نوآوری در خدمت رقابت

[مژگان]

برای پی بردن به ناتوانی رقابتی برخی کالاهای تولید شده داخلی با مصنوعات مشابه خارجی نیازی به تحقیقات گسترده علمی نیست بلکه کافی است در هنگام خرید، قیمت و کیفیت کالاهای وارداتی را با مشابه های داخلی آنها با در نظرگرفتن تعرفه های گمرکی مقایسه کنیم تا این واقعیت تلخ را دریابیم. یکی از بهترین مثالها در این مورد خودرو است. با اینکه طی سالها و حداقل از ابتدای دهه هفتاد شمسی انواع حمایتها از تولید این محصول و زیر مجموعه آن در ایران به عمل آمده است با این وجود مشاهده می شود که با کاهش محسوس تعرفه گمرکی ۱۱۰درصدی هیچ یک از محصولات داخلی توان رقابت با اقلام هم ردیف وارداتی را نخواهند داشت. علل گوناگونی برای این ناتوانی وجود دارد که از جمله می توان به سیاست تثبیت نسبی نرخ ارز در مقایسه با تورم داخلی طی ۹ سال اخیر اشاره کرد. اما آنچه که مهمتر است درک نادرست مفهوم رقابت توسط تصمیم گیران اقتصادی می باشد. هرچند ازمطرح شدن دیدگاه های جدید اقتصادی در زمینه رقابت بیش از ۶۰ سال می گذرد ولی به نظر می رسد تصمیم گیران اقتصادی کشور هنوز پیرو نظریه های قدیمی در مورد بازار رقابتی هستند.در دیدگاه جدید، در یک اقتصاد رقابتی، رقابت واقعی میان بنگاههای کوچک که تولید کننده کالاهای یکسانی هستند درنمی گیرد، بلکه میان بنگاههای نوآور و مبدع با دیگر بنگاهها در می گیرد. بنگاههای ابداعگر آنهایی هستند که مدیر در آنها نقش مهمی بازی می کند. از این دیدگاه چنین برمی آید که در اقتصاد رقابتی امروز اولاً واحدهای کوچک و حتی متوسط مقیاس، توان رقابتی در سطح جهانی را ندارند، ثانیاً تنها قیمت نیست که برای مصرف کنندگان تاثیری تعیین کننده داشته باشد و ثالثاً مراد از کیفیت صرفاً مفاهیم قدیم مانند استحکام و دوام و نظایر آن نیست بلکه نوآوری و ابداع بیش از عوامل فوق در مفهوم جدید کیفیت نقش دارد. نوآوری در مفهوم گسترده آن صرفاً محدود به کالای جدید نیست بلکه نوآوری در سازمان، روشهای تولید، روشهای مدیریت هزینه و سنجش عملکرد، روشهای بهبود بهره وری و روشهای نوین بازاریابی را نیز شامل می شود. چنین نوآوری هایی فقط در بنگاههای بزرگ مقیاس امکان پذیر است زیرا تنها این بنگاهها قادر به سرمایه گذاری در این زمینه ها هستند از طرف دیگر پیدایش و توسعه بنگاههای بزرگ مقیاس بدون تعامل و مشارکت سازنده با بازار جهانی امکان پذیر نیست. ایجاد و توسعه بنگاههای نوین اقتصادی نیازمند کاربرد مدیریت نوین و نوآوری در تمام زمینه های یاد شده است و بی تردید به وجود آمدن بنگاههای نوین اقتصادی و نوآوری در تمام زمینه های مدیریت این بنگاهها، اقتصاد کشور را به سمت شکوفایی رهنمون خواهد کرد. هرچند نقش دولت در تحول ساختاری برای رقابتی ساختن اقتصاد کشور قابل جایگزینی نیست ولی تمام تشکلهای مردمی مرتبط با زمینه های اقتصادی و مدیریت نیز باید بکوشند تا مفاهیم جدید بنگاهداری را نهادینه سازند. یکی از ابزارهای اساسی برای کاربرد مدیریت نوین اقتصادی، حسابداری مدیریت است که متاسفانه تاکنون چه در بنگاههای اقتصادی و چه در نهادهای آموزشی به دلیل نبود اقتصاد رقابتی در کشور مغفول مانده است ولی اینک که به دلیل نیاز به صادرات غیر نفتی و انبوهی کالاهای وارداتی، اقتصاد ایران در معرض رقابت جهانی قرارگرفته است لازم است به مفاهیم جدید مدیریت و از جمله حسابداری مدیریت توجه ویژه به عمل آید، به همین دلیل انجمن حسابداران خبره ایران در راستای اهداف متعالی خود، اقدام به برگزاری چهارمین همایش سراسری حسابداری مدیریت با عنوان محوری «نقش مدیریت هزینه و سنجش عملکرد در موفقیت بنگاههای اقتصادی» خواهد نمود.