شرم بر ما ایرانیها ؛افزایش نگرانی ها در مورد اثرات سد سیوند ؛ رسیدن رطوبت به آرامگاه کوروش . تخریب محوطه پاسارگاد

[Borna66]

افزایش نگرانی ها در مورد اثرات سد سیوند : شهردار پاسارگاد : افزايش نم و رطوبت در منطقه بي‌سابقه است

به گفته شهردار پاسارگاد، افزايش رطوبت در اطراف آرامگاه کوروش و پاسارگاد تا حدي است که هيچ يک از ساکنين اين منطقه تا کنون چنين افزايش رطوبتي را به خاطر نمي آورند و بوي نم و رطوبت شديد از سوي تنگه بلاغي به سوي دشت روان است.در بخش جنوب غربي آرامگاه هم که در آرامگاه محسوب مي شود، آب هاي زير زميني بالا زده و سنگ هاي اين بخش نيز رگه رگه شده است.


http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
آرامگاه كوروش/پاسارگاد
به گفته شهردار پاسارگاد، افزايش رطوبت در اطراف آرامگاه کوروش و پاسارگاد تا حدي است که هيچ يک از ساکنان اين منطقه تا کنون چنين افزايش رطوبتي را به خاطر نمي آورند و بوي نم و رطوبت شديد از سوي تنگه بلاغي به سوي دشت روان است.

"امير تيمور خسروي"، شهردار پاسارگاد با اعلام اين مطلب گفت: «عصر‌ها بوي نم و رطوبت بسيار زيادي در اطراف آرامگاه کوروش و روستاهاي اطراف آن به مشام مي رسد که تا کنون بي سابقه بوده است.»

وي در ادامه گفت: «پاسارگاد همواره به داشتن آب و هوايي پاکيزه و دل انگيز شهرت داشته است، اين درحالي است که اکنون به خاطر رطوبت بيش از اندازه، هواي پاسارگاد به شدت شرجي شده است.»

شهردار پاسارگاد همچنين گفت: «در بخش جنوب غربي آرامگاه که در آرامگاه محسوب مي شود، آب هاي زير زميني بالا زده و سنگ هاي اين بخش نيز رگه رگه شده است.»

به گفته وي هم اکنون آب هاي زيرزميني و صفه‌هاي دشت پاسارگاد از آب پر شده و در بخشي از نقاط شاهد آمدن آب به سطح زمين هستيم.

در حال حاضر رودخانه پلوار (سيوند) پر آب است و محدوده درياچه سد سيوند را تغذيه مي کند. از سوي ديگر درياچه سد سيوند نيز تا اندازه قابل توجهي بالا آمده است.

به گفته شهردار پاسارگاد، ميزان نم و رطوبت اطراف آرامگاه و روستاهاي مجاور از زماني بالا رفته است که سد سيوند تا انداز قابل توجهي آبگيري کرده است.

همچنين به گفته خسروي، گزارش هاي دستگاه رطوبت سنج نزديک به آرامگاه کوروش از ميزان رطوبت خبر مي دهند.

سد سيوند اوايل سال گذشته و با حضور معاون آب وزارت نيرو و وزير تعاون آبگيري شد و اين درحالي است که بارها کارشناسان در خصوص آسيب رطوبت ناشي از درياچه سد روي آرمگاه کوروش متذکر شده بوند.

آرامگاه کوروش و محدوده پاسارگاد در تير ماه سال 1383 در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيده است و در صورت هرگونه تخريبي در اين اثر جهاني، سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري کشور بايد در مقابل مجامع فرهنگي جهان پاسخ گو باشد.

[Borna66]

نم از اطراف آرامگاه کوروش به مشام مي‌رسد


بوي نم در اطراف آرامگاه کوروش در حالي به مشام مي رسد که آبگيري سد سيوند به حد قابل توجهي رسيده و طي دو ماه گذشته خشکسالي در منطقه حاکم بوده است.



http://pnu-club.com/imported/mising.jpg


آرامگاه کوروش هخامنشي در پاسارگاد


برخي اعضاي انجمن هاي دوستدار ميراث فرهنگي که در ايام نوروز از اثر ميراث جهاني پاسارگاد و مقبره کوروش ديدن کرده بودند، از بوي نم و رطوبت زياد در اطراف آرامگاه و محوطه پاسارگاد خبر مي دهند. اين درحالي است که ميزان بارندگي در پاسارگاد کم بوده و درياچه سد سيوند نيز پر شده است.

سد سيوند در ساعت 15 و 40 دقيقه پنجشنبه ،30 فروردين 86 با حضور جمعي از مسئولان كشور و مقامات وزارت نيرو، به طور رسمي آبگيري شد.

اين در حالي بود که قرار بود در صورت بروز نم و رطوبت در اطراف آرامگاه کوروش، آبگيري متوقف شود.

بر اساس مشاهدات عيني خبرنگار بوي نم و رطوبت از اطراف آرامگاه کوروش به مشام مي رسد در حالي كه پيش از اين خبري از اين نوع شرايط هوايي در پاسارگاد نبود.

بر اساس گزارش هاي ارائه شده از سوي هواشناسي استان فارس، منطقه پاسارگاد طي شش ماه گذشته با خشکسالي مواجه بوده و پيش از آبگيري سد سيوند در چنين زمان‌هايي خشکسالي بوي نم و رطوبت در اطراف آرامگاه کوروش به مشام نمي رسيد.

بر اساس اين گزارش تا کنون طي شش ماه گذشته تنها دو تا سه بار بارندگي در منطقه رخ داده که آن هم بيش از نيم روز به طول نکشيده و حاصل آن 75 ميليمتر بارندگي بوده است.

از سوي ديگر با آبگيري سد سيوند ايستگاه هواشناسي کوچکي در نزديکي آرامگاه کوروش داير شد تا از ميزان رطوبت ناشي از درياچه سد سيوند کسب اطلاع شود. اما هرگز گزارشي مبني بر ميزان رطوبت وارده به منطقه داده نشده است.


پس از آبگيري سد سيوند مسئولان مربوط به اين پروژه سکوت کردند و برخي نيز از مصاحبه با رسانه ها در اين مورد منع شده اند.


به گزارش ميراث خبر بوي نم و رطوبت در حالي در اطراف آرامگاه کوروش به مشام مي‌رسد که پيش از اين سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري درباره زيان و ضرر رطوبت بر آرامگاه به مسئولان سازمان آب منطقه اي استان فارس تذکر داده بود.

از سوي ديگر سازمان ميراث فرهنگي مصاحبه کارشناسان اين سازمان را با مطبوعات ممنوع کرده و مسئولان عالي رتبه سازمان نيز حاضر به پاسخ گويي درباره شرايط ميزان رطوبت در اطراف آرامگاه نيستند.

بر اساس عکس هاي ارسالي از سوي انجمن هاي ميراث فرهنگي كه در نوروز گرفته شده، درياچه سد سيوند تا حد قابل توجهي پر شده است و برخي محوطه هاي باستاني از جمله روستاي هخامنشي نيز غرق شده است.


همچنين بر اساس مشاهدات خبرنگار درختان چند صد ساله و حتي هزارساله اين تنگه از ريشه جدا و آتش زده شده اند.

شواهد موجود حاکي از آن است که خطري جدي آرامگاه کوروش را تهديد مي کند و در صورتي که مسئولان سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت نيرو تدبيري در اين باره نياانديشند، شاهد تخريب سنگ هاي آرامگاه کوروش خواهيم بود.


در حال حاضر بستر سنگي بخش شمالي آرامگاه که آفتاب کمتري مي بيند، از خز و گلسنگ پر شده است.

از سوي ديگر در صورت بروز گل سنگ هاي جديد در بدنه آرامگاه پاکسازي آن‌ها بسيار مشکل خواهد بود.

گل سنگ عمري طولاني دارد و و ريشه آن درون سنگ نفوذ مي کند. علت پيدايش اين عارضه که بناهاي سنگي فراواني در سراسر دنيا با آن دست به گريبان هستند وجود رطوبت و نبود آفتاب است.

اين مشکل همچنان راه حل مناسبي ندارد اما کارشناسان ايراني تا کنون تجربيات فراواني در دفع آفت گلسنگ داشته اند.

آرامگاه کوروش اثري جهاني است که در سال 1383 در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيده و به شکلي معنوي به تمام جهانيان تعلق دارد.

[Borna66]

رييس سازمان ميراث به وجود رطوبت در آرامگاه کورش بزرگ اعتراف کرد


رئيس سازمان ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري در نخستين نشست مطبوعاتي در سال 1387 كه به مناسبت ثبت جهاني قره کليسا برگزار شد ،از پيگيري سازمان براي رفع خطر رطوبت در آرمگاه کوروش خبر داد "اسفنديار رحيم مشايي" در نشست مطبوعاتي با حضور رسانه هاي داخلي و خارجي، در پاسخ به پرسش خبرنگارمبني بر علت مسکوت ماندن اخبار مربوط به رطوبت در آرمگاه کوروش، گفت: «خبرهاي پاسارگاد مسکوت نيست و سعي مي‌کنيم با استفاده از روش‌هاي علمي و منطقي موضوع رطوبت آرامگاه کوروش را براي سال‌هاي آينده منتفي کنيم. » وي افزود: «اين موضوع اصلا ساده نيست و نمي‌شود با ايجاد کانال‌هاي دفع رطوبت و يا هر روش ديگري آب‌هاي سطحي را جمع‌آوري کرد. مسئله رطوبت آرمگاه کوروش جديد نيست و به سال‌هاي پيش بر مي‌گردد. حتي بر اساس گزارش‌هاي داده شده، ميزان رطوبت بيش از اين هم مشاهده شده است.» خبرنگاردر اين نشست مطبوعاتي با ارائه گزارشي از سفر به پاسارگاد و مشاهده رطوبت بيش از اندازه در کف آرامگاه و همچنين نامساعد توصيف كردن وضعيت آرامگاه کوروش ،خطاب به رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري عنوان كرد :«با کنار زدن خاک اطراف آرمگاه با خاک نمناك و به صورت گل‌ درآمده برخورد مي‌كنيم كه اين نمناكي موجب رطوبت بخشي از سنگ نيز شده است. اين موضوع تقريبا در چهار طرف آرامگاه قابل مشاهده بوده و به نظر مي‌رسد با يک گمانه عميق باستان‌شناسي مي‌توان به علت رطوبت در آرمگاه کوروش پي برد.»

[Borna66]

تلاش بين‌المللي براي دفع آفت گل سنگ از تخت جمشيد آغاز شد


پلكان شمالي كاخ آپادانا با نقش هديه آورندگان، اكنون قسمت‌هايي از اين پلكان زير انبوهي گلسنگ پنهان شده است.


http://pnu-club.com/imported/mising.jpg


پلكان شمالي تخت جمشيد


ايران با همكاري يونسكو و طي يك فراخوان بين‌المللي به منظور دفع آفت گلسنگ از بناي تخت جمشيد، به ويژه پلكان شمالي كاخ آپادانا، مرمت اين اثر جهاني را با تجربه و تخصص كارشناسان خارجي آغاز مي‌كند.

"محمد حسن طالبيان"، مدير بنياد پژوهشي پارسه و پاسارگاد دراين‌باره گفت: «مرمت گلسنگ‌هاي تخت جمشيد به ويژه گلسنگ‌هاي پلكان شمالي كاخ آپادانا، تحت پروژه‌اي بين المللي با همكاري يونسكو تعريف شده و قرار است از بهترين متخصصان مرمت در اين زمينه استفاده شود.»

وي افزود: «پلكان شمالي كاخ آپادانا از جمله بخش‌هاي مهم تخت جمشيد است كه 2500 سال بيرون از خاك بوده و به علت نتابيدن نور خورشيد دچار آفت شديد گل سنگ شده است. به همين علت مرمت اين بخش از تخت جمشيد زمان‌بر بوده و تلاش مي‌شود در طولاني مدت، گل سنگ‌ها از روي نقش برجسته‌هاي پلكان پاك شود.»

پلكان شمالي كاخ آپادانا با نقش هديه آورندگان، از جمله بخش‌هاي مهم مجموعه جهاني تخت جمشيد محسوب مي‌شود و اكنون قسمت‌هايي از اين پلكان زير اندود گل سنگ پنهان شده است.

طالبيان گفت: «آفت گل سنگ در تمام دنيا گريبانگير آثار سنگي و تاريخي است. گاهي راهكارهايي استفاده شده كه نتيجه خوبي داشته است اما هميشه اين‌طور نبوده و ما اميدواريم با استفاده از تخصص كساني كه در خارج از كشور در زمينه گل سنگ كار كرده‌اند، وضعيت به ظاهر لاعلاج گل سنگ‌هاي تخت جمشيد را درمان كنيم.»

وي از همكاري پژوهشكده مرمت و حفظ آثار سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خبر داد و گفت: «در اين پروژه قصد داريم از آزمايشگاه پژوهشكده مرمت و حفظ آثار نيز استفاده كنيم.»

"حسن راه‌ساز"،‌ متخصص مرمت سنگ در تخت جمشيد، دراين‌باره گفت: «غير از پلكان شمالي تخت جمشيد مشكل غير قابل رفع ديگري از نظر گل سنگ در اين مجموعه جهاني وجود ندارد.»

وي گفت: «استفاده از برس پلاستيكي و آب بهترين وسيله دفع آفت گل سنگ است. البته از آنجايي كه گل سنگ‌هاي پلكان شمالي تخت جمشيد مدت 2500 سال است كه بيرون از خاك بوده و به علت شمالي بودن اين بخش در بنا كمتر نور خورشيد ديده است، كار را كمي با مشكل مواجه مي‌كند.»

به گفته راه‌ساز، تجربه ايراني‌ها در زدودن گل سنگ كم نيست و در يك همكاري بين‌المللي مي‌توان مشكل گل سنگ‌هاي پلكان‌ شمالي آپادانا را حل كرد.

اثر جهاني تخت جمشيد، يكي از آثار مهم ايران محسوب مي‌شود كه در سال 1359 در فهرست ميراث جهاني، به عنوان نخستين اثر ميراث ايراني ثبت شده است.


گل سنگ از جمله معظلات مهم اين اثر جهاني است كه در برخي موارد به شكلي لاعلاج در اثر تخت جمشيد ديده مي‌شود.

[Borna66]

سيوند پاسارگاد را تهديدمي کند



رطوبت ناشي از آب درياچه پس از آبگيري سد سيوند روي مقبره كوروش و محوطه باستاني پاسارگاد تاثير زيانبار مي گذارد.




http://pnu-club.com/imported/mising.jpg



مطالعات كارشناسان بنياد پژوهشي پارسه و پاسارگاد روي محدوده تاثير رطوبت درياچه سد سيوند نشان مي دهد كه پس از آبگيري اين سد رطوبت ناشي از آب درياچه روي مقبره كوروش و محوطه باستاني پاسارگاد تاثير زيان باري خواهد داشت كه نمي توان جلوي آن را گرفت.

سد سيوند از جمله سدهاي بزرگ كشور است كه تاسيس آن به يكي از جنجال برانگيزترين موضوعات كشوري بدل شده است. علت اين موضوع آن است كه سد در محدوده يكي از بزرگترين قلمرو هاي باستاني جهان احداث شده است كه پس از آبگيري 130 اثر به همراه راه شاهي هخامنشي را زير آب مي برد. از جمله موضوعاتي كه آبگيري سد سيوند سبب آن مي شود، تاثير رطوبت ناشي از آب درياچه روي سازه هاي پاسارگاد است.

«محمد حسن طالبيان»، مدير بنياد پژوهشي پارسه و پاسارگاد گفت: «بي هيچ ترديد رطوبت ناشي از درياچه سد سيوند در آينده پس از آبگيري روي مقبره كوروش و محوطه باستاني پاسارگاد اثرات زيان باري به جاي مي گذارد.»
او گفت: «مطالعات نشان مي دهد كه نمي توان جلوي اين تاثير زيان بار را گرفت و تنها اميد ما كاهش اين زيان ها است كه بسته به كاهش آبگيري سد و بادهاي موافق و مخالفي كه در محيط در حركت هستند، دارد.»

به گفته طالبيان پيش از اين تصور مي رفت كه بتوان با استفاده از تكنولوژي جلوي تخريب هاي رطوبت را گرفت اما امروز باور داريم كه اين تخريب ها اتفاق مي افتد و ضرر ناشي از رطوبت روي سازه هاي پاسارگاد و مقبره كوروش در دراز مدت قطعي است.

مقبره كوروش تا آخرين نقطه درياچه سد سيوند حدود 7 كيلومتر فاصله دارد و محوطه پاسارگاد در ارتفاعي بيش از 20 متري از بلندترين ارتفاع درياجه سد سيوند قرار گرفته است. به همين دليل آبگيري اين سد نمي تواند باعث غرق شدن پاسارگاد شود.

ميان سد و پاسارگاد كوهي قرار گرفته است كه تنگه بلاغي از ميان آن مي گذرد. سد سيوند تنگه بلاغي را با بيش از 130 اثر مي بلعد و در صورتي كه بادهاي موافق با پاسارگاد بوزد، تاثير خود را روي مقبره كوروش و پاسارگاد نيز مي گذارد.
بر اساس موافقت هاي انجام شده ميان مسئولان پارسه و پاسارگاد و سازمان آب منطقه اي استان فارس،ميزان آبگيري سد سيوند بر اساس كاوش هاي باستان شناسي انجام گرفته در محدوده درياچه اين سد تعيين مي شود
درياچه سد سيوند بيش از 11 كيلومتر مربع وسعت دارد و پر شدن حجم درياچه به يك باره اتفاق نمي افتد بلكه به مرور زمان انجام مي شود و كارشناسان مي توانند از اين زمان به خصوص در بخش انتهايي درياچه سد براي نجات محوطه ها استفاده كنند. پاسارگاد پنجمين محوطه جهاني ايران است كه طي آخرين جلسه يونسكو تير ماه سال 1383 كه در چين برگزار شد به علت دارا بود شاخص‌هاي فراواني در فهرست جهاني يونسكو به ثبت رسيد. ساخت سد سيوند از سال 1371 در تنگه بلاغي و روي رودخانه پلوار، بدون توجه به وجود آثار تاريخي و باستاني آغاز شد.
__________________

[Borna66]

رطوبت به سنگ های آرامگاه کوروش رسید





به گزارش گروه اجتماعی روزنامه اعتماد ، زمانی که سد سیوند آبگیری شد بسیاری از کارشناسان به خاطر بالا رفتن رطوبت در طول زمان و آسیب های بسیار جدی به آثار تاریخی مخالف آبگیری این سد بودند، به این دلیل که افزایش رطوبت اثراث غیرقابل جبرانی بر آثار سنگی پاسارگاد که از جنس سنگ های آهکی و جذب کننده رطوبت هستند، می گذارد. اما آن زمان مسوولان دلایل کارشناسان را غیرعلمی دانستند و با سفسطه و ممنوع المصاحبه کردن کارشناسان مخالف آبگیری سیوند این سازمان با خبرنگاران در نهایت این سد فروردین ماه 86 آبگیری شد.اما اگر امروز بعد از گذشت بیش از یک سال به کنار آرامگاه کوروش که در فهرست میراث جهانی ثبت شده است بروید متوجه می شوید رطوبت خاک در اطراف آرامگاه کوروش به حدی است که این رطوبت به تمام سنگ های اطراف نیز رسیده است.

اما به گزارش میراث خبر بنیاد پژوهشی پارسه و پاسارگاد معتقد است؛ «رطوبت در آرامگاه کوروش از گذشته بوده است و در حال حاضر به علت سازگار شدن سنگ ها با رطوبت موجود هرگونه رفع رطوبتی نیاز به کنترل سنجش رطوبت در منطقه دارد. به همین منظور طرحی به پژوهشگاه ارائه و در آن رطوبت کف آرامگاه با استفاده از دستگاه های پیشرفته و متخصصان داخلی و خارجی مونیتور می شود.»با وجود تذکرهای پی درپی کارشناسان میراث مبنی بر صدمه زدن رطوبت به آرامگاه کوروش هنوز مشخص نیست چرا مسوولان بر آبگیری سد سیوند، اصرار فراوان داشتند.


اما اکنون که آرامگاه کوروش در وضعیت اسفناکی به سر می برد و رطوبت به سنگ های آن رسیده مشخص نیست چرا مسوولان همچنان برای جلوگیری از آسیب زدن رطوبت به سنگ های آهکی اقدامی نمی کنند.


محمدحسن طالبیان در این باره به میراث خبر گفت؛ « قرار است برای کنترل میزان رطوبت کف آرامگاه کوروش و پاسارگاد دستگاه های سنجش رطوبت در محل نصب شود. این دستگاه ها قیمت ارزانی ندارند و تنها وجود آنها هم کافی نیست. بلکه باید در کنار این دستگاه ها یکسری پژوهش های علمی و بین المللی نیز انجام گیرد.»

شاید مسوولان میراث فرهنگی برای یکی از برگزیده ترین آثار تاریخی ایران و جهان قیمتی تعیین کرده اند که اینچنین توانایی تهیه چند دستگاه که وزارت نیرو نیز متعهد تهیه آنها شده بود را ندارند.

اما تهیه هزینه برگزاری همایش های متعدد در زمینه گردشگری برایشان مشکلی نیست.طالبیان معتقد است؛ «رطوبت بخشی از طبیعت خاک است و کل آثار موجود در پاسارگاد با طبیعت منطقه به تعادل رسیده اند اما باید تلاش کرد تا یک سیستم مونیتورینگ جامع و علمی در پاسارگاد تاسیس شود و 24 ساعته شرایط محیطی پاسارگاد را اندازه گیری کرد.»

با این وجود مشخص نیست در حالی که مسوولان بنیاد پارسه و پاسارگاد زودتر از خبرنگاران از رطوبت و آسیب های دیگر بر آرامگاه خبر داشتند چرا منتظر شدند تا خبرنگار میراث خبر این موضوع را در رسانه ها منتشر کند و بعد واکنشی از خود نشان دهند.

به گفته طالبیان، در حال حاضر یکسری از سنگ ها با طبیعت زمین سازگار شده اند. این موضوع در تخت جمشید نیز به چشم می خورد. بسیاری از سنگ های این بنا در همان زمان حفاری، حدود 60 سال پیش هنگامی که از خاک بیرون آمدند پوسیدند و این موضوع فقط به خاطر تغییر شرایط زیستی سنگ است.

وی همچنین افزود؛ «به همین دلیل هخامنشیان همیشه چند کف در نظر می گرفتند یعنی پس از زیرسازی اولیه از چند لایه سنگ دیگر نیز استفاده می کردند. این موضوع چند دلیل داشته است. یکی از آن دلایل فنی زلزله بوده و دلیل دیگر آن بالا بودن آب های زیرزمینی در منطقه است.»مونیتور کردن وضعیت رطوبت در منطقه سبب می شود تا تکلیف گروه مرمت برای تعیین اندازه رطوبت منطقه مشخص شود. به این ترتیب معلوم می شود کجا لازم است رطوبت پایین آمده یا در کجا نباید به رطوبت منطقه دست زد.

اما طالبیان درباره رطوبت منطقه گفت؛ «در نزدیکی پاسارگاد دو چاه اندازه گیری آب های زیرزمینی به اندازه 5/3 و 7 متر داریم که در حال حاضر چاه 5/3 متری خشک و آب چاه 7 متری نیز به شدت پایین رفته است. از طرفی آب رودخانه پلوار نیز پایین است و به همین علت بحث ها درباره بالا آمدن میزان آب های زیرزمینی منتفی است.»

طالبیان گفت؛ «برای این کار باید یک برنامه ریزی پژوهشی و علمی زمان دار در نظر گرفت ولی اگر بدون سنجش های علمی در منطقه دخالت کنیم راه را به اشتباه رفتیم.» این گفته طالبیان ما را به یاد سخنان مدیر پژوهشگاه باستان شناسی می اندازد که معتقد بود رطوبت را ما باید در طی سال ها بررسی کنیم و نمی توانیم در کوتاه مدت به نتیجه برسیم. شاید همین سخنان فاضلی کافی بود تا به اهمیت حفظ آرامگاه کوروش در میان مسوولان سازمان میراث فرهنگی پی برد.به گفته وی مدیریت انجام این پژوهش ها و اجرای محلی و منطقه یی آن به عهده بنیاد پژوهشی پارسه و پاسارگاد است. اما پژوهش های ملی و بین المللی این قبیل مطالعات به عهده پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار است.


گفتنی است ، در همین مورد تارنمای کانون پژوهش های ایران باستان ( cais ) با انتشار عکس هایی از آرامگاه کورش و اثرات تخریبی ناشی از رطوبت سد سیوند ، یادآور شد در حالی که مسئولان دولتی مدعی شده اند که هیچ خطری برای آرامگاه کورش بزرگ نیست، این عکس ها اثرات تخریب ناشی از آبگیری سد سیوند بر آرامگاه کورش بزرگ را تایید می کند.

[Borna66]

رييس پژوهشكده‌ي حفاظت و مرمت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري گفت: نبايد اين‌طور تصور شود كه فقط با اندازه‌گيري ميزان رطوبت، مسايل مربوط به سد سيوند حل مي‌شوند، زيرا مهم اين است كه ببينيم آيا با تغيير اقليمي كه در منطقه ايجاد مي‌شود، فرآيند فرسودگي آثار سنگي، نرخ افزايشي يا كاهشي دارد يا ثابت باقي مي‌ماند.


عبدالرسول وطن‌دوست در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران ، بيان كرد: درباره‌ي سد سيوند فقط بحث دستگاه رطوبت‌سنجي مطرح نيست، آنچه بيان شده بود و به نظر من اكنون نيز مطرح است، فقط اندازه‌گيري رطوبت آنجا نيست، بلكه اين مسأله است كه ببينيم آيا با تغييرات اقليمي كه در منطقه ايجاد مي‌شود، فرآيند‌هاي فرسودگي آثار تاريخي با نرخ افزايشي، ‌كاهشي يا ثابت روبه‌رو مي‌شوند.


به گفته‌ي او، وقتي اقليم آثار تاريخي عوض مي‌شود، عكس‌العمل نشان مي‌دهند و اين عكس‌العمل‌ در آثار مختلف، متفاوت است. البته ممكن است، اين موضوع براي هميشه هم مخرب نباشند.


وطن‌دوست در اين‌باره توضيح داد: آنچه ما در مطالعات به‌دنبال آن هستيم، اندازه‌گيري ميزان عكس‌العمل است كه گاهي اوقات قابل كنترل است و گاهي هم نيست. در اين راستا، بنياد پارسه ـ پاسارگاد و پژوهشكده‌ي حفاظت و مرمت نشانه‌هايي را براي اندازه‌گيري قرار داده‌اند تا مشخص شود به مرور زمان چقدر تغيير ايجاد مي‌شود و پس از آن، در يك چرخه‌ي شش‌ماهه يا يك‌ساله اندازه‌گيري مي‌شود كه آيا تغييرات بيش از حد طبيعي‌اند يا خير. هم‌چنين بررسي مي‌شود كه اگر تغييرات بيش از حد طبيعي بودند، قابل كنترل هستند يا خير و اكنون نيز مطالعات اين كار درحال انجام است.


وي با اشاره به اين‌كه كوششي كه در سد سيوند براي مستند‌نگاري اطلاعات انجام شده، كار بزرگي بوده است، اظهار داشت: يكي از عوامل مؤثر در فرآيند فرسودگي، ازدياد رطوبت مي‌تواند باشد؛ ولي عوامل ديگري نيز دخيل هستند، البته ايستگاه‌هايي كه بايد با همكاري وزارت نيرو و سازمان ميراث فرهنگي براي سنجش و اندازه‌گيري در آنجا ايجاد مي‌شدند، هنوز احداث نشده‌اند. گرچه به موازات اين قضيه، يكسري مطالعات اوليه و نمونه‌برداري از سنگ‌ها و مطالعه‌ي لايه‌هايي كه حاصل از تبلور نمك هستند، توسط پژوهشكده‌ي حفاظت و مرمت و بنياد پژوهشي پارسه ـ پاسارگاد انجام شدند و فقط بايد گسترده‌تر عمل شود.


وطن‌دوست با تأكيد بر اين‌كه صحبت درباره‌ي اين‌كه دستگاهي نصب شود يا خير نبوده است، گفت: مهم اين است كه امكانات انساني و تجهيزاتي را براي اندازه‌گيري عوامل مختلف بتوانيم فراهم كنيم. البته بخشي از اين اندازه‌گيري‌ها انجام شده است و خيلي هم به تجهيزات پيشرفته نياز ندارد. با اين حال، آن ايستگاه و مركز‌ سنجشي كه بايد ايجاد شود، هنوز ايجاد نشده است.


او اضافه كرد: اميدوارم هرچه سريع‌تر اين مركز تحقيقاتي و ايستگاه‌هايي كه عوامل محيطي را اندازه‌گيري مي‌كنند، برپا شوند، زيرا مسأله‌ي بزرگ و پيچيده‌اي نيستند و اين كار به نفع منطقه‌ي پارسه، آثار سنگي و مصالح اجتماعي كشور است.

[Borna66]

تخريب منظر و حريم تخت جمشيد




در حريم تخت جمشيد جهانی سه ساختمان در حال ساختن است

يکی از بناها پنج طبقه است و به منظر تخت جمشيد لطمه خواهد زد




رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان فارس درباره‌ي احداث ساختمان مربوط به دانشگاه آزاد در حريم درجه‌ي دو تخت‌ جمشيد (پارسه)، گفت: با وجود اين‌كه دستور توقف عمليات ساختمان دانشگاه آزاد را از دادگاه گرفته‌ايم، ولي آن‌ها كار خود را انجام مي‌دهند.

محمدرضا بذرگر در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بيان كرد: تاكنون سه‌بار درباره‌ي اين ساختمان از دادگاه خواسته شده است كه موضوع را پي‌گيري كند و اكنون مسأله‌ توسط همكاران ما دنبال مي‌شود، زيرا تأكيد ما اين است كه ساخت آن به اين ترتيب نبايد انجام شود.

وي ادامه داد: با وجود اين‌كه فاصله‌ي اين ساختمان از محوطه‌ي تخت جمشيد (پارسه) زياد است و در ميدان ورودي قرار دارد، ولي طبق قانون در حريم درجه‌ي دو مجموعه واقع شده است. براساس ضوابط ميراث فرهنگي نيز در اين حريم ارتفاع بنا از 5/4 متر نبايد بيشتر باشد، ولي اكنون سه ساختمان در كنار هم درحال احداث هستند كه يكي از آن‌ها پنج طبقه است.

بذرگر اضافه كرد: ساخت اين ساختمان‌ها پيش از دوره‌ي مديريتي من در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان فارس آغاز شده است و پس از آن، پي‌گيري‌ها براي جلوگيري از اين كار، يك‌بار در سال 1385 و يك‌بار در سال 1386 انجام شدند و تاكنون در مجموع، سه‌بار اين موضوع پي‌گيري قانوني شده است؛ ولي با وجود پي‌گيري‌ها، اسكلت ساختمان زده شده و بخش‌هايي از آن نيز ديوار‌كشي شده است

[Borna66]

صحنه اي از تخريب آرامگاه كوروش در جريان مرمت سقف آرامگاه

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1380.jpg
اينجا آرامگاه كوروش است. در 26 آبان‌ماه خبر تخريب سقف آرامگاه كوروش در جريان مرمت اين بنا منتشر شد و مسوولان سازمان ميراث فرهنگي اين خبر را تكذيب كردند اما چنانكه در تصوير مي‌بينيد كارگر مرمت با استفاده از ابزار ضربه‌اي بسيار مخرب (چكش بادي) بخش‌هايي از سنگ سقف آرامگاه را تخريب و سوراخي را به منظور تعبيه ميلگرد فلزي در دل سنگ ايجاد كرده است.
اين موضوع در حالي اتفاق مي‌افتد كه به دليل پيامدهاي مخرب ناشي از تعبيه فولاد در دل سنگ، بكارگيري چنين شيوه‌اي در مجامع علمي از سوي كارشناسان به شدت نهي مي‌شود.



در 26 آبان ماه خبرگزاري مهر خبر از تخريب سقف آرامگاه كوروش در جريان مرمت اين بنا داد. مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و مدير بنياد پژوهشي پارسه در حالي اين خبر را تكذيب كردند كه مستندات موجود تصويري خود روايت صادقي است تا افكار عمومي در خصوص مرمت يا تخريب بودن اينگونه رفتار با ميراث فرهنگي كشور به قضاوت بنشينند.

به گزارش خبرنگار مهر، تعداد گفتگوهاي انجام شده توسط خبرگزاري مهر با كارشناسان اهل فن و مرمتگران متخصص و همچنين حجم اطلاعات و اسناد موجود در خبرگزاري جملگي حاكي از اين واقعيت است كه لااقل نقدهاي جدي مي توان به شيوه ها و ابزار بكار رفته در نحوه مرمت اين اثر جهاني وارد دانست و نمي توان از نقد كارشناسان برجسته كشور در اين زمينه كه قطعا از رياست سازمان ميراث فرهنگي در دانش مرمت كمتر نمي دانند ، بي تفاوت گذشت.
گرچه مبناي خبرگزاري مهر درباره اين موضوع شنيدن توامان حرفهاي مجريان امر مرمت و منتقدان بوده و خواهد بود، اما مسئولان بنياد پارسه هنوز در برابر سئوالات مطرح شده پاسخي قانع كننده ارائه نكرده اند و پيگيريهاي مهر هم در اين باره بي نتيجه مانده است.
اين خبرگزاري به عنوان رسانه اي كه بيطرفي و چند صدايي بودن را معيار كار حرفه اي خود در امر اطلاع رساني شفاف قرار داده است، مجددا اعلام مي كند كه حاضر به شنيدن توضيح مسئولان مربوطه درباره عكسها و ساير مستندات موجود درباره نحوه مرمت آرامگاه كوروش است و از برگزاري هرگونه مناظره و جلسه نقد و بررسي در اين باره نيز استقبال مي كند. اما سكوت مسوولاني كه بايد پاسخگو باشند ، عملكرد مثبتي از آنها به تصوير نخواهد كشيد.
در عين حال براي روشن شدن مبناي علمي و استنادي انتشار خبر تخريب سقف آرامگاه كوروش، براي اولين بار برخي از تصاوير مربوط به نحوه مرمت آرامگاه كوروش را منتشر مي كنيم.
http://pnu-club.com/imported/2009/09/1381.jpg
تصويري از مستندنگاري نماي شمالي آرامگاه كوروش در سال 1381 كه توسط بنياد پژوهشي پارسه پاسارگاد تهيه شده است. چنانكه ملاحظه مي كنيد تمامي قسمتهاي آرامگاه حتي كتيبه هاي يادگاري با روش " فتوگرامتري دستي " با مقياس 1/1 در همان زمان ثبت شده است.

[Borna66]

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1382.jpg
تصوير گوياي همه چيز هست. بجاي تراش دادن علمي و اصولي سنگي جديد، سنگ تاريخي بنا را كه از قدمتي چند هزار ساله برخوردار است با شيوه اي كاملاً غير علمي تراش داده و تخريب كرده اند. تراشه هايي كه ملاحظه مي كنيد متعلق به قطعه سنگي از بدنه آرامگاه است.
http://pnu-club.com/imported/2009/09/1383.jpg
گويا سنگ تاريخي 2500 ساله سقف بناي آرامگاه با ابتدايي ترين شيوه ها شكسته شده و براده هاي آن بر روي زمين قابل مشاهده است. خدا كند اينگونه نباشد.

__________________

[Borna66]

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1384.jpg

تصوير ديگري از نحوه مرمت يا تخريب سنگهاي اصلي سقف آرامگاه. تراشه سنگ تاريخي در پايين تصوير قابل مشاهده است. كارشناسان معتقدند كه اين شيوه در مرمت يك اثر باستاني امري كاملاً منسوخ است و حتي اگر بكار بردن سنگهاي جديد در قسمتهاي مورد مرمت ضروري مي نمود هرگز نبايد سنگ تاريخي تراش داده مي شد. بلكه بايد از سنگهاي مطابق با الگوي مورد نياز استفاده مي شد.

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1385.jpg

از جمله مواردي كه مديران بنياد پارسه در جريان مرمت آرامگاه كوروش بر آن تأكيد دارند موضوع " گلسنگ زدايي " از بدنه آرامگاه است كه در اثر رطوبت محيطي دائماً بر روي سنگهاي اين اثرتاريخي تاثيرات مخرب خود را اعمال مي كنند. در حاليكه مديران بنياد پارسه معتقدند بدنه آرامگاه كاملاً " گلسنگ زدايي " شده است، برخي كارشناسان امر مرمت مي گويند اين شيوه " گلسنگ زدايي " كاملاً غير علمي و براي اين اثر باستاني به شدت خطرناك است. چرا كه گلسنگ داراي "هاگ" هايي است كه اين روش موجب گسترش آن در تمام سنگهاي بدنه تاريخي مي شود. كارشناسان امر معتقدند كه براي مقابله با اين پديده طبيعي بايد پس از مطالعات تخصصي راهكارهاي غير مخرب را شناسايي و پس از وصول اطمينان و آزمايش در محل آن را بر روي بدنه اثر باستاني اعمال كنيم.
با اين همه چنانكه در تصوير مي بينيد، كار " گلسنگ زدايي" در بدنه آرامگاه با كاردك، برس پلاستيكي و تيغ آهن بري انجام شده است و اين شيوه از " گلسنگ زدايي " باعث مي شود سطوحي كه فاقد " گل سنگ " هستند نيز آلوده به " گل سنگ " شوند.

[Borna66]

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1386.jpg

تخريب بخشهاي ديگري از سقف. همانطور كه در تصوير مي بينيد سنگ 2500 ساله سقف آرامگاه با ابزار و شيوه اي كاملاً غير علمي تراشيده شده است.

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1387.jpg

چنانكه در تصوير مي بينيد كارگر مرمت (كه قاعدتا بايد كارشناسي متبحر و ويژه باشد!) با استفاده از ابزار ضربه اي بسيار مخرب ( چكش بادي ) بخشهايي از سنگ سقف آرامگاه را تخريب و سوراخي را به منظور تعبيه ميلگرد فلزي در دل سنگ ايجاد كرده است. اين موضوع در حالي اتفاق مي افتد كه به دليل پيامدهاي مخرب ناشي از تعبيه فولاد در دل سنگ، بكارگيري چنين شيوه اي در مجامع علمي از سوي كارشناسان به شدت نهي مي شود

[Borna66]

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1388.jpg

استفاده از چكش بادي براي سوراخ كردن سنگ سقف آرامگاه يكي ديگر از مواردي است كه كارشناسان امر مرمت را به واكنش و انتقاد نسبت به نحوه مرمت سقف آرامگاه كوروش واداشته است. چرا كه اين چكشها به عنوان ابزار ضربه زننده قوي (شوك سنگين به سنگ در زماني كوتاه) باعث فرود آمدن ضربات مخرب و شديد بر بدنه سنگ و باز شدن تركها و ريز تركها در سنگ مي شود.

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1389.jpg
نمونه اي از تركهاي باز شده در آرامگاه كوروش.

[Borna66]

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1390.jpg
تركهاي ديگري كه بر پيكره آرامگاه قابل مشاهده است. كارشناسان مي گويند اين تركها در اثر استفاده از ابزار سنتي و غير علمي در مرمتهاي اخير آرامگاه بر بدنه آن ايجاد شده است.
http://pnu-club.com/imported/2009/09/1391.jpg
همانطور كه در تصوير مي بينيد گروه مرمت آرامگاه كوروش اقدام به فولادگذاري در دل سنگهاي اين اثر تاريخي ثبت شده جهاني كرده است. برخي از كارشناسان علم مرمت معتقدند كه اين فولادگذاريها بي مورد است و باعث ايجاد پديده "پيش تنيدگي" در سنگهاي سقف آرامگاه مي شود و در دراز مدت به علت نوسانات حرارتي و اختلاف چگالي باعث بوجود آمدن تركهاي مخربي در سنگ مي شود و در صورت رسيدن رطوبت به آنها و دچار شدن به پوسيدگي، اثر باستاني به شدت تهديد مي شود.

[Borna66]

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1392.jpg

تصوير ديگري كه نشان مي دهد كه سنگهاي سقف آرامگاه به صورت پلاك كار شده است و گويا زير آن را با ملاط ماسه و سيمان پر شده است!

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1393.jpg
نمونه سيمان به كار رفته در سنگهاي آرامگاه و روش احياي بستهاي فلزي كه در آن از سيمان استفاده شده است

[Borna66]

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1394.jpg
تصويري از نحوه جابجايي سنگهاي سقف آرامگاه كوروش كه در آن بكارگيري از شيوه ها و ابزار ابتدايي و غير حرفه اي در جريان مرمت اين اثر جهاني كاملاً مشخص است. چنانكه در عكس ملاحظه مي كنيد نحوه بكارگيري اهرم فلزي براي جابجايي سنگ موجب صدمه به سنگهاي زيرين و خراش و خسارت آنها شده است.
http://pnu-club.com/imported/2009/09/1395.jpg
در اين تصوير استخواني را مي بينيد كه هنگام مرمت سقف و در حين تخريب بتون سقف و حركت به سمت فضاهاي خالي در درون سقف پيدا شده است. برخي از كارشناسان با توجه به فرضيه احتمال دفن كوروش در سقف آرامگاه احتمال مي دهند كه اين استخوان به هر حال مي توانسته با اين موضوع ارتباطي داشته باشد. سئوالي كه اين كارشناسان مطرح مي كنند اين است كه آيا درباره اين استخوان مطالعاتي انجام شده است؟ اين استخوان الان كجاست؟ آيا اين استخوان نمي توانسته فرضيه دفن كوروش در سقف آرامگاه را تقويت يا حتي رد كند؟

[Borna66]

http://pnu-club.com/imported/2009/09/1396.jpg
در اين تصوير نمونه اي از نحوه بست هاي فلزي بكار رفته در مرمت آرامگاه كوروش را ملاحظه مي كنيد. چنانكه مي بينيد براي اين كار از آهنهاي معمولي كه دچار زنگ زدگي هم هستند براي احياي بست ها استفاده شده است. كارشناسان امر مرمت بر اين نكته تأكيد دارند كه بايد لااقل براي استفاده از بستهاي فلزي از آهنهاي استيل و روكش دار استفاده شود. از نظر آنها علت اين امرنيز چگالي سرب و آهن و وضعيت قرار گيري اين بست ها در معرض عوامل جوي است كه خطر تاثيرات مخرب ناشي از اختلاف نوساني حرارتي باعث مي شود تا در صورت رسيدن آب به فلز، فلز دچار زنگ زدگي در درون سنگها شود و اين امر خطرات غير قابل بازگشتي براي سنگهاي آرامگاه دارد.
خبرگزاري مهر در حالي اين تصاوير را منتشر مي كند كه چندي پيش مدير پايگاه پارسه پاسارگاد از مرمت كارشناسي شده و مناسب سقف آرامگاه كوروش خبر داده و گفته بود : خوشبختانه مرمت سقف آرامگاه كوروش كاملا دقيق و كارشناسي و مبتني بر اصول علمي و حرفه اي انجام شده است.
محمد حسن طالبيان افزوده بود: در مرمت سقف اين اثر تاريخي از سنگهاي خام مشابه سنگهاي به كار رفته در آرامگاه كه در محوطه موزه جديد پاسارگاد موجود بود استفاده شده است.
بنا بر اظهارات مدير بنياد پژوهشي پارسه از آنجا كه حدود 50 سال پيش و دوره " علي سامي" مرمتگر از سيمان به جاي قطعات سنگي استفاده مي شده به مرور زمان سيمان و سنگها از هم جدا شده بودند لذا تصميم به مرمت آناستيلوز گرفته شد كه مرمت به روش استفاده از سنگهاي مشابه است و اين شيوه بيش از شش دهه است كه در تخت جمشيد و پاسارگاد انجام مي شود.
طالبيان مي افزايد: مرمتگر سقف آرامگاه كوروش از سابقه اي درخشان در مرمت سنگ برخوردار است و داراي مدرك ممتاز هنري در اين زمينه و آموزش ديده ايتاليا است. از اين رو كار مرمت آناستيلوز اين اثر را كاملا دقيق و اصولي انجام داده است.
وي تصريح كرده است به دليل نفوذ آب باران در سقف آرامگاه كوروش، مطالعات بر روي اين سقف از سه سال گذشته آغاز و مستند نگاري اين اثر با شيوه هاي مختلفي از جمله ليزر اسكن، قبل از اقدامات مرمتي صورت گرفت.
مهر همچنان پيگير اين موضوع خواهد بود و باز هم از تعامل منطقي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي ارائه توضيحات لازم و ارائه آن به افكار عمومي استقبال مي نمايد