مژگان
12-17-2009, 01:04 PM
دکتر اکبر کوشانفر
با سير رو به رشد زندگي ماشيني در عصر صنعتي امروز ديگر فرصت کافي براي بهره‌وري از تغذيه‌ي منابع غذايي طبيعي مناسب باقي نمي‌ماند تا انسان‌ها يک زندگي سالم و بدون بيماري داشته باشند. تغذيه‌ي نامناسب، عدم تحرک، ورزش ناکافي و تغييرات زندگي به سمت ماشيني شدن باعث افزايش بيماري‌ها شده است.
مواد آلوده کننده‌ي محيط زيست، آلودگي هوا (گازهاي اکسيدازت، منواکسيد کربن) گازهاي سمي، غذاهاي سرخ کرده‌ي آماده، چربيهاي اشباع شده ناسالم و مواد نگهدارنده‌ي غذايي باعث افزايش راديکالهاي آزاد مخرب در بدن مي‌شوند. راديکالهاي آزاد اگرچه به مقدار معين براي اعمال بدن ضروري هستند ولي در مقادير زياد باعث ايجاد آسيب‌هاي جبران ناپذير اکسيداسيون سلول از جمله ليپيدهاي غشاي سلول، اسيدنوکلئيک، کربوهيدراتها، پروتئين‌ها شده و از اين طريق باعث مي‌شوند فرد به طور طبيعي نسبت به روند پيري، سرطان، بيماريهاي عروق قلبي، آرتروز و آلرژي آسيب‌پذير شوند.
از اين رو باتوجه به فرهنگ صحيح تغذيه و رساندن مکمل‌هاي غذايي، آنتي‌اکسيدان‌ها، ويتامين‌ها و مواد معدني مورد نياز سوخت و ساز بدن از طريق موادي که در طبيعت وجود دارد ممکن است در افزايش کيفيت و اميد به زندگي همگان مؤثر باشد.
آنتي‌اکسيدان ها:
هنگامي که فلزات در معرض رطوبت و اکسيژن قرار مي‌گيرند زنگ مي‌زنند، مواد غذايي نيز چنانچه در معرض اکسيژن قرار گيرند فاسد مي‌شوند به عنوان مثال چنانچه سيب يا سيب‌زميني را پوست کنده و در مجاورت هوا قرار دهيم زود فاسد و سياه مي‌شود ولي چنانچه مقداري آب ليمو ترش به آن اضافه نمائيم از فاسد شدن آن جلوگيري مي‌کند چون آنتي‌اکسيدان موجود در آب ليمو باعث جلوگيري از اکسيداسيون مي‌شود به همان صورت بافت زنده‌ي انسان نيز توسط اکسيژن که ضروري‌ترين عنصر حياتي انسان است ممکن است توسط اکسيداسيون ماده‌ي سمي بسيار فعالي به نام راديکال آزاد توليد کرده که اين ترکيب با سلولهاي بدن ترکيب شده سبب تخريب سلولهاي بدن شود. راديکالهاي آزاد ترکيبات ناپايداري هستند که يک الکترون اضافي دارند و آنتي‌اکسيدان‌ها اين الکترون آزاد را گرفته و ترکيب پايداري ايجاد نموده و از تخريب سلولهاي زنده جلوگيري مي‌کنند. آنتي اکسيدان‌ها يکي از مهمترين سيستم‌هاي دفاعي بدن مي‌باشند.
دانشمندان عقيده دارند واکنش راديکال آزاد فرايندهاي فيزيولوژيکي مختلفي نظير سرطان، بيماريهاي قلب و عروق، آسم و آلرژي، پيري زودرس، بيماريهاي تنفسي و گوارش جلوگيري کرده و آنتي‌اکسيدان‌ها باعث حفاظت سلولها در مقابل اين فرايند اکسيداسيون مي‌شوند.
راديکالهاي آزاد همچنين به چربيهاي مضر در خون حمله کرده باعث رسوب آنها در رگهاي خوني قلب و مغز مي‌شوند.
راديکالهاي آزاد با نابود کردن غشاي سلولهاي بافت زنده، هسته‌ي سلول را از بين برده سرانجام به dna صدمه مي‌زنند و باعث ايجاد انواع دگرگوني‌مي‌شوند.
در جامعه‌ي صنعتي امروز براي کاهش اثر آلاينده‌هاي زيست محيطي که به طور ناخواسته وارد بدن مي شوند ناچار به استفاده از آنتي‌اکسيدان‌هاي موجود در مواد غذايي هستيم. بسياري از مواد غذايي سرشار از آنتي‌اکسيدان هستند که به درستي مصرف نمي‌شوند و بسياري از مردم با وجود مصرف زياد مواد غذايي به علت عدم آگاهي در خصوص روش تغذيه‌ي صحيح دچار کمبود آنتي‌اکسيدان‌ها هستند.
مکمل‌هاي غذايي:
رژيم غذايي سالم و متنوع طبيعي متشکل از مواد پروتيدي، قندي، چربيهاي ضروري، ويتامين و ريز مغذي‌ها مانند آهن، روي و سلنيوم است که نيازهاي مختلف افراد را براي رشد و حفظ و نگهداري بافت‌ها و سلامتي عمومي بدن تأمين مي‌کنند ولي در بعضي افراد به علل مختلف غذا به تنهايي نمي‌تواند تأمين کننده‌ي مقادير کافي از مواد مغذي مورد نياز باشد و نيازهاي تغذيه‌يي دوران کودکي، بلوغ، زمان حاملگي و شيردهي مادران، کهولت و بيماريهاي حاد و مزمن افزايش و تغيير مي‌کند بنابراين عدم تعادل تغذيه‌يي و افزايش نياز به برخي مواد مانند ويتامين‌ها و مواد معدني در بعضي شرايط خاص با مصرف مکمل‌هاي غذايي قابل بهبودي و درمان است.
تعريف مکمل‌ها:
مکمل‌هاي غذائي محصولاتي هستند که همراه رژيم غذايي مصرف مي‌شوند و حداقل يکي ازمواد زير را بايد دارا باشند:
1- ويتامين‌ها: مانند c , e , a و غيره
2- مواد معدني: مانند آهن، روي ، کلسيم و غيره
3- چربيهاي غير اشباع شده مانند ماهي، روغن زيتون
4- اسيدهاي آمينه
5- گياهان و سبزي‌ها مانند سير، پياز و غيره
رژيم‌هاي غذايي حاوي اسيدهاي چرب اشباع نشده‌ي موجود در ماهي حاوي امگا- 3 روغن زيتون ويتامين c , e , a، کاروتنوئيدها، فلاونوئيدها، سلنيوم و سبزي‌ها سرشار ازآنتي‌اکسيدان‌هاي مهم هستند که در اينجا به بررسي مهمترين منابع غذايي آنها مي‌پردازيم.
ويتامين a:
يک آنتي‌اکسيدان قوي است و با خنثي کردن راديکالهاي آزاد سلولها را درسرطان مصون نگه مي‌دارد باعث کاهش چين و چروک پوست شده و در رفع آکنه و لکه‌هاي پوستي مؤثر است، مو و ناخن را تقويت مي‌کند.
جگر، انواع ماهي‌ها از جمله قزل‌آلا، قباد، روغن کبد ماهي، کره، زرده تخم‌مرغ، هويج و سبزيهايي مانند اسفناج. کلم، کاهو، کدوي زرد رنگ، طالبي زرد رنگ، زرد الو و انبه منبع ويتامين a هستند.
ويتامين c:
يک آنتي‌اکسيداسيون حياتي محلول در آب است و در سنتز کلاژن که براي رشد و ترميم بافت‌هاي سلولي، رگهاي خوني، لثه‌ها و استخوان‌ها لازم است نقش اساسي ايفا مي‌کند و زيان‌هاي انواع آلودگي‌هاي محيطي را خنثي و از بروز عفونت‌جلوگيري مي‌کند. سيستم ايمني را تقويت و از لخته شدن غير عادي و کبودي پيشگيري و رگهاي خوني را تقويت مي‌کند.
منابع ويتامين c عبارتند از مرکبات مانند پرتقال، گريپ فروت، سبزي‌هاي داراي برگ سبز، فلفل سبز، بروکلي، گوجه فرنگي، ليمو ترش، طالبي و توت فرنگي.
ويتامين e:
يکي از قوي‌ترين آنتي‌اکسيدان‌ها است. پژوهشگران انستيتو ملي بهداشت آمريکا اخيراً دريافته‌اند که ويتامين e و c احتمال پيري زودرس و مرگ را تا حد زيادي کاهش مي‌دهند. گردو، بادام زميني، زيتون، جگر، سبزي‌ها، روغن سويا و آفتابگردان، جوانه‌ي گندم، و ساير روغن‌هاي گياهي از منابع غني ويتامين e هستند.
روغن زيتون کلسترول بد را کاهش داده و حاوي ويتامين e و سلنيوم بوده و به روغن طول عمر معروف است.
عصاره‌ي هسته انگور نيز منبع سرشاري از ويتامين e مي‌باشد خاصيت آنتي‌اکسيدان عصاره‌ي هسته انگور50 برابر بيشتراز ويتامين e و 20 برابر بيشتر از ويتامين c بوده و با عبور از سد خوني مغز باعث محافظت سلولهاي مغز و سيستم عصبي مي‌شود.
روغن ماهي:
چربيهاي غير اشباع موجود در ماهي براي سلولهاي بدن لازمند و سلولهاي بدن بدون آنها قادر به ايفاي نقش خود نيستند پژوهشگران معتقدند مصرف روغن ماهي يک درمان جادويي است و مصرف روزانه‌ي روغن ماهي امگا-3 احتمال مرگ بعد از سکته‌ي قلبي را کاهش داده و عروق خوني را لايروبي و ضربان قلب را تنظيم و فشارخون را کاهش مي‌دهد. مصرف هفته‌يي 2 تا 3 بار ماهي چرب مانند ماهي آزاد ، قباد، ساردين، شاه ماهي، امگا-3 لازم بدن را تأمين مي‌کند.
بيوفلاونوئيدها:
آنتي‌اکسيدان فلاونوئيدها رنگدانه‌يي است که درگياهان يافت مي‌شود مسوول حفاظت طبيعي ديواره‌ي مويرگ‌ها است از ايجاد لخته در رگهاي خوني و رسوب چربي جلوگيري مي‌کند. فلاونوئيد موجود در سبزي‌ها، چاي، انگور ، پياز و سيب تا 73 درصد از احتمال بروز سکته‌ي مغزي جلوگيري مي‌کند.
سلنيوم:
اين آنتي‌اکسيدان نيروزا بوده ضمن حمايت از قلب از بروز پيري زودرس جلوگيري مي‌کند و در بدن آنزيمي مي‌سازد که به جنگ راديکالهاي آزاد مي رود.
سلنيوم را مي‌توان در غذاهاي دريايي، مرغ، دانه‌ي آفتابگردان، گوشت، نان و غلات سبوس‌دار يافت.
گوجه فرنگي:
سرشار از آنتي‌اکسيدان ليکوپن (ماده‌ي قرمز رنگ) است که از ابتلا به انواع سرطان (سرطان پروستات، گوارش) جلوگيري مي‌کند.
سير:
پژوهشگران بر اين باورند که سير داراي پانزده نوع آنتي‌اکسيدان است و چنانچه در برنامه‌ي غذايي باشد از بيماريهاي قلبي جلوگيري مي‌کند فشارخون و کلسترول بد را پائين مي‌آورد. سير مانند آسپيرين از تشکيل لخته خون در عروق جلوگيري مي‌کند براي بهبود درد مفاصل، آرتريت وآسم توصيه مي‌شود. سير خام و پخته به يک اندازه از حملات مرگ ناشي از ناراحتي‌هاي قلب جلوگيري مي‌کند.
سيب:
سرشار از آنتي‌اکسيداني است به نام کونزستين که از سرطان و لخته‌ي خون جلوگيري مي‌کند. وجود ماده‌يي در سيب به نام پکتين سرب را به طور کامل از بدن دفع مي‌کند به علاوه پوست سيب قرمز حاوي آنتي‌اکسيدان است و توصيه مي‌شود سيب را با پوست مصرف نمائيد.
آنتي‌اکسيدان ساختگي، کوانزيم q10:
آنتي اکسيدان قوي است به عنوان شبه ويتامين و در سراسر جهان داروي ويژه‌ي قلب است و به خصوص در نارسايي احتقاني قلب کاربرد دارد. اين دارو در متوقف کردن اکسيداسيون کلسترول از حملات قلبي، مغزي جلوگيري مي‌کند ماهيهاي چرب بهترين منبع غذايي 10q هستند.
بنابراين رژيم غذايي متنوع با منبع طبيعي حيواني و گياهي نيازهاي مختلف براي رشد، حفظ و نگهداري بافت‌ها و سلامت عمومي بدن را تأمين کند و نيازيهاي تغذيه‌يي با افزايش سن، بارداري و شيردهي و بيماريهاي حاد و مزمن تغييرمي‌کند و شناسايي ساختار مواد غذايي، ويتامين‌ها در سلامت و کيفيت زندگي بسيار مؤثر مي‌باشد.
با سير رو به رشد زندگي ماشيني در عصر صنعتي امروز ديگر فرصت کافي براي بهره‌وري از تغذيه‌ي منابع غذايي طبيعي مناسب باقي نمي‌ماند تا انسان‌ها يک زندگي سالم و بدون بيماري داشته باشند. تغذيه‌ي نامناسب، عدم تحرک، ورزش ناکافي و تغييرات زندگي به سمت ماشيني شدن باعث افزايش بيماري‌ها شده است.
مواد آلوده کننده‌ي محيط زيست، آلودگي هوا (گازهاي اکسيدازت، منواکسيد کربن) گازهاي سمي، غذاهاي سرخ کرده‌ي آماده، چربيهاي اشباع شده ناسالم و مواد نگهدارنده‌ي غذايي باعث افزايش راديکالهاي آزاد مخرب در بدن مي‌شوند. راديکالهاي آزاد اگرچه به مقدار معين براي اعمال بدن ضروري هستند ولي در مقادير زياد باعث ايجاد آسيب‌هاي جبران ناپذير اکسيداسيون سلول از جمله ليپيدهاي غشاي سلول، اسيدنوکلئيک، کربوهيدراتها، پروتئين‌ها شده و از اين طريق باعث مي‌شوند فرد به طور طبيعي نسبت به روند پيري، سرطان، بيماريهاي عروق قلبي، آرتروز و آلرژي آسيب‌پذير شوند.
از اين رو باتوجه به فرهنگ صحيح تغذيه و رساندن مکمل‌هاي غذايي، آنتي‌اکسيدان‌ها، ويتامين‌ها و مواد معدني مورد نياز سوخت و ساز بدن از طريق موادي که در طبيعت وجود دارد ممکن است در افزايش کيفيت و اميد به زندگي همگان مؤثر باشد.
آنتي‌اکسيدان ها:
هنگامي که فلزات در معرض رطوبت و اکسيژن قرار مي‌گيرند زنگ مي‌زنند، مواد غذايي نيز چنانچه در معرض اکسيژن قرار گيرند فاسد مي‌شوند به عنوان مثال چنانچه سيب يا سيب‌زميني را پوست کنده و در مجاورت هوا قرار دهيم زود فاسد و سياه مي‌شود ولي چنانچه مقداري آب ليمو ترش به آن اضافه نمائيم از فاسد شدن آن جلوگيري مي‌کند چون آنتي‌اکسيدان موجود در آب ليمو باعث جلوگيري از اکسيداسيون مي‌شود به همان صورت بافت زنده‌ي انسان نيز توسط اکسيژن که ضروري‌ترين عنصر حياتي انسان است ممکن است توسط اکسيداسيون ماده‌ي سمي بسيار فعالي به نام راديکال آزاد توليد کرده که اين ترکيب با سلولهاي بدن ترکيب شده سبب تخريب سلولهاي بدن شود. راديکالهاي آزاد ترکيبات ناپايداري هستند که يک الکترون اضافي دارند و آنتي‌اکسيدان‌ها اين الکترون آزاد را گرفته و ترکيب پايداري ايجاد نموده و از تخريب سلولهاي زنده جلوگيري مي‌کنند. آنتي اکسيدان‌ها يکي از مهمترين سيستم‌هاي دفاعي بدن مي‌باشند.
دانشمندان عقيده دارند واکنش راديکال آزاد فرايندهاي فيزيولوژيکي مختلفي نظير سرطان، بيماريهاي قلب و عروق، آسم و آلرژي، پيري زودرس، بيماريهاي تنفسي و گوارش جلوگيري کرده و آنتي‌اکسيدان‌ها باعث حفاظت سلولها در مقابل اين فرايند اکسيداسيون مي‌شوند.
راديکالهاي آزاد همچنين به چربيهاي مضر در خون حمله کرده باعث رسوب آنها در رگهاي خوني قلب و مغز مي‌شوند.
راديکالهاي آزاد با نابود کردن غشاي سلولهاي بافت زنده، هسته‌ي سلول را از بين برده سرانجام به dna صدمه مي‌زنند و باعث ايجاد انواع دگرگوني‌مي‌شوند.
در جامعه‌ي صنعتي امروز براي کاهش اثر آلاينده‌هاي زيست محيطي که به طور ناخواسته وارد بدن مي شوند ناچار به استفاده از آنتي‌اکسيدان‌هاي موجود در مواد غذايي هستيم. بسياري از مواد غذايي سرشار از آنتي‌اکسيدان هستند که به درستي مصرف نمي‌شوند و بسياري از مردم با وجود مصرف زياد مواد غذايي به علت عدم آگاهي در خصوص روش تغذيه‌ي صحيح دچار کمبود آنتي‌اکسيدان‌ها هستند.
مکمل‌هاي غذايي:
رژيم غذايي سالم و متنوع طبيعي متشکل از مواد پروتيدي، قندي، چربيهاي ضروري، ويتامين و ريز مغذي‌ها مانند آهن، روي و سلنيوم است که نيازهاي مختلف افراد را براي رشد و حفظ و نگهداري بافت‌ها و سلامتي عمومي بدن تأمين مي‌کنند ولي در بعضي افراد به علل مختلف غذا به تنهايي نمي‌تواند تأمين کننده‌ي مقادير کافي از مواد مغذي مورد نياز باشد و نيازهاي تغذيه‌يي دوران کودکي، بلوغ، زمان حاملگي و شيردهي مادران، کهولت و بيماريهاي حاد و مزمن افزايش و تغيير مي‌کند بنابراين عدم تعادل تغذيه‌يي و افزايش نياز به برخي مواد مانند ويتامين‌ها و مواد معدني در بعضي شرايط خاص با مصرف مکمل‌هاي غذايي قابل بهبودي و درمان است.
تعريف مکمل‌ها:
مکمل‌هاي غذائي محصولاتي هستند که همراه رژيم غذايي مصرف مي‌شوند و حداقل يکي ازمواد زير را بايد دارا باشند:
1- ويتامين‌ها: مانند c , e , a و غيره
2- مواد معدني: مانند آهن، روي ، کلسيم و غيره
3- چربيهاي غير اشباع شده مانند ماهي، روغن زيتون
4- اسيدهاي آمينه
5- گياهان و سبزي‌ها مانند سير، پياز و غيره
رژيم‌هاي غذايي حاوي اسيدهاي چرب اشباع نشده‌ي موجود در ماهي حاوي امگا- 3 روغن زيتون ويتامين c , e , a، کاروتنوئيدها، فلاونوئيدها، سلنيوم و سبزي‌ها سرشار ازآنتي‌اکسيدان‌هاي مهم هستند که در اينجا به بررسي مهمترين منابع غذايي آنها مي‌پردازيم.
ويتامين a:
يک آنتي‌اکسيدان قوي است و با خنثي کردن راديکالهاي آزاد سلولها را درسرطان مصون نگه مي‌دارد باعث کاهش چين و چروک پوست شده و در رفع آکنه و لکه‌هاي پوستي مؤثر است، مو و ناخن را تقويت مي‌کند.
جگر، انواع ماهي‌ها از جمله قزل‌آلا، قباد، روغن کبد ماهي، کره، زرده تخم‌مرغ، هويج و سبزيهايي مانند اسفناج. کلم، کاهو، کدوي زرد رنگ، طالبي زرد رنگ، زرد الو و انبه منبع ويتامين a هستند.
ويتامين c:
يک آنتي‌اکسيداسيون حياتي محلول در آب است و در سنتز کلاژن که براي رشد و ترميم بافت‌هاي سلولي، رگهاي خوني، لثه‌ها و استخوان‌ها لازم است نقش اساسي ايفا مي‌کند و زيان‌هاي انواع آلودگي‌هاي محيطي را خنثي و از بروز عفونت‌جلوگيري مي‌کند. سيستم ايمني را تقويت و از لخته شدن غير عادي و کبودي پيشگيري و رگهاي خوني را تقويت مي‌کند.
منابع ويتامين c عبارتند از مرکبات مانند پرتقال، گريپ فروت، سبزي‌هاي داراي برگ سبز، فلفل سبز، بروکلي، گوجه فرنگي، ليمو ترش، طالبي و توت فرنگي.
ويتامين e:
يکي از قوي‌ترين آنتي‌اکسيدان‌ها است. پژوهشگران انستيتو ملي بهداشت آمريکا اخيراً دريافته‌اند که ويتامين e و c احتمال پيري زودرس و مرگ را تا حد زيادي کاهش مي‌دهند. گردو، بادام زميني، زيتون، جگر، سبزي‌ها، روغن سويا و آفتابگردان، جوانه‌ي گندم، و ساير روغن‌هاي گياهي از منابع غني ويتامين e هستند.
روغن زيتون کلسترول بد را کاهش داده و حاوي ويتامين e و سلنيوم بوده و به روغن طول عمر معروف است.
عصاره‌ي هسته انگور نيز منبع سرشاري از ويتامين e مي‌باشد خاصيت آنتي‌اکسيدان عصاره‌ي هسته انگور50 برابر بيشتراز ويتامين e و 20 برابر بيشتر از ويتامين c بوده و با عبور از سد خوني مغز باعث محافظت سلولهاي مغز و سيستم عصبي مي‌شود.
روغن ماهي:
چربيهاي غير اشباع موجود در ماهي براي سلولهاي بدن لازمند و سلولهاي بدن بدون آنها قادر به ايفاي نقش خود نيستند پژوهشگران معتقدند مصرف روغن ماهي يک درمان جادويي است و مصرف روزانه‌ي روغن ماهي امگا-3 احتمال مرگ بعد از سکته‌ي قلبي را کاهش داده و عروق خوني را لايروبي و ضربان قلب را تنظيم و فشارخون را کاهش مي‌دهد. مصرف هفته‌يي 2 تا 3 بار ماهي چرب مانند ماهي آزاد ، قباد، ساردين، شاه ماهي، امگا-3 لازم بدن را تأمين مي‌کند.
بيوفلاونوئيدها:
آنتي‌اکسيدان فلاونوئيدها رنگدانه‌يي است که درگياهان يافت مي‌شود مسوول حفاظت طبيعي ديواره‌ي مويرگ‌ها است از ايجاد لخته در رگهاي خوني و رسوب چربي جلوگيري مي‌کند. فلاونوئيد موجود در سبزي‌ها، چاي، انگور ، پياز و سيب تا 73 درصد از احتمال بروز سکته‌ي مغزي جلوگيري مي‌کند.
سلنيوم:
اين آنتي‌اکسيدان نيروزا بوده ضمن حمايت از قلب از بروز پيري زودرس جلوگيري مي‌کند و در بدن آنزيمي مي‌سازد که به جنگ راديکالهاي آزاد مي رود.
سلنيوم را مي‌توان در غذاهاي دريايي، مرغ، دانه‌ي آفتابگردان، گوشت، نان و غلات سبوس‌دار يافت.
گوجه فرنگي:
سرشار از آنتي‌اکسيدان ليکوپن (ماده‌ي قرمز رنگ) است که از ابتلا به انواع سرطان (سرطان پروستات، گوارش) جلوگيري مي‌کند.
سير:
پژوهشگران بر اين باورند که سير داراي پانزده نوع آنتي‌اکسيدان است و چنانچه در برنامه‌ي غذايي باشد از بيماريهاي قلبي جلوگيري مي‌کند فشارخون و کلسترول بد را پائين مي‌آورد. سير مانند آسپيرين از تشکيل لخته خون در عروق جلوگيري مي‌کند براي بهبود درد مفاصل، آرتريت وآسم توصيه مي‌شود. سير خام و پخته به يک اندازه از حملات مرگ ناشي از ناراحتي‌هاي قلب جلوگيري مي‌کند.
سيب:
سرشار از آنتي‌اکسيداني است به نام کونزستين که از سرطان و لخته‌ي خون جلوگيري مي‌کند. وجود ماده‌يي در سيب به نام پکتين سرب را به طور کامل از بدن دفع مي‌کند به علاوه پوست سيب قرمز حاوي آنتي‌اکسيدان است و توصيه مي‌شود سيب را با پوست مصرف نمائيد.
آنتي‌اکسيدان ساختگي، کوانزيم q10:
آنتي اکسيدان قوي است به عنوان شبه ويتامين و در سراسر جهان داروي ويژه‌ي قلب است و به خصوص در نارسايي احتقاني قلب کاربرد دارد. اين دارو در متوقف کردن اکسيداسيون کلسترول از حملات قلبي، مغزي جلوگيري مي‌کند ماهيهاي چرب بهترين منبع غذايي 10q هستند.
بنابراين رژيم غذايي متنوع با منبع طبيعي حيواني و گياهي نيازهاي مختلف براي رشد، حفظ و نگهداري بافت‌ها و سلامت عمومي بدن را تأمين کند و نيازيهاي تغذيه‌يي با افزايش سن، بارداري و شيردهي و بيماريهاي حاد و مزمن تغييرمي‌کند و شناسايي ساختار مواد غذايي، ويتامين‌ها در سلامت و کيفيت زندگي بسيار مؤثر مي‌باشد.