donya88
08-31-2010, 02:34 AM
معمولا براي كشف اطلاعاتي در مورد يك پديده يا يك فرآيند يا يك سيستم، آزمايشهايي انجام مي گيرد كه با تغيير هدفدار عوامل مؤثر در آزمايش، سعي در تعيين دقيق يا دلايل اصلي تغييرات در متغير مورد مطالعه مي باشد. به جز عوامل اصلي، يك سري عوامل ديگر هستند كه بطور تصادفي در تغييرات خروج فرآيند مؤثرند و نمي توان آنها را كنترل نمود.
مثال: فرض كنيد 4 نوع بذر گندم موجود است. يك موسسه كشاورزي مي خواهد از بين اين بذرها يكي را انتخاب كند. نوع كود مصرفي، نوع آبياري، زمان كاشت و نوع خاك در مرحله كشت و برداشت فرآيند توليد گندم موثرند. با استفاده از طرح آزمايشها بهترين تركيب از عوامل بالا را انتخاب نموده و با انجام آزمايشها، بذر بهتر انتخاب مي شود.
به طور كلي هدف از طرح يك آزمايش عبارتست از:
-تعيين اثر عامل قابل كنترل در خروجي يك فرآيند يا مقدار محصول
-تعيين بهترين تركيب از عوامل قابل كنترل در رسيدن به هدف مورد نظر
- تعيين بهترين تركيب از عوامل قابل كنترل در كاهش تغييرات خروجي يك فرآيند يا مقدار محصول
-شناسايي عوامل غير قابل كنترل با انتخاب طرح مناسب آزمايشي و برآورد اثر آنها روي خروجي يك فرآيند يا مقدار محصول
-چگونگي انتخاب عوامل قابل كنترل در حداقل نمودن تاثيرات عوامل غيرقابل كنترل و تصادفي روي خروجي يك فرآيند يا مقدار محصول
طرح آزمايشي عبارتست از الگوي عمل براي انجام يك آزمايش (هر عملي كه منجر به جمع آوري اطلاعات گردد) به طوريكه بتوان با استفاده از مشاهدات و روشهاي آماري نتيجه گيري معتبر به عمل آورد.
دقت كنيد عوامل قابل كنترل بوسيله انتخاب طرح مناسب كنترل مي شوند. عوامل غيرقابل كنترل نيز با انتخاب مدل مناسب و فرضياتي روي مشاهدات آزمايشي(ميزان محصول) سعي در به حداقل رساندن تغييرات آنها مي نمايد.
روش تجزيه طرحهاي آزمايشي را آناليز واريانس ناميده و به عبارتي ديگر مقايسه تغييرات كه براي تيمارهاي مختلف نسبت به يك مقدار معين دارند، در قالب واريانس آنها و روش آزمون فرض مربوطه مي باشد كه آن را آناليز واريانس مي ناميم.
لازم به توضيح است كه در يك طرح آزمايشي عواملي براي ميزان تاثير و مقايسه با يكديگر مطرح مي باشند كه آنها را تيمارهاي آزمايشي نامند مانند بذرهاي گندم در يك آزمايش كشاورزي
مدل طرح آزمايشي:
y=B0+B1x1+B2x2+...+Bpxp+e
در چنين مدلي و متغيرهاي تصادفي فرض مي شوند، وليx1,x2,...,xp هم تصادفي و هم غيرتصادفي مي توانند باشند. x1,x2,...,xp را متغيرهاي مستقل وB0,B1,...,Bp را پارامترهاي مدل گويند.
آزمايشهاي تك عاملي:
منظور از آزمايش تك عاملي اين است كه فقط عامل تاثيرگذار تيمارها مي باشند و هيچگونه عوامل ديگري در ميزان محصول تيمارها به جز عامل اشتباه آزمايشي تاثير ندارد. اين آزمايشها را آزمايشهاي كاملا تصادفي مي نامند. طرحي كه براي اجراي چنين آزمايشهايي استفاده مي شود، طرح كاملا تصادفي نام دارد
مثال: فرض كنيد 4 نوع بذر گندم موجود است. يك موسسه كشاورزي مي خواهد از بين اين بذرها يكي را انتخاب كند. نوع كود مصرفي، نوع آبياري، زمان كاشت و نوع خاك در مرحله كشت و برداشت فرآيند توليد گندم موثرند. با استفاده از طرح آزمايشها بهترين تركيب از عوامل بالا را انتخاب نموده و با انجام آزمايشها، بذر بهتر انتخاب مي شود.
به طور كلي هدف از طرح يك آزمايش عبارتست از:
-تعيين اثر عامل قابل كنترل در خروجي يك فرآيند يا مقدار محصول
-تعيين بهترين تركيب از عوامل قابل كنترل در رسيدن به هدف مورد نظر
- تعيين بهترين تركيب از عوامل قابل كنترل در كاهش تغييرات خروجي يك فرآيند يا مقدار محصول
-شناسايي عوامل غير قابل كنترل با انتخاب طرح مناسب آزمايشي و برآورد اثر آنها روي خروجي يك فرآيند يا مقدار محصول
-چگونگي انتخاب عوامل قابل كنترل در حداقل نمودن تاثيرات عوامل غيرقابل كنترل و تصادفي روي خروجي يك فرآيند يا مقدار محصول
طرح آزمايشي عبارتست از الگوي عمل براي انجام يك آزمايش (هر عملي كه منجر به جمع آوري اطلاعات گردد) به طوريكه بتوان با استفاده از مشاهدات و روشهاي آماري نتيجه گيري معتبر به عمل آورد.
دقت كنيد عوامل قابل كنترل بوسيله انتخاب طرح مناسب كنترل مي شوند. عوامل غيرقابل كنترل نيز با انتخاب مدل مناسب و فرضياتي روي مشاهدات آزمايشي(ميزان محصول) سعي در به حداقل رساندن تغييرات آنها مي نمايد.
روش تجزيه طرحهاي آزمايشي را آناليز واريانس ناميده و به عبارتي ديگر مقايسه تغييرات كه براي تيمارهاي مختلف نسبت به يك مقدار معين دارند، در قالب واريانس آنها و روش آزمون فرض مربوطه مي باشد كه آن را آناليز واريانس مي ناميم.
لازم به توضيح است كه در يك طرح آزمايشي عواملي براي ميزان تاثير و مقايسه با يكديگر مطرح مي باشند كه آنها را تيمارهاي آزمايشي نامند مانند بذرهاي گندم در يك آزمايش كشاورزي
مدل طرح آزمايشي:
y=B0+B1x1+B2x2+...+Bpxp+e
در چنين مدلي و متغيرهاي تصادفي فرض مي شوند، وليx1,x2,...,xp هم تصادفي و هم غيرتصادفي مي توانند باشند. x1,x2,...,xp را متغيرهاي مستقل وB0,B1,...,Bp را پارامترهاي مدل گويند.
آزمايشهاي تك عاملي:
منظور از آزمايش تك عاملي اين است كه فقط عامل تاثيرگذار تيمارها مي باشند و هيچگونه عوامل ديگري در ميزان محصول تيمارها به جز عامل اشتباه آزمايشي تاثير ندارد. اين آزمايشها را آزمايشهاي كاملا تصادفي مي نامند. طرحي كه براي اجراي چنين آزمايشهايي استفاده مي شود، طرح كاملا تصادفي نام دارد