كارت گرافيك(Graphic Card)چيست

[rezalaghaian]

كارت گرافيك يا آداپتور گرافيك كه به آن كارت تصويرهم گفته مي‏شود به صورت كارت توسعه قرار مي‏گيرد و ارتباط بين مادر برد ومانيتور رابر قرار مي‏نمايد گرچه در بعضي از كامپيوترهاي IBM اين كارت بصورت جرئي از مادر بردمي باشد كه به آن كارت تصوير آن On-Board گفته مي‏شود بنا بر اين وظيفه كارت گرافيكهمان طور كه گفته شد بر قراري ارتباط بين كامپيوتر و مانيتور است . به همين دليل بهآن كارت گرافيك هم گفته مي‏شود .
شركت IBM به عنوان يكي از بزرگترين شركتهايكامپيوتري انواع كارت رابطهاي گرافيك زير را معرفي كرده است :
(Monochorome Disply Adaptor)MDA
(color Graphic Adaptor)CGA
(Enhanced Color Grahic Adaptor)EGA
(Professional Graphic Adaptor)PGA
(Multi Color Graphic Array)MCGA
(Video Graphic Array)VGA
(8514 Adaptor)8514/A
(Extended Graphic Array)XGA
(Accelerator Graphic Port)VGA

قبل از پرداختن به بررسي هر يك از انواع فوق لازم است نكاتي شاملنحوه كار و اصولي كه در همه مورد فوق صادق است را توضيح دهيم .
اجزاء كارت تصويرالف) كنترل لامپ تصوير (CRTC)
ب) حافظه DRAM
ج)حافظهROM
الف)كنترلتصويرشامل يك آي سي قابلبرنامه ريزي است ، در انواع اوليه كارت تصوير از جمله MDAو CGA از آي سي به شماره 6845 ساخت شركت موتورولا استفاده شده . اين آي سي با 18 ريجستر داخلي قبل برنامهريزي و وظايف توليد پالس هاي همزمان افقي و عمودي ، آدرس دهي حافظهRAM جهت عمل تازهسازي (Refrash) و زمان بندي ايجاد نشانگر Cursor را بر عهده دارد در كارت تصوير EGA به بعد انواع پيشرفته تري از كنترل مزبور به صورت چيپ سفارشي (Custom Chip) ساختهشده كه در تمام آنها انواع اصول سخت افزاري به كار رفته در 6845 رعايت گرديده بود .
ب) حافظه RAM كارت تصويرانواع كارت تصوير IBM داراي مقدار حافظه RAM از انواع ديناميك مي‏باشد . اين حافظه كه به آن حافظه صفحه نمايش (MemoryDisply) يا بافر كارت تصوير (Regenerative Buffer) گفته مي‏شود در فضاي حافظه كامپيوتر PC قرارمي‏گيرد.
همانطور كه مي‏دانيد در حافظهUMA از آدرس A0000 تا C0000 به طول KB128 براي اين منظور در نظر گرفته شده است . كه كارت تصوير بر حسب حجم RAM خود تمام يابخشي از فضاي مزبور را ستفاده نمايد .و چنانچه كارت بيشتر از KB128 حافظه داشتهباشد سخت اقزار كارت مزبور به صورت بلوكهاي128 كيلوبايني در محدوده آدرس مزبور قرارمي‏دهد تا توسط CPU قابل دسترسي باشد . حافظه مزبور در هر لحظه حاوي اطلاعات تصويريمي‏باشد كه بر روي مانيتور در حال نمايش است . كه علاوه بر سخت افزار كارت تصويرتوسط CPU كامپيوتر هم قابل دسترسي است اگر چه اين حافظه بر روي كارت تصوير قراردارد . بنا بر اين برنامه نويس مي‏تواند با تغيير اطلاعات ذخيره شده در آن ستقيماتصوير نمايش داده شده بر روي مانيتور را تغيير دهد . به اين سيستم استفاده از حافظهكارت تصوير روشن (Memory Maped) گفته مي‏شود استفاده از اين روش اگر چه باعث سادگيكار مي‏گردد ، اما در حالت گرافيكي بخصوص در ايجاد تصوير متحرك كه بايد حجم زيادياز اطلاعات در حفظه RAM و توسط CPU كامپيوتر جابجا شوند باعث كند شدن سيستم مي گردد . در همين شكل همچنين فضاي اختصاص داده شده به باياس كارت تصوير هم مشاهده مي‏شود .(C0000-C8000) كه راجع به باياس كارت تصوير در همين فصل صحبت خواهد شد .
دركامپيوترهاي مخصوص بازي از جمله كمودورهاي 64 و آميگا به جاي استفاده از روش Memory-Mapped از پردازنده خاصي كه وظيفه ايجاد تصوير و حركت را بر عهده داردستفاده مي‏شود كه باعث افزايش سرعت گرافيك سيستم مي‏شود .
جهت مقايسه حجم RAM بهكار رفته در كارتهاي مختلف در جدول (1-12) آورده شده است .
ج)حافظه ROM كارت تصويرعلاوه برحافظه RAM كارت تصوير ، جهت نگهداري شكل كاركترهاي قابل نمايش خود داراي مقداريحافظه ار انواع ROM مي‏باشند . به همين دليل به حافظه ROMمزبور مولد كاراكتر (Character Generator) و به اطلاعات موجود در ROM الگوي حروف (Bit Pattern) مي‏گويند .
براي مثال در كارت هاي CGA شكل هر كاراكتر در يك مربع 8×8 كه به آنجعبه كاراكتر (Character Box) گفته مي‏شود ترسيم شده و براي هر سطر مربع مزبور برحسب پر يا خالي بودن هر مربع كوچكتر صفر و يا يك در نظر گرفته مي‏ شود .در شكل (2-11) الگوي حرف A به همراه اطلاعات مربوط به هر رديف كه يك بايت را در حافظه ROM اشغال مي‏كند براي دو نوع كارت CGA و EGA ديده مي‏شوددر كارت تصوير جديد از EGA به بعد حافظه ROM كارت تصوير علاوه بر الگوي حروف حاوي برنامه BIOS كارت تصويرنيز مي‏باشد كه راجع به آن بعدا در همين فصل توضيح خواهيم داد . كارتهاي تصوير MDA و CGA داراي KB8 حافظه ROM بودند كه در EGA به KB16 و در كارتهاي VGA به بعد به KB32 افزايش پيدا كرد.
حلات متن و گرافيك (Text Mode &Graphic Mode)به غير از كارت تصوير MDA كهفقط در حالت متن (Text) مي‏تواند كار نمايد بقيه كارت تصويرها كه مي‏توانند در دوحالت متن و گرافيك كار نمايند. در حالت متن كوچكترين جزء نمايش قابل دسترس يككاراكتر مي‏باشد . اگر چه همانطور كه ديديم هر كاراكتر خود ار نقاط روشن و تاريكيتشكيل شده است كه به آنها پيكسل (Pixel) مي‏گوييم . به عبارت ديگر در حالت متن ،پيكسل ها قابل دسترسي يا آدرس دهي نمي‏باشند .
در اكثر موارد بخصوص دركاربردهاي DOS وضعيت تصوير در حالت متن مي‏باشد در حالت متن عموما صفحه نمايش به 80ستون و25 سطر تقسيم شده كه به آن حالت 25×80 گفته مي‏شود و يك كاراكتر در هر يك ازسطر و ستون ‏هاي مربوطه مي‏تواند بر روي صفحه نمايش ايجاد شود . اگر چه اكثركارت‏هاي تصوير قابليت نمايش40 ستوني را هم دارا مي‏باشند كه به صورت 25×40 يعني در 25 ستون مي‏باشد .
درفرامين DOS دستورهاي Mode 40 و Mode 80 براي تغيير حالتصفحه نمايش از 80 ستوني به 40 ستوني و بالعكس در نظر گرفته شده است البته دركارتهاي تصوير SVGA به بعد حالات با تعداد سطر و ستون بيشتر هم قابل انتخاب است كهبعدا راجع به آن صحبت خواهد شد .
اما حالت گرافيك حالتي است كه در آن اگر چهكاركترهاي قابل نمايش هستند . اما پيكسل ها هم قابل دسترس مي‏باشند به عبارت ديگرمي‏توان يك پيكسل معيني را در محلي از صفحه نمايش ايجاد نمود به همين دليل به حالتگرافيك حالت APA (All Point Addressable) هم گفته مي‏شود يعني اينكه كليه نقاط صفحهنمايش قابل دسترس مي‏باشند .
در حالت گرافيك صفحه نمايش به تعدادي پيكسل در جهتسطر و ستون تقسيم مي‏شود و حالت تصوير بر حسب تعداد پيكسل مزبور بيان مي‏شود . مثلا 200×640 به حالتي از تصوبر گفته مي‏شود كه صفحه نمايش 640 پيكسل در جهت افقي و 200پيكسل در جهت عمودي داشته باشد .
و به حاصل ضرب مزبور وضوح تصوير يا Resolution مي‏گويند چرا كه هر چه حاصل ضرب مزبور بيشتر باشد مي‏توان تصويري با كيفيت بالا ترايجاد نمود . يك فرق عمده بين كارت هاي تصوير هاي مختلف هم درقابليت نمايش گرافيكدر وضوح‏هاي مختلف است.
براي مثال در كارت تصوير CGA در حالت گرافيك حداكثروضوح قابل نمايش 200×300 و چهار رنگ و براي 200×640 دو رنگ (سياه و سفيد) مي‏تواندايجاد كند كه اين در كارت تصويرهاي EGA به حداكثر 350×640،16 رنگ ،در كارت هاي VGA به 480×640،256 رنگ ،‌ودر كارت هاي 8514به 768×1024 شانزده و يا 256 رنگ افزايشپيدا كرد و همچنان وضوح مزبور و حداكثر تعداد رنگ قابل نمايش در صفحه در حال افزايشبوده كه راجع به محدوديتهاي آن صحبت خواهد شد .
يكي از ويژگيهاي حالت گرافيك دراين است كه علامت Cursor بر روي صفحه نمايش ديده نمي‏شود . براي تغيير وضعيت حالتگرافيك احتياج به دستورات خاصي است كه بعدا توضيح داده مي‏شود .
نحوه ذخيرهاطلاعات در RAM كارت تصوير در حالت متندر همه انواع كارت تصوير در حالت متناطلاعات تصويري كه بر روي مانيتور در حال نمايش است به صورت كد اسكي درحافظه RAM ودر محلي به نام بافر تصوير معروف است ذخيره مي‏شود به اين ترتيب كه براي هر كاراكترابتدا كد اسكي كاراكتر مزبور در اولين بايت از حافظه بافر ذخيره مي‏شود و بلا فاصلهدر بايت بعدي عددي ذخيره مي‏شود كه به آن (Attribute) يا مشخصه مي‏گويند و به همينترتيب اين روند براي كاراكترهاي بعدي تكرار مي‏شود . اين موضوع در شكل (4-12) ديدهمي‏شود.
عدد مشخصه كاراكتر تعيين كننده اين نكته است كه كاراكتر مزبور با چهرنگي نمايش داده شود . رنگ زمينه آن چه باشد ، چشمك زن باشد يا خير ونتيجتا ، با چهشدت روشنايي نرمال و يا نور بيشتر نمايش داده شود . لازم به ذكر است كه در حالت متندر همه كارت ها تصوير به غير از (MDA) هر كاراكتر حداكثر مي‏تواند به 16 رنگ در يكزمينه با 8 رنگ مختلف نمايش داده شود . در شكل (5-12) فرمت بايت مشخصه ديده مي شود .
همانطور مشاهده مي‏شود سه بيت پايين بايت مشخصه به نامهاي R,G,B جهت انتخابرنگ كاراكتراست كه به آن رنگ زمينه (Forground) مي‏گويند بيت چهارم بيت شدت روشنايي (Intensity) است كه تعيين كننده شدت روشنايي كاراكتر مزبور است.
طبعا با سه بيت RGB و بيت I (روشنايي )‌16 حالت مختلف يا در واقع 16 رنگ مختلف ايجاد شود كه درهمان شكل (5-12) حالات مزبور مشاهده مي‏شود .براي مثال عدد 1001 با توجه به شكل فوقبه معني رنگ آبي روشن مي‏باشد و يا عدد 0101 رنگ بنفش را ايجاد مي‏كند با توجه بهفرمت بيت مشخصه همچنين مشاهده مي‏شود كه سه بيت بعدي به نامهاي R,G,B رنگ زمينه رامعين مي‏سازد كه باز طبق همان جدول بدون در نظر گرفتن بيتI مي‏توان 8 رنگ مختلف راازسياه (000) تا سفيد (111) را ايجا نمود و در نتيجه بيت آخر به نام BL بيت چشمك زن (Blink) است كه در صورت صفر بودن كاراكتر به صورت عادي و در صورت يك بودن به صورتچشمك زن بر روي صفحه نمايش داده مي‏شود . براي مثال عدد 00000111 كه معادل عدد 07H مي‏باشد به معني مشخصه يك كاراكتر است كه با رنگ سفيد در زمينه مشكي و بصورت عادي (غير چشمك زن) در روي صفحه نمايش ايجاد شود كه در اكثر كاربردهاي DOS هم ،كاراكترهايي را اگر به عدد C9H تغيير دهيد كاراكتر مزبور با رنگ آبي روشن در زمينهقرمز و به صورت چشمك زن ديده مي‏شود .
مفهوم صفحه يا Page همانطور كه ملاحظه شددرحا لت متن معمولا صفحه نمايش در حالت 80 ستوني و به عبارتي 25×80 مي‏باشد بنا براين 2000=25×80 كاراكتر در اين حالت بر روي صفحه مانيتور قابل نمايش است از طرفيچون براي هر كاراكتر علاوه بر كد اسكي يك بايت هم براي بايت مشخصه بايد ذخيره شودبراي ذخيره يك تصوير كامل مانيتور شامل 2000 كاراكتر احتياج به 4000 بايت از حافظهمي‏باشد . اصطلاحا حجم حافظه‏اي كه براي ذخيره يك صفحه نمايش مورد احتياج است راصفحه (Page) مي‏نامند . اما از آنجايي كه كارتهاي تصوير معمولا بيشتر از 4000 بايتيا KB4 حافظه RAM دارند روال بر اين است كه بخشي از حافظه مزبور به 4 يا 8 صفحه 4000 بايتي به نامهاي Page1,Page0 … و تقسبم شده كه در هر لحظه كارت تصوير در حالارسال اطلاعات يكي از صفحات فوق براي مانيتور باشد كه به آن صفحه فعال مي‏گوييم .
در حالات پيش فرض كارت تصوير اطلاعات Page0 را به مانيتور ارسال مي‏كند و بهعبارت ديگر صفحه نمايش پيش فرض فعال صفحه شماره صفر است . در عين حال اين قابليت هموجود دارد كه توسط توابع BIOS پشتيباني كننده كارت تصوير بتوان از بين صفحات فوقصفحه شماره خاصي را نتخاب نمود و كارت تصوير را وادار كرد كه اطلاعات شماره صفحهخاصي را براي مانيتور ارسال نمايد . استفاده از اين روش باعث مي‏شود تا برنامه نويسقادر باشد از بين تصاوير موجود كه قبلا در هر صفحه ذخيره كرده است به سادگي و سرعتزياد ، تصاوير صفحه نمايش را عوض نمايد . در بسياري از نرم افزارهاي كاربردي بخصوصنرم افزارهاي نورتن از اين قابليت استفاده شده است . علاوه بر آن از ين تكنيك درموقع عوض كردن پي در پي صفحات مي‏توان تصاوير متحرك را ايجاد نمود . در شكل (6-12) فضاي Page 0 و همچنين محدوده صفحات 1،2،3، نشان داده شده است .
حالات ستاندارد Standard Mode BOIS
در كامپيوترهاي IBM حالات مختلفي كه كارت تصوير مي‏تواندايجاد نمايد را حالت يا Mode مي‏نامند و به ترتيب از Mode 0 به بالا شماره گذاريمي‏نمايند . اين حالات به دو گروه گرافيك و متن تقسيم مي‏شوند در جدول (2-12) حالاتاستاندارد مشاهده مي‏شود براي مثال در حالات Mode 15 ديده مي‏شود كه حلات گرافيكي APA)) با وضوح 350×640 در حالت سياه و سفيد بوده كه آدرس شروع بافر در فظه RAM A0000 به طول KB28 كيلوبايت بوده كه جعبه كاراكتر حروف در آن حالت 14×8 مي‏باشد ،در ضمن مشاهده مي‏شود كه كارت هاي EGA و VGA حالت مزبور را پشتيباني مي‏كنند .
اينتراپت تصوير Int 10H وقتي شركت IBM اولين سري كامپيوترهاي PC خود را عرضهنمود در BIOS سيستم برنامه سرويس اينتراپت را جهت پشتيباني كارتهاي تصوير هاي MDA و CGA خود را قرار داد .
همانطور كه از جدول حالات استندارد مشاهده مي‏شود ،كارتهاي MDA فقط حالت 7 و كارتهاي CGA حلتهاي 0 تا 6 را مي‏توانند ايجاد نمايند .
برنامه int 10H در واقع يكي از چهارده برنامه اينتراپت موجود در RAM-BIOS بودهكه اجراي آن باعث برنامه ريزي سخت فزار ي كارت تصوير مي‏گردد . و از طريق آنمي‏توان كليه اعمال مربوط به تصوير در حالت متن و گرافيك را انجام داد . خيلي ازنرم افزارهاي كاربردي با استفاده از برنامه مزبور كارهاي تصويري خود را انجام دهند .
برنامه int10H خود داراي 22 تابع مختلف است كه وظايف مختلف تصوير از جملهتغيير يا نعيين حالت تصوير ، تعيين و قرار گيري Cursor ، تعيين صفحه فعال نمايش ، Scroll صفحه نمايش بسمت بالا يا پايين ، نوشتن يك كاراكتر يا يك رشته در محل معينياز صفحه و بالاخره تعريف شكل جديدي براي كاراكترهاي قابل نمايش را بر عهده دارد كهاز اين مورد آخر جهت تعريف كاراكترهاي فارسي ستفاده نمود .
باياس سيستم دركامپيوترهاي IBM تنها حالات تصوير CGA و MDA را پشتيباني مي‏كند به عبارت ديگربرنامه int 10H موجود در باياس سيستم فقط براي اطلاعات فوق توشته شده است به هميندليل است كه كارتهاي EGA و VGA خود داراي باياس مي‏باشند . در واقع داراي يك برنامه int 10H مي‏باشند كه علاوه بر پشتيباني MDA و CGA حالات تصويري جديد خود را هممي‏توانند ايجاد نمايند . روش جانشيني و جايگزيني Int10H كارت تصوير بجاي nt10H I باياس سيستم تكنيك جالبي دارد .
مانيتور مركب (Composite and RGB Monitor(RGBبراي ايجاد تصوير بر روي هر توع مانيتور يا صفحه نمايش احتياج به دو دستهسيگنال است .
سيگنال تصوير (Video) (شامل سه مولفه R,G,B در مانيتورهاي رنگي )
پالسهاي همزمان افقي (H.Sync) و عمودي (V.Sync)
در تصاوير رنگي سيگنالتصوير شامل سه مولفه قرمز و سبز و آبي بوده بر طبق قانون تركيب رنگها ، كليه رنگهايموجود را مي‏توانند ايجاد نمايند.
علاوه بر سيگنال تصوير صفحه نمايش براي اينكهبتواند تصوير ثابتي را ايجاد كند احتياج به دو نوع پالس دارد كه باعث همزمانيمدارهاي جاروب افقي و عمودي مي‏گردند . به همين علت است كه به آنها پالسهاي همزمانافقي و عمودي‏گويند .
در بسياري از موارد از جمله در تلويزيون ، دو گروه ازسيگنالهاي فاق با هم تركيب شده و يك سيگنال مركب رايجاد مي‏نمايد .
اكثرمانيتورها به كار رفته در تلويزون مدار بسته و مانيتورهاي كامپيوترهايي از قبيلكمودور و آميگااز اين نوع مي‏باشند . كه به آنها مانيتورهاي مركب مي‏گويند .در اينمانيتورها يك فيش ورودي به نام ويديو وجود داشته كه از طريق آن سيگنال مركب تصويراز طريق آن با مانيتور عمال مي‏شود .
اما در خيلي از موارد از جمله دركامپيوترهاي IBM مانيتورهاي رنگي (VGA,CGA,EGA) از انواع RGB مي‏باشند ، به اينمعني كه سيگنال تصوير به صورت سه سيگنل جداگانه R و G و B از كارت تصوير خارج و هريك از طريق يك سيم جداگانه به مانيتور اعمال مي‏شود به اين روش اعمال سيگنال بهمانيتور روش راه اندازي مستقيم با (Direct Drive) هم مي‏گويند .
در كارتهايتصوير CGA و EGA علاوه بر سه سيگنال RوGوB يك سيگنال ديگر به نام سيگنال روشنايي (Intensity) هم از كارت تصوير به مانيتور اعمال مي‏شود .
به هر حال چون درمانيتورهاي رنگي CGA و EGA و VGA سه سيگنال RGB به صورت مجزا به مانيتور اعمالمي‏شود به مانيتورهاي RGB معروفند .
كنترل 6845آي سي 6845 به عنوان كنترلتصوير در كارت هاي MDA و CGA و هر كولس استفاده شده است . 6845 از طريق خطوط كنترلگذرگاه داده با CPU در ارتباط بوده كه در ابتداي روشن شدن كامپيوتر و در طي مراحل Post توسط CPU برنامه ريزي و آماده كار مي‏باشد . از طريق پايه هاي 4 تا 17 بهعنوان پايه هاي آدرس وظيفه آدرس دهي KB16 حافظه DRAM جهت عمل تازه سازي (Refrash) را بر عهده دارد . علاوه بر آن پايه هاي 34 تا 38 به عنوان پايه‏هاي آدرس سطر جهتدست يابي به ROM مولد كاراكتر در كارت تصوير استفاده مي‏شود .از ديگر وظايف آنتوليد سيگنال Cursor كه سيگنال خروجي پايه 19 آن پس از جمع شدن با سيگنال تصويرعلامت چشمك زن Cursor را بر روي صفحه نمايش توليد مي‏نمايد و همچنان پلسهاي همزمانافقي و عمودي اعمال شده بر مانيتور كه از پايه هاي 39 و 40 آن خارج مي‏شود وبالاخره وظيفه ارتباط با قلم نوري (Ligt Pen ) هم بر عهده 6845 مي‏باشد كه از طريقپايه شماره 3 انجام مي‏شود .
كارت تصوير (Monochrome Disply Adaptor(MDA
اينكارت تصوير تك رنگ است كه در اولين كمپيوترهاي PC در سال 1981 عرضه شده . در اينكارت تصوير يك پرت موازي جهت اتصال به چاپگر وجود دارد .همانطور كه قبلا اشاره شددر كارت MDA تنها يك حالت تصوير را در حالت متن 80 ستوني (25×8) با جعبه كاراكتر 9×14 و اندازه كاراكتر 9×7 ايجاد مي‏كند .بنا بر اين در همان حالت متن وضوح 350×720ر مي‏توان ايجاد كند فركانس افقي در اين كارت 432/18 و فركانس عمودي Hz50 است .اينكارت با KB4 حافظه RAM قادر است كد اسكي و بايت مشخصه را براي يك صفحه تصوير كاملدر حالت 25×80 را در خود ذخيره تمايد آدرس بافر نمايش در حافظه B0000RAM مي‏باشدهمچنين حافظه ROM يا مولد كاراكتر با حجم KB8 حاوي الگوي بيت 256 كاراكتر است اماالگوي كاراكتر بصورت نرم افزاري قابل تغيير نيست .
بنا بر اين بصورت نرم افزارينمي‏توان كارت MDA را فارسي نمود .مگر اينكه آي سي ROM آن تعويض نمود .
يكاشكال اساسي كارت هاي MDA همنطور كه قبلا اشاره شد در اين است كه فقط در حالت متنكار مي‏كند و حالت گرافيك ندارد . به همين علت در سال 1982 شركت هركولس(Hercules Computer Technology) كارت تصوير به نام هركولس به بازار عرضه نمود كه با داشتنكليه قابليتهاي MDA حالت گرافيك با وضوح 348×720 را هم مي‏توانست ايجاد نمايد اينكارت با KB16 حافظه RAM قابليت ذخيره دو صفحه Page در حال گرافيك را دارد . چرا كهبراي ذخيره يك صفحه با وضوح 348×720 حدود KB30 حافظه مورد نياز است بنا بر اين فضايحافظه RAM كارت به دو صفحه KB32 تقسيم مي‏شود اين كارت هم مانند MDA يك پورت موازيجهت اتصال به چاپگر داشته وكانكتور خروجي كارت و همچنين نوع سيگنالها هم به نحويانتخاب شده تا قابليت اتصال به مانيتورهاي MDA را هم داشته باشد بن بر اين مي‏توانگفت كه كارت هركولس با MDA سازگار است اما به هر حال آن اشكالي كه در مورد عدمفارسي شدن نرم افزاري MDA گفته شد در كارتهاي هركولس هم وجود دارد .
چنانچهمشاهده مي‏شود متن نمايش داده شده مي‏توان بصورت زيرخط(Under Line) عادي و منفي (Reverse Video) نمايش داده شود .
كانكتور خروجي تصوير كارت9مين مادگي از نوع (D-Connector)مي‏باشد.
بلوك دياگرام تصوير MDA كنترل تصوير دراين كارت همان آي سي CRT كنترل 6845است.
ارتباط سيستم با كارت تصوير از طريق گذرگاه داده و آدرس است . گذرگاه دادهپس از عبور از مدار واسط با نام BD0-7 به 6845 اعمال مي‏گردد . اين گذرگاه دادهعمدتا جهت برنامه ريزي ريجستري داخلي 6845 توسط CPU استفاده مي‏شود .
حافظه RAM كارت در شكل به صورت دو بلوك K2 بايتي مجزا نشان داده شده است و حافظه RAM كارت بانام (Character Generator) مشخص است . 6845 از طريق يازده خط آدرس (Memory Address)MA با حاقظه RAM جهت عمل تازه سازي در ارتباط است . همچنين از طريق 4 خطآدرس (Row Address)RA جهت آدرس دهي هر كاراكتر ها با حافظه ROM مرتبط مي‏باشد . الگوي بيت خوانده شده از مولد كاراكتر پس از اعمال به شيفت ريجستر ، تبديل بهاطلاعات سري شده كه اين اطلاعات و سيگنالهاي پالس‏هاي همزماني افقي و عمودي همچنينشكل Cursor كه در 6845 توليد مي‏شود به مدار پردازش سيگنال تصوير اعمال مي‏شود كهخروجي آن سيگنال‏هاي راه انداز مستقيم (Direct Drive) بوده كه در واقع خروجي كارتتصوير است .
كارت تصوير MDA در فضاي I/O كاپيوتر از آدرس 3B0 تا 3BF را اشغلمي‏كند تخصيص فضاي مزبور و همچنين فرمت پورت كنترل و وضعيت كاراست.
در فضاي I/O كامپيوتر آدرس 3B4 و 3B5 مربوط به پرت موازيمي‏باشند .
مانيتور (Monocorme Display Adaptor Manitor(MDA
صفحه نمايش تكرنگ IBM يك مانيتور با وضوح بالا ست كه از طريق دو كابل به طول تقريبي 91 سانتي متربه سيستم متصل مي‏شود .
كابل سيگنال حامل سيگنال راه انداز مستقيم است كه بهكانكنور 9 پين كارت تصوير MDA متصل مي‏شود و كابل يگر كابل ولتاژ برق شهر است كه بهپلاك مادگي پشت منبع تغذيه سيستم متصل مي‏شود كه با كليد روشن و خاموش(Powe) مانيتور و كامپيوتر همزمان روشن و خاموش مي‏شوند . بدين طريق احتياج به پيريز اضافيجهت اتصال برق مانيتور بر طرف مي‏گردد .
مانيتور MDA داراي لامپ تصوير 5/11اينچ با زاويه انحراف 90 درجه است كه به همراه نوارهاي الكتورنيك درون محفظه قرارگرفته است . در جلوي مانيتور كنترلهاي كنتر است (Contrast) و روشنايي (Brightness) قرار دارند .
مشخصات فني مانيتور به قرار زيراست :
صفحه نمايشصفحهنمايش فسفر سانس سبز (P39) از انواع High-Persistance
صفحه دو لايه جهت كاهشانعكاس نور محيط (Low-Glare)
قابليت نمايش 25×80جعبه كاراكتر 14×9سيگنالتصويرحداكثر پهناي باند MHz 25/16
سيگنالهاي روشنايي و تصوير باسطوح هماهنگبا TTL
فركانس جاروبفركانس جاروب عمودي Hz50 با قابليت نمايش 350 خطفركانس جاروب افقي KHz432/18 با قابليت نمايش 720 ستونسيگنال هاي جاروبافقي و عمودي همامنگ با TTL
كارت تصوير (Color Graphic Adaptor)CGA
كارتگرافيك CGA با قابليت نمايش گرافيك و همچنين ايجاد تصوير رنگي در سل 1983 معرفي شد .علاوه بر ايجاد سيگنالهاي تصوير را اندازه مستقيم (RGBI) در پشت كارت يك كنترلرسيگنال مركب تصوير هم پيش بيني شد تا سيگنال مركب تصوير مطابق با استاندارد NTSC آمريكا (Nation Tlevision System Committee) را ايجاد نمايد . البته جهت اتصال بهتلويزيونهاي رنگي خانگي كاربر بايد يك مدولاتور RF جداگانه تهيه نمايد به همين دليلبر روي كارت تصوير كانكتور جداگانه اي جهت اتصال به مدولاتور RF تعبيه شده است .
وجود كانكتور سيگنال مركب تصوير و اصولا قابليت اتصال به تلويزيون ايجاب مي‏كندكه فركانسهاي افقي و عمودي ايجاد شده در كارت مطابق با استاندردهاي تلويزيون باشد . و همين علت در كارت CGA قركانس افقي و عمودي مقادير Hz15725 و Hz 60 تغيير پيدا كردو اين فركانس ها در كليه حالات تصوير اعم از متن و گرافيك ثابت مي‏باشد .
در شكل (12-11)نماي كانكتور را اندزه مستقيم و همچنين سيگنال مركب تصوير به همراه نامسيگنالهاي هر سيم مشاهده مي‏شود . همچنين در شكل(13-11) نماي ظاهري كار تصوير وهمچنين كانكتور 6 پين اتصال به قلم نوري مشاهده مي‏شود .
حالت متن در CGAكارت تصوير CGA درحالت متن و گرافيك را پشتيباني مي‏نمايد . در حالت متن جعبه كاراكتر 8×8 و اندازههر كاراكتر 7×7 است و اين يك ضعف در سيستم CGA مي‏باشد كه در حالت متن كاراكتر هازيد خوانا نمي‏باشند . اما مزيت آن در حالت متن قابليت نمايش 16 رنگ مختلف است كهفرمت بيت مشخصه قبلا در شكل صفحه (5-12) مشاهده شد. ياد آوري مي‏شود كه متن نمايشداده شده با 16 رنگ مختلف در زمينه‏اي به 8 رنگ مي‏توان نشان داده شود . همچنين متنمي‏تواند به صورت عادي يا چشمك زن باشد . اما بر خلاف MDA متن نمي‏تواند به صورتزير خط (Under Line) نمايش داده شود .
برنامه‏اي كه براي كارت MDA براي زير خطنوشته شده باشند در كارتهاي CGA كارتهاي مزبور به رنگ آبي نشان داده مي‏شود .( بهفرمت بايت مشخصه در MDA و CGA رجوع شود .)
كارتهاي CGA داراي KB16 حافظه RAM مي‏باشند و در نتيجه مي‏توانند در حالت 80 ستوني و حداكثر چهار صفحه (Page) و در 40ستون تا هشت صفحه (Page) اطلاعاترا ذخيره نمايند بافر CGA از درس E8000 حافظه شورعمي‏شود. حافظه فوق همانطور كه گفته شد مستقيما توسط CPU قابل آدرس دهي مي‏باشد .
مولد كاراكتر در كارتهاي CGA يك ROM با ظرفيت 8KB است كه 256 كاراكتر موجود هريك با دو نوع قلم با الگوي 7×5 و 7×7 براي اندازه كاراكترها در آن ذخيره است كه هريك در دو حالت 40 ستوني (عرض دو برابر) و 80 ستوني (عرض عادي) قابل نمايش است البتهانتخاب دو نوع قلم توسط جامپري بر روي كارت تعيين مي‏شود (جامپر P3) وقتي جامپربسته است حلت 7×5 و وقتي باز است حالت (7×7) انتخاب مي‏شود .
در كارت CGA مانند MDA از طريق نرم افزاري نمي‏توان شكل كاراكترها را تغيير داد و بنا بر اين بصورتنرم افزاري قابليت فارسي شدن وجود ندارد و تنها راه تعويض ROM كارت است .
حالت گرافيك در CGA در حالت گرافيك كارت CGA سه حلت نمايش دارد .
وضوح كم (160*100) باحداكثر 16 رنگ قابل نمايش .
وضوح متوسط (320*200) با حداكثر 4 رنگ قابل نمايش .
وضوح زياد (640*200) با دو رنگ قابل نمايش .( سياه و سفيد )
از بين حالاتفوق وضوح كم جزو حالات استاندارد باياس نمي‏باشد . به عبارت ديگر باياس اين حالت راپشتيبني نمي‏كند و از طريق برنامه ريزي مستقيم كارت مي‏توان آن ر ايجاد نمود .
حالات وضوح متوسط (320*200) قابليت نمايش 4 رنگ را دارد . در اين حالت برايذخيره اطلاعات هر پيكسل 2بيت در حافظه بافر ذخيره مي‏شود . در نتيجه هر پيكسلمي‏تواند رنگ مختلف داشته باشد .
همان طور كه در شكل (14-12) مشاهده مي‏شود بافربه دو بخش يا دو بانك مساوي تقسيم شده و اطلاعات خطوط با شماره ذوج در بانك اول واطلاعات خطوط فرد در بانك دوم ذخيره مي‏گردند . در اين حالت همانطور كه گفته شد هرپيكسل مي‏تواند چهار رنگ مختلف داشته باشد رنگ اول كه همان رنگ زمينه است از طريقبرنامه ريزي ريجستر انتخاب رنگ (Color Select Register) قابل انتخاب است و سه رنگديگر مي‏توان از بين دو رنگ ظرف موجود انتخاب نمود دو ظرفموجود حاوي رنگهاي زير مي‏باشند :
ظرف رنگ اول : فيروزه‏اي (Cyan) ،بنفش (Magenta) و سفيد (White)
ظرف رنگ دوم : سبز (Green) ، قرمز (Red) و زرد (Yellow)
در حالت وضوح زياد (640*200) براي هر پيكسل يك بيت در بافر ذخيرهمي‏شود،‌ در نتيجه تصوير به صورت سياه و سفيد است . در اين حالت فضاي بافر به دوبانك تقسيم مي‏شود و اطلاعات پيكسل هاي خطوط ذوج در بانك اول و اطلاعات پيكسل هايخطوط فرد در بانك دوم ذخيره مي‏گردند .

[rezalaghaian]

بلوك دياگرام CGA
. در اين كارت هم از 6845به عنوان كنترلر CRT استفاده شده است . چنان چه مشاهده مي‏شود اساس كار در اينجا همشبيه كارتهاي MDA است . CPU از طريق گذرگاه داده (CPU Data Bus) و گذرگاه آدرس (CPU Address Bus) به حافظه RAM كارت كه در شكل با (Display Buffer) مشخص شده ارتباطدارد . اطلاعات يا در واقع الگوي كارت ها از آي سي ROM يا همان ولد كاراكتر از طريقمدار شيفت ريجستر (Alpha Serializer) به مدار مولد سيگنال رنگ اعمال مي‏شود . مدارهاي سيگنال رنگ (Color Encoder) و سيگنال مكب تصوير (Composite Color Generator) در شكل مشاهده مي‏شود . در شكل مزبور همچنين مدارهاي مربوط به انتخابظرف رنگ و همچنين انتخاب Mode مشاهده مي‏شود.
مانيتور (Color Graphic Adaptor Monitor)CGA
مانيتور اوليه ساخت IBM با صفحه نمايش 13 اينچ قابليت نمايش تصاويررنگي و سياه و سفيد توليد شده توسط كارتهاي CGA را دارد . در جلوي مانيتور كليدروشن و خاموش و نمايشگر آن و كنترل روشنايي و كنتر است قرار دارد . در پشت اينمانيتور ها كنترل هاي نگه دارنده عمودي (Vertical Hold)و ارتفاع عمودي (Vertical Size) قرار گرفته اند .
مانيتورهاي CGA قابليت نمايش 16 رنگ و كاراكترهاي 8×8را داشته و پهناي باند مدار تصوير آن MHz 14 است . فركانسهاي جاروب افقي و عمودي آنمطابق با استاندارد تلويزيون آمريكا (FCC) به ترتيب KHz75/15 و Hz60 هرتز است . نكته مهمي كه در مانيتور CGA بايد ذكر كرد عدم سازگاري ب كارتهاي MDA است به اينمعني كه مانيتورهاي CGA را نمي‏توان با كارتMDA بالعكس مانيتورهاي MDA را نمي‏توانبا كارت هاي CGA استفاده نمود . البته بعدا شركت هايي كارت هاي CGAطراحي نمودند كهدر پشت كارت يك سويچ DIP دو كليدي قرار داده شده است كه با تنظيم كليدهاي مزبورمي‏توان حالت مرت تصوير را به دو حالت MDA و CGA تغيير داد . بنا بر اين بااستفادهاز اين كارت ها مي‏توان هريك از دو مانيتور MDA يا CGA را به كارت مزبور متصل نمود .
كارت تصوير (Enhanced Color Graphic Adaptor(EGAكارت تصوير EGA در سال 1984 توسطشركت IBM عرضه شد . در اين كارت بسياري از نقط ضعف CGA برطرف گرديد . وضوح در حالتگرافيك 350×640، 16 رنگ افزايش پيدا كرد . همچنين با انتخاب جعبه كاراكتر 14×8 وضوحكاراكترها به ميزان قابل توجه اي بهبود يافت علاوه بر آن كارت EGA از نظر نرمافزاري و سخت افزاري سازگار با MDA و CGA طراحي شد . به اين معني كه كليه حالاتتصويري كارتهاي مزبور را مي‏توان ايجاد نمايد و در ضمن مانيتورهاي MDA و CAG را بهآن متصل نمود كه راجع به آن در همين مبحث توضيح داده خواهد شد .
كارتهاي EGA بصورت استاندارد داراي KB64RAM قابل افزايش تا KB256 و علاوه بر آن داراي باياسمي‏باشند و برنامه int10H موجود در آن پس از راه افتادن كامپيوتر به جاي int10 باياس سيستم كليه حالات جديد EGA را در سيستم مي‏تواند ايجاد نمايد .
در شكل (16-12) بلوك دياگرام كارت EGA مشاهده مي‏شود . كنترل CRT در اين كارت نوع پيشرفتهتري نسبت به 6845 مي‏باشد . علاوه بر آن در اين كارت سه آي سي قابل برنامه ريزي باتكنولوژي (LSI) هم بكار گرفته شده است . وظايف كنترل CRT در اين كارت مشابه آن درمورد 6845 ديديم ، است. به اين معني كه وظايف توليد پالس هاي همزمان افقي و عمودي ،آدرس دهي حافظه RAM جهت خواندن و تازه سازي آن عمل زمان بندي Cursor و عمل زير خطبر عهده كنترلر CRT است . علاوه بر آن از نظر سخت افزاري هم سازگار با 6845 مي‏باشد . سه آي سي LSI جديد استفاده شده در اين كارت شامل آي سي هاي زير مي‏باشند .
سيكونسر Sequencer
كنترل گرافيك Graphic Controller
كنرتل مشخصه Attribute Controller
سي كنسر (Sequencer)
اين آي سي صرفا جهت زمان بندي اعمال دسترسيبه حافظه به كار گرفته شده است . به اين ترتيب اين امكان را به وجود مي‏آورد كه CPU در زمان فعال تصوير هم به حافظه RAM دسترسي داشته باشد . همچنين داراي ريجستري بهنام ريجستر ماسك (Map Mask Register) كه با برنامه ريزي آن مي‏توان عمل حفاظت ازحافظه را جهت جلوگيري از دسترسي انجام دهد.
كنترل گرافيك (Graphic Controller)
وظيفه كنترل گرافيك هدايت داده از حاقظه RAM به كنترل مشخصه است كهدر حالات گرافيك به صورت سريال از حافظه براي كنترل مشخصه ارسال مي‏شود . در صورتيكه در حالات متن داده به صورت موازي از حافظه RAM به كنترل مشخصه فرستاده شده و ازكنترل گرافيك عبور نمي‏كند . از ديگر وظايف كنترل گرافيك تغيير فرمت داده برايطتبيق با حالات سازگار و همچنين تامين مقايسه كننده‏هاي رنگي براي استفاده در حالاترنگي است .علاوه بر آن كنترلر گرافيك امكان نوشتن 32 بيتي در حاقظه توسط پردازندهرا فراهم مي‏كند كه ين سرعت نوشتن داده در حافظه RAM را افزايش مي‏دهد .
كنترلرمشخصه (Attibute Controller)
وظيفه اصلي كنترلر مشخصه گرفتن داده مئرد نمايش ازحافظه RAM و ايجاد سيگنال هاي مورد نياز مانيتور است . كنترلر مشخصه ، يك ظرف 16رنگي ايجاد مي‏كند كه هر يك از آنها را مي‏توان جداگانه مشخص نمود . اعمال چشمك زدنو زير خط زدن نيز توسط اين آي سي كنترل ي‏شود .
بافر نمايش در EGA
RAM كارتيا در واقع بافر نمايش داراي KB64 حافظه DRAM است كه به صورت چهار سطح بيت مپ (Bit Map) 16 كيلو بايتي پيكر بندي مي‏شود اگر چه كارت EGA قابليت افزايش RAM به KB128 يا KB256 را دارا مي‏باشد .
يكي از قابليتهاي كارت EGA در جهت سازگاري با انواعقبلي ، آدرس شروع بافر در آن را مي‏توان به هر يك از سه آدرس زير تغيير داد :
B0000 براي حالت تصويري 7 كه حلت كارت MDA است .
B8000 براي حالت تصويري 0تا 6 كه سازگار با كارت CGA است .
A0000 براي حالت گرافيكي وضوح بالا كه خاص EGA است و حالات تصويري 13 تا 16 را شامل مي‏شود كه اين حالت با كارت هاي EGA و CGA سازگار نمي‏باشد .
درجدول (4-12) حالت تصويري كه سه نوع كارت تصوير ايجادمي‏كنند جهت مقايسه آورده شده است .
در شكل (17-12) كانكتور كارت EGA به همراهسيگنالها آورده شده است .
مانيتور (Enhanced Color Grahic Adaptor Monitor)EGA
مانيتور EGA شركت IBM اولين مانيتوري بود كه مي‏توانست در دو حالتفركانس جاروب افقي را تغيير دهد . به عبارت دگر مانيتور EGA مي‏تواند در دو حالتكار نمايد . حالت اول 200×640 شانزده رنگ كه در آن فركانس جاروب افقي KHz75/15 مي‏باشد و حالت دوم در وضوح 350×640 كه در اين حالت فركانس جاروب افقي آن به KHz8/21 مي‏رسد.
در دو حالت فوق مانيتور را به صورت جاروب كامل (Non-Interlace) كار مي‏كند . فركانس جاروب عمودي در هر دو حالت Hz60 است .
تشخيص دو حالت مزبوربه توسط پلاريته پالس هاي همزماني عمودي توسط مانيتور انجام مي‏شود . چنانچهپالسهاي همزمان عمودي مثبت رونده باشد حالت اول و در صورت منفي رونده حالت دومانتخاب مي‏شود.مشخصات هر يك از دو حالت فوق در جدول (5-12) آورده شده است .
اينمانيتور با صفحه نمايش 13 اينچ از نوع (Anti-Glare)ساخته شده است و در جلوي دستگاهدو دشته كنترل قرار دارد :
الف) كنترل هاي استفاده كنندهكنترل روشنايي Brightness جهت تنظيم روشنايي استفاده مي‏شود و كنترل كنتر است (Contrast) كه بهصورت كليد ولوم فشاري مي‏باشد . به اين صورت كه كنترل به داخل فشرده شود . ولومكنتر است بي اثر بوده و مقدار كنتر است را پتانسيو متر كنتر است در پشت دستگاهتعيين مي‏كند اما وقتي بيرون باشد توسط ولوم كنترل مي‏توان كنتر است را تغيير داد .
ب)كنترل‏هاي سرويسكنترلهاي سرويس در پشت مانيتور نصب شده و معمولا جهتتنطيم توسط تعمير كار تعبيه شده است .
كنترل سطح سياهي : به وسيله اين كنترل درحالت تصوير با زميته سياه مي‏توان زمينه سياه مناسب را تنظيم نمود.
كنترل كنتراست پيش فرض: اين كنترل در حالتي بايد تنظيم شود كه كليد ولوم كنترل كنتر است جلويدستگاه در حالت فشرده باشد و براي كنتراست متوسط تنظيم گردد.
كنترل ارتفاع شماره 1 (V.Size) : اين پتانسيو متر براي تنظيم ارتفاع در حالت يك (15.750KHz) مي‏باشد .
كنترل ارتفاع شماره 2 (V.Sizer2) : اين پتانسيومتر براي تنظيم ارتفاع در حالتدوم (21.8KHz) است.
براي تنظيم هر يك از دو پتاتسيو متر مزبور بايد توسطكامپيوتر هر يك از حالات مورد نظر را ايجاد نمود و توسط هر يك ارتفاع مناسب راايجاد نمود .
كارت گرافيك (Multi Color Graphic Array)MCGA
در سال 1987 شركت IBM با عرضه كامپيوترهاي PS/2 استانداردهاي جديد MCGA و VGA را هم معرفي نمود كهتحويلي در سيستم هاي تصويري مي‏باشد. با اين صورت كه ب ايجاد سيگنال رنگ R,G,B بهصورت آنالوگ محدوديت 16 رنگ در كارت هاي CGA و EGA عملا برداشته شده و حجم RAM كارتتنها عامل محدود كننده تعداد رنگ ايجاد شده توسط كارت تصوير گرديد .
سيستم MCGA در كامپيوترهايPS/2 مدلهاي 25 و 30 بصورت جزئي از مادربرد كامپيوتر طراحي شد . اگرچه در مدلهاي مزبور مي‏توان از كارتهاي MDA وCGA و EGA استفاده نمود .
سيستم MCGA حالات تصويري CGA را شبيه سازي نموده و سازگاري با آن را حفظ مي‏نمايد . علاوهبر آن كه حالت تصويري 17 با وضوح 480×640 به صورت دو رنگ و 19 با وضوح 200×320 بهصورت 256 رنگ هم به آن ضافه شد و در حالت متن با وضوح 400×640 افزايش يافت . چرا كهدر MCGA از جعبع كاراكتر 14×8 استفاده مي‎شود و اين حالت متن وضوح بهتري در نمايشكاراكترها را ايجاد مي‏نمايد.
كارت (Video Graphic Array)VGA
سيستم VGA دركامپيوترهايPS-2 مايكروچانل (مدلهاي 50،60،70،80) استفاده شد در سيستم هاي 90 و 95نوع پيشرفته تر آن به نام XGA به كار گرفته شد كه اين دو نوع ر حالت تصويري قابلايجاد با هم فرق دارند و در اصول با هم فرقي ندارند . همچنين شركت IBM برايكامپيوترهاي PS/2 كارت تصوير 8514/A خود را با ساختار مايكرو چانل به بازار عرضهكرد .كه اين كارت را هم مي‏توان جزو خانواده VGA به حساب آورد و همانطور كه گفته شدفرق بين انواع فوق در ميزان وضوح و حالات تصوير قابل نمايش است .
سيستم VGA بهصورت استاندارد داراي KB256 حافظه تصوير است كه به صورت چهار صفحه بيت مپ (Bit Map) KB64 تقسيم مي‏شود . ين سيستم كليه حالات استاندارد MDA,CGA و EGA را پشيبانيمي‏نمايد علاوه بر آن حالت تصوير 18 با وضوح 480×640 ، 16 رنگ قابل نمايش است كهاين حالت خاص VGA مي‏باشد .
جعبه كاراكتر VGA مي‏تواند حالات 8×8 ، 14×8 ، 16×8و16×9 را داشته باشد . فركانس جاروب افقي در سيستم VGA برابر KHz5/31و جاروب عمودي 50 تا 70 هرتز است . اگر چه در سيستم پيشرفته VGA مثل 8514/A فركانس افقي KHz5/48 وعمودي حدود 80 هرتز مي‏رسد . از ديگر مشخصات سيستم VGA اين است كه كانكتور خروجيكارت تصوير به صورت 15 پين بوده و بنا بر اين هيچ يك از مانيتورهاي EGA,CGA,MDA قابل اتصال به كارت نمي‏باشد .
در جدول (6-12) نام سيگنال هاي هر كانكتور وهمچنين جدول پايه هاي ID بر حسب نوع مانيتور آورده شده است .
همانطور كه مشاهدهمي‏شود بر طبق استاندارد IBM چهار پين از پين هاي كارت VGA به عنوان پين شناسايي يا ID جهت شناسايي نوع مانيتور استفاده مي‏شود تا كارت تصوير از روي تركيب زمين بودنيا نبودن پين ها مزبور نوع مانيتور را تشخيص دهد . در جدول مزبور ديده مي‏شود كههشت نوع مانيتور استاندارد IBM از مدل 8503 تا 9518 بر حسب تركيب مزبور قابلشناسايي هستند .
پايه 5 كانكتوري VGA پايه زمين ديجيتال يا Self Test مي‏باشد . اين پايه وقتي كامپيوتر خاموش است زمين مي‏باشد و وقتي كامپيوتر روشن شود پايهمزبور را در سطح يك منطق قرار مي‏دهد ، از طرفي مانيتورهاي IBM طوري طراحي شده‏اندكه وقتي پايه مزبور يك شود تصوير ايجاد مي‏كنند . بدين ترتيب وقتي كامپيوتر روشنمي‏باشد ، مانيتور راستر ايجاد مي‏كند ووقتي مانيتور خاموش است ، اگر مانيتور راروشن نماييم صفحه تصوير روشن نمي‏شود و به عبارت ديگر راستر ايجاد نمي‏شود . ازديگر نكاتي كه در جدول مشاهده مي‏شود اين است كه در سيستم VGA سيگنال I توليدنمي‏شود .
در جدول (7-12) انواع مانيتورها IBM ديده مي‏شود كه مانيتور 8503 ازنوع Monochorme است . به عبارت ديگر شركت IBM براي اولين با مانيتور مونو (MVGA) VGA را عرضه نمود . اساس كار مانيتور MVGA در اين است كه كليه حالات تصويري كهمانيتورهاي رنگي VGA ايجاد مي‏كنند را مي‏توان به صوت سياه و سفيد ايجاد نمايد . درجدول كانكتورهاي VGA ديده مي‏شود كه همه سيگنال ها در دو نوع مانيتور مشابه بوده وفقط سيگنالهاي R و B وجود ندارد و سيگنال تصوير از طريق پين شماره 2 (سبز) بهمايتور اعمال مي‏شود .
در سيستم VGA بجز كتنرل تصوير و حافظه RAM وROM يك آي سيمبدل ديجيتال به آنالوگ هم جهت تبديل سيگنال هاي ديجيتال R ، G و B به آنالوگاستفاده مي‏شود كه به آن DAC (Digital to Analog Convertor) مي‏گويند.


اجزائ VGA
اجزاء يك سيستم VGA شامل BIOS ،RAM ، كنترلر VGA و DAC در بلوك دياگرام زير نشان داده شده است.
اجزاء RAM و BIOS تقريبا همانوظايف معمول خود را عهده دارند . اما كنترلرVGA يك آي سي VLSI بوده شامل كنترلر CRT ، كنترلر گرافيك ،سي‏كنسر و مشخصه است . همان اجزائي كه بصورت مجزا در كارت EGA وجود داشتند .
در بلوك دياگرام فوق همچنين آي سي قابل برنامه ريزي DAC هم ديدهمي‏شود . اين آي سي وظيفه تبديل سيگنال ديجيتال به آنالوگ ر بر عهده دارد.
به ينترتيب كه اين آي سي داراي سه مبدل مستقي DAC براي ايجاد سيگنال هاي آنالوگ G,R وB مي‏باشد . علاوه بر آن آي سي مزبور داراي 256 ريجستر 18 بيتي بوده كه ظرف رنگ را بهوجود مي‏آورند كه در هر ريجستر براي هر رنگ 6 بيت در نظر گرفته شده كه خروجيهرمجموعه 6 بيتي به DAC رنگ مربوطه اعمال مي‏شود . در شكل (20-12) بلوك دياگرامداخلي آي سي مزبور نشان داده شده است .
چنان چه مشاهده مي‏شود خروجي هر مجموعه 6بيتي به DAC رنگ مربوطه اعمال مي‏شوند . بنا بر اين DAC هاي G,RوB مي‏توانند هر يك 2 يا 64 بيت مختلف را داشته باشند . در نتيجه ظرف رنگ موجود حاوي 64×64×64=K256 رگمختلف مي‏باشد كه در كارت هاي جديد تر نواع جديد آي سي DAC استفاده مي‏شود كه داراي 256 ريجستر 24 بيتي بوده مه براي هر رنگ 8 بيت درنظر گرفته شده است بنا براين هررنگ حالت مختلف مي‏توان داشته باشد و تعداد رنگ موجود بالغ بر 256×256×256=M16 رنگمي‏گردد اصطلاحا به كارت هاي مزبور كارتهاي 16 مليون رنگ مي‏گويند .
برنامه ريزي VGA
كارتهاي VGA مشابه EGA در فضي I/O كامپيوتر آدرسهاي 3C0-3CF را به خود اخختصاص مي‏دهد .
مشابه VGA برنامه ريزي VGA شامل برنامه ريزي 5 گرده ريجستر زير است :
ريجسترهاي عموميريجسترهاي كنترلر مشخصهريجسترهاي كنترلرCRT
ريجستر سي كونسرريجسترهاي كنترلر گرافيككارتهايسوپر VGA
بيش از يك سال طول كشيد (1987) تا ديگر سازندگان كارت تصوير به اسرارآي سي كنترلر VGA شركت IBM پي ببرند . و كارت تصوير سزگار با VGA را وارد بازارنمايند . اما پس از آن يك باره سيل كارت تصويرها به بازار روانه شد. هر يك ازسازندگان با پايين آورد قيمت در عين حفظ سازگاري با VGA قابليت جديدي در كارتتصويرهاي عمدتا در اضافه شدن حالات تصوير جديد و بالا بردن ميزان وضوح و تعداد رنگدر حالت گرافيك و ايجاد سطر و ستون بيشتر در حالت متن مي‏باشد . از معرفترين اينسازندگان مي‏توان شركتهاي زير را نام برد .
ATI توليد كننده كارت هاي VGA WONDER
Chips & Tecnology توليد كننده چيپ ست هايNEAT
Genoa سازنده كهلفظ Super VGA را براي كارت خود به كار برد .
Headland كه به Video 7 هم معروفاست .
Tseng سازنده چيپ ست هاي ET4000 ,ET3000
Paradise يك شاخه شركت Western Digital
Trident سازنده چيپ ست هاي TVGA
Cirus Logic
متاسفانه شركتهاي فوقاستاندارد واحد جهت استفاده از امكانات جديد كارت هاي خود به وجود نياوردند و حتياين كارت ها نام واحدي كه مورد توافق همه شركتهاي فوق باشد ندارد و لفظ SVGA نامياست كه براي اين كارتها متداول شده است به همين دليل است كه در نرم افزارهاي مختلفاز قبيل Auto Cad يا Windows براي ايجاد حالات پيشرفته SVGA مي‏بايست نوع كارتتصوير را معرفي نمود و يا از طريق فايلهاي درايوري كه توسط سازنده كارت عرضه مي‏شودمرت مزبور را برنامه‏هاي مزبور معرفي نمود . در جدول (8-12) حالات پيشرفته كارت هاي SVGA در دو حالت متن گرافيك آورده شده است .
در سال 1989 شركت هاي فوق و چند شرتديگه كميته اي بنام VESA را ايجاد نمودند . كميته مزبور در سال 1990 استاندارد VESA را براي كارت هاي تصوير عرضه نمود .
هدف از اين استاندارد ايجاد يك توسعه ROM (Super VGA Bios Extension) است كه در (ROM -Bios) كارت هاي SVGA قرار گيرد وبرنامه نويسان مستقل از نوع كارت بتوانند از امكانات اين كارت ها استفاده نمايند . همچنين براي كارتهاي قديمي تر درايور تهيه شد كه به صورت مستقيم در حافظه (TSR) قرار گرفته و حالات VESA براي BIOS موجود كارت ترجمه نمايد بدين ترتيب اين امكان بهوجود آمد كه برنامه نويسان قادر به نوشتن برنامه هايي باشند كه براي انواع كارت هاي SVGA قابل اجرا باشد بدون اينكه نگران اختلاف سخت افزاري موجود كارت ها باشند .
در جدول (9-12) حلات جديد استاندارد VESA در حالت گرافيك ديده مي‏شود .
چنانچه مشاهده مي‏شود در اين استاندارد حالات 1280*1024 به صورت 16رنگ و 256 رنگ بهحالت SVGA اضافه شده است .
بر مبناي استاندارد VESA شكاف توسعه VESA Local Bus طراحي شد و همان طور كه قبلا اشاره شد در مادربردهاي 336DX و بعضي از انواع 486DX استفاده شده است . پس از آن با ساختن مادربرد هايي كه با شكاف هاي توسعه PCI كارتهي تصوير PCI به بازار عرضه شده است . اين كارت ها عمدتا با حجم 1MB RAM قابلافزايش تا 4MB يا 8 ساخته شده و حالات با وضوح ديگري از جمله 1152*460 و 1600*1200را هم مي‏توانند ارائه نمايند . البته در همه انواع كارت تصويرها حد اكثر ميزانوضوح قابل نمايش و همچنين حداكثر تعداد رنگ بستگي به حجم RAM نصب شده بر روي كارتداشته كه در مبحث بعد مورد بررسي قرار مي‏گيرد .
رابطه ميزان RAM كارت تصوير باميزان وضوح و حداكثر تعداد رنگ قابل نمايشدر اين قسمت مي‏خواهيم رابطه بين حجم RAM كارت تصوير را با حداكثر يزان وضوح تعداد رنگ بين نماييم اين رابطه نه تنها بريكارت هاي خانواده VGA كه براي انواع قديمي تر كارت هاي تصوير هم صادق است.
اصولادر حالت گرافيك براي ذخيره اطلاعات هر پيكسل از همان حافظه RAM كارت استفاده مي‏شود . اگر حالات تصوير حالت سياه و سفيد باشد براي ذخيره اطلاعات هر پيكسل يك بيت درحافظه RAM ذخيره مي‏شود . به اين ترتيب كه اگر پيكسل موجود باشد يك و در صورت نبودنصفر ذخيره مي‏شود . اما اگر در حالت تصوير به صورت چهار رنگ باشد براي هر پيكسل دوبيت ذخيره مي‏شود . چرا كه دو بيت مي‏تواند چهار حالت يا نمايانگر چهار رنگ باشد . به همين ترتيب مثلا براي يك تصوير 16 رنگ بايد به ازاء هر پيكسل چهار بيت ر حافظه RAM ذخيره نمود چرا كه با چهار بيت 16 حالت مختلف و يا 16 رنگ مختلف ايجاد نمود . بنا بر اين مي‏توان رابطه زير را براي حجم RAM مورد نياز بيان نمود .
(تعداد بيتذخيره شده ) به توان 2=تعداد رنگ قابل نمايشمثل اگر كارت تصوير ما حالت تصوير 640*480 را بخواهد با 16 رنگ نمايش دهد ، ابتدا محاسبه مي‏كنيم كه براي هر پيكسلچند بيت مورد احتياج است :
= تعداد بيت X
4= تعداد بيتو بنا بر اين حجممورد نياز برابر است با :
1228800=4×480×640=حجم رم بر حسب بيتكه با تقسيمعدد مزبور به 8 حجم مورد نياز بر حسب بايت بدست مي‏آيد .
150=بايت 153600=8 : 1228800K
يعني كارت تصوير بايد KB150 ،RAM داشته باشد تا بتواند وضوح 640*480،16 رنگ را نمايش دهد .
از آنجايي كه كارت هاي VGA با حجم 256KB RAM به بالاعرضه مي‏شوند بنابر اين كارت VGA استاندارد مي‏تواند وضوح مزبور را نمايش دهد . امابراي مثال كارت VGA بخواهدحالت 640*480 را به صورت 256 رنگ نمايش دهد و محاسباتبالا تكرار كنيم ، به اين نتيجه مي‏رسيم كه احتياج به KB300حافظه RAM است و چونكارت هاي VGA در مقادير RAM,256KB,512KB,1MB,2MB و … عرضه مي‏شود مي‏بايست كارت 512KB RAM را انتخاب كنيم . در جدول (10-12) حالات مختلف SVGA بر حسب حجم RAM وحداكثر تعداد رنگ وضوح قابل نمايش نشان داده شده است .
براي مثال در وضوح 1024*768 يك كارت تصوير با 512KB RAM ، 16 رنگ با 1MB 256 رنگ با 64K RAM 2MB رنگ وبالاخره با RAM 4MB 16 ميليون رنگ مي‏توان ايجاد نمايد .
انواع كارت ‏هايمتداول SVGA
در اين قسمت مي‏خواهيم چند كارت متداول SVGA را معرفي نماييم . كارتهاي SVGA در سه نوع VESA, ISA و PCI براي شكاف هاي توسعه مربوط طراحيشده‏اند.
كارت تصوير ISA
اين كارت به صورت كارتISA ، 16 بيتي ساخته شده وعمدتا با تنظيم جامپر قابليت در شكاف توسعه 8 بيتي را نيز دارا مي‏باشند . از نظرحجم RAM در سه نوع 256KB,512KB و 1MB ساخته شده اند . معمولي ترين اين كارت ها درايران كارت تصوير شركت Trident مدل 9000 و 8900 است كه به ترتيب قابليت نصب 512KB و 1MB را دارا مي‏باشند . كارت هاي فوق بر مبناي چيپ-ست هاي شركت Trident كه در واقعكنترلر VGA كارت مي‏باشند طراحي شده‏اند .
اجزا كارت شامل چهار بخش زير است :
كنترلر (TVGA9000,TVGA8900)VGA
آي سي هاي RAM (DRAM) به شماره (44256)
آي سي ROM-BIOS
آي سي (مبدل ديجيتال به آنالوگ ) (TKD8001)
كنترل VGA وظيفه ارتباط سيستم با كارت و ارتباط بين اجزاء مختلف كارت را بر عهده دارد . همچنين سيگنالهاي همزماني افقي و عمودي هم مستقيما توسط اين آي سي توليد مي‏شوند . آي سيDRAM عموما در كارت هاي ISA به شماره 44256 بوده كه با محفظه DIP و ساختار 256*4K مي‏باشند . هر دو عدد از اين آي سي مزبور 256KB حافظه را ايجاد مي‏كنند . بنا بر اين بر حسب حجم RAM نصب شده بر روي كارت تصوير 2،4 يا8 عدد از آن بر رويكارت مي‏توان وجود داشته باشد . در بعضي از انواع كارت تصوير از جمله كارت تصوير 9000 كه در شكل نشان داده شده از آي سي با محفظه SOJ با ساختار 512*4 استفاده شدهاست . بنا بر اين دو عدد از آن 512KB حافظه را ايجاد مي‏كنند .
كارت تصوير PCI
اين نوع كارت ها از زماني كه بر روي مادربر دها شكاف توسعه PCI قرار گرفت بهبازار ارائه شد كه به وجود سرعت بالاي آن محبوبيت زيادي نزد كاربران بدست آورد وهمانطور كه گفته شد ميزان حافظه RAM نصب شده بر روي اين كارت معمولا از يك مگابايتبا بالا متغيير است . به همين عنوان مثال مي‏‏توان از كارت هاي Trident مدل هاي 9680،9685 و 9750 نام برد كه اين كارتها داراي خروجي مانيتور و تلويزيون مي‏باشند .
فن آوري جديد در شتاب دهنده هاي گرافيكيدر حال حاضر استانداردهايي نظير D3D مايكرو سافت به كاربران و برنامه نويس ها امكانات وسيعي در زمينه كار در محيطسه بعدي و نمايش سه بعدي مي‏دهد كه اين امكانات موجب گرديده است تا استفاده از ينمحيط فقط در زمينه بازي محدود نگردد و اين فن آوري در مشاغل مختلف نيز مورد بهرهبرداري قرار بگيرد . به غير از D3D شتاب دهنده گرافيكي ديگري نيز مورد بهره برداريقرار گرفته است كه بجاي استفاده از شتاب دهنده گذر گاه PCI از معماري AGP(Accelerated Graphic Port) استفاده مي‏كند . اين شتاب دهنده نيز قابليت هايبالاي كاركرد در محيط هاي سه بعدي را در اختيار كاربران مختلف قرار مي‏دهد. و بههمين دليل امروزه علاوه بر D3D توجه خاصي به گروه AGP نيز مي‏شود . با توجه بهبرنامه ها جديد و قابليت‏هاي سخت افزاري كامپيوترهاي جديد آزمايشهايي روي كارتگرافيك انجام شده است و موجب گرديده است كه براي هر دو فن آوري PCI و AGP محدوديتهايي تعيين گردد تا بتوانند بهترين بازده را داشته باشند .اين محدوديت هاعبارت بودند از :
1-قابليت شتاب دادن به تصاوير دو بعدي و سه بعدي تحت ويندوز 95 با كفيت 768×1024 در 24 بيت ( با قدرت نو سازي معادل 75 هرتز )
2- قابليتشتاب دادن بند 1 با كفيت 768×1024 در 16 بيت رنگ ( با قدرت نو سازي معادل 60 هرتزبه بالا )
كليه اين كارت گرافيك ها بايد حداقل داراي 4 مگابايت RAM باشند . بنابراين مي‏توان اين طور تصور كرد كه براي هر كابر بايد كارت گرافيكي مناسب كار آنكاربر مورد بهره برداري قرار گيرد . در اينجا مي‏توان كارت هاي گرافيكي را به دودسته تقسيم نمود :
براي كاربراني كه از ويندوز 95 استفاده مي‏كنند و يا برايبازيهاي مختلف از كامپيوتر خود استفاده مي‏كنند كارت هاي گرافيكي با كيفيت600×800 و 768×1024 پيشنهاد مي‏شودكه مي‏توانند تصاوير دو بعدي و سه بعدي را به خوبي نمايشدهند اين نوع كارت هاي گرافيكي حتي مي‏توانند خروجي هايي مانند خروجي TV راپشتيباني كنند و همچنين قادر به اجراي برنامه هاي سه بعدي پيشرفته مي‏باشند .
براي كاربراني كه به صورت حرفه اي كارهاي گرافيكي انجان مي‏دهند و يا برايپايانه هايي كه تحت ويندوز كار مي‏كنند كارت هاي گرافيكي با كيفيت 1024×1280 و 1200×1600 با قدرت رنگ 24 بيت و 32 بيت پيشنهاد مي‏شوند .
قلب تمامي شتاب دهندههاي گرافيكي تراشه گرافيكي هستند كه با محاسباتي كه انجام مي‏دهند نمايش تصاوير دوبعد و سه بعدي را ممكن مي‏سازند .
يكي از مهمترين عموامل شتاب دهنده گرافيكي كهموجب مي‏گردد كه شتاب دهنده قبليت بالايي داشته باشد عملكرد شتاب دهنده در محيط دوبعدي است . يعني با توجه به اين خاصيت مي‏توان شتاب دهنده بر تر ر انتخاب نمود . عمل شتاب دهنده عبارت است از ترجمه و اجراي تمامي عملياتي كه منجر به نمايش تصويرروي صفحه نمايشگر با سرعت زياد مي‏شود پس مي‏توان در اكثر محيط ها ويندوز قبليتاجراي تصاوير دو بعدي از قبيل سرعت باز شدن منو ها و حركت از يك برنامه در حال اجرابه برنامه در حال اجرا ديگري ( با توجه به سرعت CPU) را مورد آزمايش قرار داد بهاين ترتيب شتاب دهنده ها را با هم مقايسه نمود . البته لازم به ذكر است كه تشخيصتفاوت سرعت شتاب دهنده ها به صورتي كه توضيح داده شد فقط در آزمايشگاه هاي مربوطهقابل اندازه گيري مي‏باشد و كاربراني كه با ديد به آينده ازكامپيوتر خود بهرهبرداري مي‏كنند بايد به عوامل سه بعدي و قابليتهاي سه بعدي شتاب دهنده ها توجهداشته باشند تا بتوانند انتخاب موفقي داشته باشند .
عنوان مثال در اين رابطهمي‏توان از كارت هاي Conopus Total 3Dو Dimond Viper و STB Velocity با تراشه هاي n Vidia RIVA نام برد .
در اجراي بازي ها و برنامه هاي سه بعدي داشتن قابليتاجرايي بالا يكي از عوامل مهم به حساب مي‏آيد . به اين معني كه وقتي بازي ها بهصورت سه بعدي در مي‏آيند ( يعني غير از دومحور X و Y و محور Z هم وارد عمل مي‏شود ) برنامه نويسان با استفاده از برنامه هاي پيشرفته صحنه بازي را طوري طراحي مي‏كنندكه كاربران به جاي اينكه فقط يك سري صفحه متحرك را روي صفحه مشاهده كنند خود رادرون محيط بازي احساس كنند . در ضمن اين بازي ها نسبت به بازي هاي دو بعدي از عناصربسيار پيچيده تري تشكيل شده اند و سطوحي كه در صفحه نمايش مشاهده مي‏شود ( مانندماسه ها ، آجرها ، آب ها ؤ …) خيلي به واقعيت نزديك هستند بنا بر اين براي مشاهدهاين چنين بازي و برنامه ها بايد سرعت نمايش حدود 30 صفحه در ثانيه باشد و براي حصولچنين نتيجه اي بايداز يك سخت افزار خوب بر خوردار بود كه بتوان توسط شتاب دهنده آنبه اين نتيجه دست يافت .
API ها ( ورودي برنامه نويسي برنامه ها ) مانند Direct X شركت مايكروسافت موجب گرديده اند كه برنامه نويسان بتوانند مستقيما به سخت افزارگرافيكي دست بيابند و بتوانند سرعت اجراي برنامه ها را افزايش دهند . يكي از سرويسهاي API،Direct 3D مي‏باشد . توسط اين سرويس مي‏توان اشياء سه بعدي را درون محيط سهبعدي به حركت درآورد از اين تكنيك مي‏توان براي توسعه دادن و بالا بردن قابليتبرنامه هاي مختلف استفاده نمود كه از جمله اين برنامه ها مي‏توان از (VRML 9Virtual Reality Markup Langauge) ويرايش 0/2 در وب نام برد كه يك استاندارد سه بعدي در وببه حساب مي‏آيد توسط VRML مي‏توان وارد ايستگاه هاي سه بعدي در وب شد و به راحتيموضوع مورد علاقه خود را انتخاب نمود و شپش از آن موضوع يا برنامه خاص به بهتريننحو استفاده نمود .
كليه ابزارهاي VRML در برنامه هايي نظير Internet Explorer 4 و Netscape Communicator موجود در Direct X نيز ، ويندوز را پشتيباني مي‏كند و بهكاربران اجازه مي‏دهد كه از قابليت هاي سه بعدي در برنامه هاي خود استفاده كنند وتوسط شتاب دهنده‏هاي گرافيكي ، سرعت اجراي برنامه هاي خود را بالا ببرند .
درابتداي بحث با AGP آشنا شديم و حالا اين سوال براي ما پيش مي‏آيد كه آيا ما (كاربران) به AGP احتياج داريم ؟جواب مثبت است . با نگاهي به آينده نزديكبرنامه هايي كه دراينده به بازار عرضه مي‏شوند مملواز عناصر چند گانه با تصاويرطبيعي در ابعاد بزرگ و وسيع تر از برنامه‏هاي حاضر مي‏باشند.
ورودي گرافيكيشتاب داده شده ارتباط بسيار سريع و نقطه به نقطه بين تراشه و سيستم و تراشه گرافيكياست . ( تعريف AGP ) با استفاده از ارتباط AGP ، تراشه گرافيكي قادر خواهد بود بهطور مستقيم به حافظه سيستم دسترسي يابد ، البته از طريق تراشه سيستم واقع در حافظهو با سرعت معادل سرعت گذر گاه سيستم .
اين طريقه ارتباط ، دليل سريع بودن سيستم AGP نسبت به PCI است . براي استفاده از AGP هم تراشه سيستم بايد AGP را پشتيبانيكند و هم تراشه گرافيكي بتواند از پرتوكل (Protocol)AGP تبعيت كند . تفاوت بين PCI و AGP زماني مشخص مي‏شود كه متن ها بزرگ شوند و سرعت فرم ها (Frames) در محيط سهبعدي اندازه گير شوند .
حال مي‏پردازيم به معرفي چند كارت گرافيكي و ارائهقابليت ها و نحوه عملكرد آنها .
Accel Star II
مي‏توان گفت كه تحت ويندوز NT4.0كارت گرافيكي Accel StarII (ساخت شركت Accel Graphic) با 8 مگابايت حافظه SGRAM به بهترين نحو كارايي دارد . ويرايش PCI كارت Accel Star II به راحتي تحتويندوز NT4.0 تنظيم شده و بدون هيچ مشكلي كليه برنامه ها را تحت NT اجرا مي‏كند . اين كارت كليه برنامه جديد را پشتيباني مي‏كند و همچنين راه اندازهاي Microstation,Auto Cad, Open GL و Heidi را پشتيباني مي‏كند . مديريت نمايش Accal Star II تحت ويندوز 95 داراي اجزايي است كه به كاربران كمك بسياري مي‏كند . توسطورودي نمايشي اين كارت مي‏توان طلاعاتي در مورد گرداننده هاي كارت و تنظيم كلي ونتظيم فعلي كارت بدست آورد . با انتخاب منوي تنظيم ميتوان پارامتر هاي Open GL و Direct 3D را (از قبيل روشهاي تصحيح پرسپكتيو ، تنظيم بافر و مقدار Pixel متن ها ) تنظيم نمود . اين كارت داراي تراشه Permedia مي‏باشد كه به راحتي با وضوح 768×1024عمل مي‏نمايد . اين كارت قادر است با كيفيت 1200×1600 و با سرعت نو سازي 75 هرتزتصاوير را نمايش دهد .
ASUS 3Dexplorer 3000
كارت گرافيكي ASUS 3Dexplorer 3000 براي كاربراني كه براي كارهاي تجاري يا بازي مي‏خواهند كامپيوتر خود را باهزينه مناسب به كيفيت سه بعدي ارتقاء دهند بسيار مناسب است .
اين كارت گرافيكيداراي دو ويرايش PCI و AGP مي‏باشد .ASUS 3Dexplorer 3000 از جمله كارت گرافيكي باترشه 128 RIVA مي‏باشد حافظه‌ آن از نوع SGRAM بوده و طرفيت آن 4 مگابايت است . اينكارت به سرعت نو سازي 85 هرتز قادر است كيفيت 1200×1600 را نميش دهد .
ASUS 3Dexplorer 3000 در محيط دو بعدي قادر است با 24 بيت رنگ ، كيفيت تصويري معادل 768×1024 را پشتيباني نمايد .
ATI All -In -Wonder Pro ,Xpert@Play,Xpert@Work
اين سه كارت گرافيكي توسط شركت ATI Technologies ساختهشده اند و توانايي انجام كليه عمليات محوله گرافيكي را دارند . هر يك از اين كارتها براي منظور خاصي ساخته شده اند كه به شرح آنها مي‏پردازيم :
Xpert@Work: بهمنظور كارهاي تجاري ساخته شده است .
Xpert@Play: به منظور باز ي از رسانه هايچندگانه ساخته شده است .
All - In -Wonder Pro : قادر است كليه عمليات گرافيكير به خوبي انجام دهد .
( ATI با بهره گيري از فن آوري AGP تصاوير و متن هاي سهبعدي را مستقيما از طريق حافظه سيستم به حافظه گرافيكي فرستاده و سرعت انتقال را 582 مگابايت در ثانيه افزايش مي‏دهد )
مشخصات اين سه كارت به قرار زير است :
All - In - Wonder Pro
مشخصت كلي : داراي تراشه ATI 3D Range Pro مي‏باشدهمچنين داراي 4مگابايت حافظه از نوع SGRAM (قابل افزايش تا 8 مگابايت ) بوده و باسرعت نو سازي 85 هرتز كيفيت 1200×1600 را پشتيباني مي‏كند .
مشخصات خاص : بستهبه اين كه اين كارت با فن آوري PCI ساخته شده باشد يا AGP سرعت عملكرد آن متفاوتخواهد بود .
2و3 - مشخصات كلي دو كارت Xpert@Work و Xpert@Play و نيز مانندكارت اول مي‏باشد .
بنا بر اين ظاهرا اين سه كارت مشابه هستند اما تفاوت اين سهكارت در تراشه هايي است كه توسط آنها پشتيباني مي‏گردند و همچنين در ارتباط I/O آنها و برنامه هايي كه توسط آنها پشتيباني مي‏گردند .
Canopus Total 3D 128V
تراشه اين كارت گرافيكي RIVA مي‏باشد ، مقدار حافظه آن 4 مگابايت و از انواع SGRAM و با سرعت نو سازي 85 هرتز كيفيت 1200×1600 را پشتيباني مي‏كند وداراي دوويرايش PCI وAGP مي‏باشد (ساخت شركت Conopus).
قابليت اين كارت گرافيكي در محيطهاي سه بعدي نمود بيشتري دارد تا عملكرد آن در محيط هاي دو بعدي و تصب آن در ويندوز 95 از استانداردهاي ويندوز95 پيروي مي‏كند. به دليل اينكه تراشه RIVA 128 بيشتر از 4 مگابايت حافظه را پشتيباني نمي‏كند ، در محيط هاي سه بعدي با بهترين كيفيت تصويرنمي‏توان وضوحي بيشتر از 600×800 را بدست آورد .
Matrox Millennium II
مشخصاتاين كارت به قرار زير مي‏باشد :
ترشه آن MGA-2164W است ، داراي 8 مگابايت حافظه WRAM مي‏باشد (قابل افزيش تا 16 مگابايت ) . تحت سرعت نوسازي 60 هرتز كيفيت تصوير 1200×1920 را پشتيباني مي‏كند اين كارت به راحتي تحت ويندوز 95 و ويندوزNT عملمي‏كند . اين كارت گرافيكي داراي نرم افزار MGA Power Desk است . توسط اين نرمافزار كاربران به راحتي كارت گرافيكي را متناسب با نياز خود و تناسب با كامپيوترخود تنظيم نمايند . همچنين توسط اين نرم افزار كاربران قادر خواهد بود مشكلات ايجادشده توسط كارت گرافيك را به راحتي حل نماي