Y@SiN
08-28-2010, 03:02 PM
نظامهای آموزشی و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات، هرروزدرآموزش مادام العمر انسان، اهمیت بیشتری می یابد. شبکه های پرسرعت از آموزش ازراه دورپشتیبانی میکنند و بعلاوه جریان آموزش و یادگیری، انعطاف پذیرترمیشود.
انواع آموزش و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات
برای آموزش و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات، چهار شیوه درنظرگرفته شده است. این روشها عبارتنداز:
1- خود یادگیری[4]
دراین حالت، محیط آموزشی شامل یک رایانه و نرم افزار و نیز سه عنصرزیرمیباشد:
· انتقال منابع چندرسانه ای
· مشاوره جویی ازموادآموزشی
· مجموعه نتایج آزمون
برای درک خودیادگیری، نرم افزارآموزشی میتواند به صورت پیوستهOnline))، ناپیوستهOffline)) یا مجموعه ای ازایندو تهیه شود. درحالت نا پیوسته، نرم افزارازطریق لوحهای فشرده ارائه میشود که ازمواد آموزشی قابل کنترل تشکیل شده است. درحالت پیوسته، رایانه یادگیرنده به یک پایگاه اطلاعاتی یا شبکه آموزشی متصل میشود.درحالت سوم، تحویل موثر مواد آموزشی میتواند هم به صورت پیوسته و هم به صورت ناپیوسته باشد. لوحهای فشرده به عنوان ضمیمه میتوانند ازطریق وب سایتهای اینترنتی ارائه شوند.
یادگیرنده ای که به تنهایی می آموزد میتواند ازمواد آموزشی مشاوره کسب کند. یعنی توضیحات بیشتر و مجموعه ای پاسخهای صحیح باید با مواد آموزشی ادغام شوند. دراین نوع یادگیری، فرد باید با استفاده ازمنابعی که دراختیاردارد به کسب دانش بپردازد و به مجموعه ای ازسوالاتی که درپایگاههای اطلاعاتی قراردارند پاسخ دهد و بلافاصله واکنش نظام را ببیند. درصورت خوب یا بد بودن نتایج آزمون یادگیرنده، نظام رایانه ای خیلی سریع واکنش نشان میدهد. پس دراین نوع یادگیری، وجود یک ارتباط مبتنی براینترنت جهت کسب منابع روزآمد ضروری میباشد.
2- یادگیری ازراه دور
دراین حالت، یک یاددهنده ازراه دور، یک یا چند یادگیرنده را کنترل میکندو درصورت درخواست یادگیرندگان، برای حمایت ازآنها فعال میشود. عناصرتشکیل دهنده این نوع یادگیری به این شرح میباشند:
· اتصال به یک یاددهنده
· نظارت بریک یا چند دانشجوی دوردست
· پاسخ به درخواست یادگیرندگان
· قابل دسته بندی ساختن مواد آموزشی روی پایانه های یادگیرندگان
· مجموعه ای ازنتابج
تفاوت یادگیری ازراه دور با خودگیری دراین است که یک نفر به عنوان یاددهنده دراین نظام وجود دارد و خود او نیزنیازمند آموزش است، لازم است نیازهای یادگیرندگان را به خوبی بشنانسد تا بتواند به آنها پاسخ لازم را ارائه نماید.نمونه هایی ازاین نوع یادگیری، نظامهای ویدئو کنفرانس یا نشست شبکه ای [5] میباشد. آنها امکان برقراری ارتباط دیداری-شنیداری کاربران و به اشتراک گذاشتن مدارک مورد نیاز آنها را باهم فراهم میسازد. افراد ازطریق پست الکترونیکی نیز میتوانند با هم درارتباط باشند.
3- کلاس مجازی[6]
درکلاس مجازی، یک معلم و چند یادگیرنده به صورت همزمان ولی درمکانهای متفاوت با هم درارتباط هستند.دراین نوع یادگیری، مکانها ازطریق ابزارهای ارتباطی به هم مرتبط هستند، معلم با دانشجویان صحبت میکند، معلم منابع اضافی را انتخاب میکند، معلم، این منابع اضافی را برای دانشجویان ارسال میکند و تعاملات دانشجویان را مدیریت میکند. برای درک یک کلاس مجازی، یک محیط آموزشی مبتنی برفناوری اطلاعاتی باید برمبنای ساختارچندردیفه باشد. چراکه کاربران بسیاری ممکن است درپایانه های مختلفی کارکنند و نظام یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعاتی، باید سخت افزار و نرم افزار مستقلی باشد. دراین نظام، یک خادم برای دستیابی به مواد آموزشی وجود دارد. تصویر زیریک کلاس مجازی را نشان میدهد. شماره های 1،2،3،4 به عنوان یادگیرندگان و شماره 5 به عنوان معلم فعالیت میکنند. آنها ازشماره 6 به عنوان یک پایگاه اطلاعاتی جهت به دست آوردن منابع آموزشی مورد نیازخود استفاده میکنند.ازجهت فلشها میتوان دریافت که تمام حاضران دراین کلاس، بایکدیگر درتعامل هستند و به تبادل اطلاعات با هم میپردازند و همگی ازشماره شش به عنوان منبع مواد آموزشی سودمیبرند(7). (تصویرشماره دو)
http://www.pnu-club.com/imported/mising.jpg
4- یادگیری گروهی[7]
این نوع یادگیری مشابه کلاس مجازی است با این تفاوت که کل جریان را فرد خاصی مدیریت نمیکند. یادگیرندگان به صورت همزمان اما ازمکانهای مختلف باهم دیدارمیکنند و باهم به یادگیری میپردازند. عناصرمورد نیازاین نوع یادگیری مشابه همان مواردی است که درکلاس مجازی بود. برای یادگیری گروهی، ارتباط درسطح بسیارگسترده ای باید به وجود آید، زیرا هریادگیرنده باید با سایرافراد گروه به تبادل اطلاعات بپردازد.
محیط آموزشی الکترونیکی باید کیفیت آموزش را ارتقا دهد. یعنی یادگیرندگان باید بتوانند ازهرجا و هرزمان اقدام به فراگیری کنند. مساله دیگر این است که تعامل یادگیرنده با محتوای آموزشی و تاثیر گذاشتن برسرعت فراگیری، باعث رشد یادگیرنده میشود. یادگیرنده، جریان یادگیری را با تقاضاهای فردی خود هماهنگ میکند که باعث افزایش انگیزه های او میشود.یک نظام آموزشی مبتنی برفناوری اطلاعاتی باید بتواند محتوای آموزشی و ابرداده ها را تولید و بازبینی کند، دوره های آموزشی را ارائه و کنترل کند، قسمتهای مختلف دوره آموزشی را ازطریق سازوکارهای بازیابی تولید نماید و به عنوان نفش کتابخانه، منابع آموزشی را انتخاب کند و زمینه مشاوره یادگیرندگان با آنرا فراهم گرداند.
به این ترتیب مشاهده میشود که ما درمحیط یادگیری الکترونیکی و به خصوص محیط یادگیری مبتنی برشبکه؛ به مجموعه ای ازمنابع مورد نیازیادگیرندگان؛ جایی که این منابع؛ انتخاب و گردآوری شده باشند؛ ابزارهای ارتباطی و یک یاددهنده که کارمدیریت یادگیری را برعهده بگیرد نیازمندیم(8)
نقش کتابخانه ها درتوسعه دانش و آموزش
کتابخانه ها نهادهایی پویا و دیرپایی هستند که انواع مختلف دارند و با درنظرگرفتن نیازهای افراد، منابع مختلف را درخود جای میدهند و دراختیار افراد میگذارند.کتابخانه ها دارای این خصوصیات هستند:
مجموعه ای ازاطلاعات و اقلام درموضوعات مختلف را درخود جای میدهند که اصطلاحا به این اطلاعات، منابع یا مواد گفته میشود. این منابع میتوانند کتاب، نشریات،صفحات وب،تصاویر، مواد چندرسانه ای و ... باشند. مواد کتابخانه ای یا ازطریق شبکه یا به صورت محلی قابل دسترسی هستند. یک کتابخانه دربرگیرنده مجموعه ای ازساختارهای ابرداده ای همچون فرهنگها، دایره المعارفها، نمایه ها، فهرستها، راهنماها، اصطلاحنامه ها و .... میباشند(1).یک کتابخانه، مجموعه ای ازخدمات، همچون شیوه های مختلف دسترسی به منابع، را به کاربران مختلف ارائه میکند. اشاعه گزینشی اطلاعات[8] ازنمونه های این خدمات است.کتابخانه برمجموعه ای ازموضوعات مختلف تمرکزدارد.بنابراین کاربران مختلفی به کتابخانه مراجعه میکنند.کتابخانه ها انواع گوناگون همچون دانشگاهی، عمومی، تخصصی و ...دارند و جامعه کاربری آنها متفاوت است. مواد قبل ازورود به کتابخانه، کنترل کیفی میشوند تا متناسب با اهداف کتابخانه و نیازکاربرباشند.کتابخانه با نگهداری و حفاظت ازمنابع، اطلاعات را برای نسلهای حال و آینده حفظ میکنند و ارزش دسترسی به اطلاعات را افزایش میدهند. آنها مجموعه ای ازفعالیتهای علمی را جهت نگهداری منابع انجام میدهند.
کتابخانه های مجازی[9]
با پیشرفتهای حاصل ازپیدایش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، کتابخانه ها هم ازحالت سنتی نقش خودرا تغییردادند و وسایل فناورانه را درخود جهت ارائه خدمت پذیرفتند. درنتیجه درکنار کتابخانه ها فیزیکی، نوع جدیدی ازکتابخانه به نام کتابخانه مجازی پدید آمد. کتابخانه های مجازی، مجموعه ای ازاطلاعات را به صورت دیجیتال دراختیاردارند و آنها را سازماندهی میکنند. این اطلاعات دیجیتال شامل کتابهاو مجلات الکترونیکی، پایگاههای اطلاعاتی، صفحات وب، لوحهای فشرده و سایرقالبهای الکترونیکی، میباشد. کتابخانه های مجازی، بردسترسی به مواد ازهرجا، به صورت دیجیتالی، تاکید میکنند(4).
کتابخانه های مجازی و یادگیری
به طورکلی، کتابخانه ها چه به صورت فیزیکی و چه به صورت مجازی درامریادگیری سه نقش دارند:
مکانی جهت به اشتراک گذاشتن منابع اطلاعاتی غنی، نگهداری اندیشه ها، نقش آگاهی بخش جهت گردهم آوردن افرادجهت آموزش. هدف ا ولیه هرکتابخانه، حمایت، تسهیل و گسترش آموزش رسمی درموسسه مادراست.گام بعدی پشتیبانی ازآموزش غیررسمی است. منابع درکتابخانه ها جهت حمایت ازآموزش حمایت شده اتد. کتابخانه های مجازی، دسترسی فوری را به طیفی گسترده ازمنابعی که به صورت فیزیکی موجود نیستند فراهم میکنند. درحالیکه کتابخانه های فیزیکی، محدود به زمان و مکان خاصی هستند، کتابخانه های مجازی بدون داشتن موانع فیزیکی، میتوانند درهرلحظه ازهرجا و ازطریق یک ارتباط اینترنتی دسترسی به منابع خودرا فراهم کنند. درکتابخانه های مجازی، یادگیری فرایندی مستقل اززمان و مکان میباشد. به دلیل آنکه کتابخانه های مجازی، حاوی اطلاعات روزآمد هستند فرصتهای مناسبی را جهت یادگیری فراهم میکنند. گردآوری منابع چندرسانه ای، امکان آموزش ازراه دوررا برای یادگیرندگان جهت استفاده ازمنابع کتابخانه ای فراهم کرده است. کتابخانه های مجازی، به واسطه ذخیره کردن منابع آموزشی و امکان بازیابی آنها ازطریق شبکه های رایانه ای، به امریادگیری شبکه ای و الکترونیکی کمک شایانی کرده اند.بدون وجود کتابخانه های مجازی که به سازماندهی و نگهداری منابع الکترونیکی میپردازند، امکان دسترسی به منابع روزآمد جهت یادگیری غیرممکن است(4).
آگاهی ازوجود کتابخانه های مجازی و اهداف آنها، باعث میشود که کاربران بدانند که ازکتابخانه چه میخواهند.پس نوع یادگیری که ازسوی کتابخانه حمایت میشود مشخص میگردد.کتابخانه های مجازی، امکان تفکرخلاق و انتقادی، حل مساله، تصمیم گیری و .. را برای کاربران فراهم میکنند.طراحی کتابخانه مجازی به یادگیرنده کمک میکند تا مفهوم اطلاعات را دریابد. کتابخانه های مجازی میتوانند نقشی فراترازتولید و توزیع منابع آموزش داشته باشند. ارائه خدمات مرجع، آموزش ازراه دوربه وسیله پست الکترونیکی یا به صورت پیوسته ازجمله خدمات کتابخانه های مجازی دریادگیری الکترونیکی است.وجود کتابخانه های مجازی به وجود شبکه های رایانه ای و اینترنتی وابسته است. حتی اگردسترسی به منابع جهت یادگیری الکترونیکی فراهم باشد، دراختیارداشتن مهارت کافی جهت جستجو و بازیابی اطلاعات نیز ضروری میباشد. به این ترتیب دراینجا نقش کتابداران نیز شفاف میشود که این متخصصان اطلاعاتی با توانایی درجستجو و بازیابی اطلاعات، میتوانند منابع مورد نیازیادگیرنده را به او معرفی کنند و دراختیاراو بگذارند. به واسطه برقراری ارتباط میان منابع و یادگیرندگان، تسهیل یادگیری رسمی و غیررسمی و .. کتابخانه های مجازی یک محیط غنی را برای یادگیرندگان جهت آموزش فراهم کرده اند.
انواع آموزش و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات
برای آموزش و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات، چهار شیوه درنظرگرفته شده است. این روشها عبارتنداز:
1- خود یادگیری[4]
دراین حالت، محیط آموزشی شامل یک رایانه و نرم افزار و نیز سه عنصرزیرمیباشد:
· انتقال منابع چندرسانه ای
· مشاوره جویی ازموادآموزشی
· مجموعه نتایج آزمون
برای درک خودیادگیری، نرم افزارآموزشی میتواند به صورت پیوستهOnline))، ناپیوستهOffline)) یا مجموعه ای ازایندو تهیه شود. درحالت نا پیوسته، نرم افزارازطریق لوحهای فشرده ارائه میشود که ازمواد آموزشی قابل کنترل تشکیل شده است. درحالت پیوسته، رایانه یادگیرنده به یک پایگاه اطلاعاتی یا شبکه آموزشی متصل میشود.درحالت سوم، تحویل موثر مواد آموزشی میتواند هم به صورت پیوسته و هم به صورت ناپیوسته باشد. لوحهای فشرده به عنوان ضمیمه میتوانند ازطریق وب سایتهای اینترنتی ارائه شوند.
یادگیرنده ای که به تنهایی می آموزد میتواند ازمواد آموزشی مشاوره کسب کند. یعنی توضیحات بیشتر و مجموعه ای پاسخهای صحیح باید با مواد آموزشی ادغام شوند. دراین نوع یادگیری، فرد باید با استفاده ازمنابعی که دراختیاردارد به کسب دانش بپردازد و به مجموعه ای ازسوالاتی که درپایگاههای اطلاعاتی قراردارند پاسخ دهد و بلافاصله واکنش نظام را ببیند. درصورت خوب یا بد بودن نتایج آزمون یادگیرنده، نظام رایانه ای خیلی سریع واکنش نشان میدهد. پس دراین نوع یادگیری، وجود یک ارتباط مبتنی براینترنت جهت کسب منابع روزآمد ضروری میباشد.
2- یادگیری ازراه دور
دراین حالت، یک یاددهنده ازراه دور، یک یا چند یادگیرنده را کنترل میکندو درصورت درخواست یادگیرندگان، برای حمایت ازآنها فعال میشود. عناصرتشکیل دهنده این نوع یادگیری به این شرح میباشند:
· اتصال به یک یاددهنده
· نظارت بریک یا چند دانشجوی دوردست
· پاسخ به درخواست یادگیرندگان
· قابل دسته بندی ساختن مواد آموزشی روی پایانه های یادگیرندگان
· مجموعه ای ازنتابج
تفاوت یادگیری ازراه دور با خودگیری دراین است که یک نفر به عنوان یاددهنده دراین نظام وجود دارد و خود او نیزنیازمند آموزش است، لازم است نیازهای یادگیرندگان را به خوبی بشنانسد تا بتواند به آنها پاسخ لازم را ارائه نماید.نمونه هایی ازاین نوع یادگیری، نظامهای ویدئو کنفرانس یا نشست شبکه ای [5] میباشد. آنها امکان برقراری ارتباط دیداری-شنیداری کاربران و به اشتراک گذاشتن مدارک مورد نیاز آنها را باهم فراهم میسازد. افراد ازطریق پست الکترونیکی نیز میتوانند با هم درارتباط باشند.
3- کلاس مجازی[6]
درکلاس مجازی، یک معلم و چند یادگیرنده به صورت همزمان ولی درمکانهای متفاوت با هم درارتباط هستند.دراین نوع یادگیری، مکانها ازطریق ابزارهای ارتباطی به هم مرتبط هستند، معلم با دانشجویان صحبت میکند، معلم منابع اضافی را انتخاب میکند، معلم، این منابع اضافی را برای دانشجویان ارسال میکند و تعاملات دانشجویان را مدیریت میکند. برای درک یک کلاس مجازی، یک محیط آموزشی مبتنی برفناوری اطلاعاتی باید برمبنای ساختارچندردیفه باشد. چراکه کاربران بسیاری ممکن است درپایانه های مختلفی کارکنند و نظام یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعاتی، باید سخت افزار و نرم افزار مستقلی باشد. دراین نظام، یک خادم برای دستیابی به مواد آموزشی وجود دارد. تصویر زیریک کلاس مجازی را نشان میدهد. شماره های 1،2،3،4 به عنوان یادگیرندگان و شماره 5 به عنوان معلم فعالیت میکنند. آنها ازشماره 6 به عنوان یک پایگاه اطلاعاتی جهت به دست آوردن منابع آموزشی مورد نیازخود استفاده میکنند.ازجهت فلشها میتوان دریافت که تمام حاضران دراین کلاس، بایکدیگر درتعامل هستند و به تبادل اطلاعات با هم میپردازند و همگی ازشماره شش به عنوان منبع مواد آموزشی سودمیبرند(7). (تصویرشماره دو)
http://www.pnu-club.com/imported/mising.jpg
4- یادگیری گروهی[7]
این نوع یادگیری مشابه کلاس مجازی است با این تفاوت که کل جریان را فرد خاصی مدیریت نمیکند. یادگیرندگان به صورت همزمان اما ازمکانهای مختلف باهم دیدارمیکنند و باهم به یادگیری میپردازند. عناصرمورد نیازاین نوع یادگیری مشابه همان مواردی است که درکلاس مجازی بود. برای یادگیری گروهی، ارتباط درسطح بسیارگسترده ای باید به وجود آید، زیرا هریادگیرنده باید با سایرافراد گروه به تبادل اطلاعات بپردازد.
محیط آموزشی الکترونیکی باید کیفیت آموزش را ارتقا دهد. یعنی یادگیرندگان باید بتوانند ازهرجا و هرزمان اقدام به فراگیری کنند. مساله دیگر این است که تعامل یادگیرنده با محتوای آموزشی و تاثیر گذاشتن برسرعت فراگیری، باعث رشد یادگیرنده میشود. یادگیرنده، جریان یادگیری را با تقاضاهای فردی خود هماهنگ میکند که باعث افزایش انگیزه های او میشود.یک نظام آموزشی مبتنی برفناوری اطلاعاتی باید بتواند محتوای آموزشی و ابرداده ها را تولید و بازبینی کند، دوره های آموزشی را ارائه و کنترل کند، قسمتهای مختلف دوره آموزشی را ازطریق سازوکارهای بازیابی تولید نماید و به عنوان نفش کتابخانه، منابع آموزشی را انتخاب کند و زمینه مشاوره یادگیرندگان با آنرا فراهم گرداند.
به این ترتیب مشاهده میشود که ما درمحیط یادگیری الکترونیکی و به خصوص محیط یادگیری مبتنی برشبکه؛ به مجموعه ای ازمنابع مورد نیازیادگیرندگان؛ جایی که این منابع؛ انتخاب و گردآوری شده باشند؛ ابزارهای ارتباطی و یک یاددهنده که کارمدیریت یادگیری را برعهده بگیرد نیازمندیم(8)
نقش کتابخانه ها درتوسعه دانش و آموزش
کتابخانه ها نهادهایی پویا و دیرپایی هستند که انواع مختلف دارند و با درنظرگرفتن نیازهای افراد، منابع مختلف را درخود جای میدهند و دراختیار افراد میگذارند.کتابخانه ها دارای این خصوصیات هستند:
مجموعه ای ازاطلاعات و اقلام درموضوعات مختلف را درخود جای میدهند که اصطلاحا به این اطلاعات، منابع یا مواد گفته میشود. این منابع میتوانند کتاب، نشریات،صفحات وب،تصاویر، مواد چندرسانه ای و ... باشند. مواد کتابخانه ای یا ازطریق شبکه یا به صورت محلی قابل دسترسی هستند. یک کتابخانه دربرگیرنده مجموعه ای ازساختارهای ابرداده ای همچون فرهنگها، دایره المعارفها، نمایه ها، فهرستها، راهنماها، اصطلاحنامه ها و .... میباشند(1).یک کتابخانه، مجموعه ای ازخدمات، همچون شیوه های مختلف دسترسی به منابع، را به کاربران مختلف ارائه میکند. اشاعه گزینشی اطلاعات[8] ازنمونه های این خدمات است.کتابخانه برمجموعه ای ازموضوعات مختلف تمرکزدارد.بنابراین کاربران مختلفی به کتابخانه مراجعه میکنند.کتابخانه ها انواع گوناگون همچون دانشگاهی، عمومی، تخصصی و ...دارند و جامعه کاربری آنها متفاوت است. مواد قبل ازورود به کتابخانه، کنترل کیفی میشوند تا متناسب با اهداف کتابخانه و نیازکاربرباشند.کتابخانه با نگهداری و حفاظت ازمنابع، اطلاعات را برای نسلهای حال و آینده حفظ میکنند و ارزش دسترسی به اطلاعات را افزایش میدهند. آنها مجموعه ای ازفعالیتهای علمی را جهت نگهداری منابع انجام میدهند.
کتابخانه های مجازی[9]
با پیشرفتهای حاصل ازپیدایش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، کتابخانه ها هم ازحالت سنتی نقش خودرا تغییردادند و وسایل فناورانه را درخود جهت ارائه خدمت پذیرفتند. درنتیجه درکنار کتابخانه ها فیزیکی، نوع جدیدی ازکتابخانه به نام کتابخانه مجازی پدید آمد. کتابخانه های مجازی، مجموعه ای ازاطلاعات را به صورت دیجیتال دراختیاردارند و آنها را سازماندهی میکنند. این اطلاعات دیجیتال شامل کتابهاو مجلات الکترونیکی، پایگاههای اطلاعاتی، صفحات وب، لوحهای فشرده و سایرقالبهای الکترونیکی، میباشد. کتابخانه های مجازی، بردسترسی به مواد ازهرجا، به صورت دیجیتالی، تاکید میکنند(4).
کتابخانه های مجازی و یادگیری
به طورکلی، کتابخانه ها چه به صورت فیزیکی و چه به صورت مجازی درامریادگیری سه نقش دارند:
مکانی جهت به اشتراک گذاشتن منابع اطلاعاتی غنی، نگهداری اندیشه ها، نقش آگاهی بخش جهت گردهم آوردن افرادجهت آموزش. هدف ا ولیه هرکتابخانه، حمایت، تسهیل و گسترش آموزش رسمی درموسسه مادراست.گام بعدی پشتیبانی ازآموزش غیررسمی است. منابع درکتابخانه ها جهت حمایت ازآموزش حمایت شده اتد. کتابخانه های مجازی، دسترسی فوری را به طیفی گسترده ازمنابعی که به صورت فیزیکی موجود نیستند فراهم میکنند. درحالیکه کتابخانه های فیزیکی، محدود به زمان و مکان خاصی هستند، کتابخانه های مجازی بدون داشتن موانع فیزیکی، میتوانند درهرلحظه ازهرجا و ازطریق یک ارتباط اینترنتی دسترسی به منابع خودرا فراهم کنند. درکتابخانه های مجازی، یادگیری فرایندی مستقل اززمان و مکان میباشد. به دلیل آنکه کتابخانه های مجازی، حاوی اطلاعات روزآمد هستند فرصتهای مناسبی را جهت یادگیری فراهم میکنند. گردآوری منابع چندرسانه ای، امکان آموزش ازراه دوررا برای یادگیرندگان جهت استفاده ازمنابع کتابخانه ای فراهم کرده است. کتابخانه های مجازی، به واسطه ذخیره کردن منابع آموزشی و امکان بازیابی آنها ازطریق شبکه های رایانه ای، به امریادگیری شبکه ای و الکترونیکی کمک شایانی کرده اند.بدون وجود کتابخانه های مجازی که به سازماندهی و نگهداری منابع الکترونیکی میپردازند، امکان دسترسی به منابع روزآمد جهت یادگیری غیرممکن است(4).
آگاهی ازوجود کتابخانه های مجازی و اهداف آنها، باعث میشود که کاربران بدانند که ازکتابخانه چه میخواهند.پس نوع یادگیری که ازسوی کتابخانه حمایت میشود مشخص میگردد.کتابخانه های مجازی، امکان تفکرخلاق و انتقادی، حل مساله، تصمیم گیری و .. را برای کاربران فراهم میکنند.طراحی کتابخانه مجازی به یادگیرنده کمک میکند تا مفهوم اطلاعات را دریابد. کتابخانه های مجازی میتوانند نقشی فراترازتولید و توزیع منابع آموزش داشته باشند. ارائه خدمات مرجع، آموزش ازراه دوربه وسیله پست الکترونیکی یا به صورت پیوسته ازجمله خدمات کتابخانه های مجازی دریادگیری الکترونیکی است.وجود کتابخانه های مجازی به وجود شبکه های رایانه ای و اینترنتی وابسته است. حتی اگردسترسی به منابع جهت یادگیری الکترونیکی فراهم باشد، دراختیارداشتن مهارت کافی جهت جستجو و بازیابی اطلاعات نیز ضروری میباشد. به این ترتیب دراینجا نقش کتابداران نیز شفاف میشود که این متخصصان اطلاعاتی با توانایی درجستجو و بازیابی اطلاعات، میتوانند منابع مورد نیازیادگیرنده را به او معرفی کنند و دراختیاراو بگذارند. به واسطه برقراری ارتباط میان منابع و یادگیرندگان، تسهیل یادگیری رسمی و غیررسمی و .. کتابخانه های مجازی یک محیط غنی را برای یادگیرندگان جهت آموزش فراهم کرده اند.