MIN@MAN
01-22-2010, 03:26 PM
اولين تالار نمايشي که به سبک اروپايي در ايران ساخته شد
اولين تالار نمايشي که به سبک اروپايي در ايران ساخته شد تالارمدرسهً دارالفنون توسط " مزين الدوله " نقاش باشي است. در بخش جنوبي بناي اين مدرسه، مشرف به حياط خلوت شاهي، سالنو سکوي کوچکي در جمادي الثاني 1303 هجري قمري ساختهشد، تماشاخانه اي غرفه غرفه همچون تکيه دولتي کوچک. رتماشاخانهً دارالفنون چيزي نبود جز محلي خصوصي براي شاه و درباريان. سکوي کوچکي با سالني به گنجايش دويست تا سيصدنفر. خواست " ناصرالدين شاه " هم چيزي جز اين نبود. زيرا که اين خواست به معناي دلبستگي او به هنري ناشناخته نبود، که براياو بزرگترين هنر چيزهايي بود که سرگرمش کند و نمايش برايشنوعي سيرک بود يا بهتر بگوييم سيرک به معناي نمايش. او در سفر نامه خود مي نويسد : " ... مقلد و خوانند و رقاص و بند بازو آدم باز و غيره جلو مردم توي عمارت مي زنند و مي خوانند. رآدم باز چيز غريبي است. شخصي است جوان و پهلوان. لباس مي پوشد به رنگ بدن، تنگ و چسبان، مثل اينکه لخت باشد. يک بچه چهار پنج ساله را که بد ذات ترين اطفال است با يک پسر بزرگتر که سنش دوازده سيزده ساله است اينها را به طوري رويدست و پا بازي مي دهد و هوا مي اندازد که شخص موش کوچکيرا بازي مي دهد. هر طور هم اينها را هوا مي اندازد باز روي دو پا زمين مي آيند و در آن واحد پسر باز طفل را به مغز سر يا رويانگشتها برده چرخ مي دهد و به هوا مي اندازد و مي گيرد و آنهاهم روي سر و دست وپاي اين مرد طوري معلق مي زنند که به نوشتن نمي آيد ... " پولي که براي داخل شدن به تماشاخانه گرفتهمي شد دو تا سه تومان بود و اين پول در آن روزگار مبلغي بودقابل توجه. مي گويند نخستين نمايشنامه اي هم که در تماشاخانهدارالفنون به نمايش درآمد گزارش مردم گريز " مولير " بود که گروهي از اروپاييان که ساکن تهران بودند آن را بازي کردند. بازياين نمايشنامه چند شب پي در پي ادامه داشت. سرانجام توجه به کمد يهاي مولير به آنجا رسيد که ترجمه و بازي کمديهاي مولير يکي از کارهاي اصلي و هميشگي تماشاخانه دارالفنون شد. از جمله بناهاي بزرگي که در ابتداي ظهور تآتر اروپا در ايران به منظور تماشاخانه به کار مي رفت پارک اتابک و پارک ظل السلطانو پارک امين الدوله بود. هفده سال پيش از گشايش تماشاخانه دارالفنون، در سال1286 قمريدر چاپخانهً تصوير الافکار اسلامبول نمايشنامهً ميزانتورپ ( گزارشمردم گريز ) اثر " مولير " چاپ و منتشر شد. اين نمايشنامه در واقعنخستين نمايشنامه اي بود که از فرانسه به فارسي برگردانده شد و ايننه برگرداني دقيق از فرانسه بلکه اقتباسي از آن بود که حتي نامشخصيتهاي آن نيز به نامهاي ايراني تغيير يافته بود. نام اين نمايش گزارش مردم گريز بود و به وسيله " ميرزا حبيب اصفهاني " بهفارسي برگردانده شده بود. و اين آغاز آشنايي مردم ايران با مولير و نمايشنامه هايش شد. ميرزا حبيب اصفهاني در اين برگردان کوشيده بود که آن را با نثري موزون به فارسي برگرداند. انگيزهً اين کار شايد به دو جهت بود نخست اينکه اصل فرانسوي اين اثر به صورت موزون سروده شده و ميرزا حبيب انديشيده بود که خوب است در زبان فارسي هم شکل اصلي آن را حفظ کند. هر چند حفظ موزوني کلام اصل نمايش به صورت اقتباسي از واژه ها درآمد. گذشته از زبان نارسا و ضعيف ترجمه، در واقع آنچه به کار ميرزا حبيب ارزش مي دهد کوششي است که او براي شناساندن مولير در ايران کرد. با توجه به اينکه اين نخستين نمايشنامه اي است که به زبان فارسي برگردانده شد.
اولين تالار نمايشي که به سبک اروپايي در ايران ساخته شد تالارمدرسهً دارالفنون توسط " مزين الدوله " نقاش باشي است. در بخش جنوبي بناي اين مدرسه، مشرف به حياط خلوت شاهي، سالنو سکوي کوچکي در جمادي الثاني 1303 هجري قمري ساختهشد، تماشاخانه اي غرفه غرفه همچون تکيه دولتي کوچک. رتماشاخانهً دارالفنون چيزي نبود جز محلي خصوصي براي شاه و درباريان. سکوي کوچکي با سالني به گنجايش دويست تا سيصدنفر. خواست " ناصرالدين شاه " هم چيزي جز اين نبود. زيرا که اين خواست به معناي دلبستگي او به هنري ناشناخته نبود، که براياو بزرگترين هنر چيزهايي بود که سرگرمش کند و نمايش برايشنوعي سيرک بود يا بهتر بگوييم سيرک به معناي نمايش. او در سفر نامه خود مي نويسد : " ... مقلد و خوانند و رقاص و بند بازو آدم باز و غيره جلو مردم توي عمارت مي زنند و مي خوانند. رآدم باز چيز غريبي است. شخصي است جوان و پهلوان. لباس مي پوشد به رنگ بدن، تنگ و چسبان، مثل اينکه لخت باشد. يک بچه چهار پنج ساله را که بد ذات ترين اطفال است با يک پسر بزرگتر که سنش دوازده سيزده ساله است اينها را به طوري رويدست و پا بازي مي دهد و هوا مي اندازد که شخص موش کوچکيرا بازي مي دهد. هر طور هم اينها را هوا مي اندازد باز روي دو پا زمين مي آيند و در آن واحد پسر باز طفل را به مغز سر يا رويانگشتها برده چرخ مي دهد و به هوا مي اندازد و مي گيرد و آنهاهم روي سر و دست وپاي اين مرد طوري معلق مي زنند که به نوشتن نمي آيد ... " پولي که براي داخل شدن به تماشاخانه گرفتهمي شد دو تا سه تومان بود و اين پول در آن روزگار مبلغي بودقابل توجه. مي گويند نخستين نمايشنامه اي هم که در تماشاخانهدارالفنون به نمايش درآمد گزارش مردم گريز " مولير " بود که گروهي از اروپاييان که ساکن تهران بودند آن را بازي کردند. بازياين نمايشنامه چند شب پي در پي ادامه داشت. سرانجام توجه به کمد يهاي مولير به آنجا رسيد که ترجمه و بازي کمديهاي مولير يکي از کارهاي اصلي و هميشگي تماشاخانه دارالفنون شد. از جمله بناهاي بزرگي که در ابتداي ظهور تآتر اروپا در ايران به منظور تماشاخانه به کار مي رفت پارک اتابک و پارک ظل السلطانو پارک امين الدوله بود. هفده سال پيش از گشايش تماشاخانه دارالفنون، در سال1286 قمريدر چاپخانهً تصوير الافکار اسلامبول نمايشنامهً ميزانتورپ ( گزارشمردم گريز ) اثر " مولير " چاپ و منتشر شد. اين نمايشنامه در واقعنخستين نمايشنامه اي بود که از فرانسه به فارسي برگردانده شد و ايننه برگرداني دقيق از فرانسه بلکه اقتباسي از آن بود که حتي نامشخصيتهاي آن نيز به نامهاي ايراني تغيير يافته بود. نام اين نمايش گزارش مردم گريز بود و به وسيله " ميرزا حبيب اصفهاني " بهفارسي برگردانده شده بود. و اين آغاز آشنايي مردم ايران با مولير و نمايشنامه هايش شد. ميرزا حبيب اصفهاني در اين برگردان کوشيده بود که آن را با نثري موزون به فارسي برگرداند. انگيزهً اين کار شايد به دو جهت بود نخست اينکه اصل فرانسوي اين اثر به صورت موزون سروده شده و ميرزا حبيب انديشيده بود که خوب است در زبان فارسي هم شکل اصلي آن را حفظ کند. هر چند حفظ موزوني کلام اصل نمايش به صورت اقتباسي از واژه ها درآمد. گذشته از زبان نارسا و ضعيف ترجمه، در واقع آنچه به کار ميرزا حبيب ارزش مي دهد کوششي است که او براي شناساندن مولير در ايران کرد. با توجه به اينکه اين نخستين نمايشنامه اي است که به زبان فارسي برگردانده شد.