المللي اهميت بيشتري پيدا كرد و به همين علت طرح ترويكا (ترويكا در زبان روسي نام درشكه‌اي است كه از طريق سه اسب كشيده مي‌شود.) از سوي شوروي در سال 1960 ارائه شده كه در کنار دبير كل يك هيأت سه نفره متشكل از نمايندگان كشورهاي سرمايه‌داري، سوسياليستي و غير متعهد ایجاد شود تا اينكه فعاليت‌هاي دبيركل تعديل يابد كه البته با مخالفت اكثريت كشورها روبرو شد.
سومين دبيركل سازمان ملل، اوتانت اهل برمه بود كه به جا‌ي هامر شولد انتخاب و در سال 1966 نيز مجدداً به اين سمت انتخاب شد دبير كل بعدي والدهايم از اتريش بود كه در سال 1972 انتخاب شد او نيز براي دو دوره متصدي اين سمت بود و پس از او خاوير پرزدكوئيار انتخاب و در سال 1992 پطرس غالي از مصر به عنوان ششمين دبيركل برگزيده شد و پس از او كوفي عنان عهده‌دار اين سمت بود، هم اکنون آقای یان کی مون از کره جنوبی عهده دار این سمت می باشد.
وظايف دبيركل سازمان ملل:
طبق مادۀ 99 منشور سازمان ملل متحد، دبيركل مي‌تواند توجه شوراي امنيت را به هر موضوعي كه به عقيدۀ او صلح و امنيت بين‌المللي را به خطر مي‌اندازد جلب نمايد و در حقيقت او به عنوان وجدان بيدار دنيا عمل مي‌كند و طبق ماده 13 نظامنامۀ داخلي مجمع عمومي، دبيركل مي‌تواند هر موضوعي را كه به عقيدۀ او لازم باشد در دستور كار مجمع عمومي يا ساير اركان قرار دهد و تاكنون دبيران كل سازمان ملل در بحران‌هاي بين‌المللي نقش بسزايي داشته‌اند براي مثال می توان به بحران خاورميانه عربي، قبرس، كشمير، بحران موشكي كوبا اشاره کرد. هر يك از اركان سازمان ملل ممكن است مأموريت خاصي را به دبيركل محول نمايد. دبيركل هر ساله گزارش جامعي از فعاليت‌هاي سازمان ملل در زمينه‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي، اجتماعي، حقوقي و فرهنگي به مجمع عمومي ارائه مي‌دهد و معمولاً ضمن تسليم اين گزارش نظريات و پيشنهادهاي خود را در مورد مسائل مختلف بين‌المللي به اطلاع مجمع مي‌رساند.
جداي از مديريت دبيرخانه، دبيركل سازمان ملل، رئيس دستگاه اداراي سازمان ملل است و دستگاه اداري سازمان ملل با چندين هزار عضو و تشكيلاتي مختلف تحت ادارۀ دبيركل مي‌باشد. در حقيقت دبيركل ناظر نظم و امنيت دنياست چرا كه مكلف است در هر موقع كه اختلال در صلح و امنيت بين‌المللي مشاهده كند آنرا به شوراي امنيت و مجمع عمومي گزارش دهد و با تصميمات آن نهادهاي بين‌المللي، صلح و امنيت را به جامعۀ بين‌المللي به ارمغان آورد به همين دليل اگر شخصيت قوي و مستقل در سازمان ملل باشد مي‌تواند تحولاتی را در جامعۀ جهاني ايجاد نمايد و بارها اتفاق افتاده كه با حسن تدبير دبيركل سازمان، مناقشات بين‌المللی حل و فصل شده است.