آشنايي با فناوري اطلاعات (قسمت اول)

[Borna66]

فناوري اطلاعات و ارتباطات چيست؟

دربیش از پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمينه كامپيوتر و ارتباطات، تغييرات عمده اي را در عرصه هاي متفاوت حيات بشري به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوري استفاده نموده و كارنامه حيات بشري مملو از ابداع فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات كه از آنان به عنوان فناوريهاي جديد و يا عالي، ياد مي شود بيشترين تاثير را در حيات بشري داشته اند.
دنياي ارتباطات و توليد اطلاعات به سرعت در حال تغيير بوده و ما امروزه شاهد همگرايي آنان بيش از گذشته با يكديگر بوده، بگونه‌اي كه داده‌ها و اطلاعات بسرعت و در زماني غيرقابل تصور به اقصي نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده كنندگان قرار مي‌گيرد.
فناوري‌‌اطلاعات‌وارتباط� �ت (ict) ، بدون شك تحولات گسترده اي را در تمامي عرصه‌هاي اجتماعي و اقتصادي بشريت به دنبال داشته و تاثير آن بر جوامع بشري بگونه‌اي است كه جهان امروز به سرعت در حال تبديل شدن به يك جامعه اطلاعاتي است. جامعه اي كه در آن دانايي و ميزان دسترسي و استفاده مفيد از دانش، داراي نقشي محوري و تعيين كننده است. گستره كاربرد و تاثيرات آن در ابعاد مختلف زندگي امروزي و آينده جوامع بشري به يكي از مهمترين مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسياري از كشورهاي جهان را به خود معطوف كرده است.

[Borna66]

انسان همواره از فن آوری استفاده نموده و کارنامه حيات بشريت مملو از ابداع فن آوری های متعددی است که جملگی در جهت تسهيل زندگی انسان مطرح شده اند. در ساليان اخير ، فن آوری های اطلاعات و ارتباطات که از آنان به عنوان فن آوری های جديد و يا عالی ، ياد می شود ، بيشترين تاثير را در حيات بشريت داشته اند . دنيای ارتباطات و توليد اطلاعات به سرعت در حال تغيير بوده و ما امروزه شاهد همگرائی آنان بيش از گذشته با يکديگر بوده ، بگونه ای که داده و اطلاعات به سرعت و در زمانی غيرقابل تصور به اقصی نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده کنندگان قرار می گيرد . بدون شک مهمترين و در عين حال بزرگترين پيشرفت در زمينه فن آوری اطلاعات و ارتباطات به ابداع "وب" توسط " تيم . برنرزلی " در اواخر سال 1980 در cern ، برمی گردد . به منظور آشنائی با جايگاه واقعی "وب " ، کافی است به ضريب نفوذ آن پس از ابداع توجه گردد. پس از ابداع هر فن آوری ، مدت زمانی بطول می انجامد تا فن آوری مورد نظر در مقياس عمومی مورد استفاده قرار گيرد( ضريب نفوذ) . مثلا" تلفن پس از 74 سال ، راديو پس از 38 سال ، کامپيوترهای شخصی پس از 16 سال ، تلويزيون پس از 13 سال و "وب " پس از 4 سال ، موفق به جذب پنجاه ميليون استفاده کننده شده اند .
فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، بدون شک تحولات گسترده ای را در تمامی عرصه های اجتماعی و اقتصادی بشريت به دنبال داشته و تاثير آن بر جوامع بشری بگونه ای است که جهان امروز به سرعت در حال تبديل به يک جامعه اطلاعاتی است . جامعه ای که در آن دانائی و ميزان دسترسی و استفاده مفيد از دانش ، دارای نقشی محوری و تعيين کننده است .

[Borna66]

اما در تعريف فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌توان گفت؛ فناوري عبارت است از گردآوري، سازماندهي، ذخيره و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصوير، متن يا عدد كه با استفاده از ابزار رايانه‌اي و مخابرات صورت پذيرد. صرفنظر از تعاريف متنوع و دامنه وسيع كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در بخشهاي مختلف زندگي بشري، دسترسي سريع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافيايي و فارغ از محدوديتهاي زماني محوري ترين دستاورد اين فناوري است.
مي‌توان از ارتباطات مطمئن و در دسترس بصورت كارآمد، به عنوان بخشي از ابزار مطرح سازي مشكلات جهاني بهره‌گرفت. ممكن است فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي به تنهايي گرسنه‌ها را سير نكند، گرسنگي را ريشه كن نكند، يا مرگ و مير كودكان را نكاهد، اما عواملي بيش از پيش و با اهميت هستند كه رشد اقتصادي و برابري اجتماعي را به حركت درمي‌آورند.
فناوري اطلاعاتي و ارتباطي؛ توليد، تنوع و توزيع كارآمد محصولات كشاورزي را مقدور مي‌سازد و امكان عرضه خدمات اوليه بهداشتي به افراد بسيار نيازمند مناطق محروم از تسهيلات بهداشتي را فراهم‌تر مي‌سازد. همچنين به آموزگاران اين امكان را مي‌دهد كه دانش خود را به دورافتاده‌ترين نقاط اين سياره برسانند. دسترسي به فناوري اطلاعات مي‌تواند ايجاد شركتهاي كوچك و گروه بندي فقيرترين و دورافتاده‌ترين مناطق جهان را تقويت كند و به آنها كمك كند و بخش عمده بازارهاي داخلي و جهاني را به هم پيوند دهد.

[Borna66]

فناوري اطلاعات امكان جهش زير ساختهاي فقير را طوري فراهم ساخته كه دوري از بازارها ديگر عامل زيان نيست و كانالهاي توزيع ناكارآمد، ديگر از ميان رفته و به گذشته‌ها متعلق مي‌شوند. فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌تواند تاثير بسيار زيادي در بهبود حكومت گرداني برجاي گذارد، مي‌تواند به مردمي كه دورافتاده، زبان بسته و غير قابل بروز بوده‌اند صدايي بدهد كه بتوانند صرف نظر از جنسيت و مكان زندگي خود سخن بگويند. با اين اوصاف با پذيرش قدرت فراوان فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي در بهبود و اعتلاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مردم، بايد آن را محور تمام راهبردهاي توسعه قرار دهيم. بر همين اساس نظريه‌هايي مانند ايجاد دولتهاي الكترونيكي، شهرهاي الكترونيكي، آموزش الكترونيكي، و تجارت الكترونيكي مطرح گرديد و ظرف چند سال اخير در برخي از كشورها پيشرفتهاي قابل توجهي نموده است. مزاياي عملي شدن اين نظريه‌ها استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات را به يك بحث جهاني و قابل توجه جوامع مختلف مبدل كرده كه يكي از آنها، بحث ايجاد دولتهاي الكترونيكي است.
به نظر من در یک جمعبندی کل میتوان گقت : دانشی که به دسته بندی و تقسیم بندی موضوع و الگوریتمی و استفاده ابزاری از داده‌ها میپردازد. در کل این دانش به گرایش اصلی مهندسی و مدیریتی تقسیم می‌شود که بخش مهندسی به چگونگی سازماندهی و ساماندهی داده‌ها میپردازد و بخش مدیریت به چگونگی تدوین سیستم و استفاده از داده‌ها میپردازد.

[Borna66]

در تعاریف متعددی که برای فناوری اطلاعات ارائه شده است، یک نکته مشترک است:
سیستم‌ها (اعم از انسانی، ماشینی و یا کامپیوتری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B1) سخت‌افزار (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A 7%D8%B1) و نرم‌افزار (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A 7%D8%B1))، و هر آنچه شامل داده اطلاعاتی، شبکه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87) (نشریات - تلویزیون - رادیو - اینترنت) و مخابرات (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AA) شامل این حوزه هستند. سعی این دانش در مکانیزه کردن داده‌ها و استفاده و طبقه بندی استاندارد از انها است.
فناوری اطلاعات تقریباً تمام مفاهیم زیر را در برمی‌گیرد:


سیستم مدیریت یکپارچه
سیاست گذاری کلان
بررسی فرا آماری اطلاعات
ایجاد شاخص رقمی کیفیت ها
فرآیند سازی
مدیریت اطلاعات
کنترل سیستم‌های اطلاعاتی (نشریات - تلویزیون - رادیو - اینترنت)
مدیریت شبکه‌ای از کامپیوترها
تولید و ایجاد صفحات وب
تولید فایلهای ویدئویی دیجیتال و یا صوتی مانند
طراحی سیستم‌های کامپیوتری خاص
فروش محصولات بر روی اینترنت
طراحی سه بعدی تصاویر
راهبری بانک‌های اطلاعاتی شرکت‌ها
کدنویسی نرم‌افزارها
پشتیانی فنی
مدیریت پروژه و بودجه
تولید مطالب فنی

[Borna66]

ابزاری که این فناوری به کار می‌گیرد عبارت‌اند از برنامه‌های کامپیوتر، بانک‌های اطلاعاتی، برنامه‌های کاربردی، شبکه‌های ارتباطی، تحلیل وطراحی روش‌ها، برنامه‌نویسی زبان‌ها و پایگاه‌های دانش. فناوری اطلاعاتی با طراحی و استفاده از کامپیوترها و ارتباطات برای حل یک گستره متنوع از مسائل به کار می‌آید. این نشان می‌دهد که کامپیوترها که بیش‌تر از 50 سال از عمر مفیدشان نمی‌گذرد، امروزه توانسته‌اند بخش عظیمی از سازماندهی را در تشکیلات متعدد از آن خود کنند. تقریباً تمام صورت‌حساب‌ها و پرداخت‌ها و معاملات و رد و بدل مسائل مالی دولت‌ها و سازمان‌های بزرگ، بسیاری از خدمات اجتماعی مانند خدمات درمانی توسط کامپیوتر صورت پذیرد و این مسأله تنها به علت استفاده از کامپیوتر و فناوری مربوط به آن است که امکان‌پذیر است.

[Borna66]

با استفاده از فناوری اطلاعات می‌توان راندمان محیط کاری را افزایش داد، مراقبت‌های بهداشتی را توسعه بخشید و دولت‌ها را برای رفاه شهروندان در دسترس آن‌ها قرار داد. پیش از این، معمولاً علم کامپیوتر، علمی در رده علوم نظری و با تاکید بر جنبه‌های آموزشی محاسبات در نظر گرفته می‌شد تا زمانی که بحث نظام اطلاع‌رسانی (Information Systems) یا خدمات اطلاع‌رسانی بیش‌تر در خدمت فعالیت‌های غیرکامپیوتری از قبیل مدیریت دانش و اطلاعات قرار گرفت و این حوزه‌ها فصول مشترک زیادی با هم پیدا کردند.
امروز، تعریف فناوری اطلاعاتی خیلی گسترده‌تر و شامل تقریباً هر نوع کار است. تولیدکننده‌ها، خرده‌فروش‌ها، بانک‌ها، ناشرین، محققین، تأسیسات پزشکی، نمایندگان و وکلا حتی کارخانجات به فناوری اطلاعات اعتماد می‌کنند تا کارهای روزمره‌شان را به واسطه این فناوری انجام دهند.مطابق منشوری که هشت کشور صنعتی جهان در اوکیناوا به امضا رساندند، فناوری اطلاعات به عنوان محور حیاتی توسعه و رشد در جوامع بشری قرار گرفته و مطابق گزارش صندوق توسعه سازمان ملل متحد تنها راه کاهش فقر در جهان است.