Borna66
09-11-2009, 11:09 PM
درخت سرو
درخت سرو جايگاه ويژه اي در فرهنگ ايرانيان دارد.اين درخت سمبل آزادي، جاودانگي و سربلندي است اين درخت هميشه سبز است و ايرانيان آن را خيلي دوست دارند.
حلقه بالدار
شاپور شهبازي (باستان شناس) اين تصوير را علامت شاهنشاهي ايران مي نامد. بعضي ها اين تصوير و انسان بالدار را اهورامزدا مي نامند.اين نظريه درست نيست، هردوت مي نويسد ايرانيان هيچ گاه تصوير خداي خود را ترسم نمي کردند و مجسمه او را نمي ساختند و اروپائيان را به دليل ساخت مجسمه خدايانشان مسخره مي کردند.
شيره بالدار انسان سر
سر اين موجود، سر پادشاهاني است که در تخت جمشيد حجاري شده.از اين موجود خيالي به عنوان نگهبان خزانه يا معبد استفاده مي شده. اين تصوير شاه را با چابکي و زرنگي شير،بلند پروازي و تيزبيني عقاب و تفکر انسان به عنوان موجودي قوي در حال نگهباني از کشورشان مي دهد.
افسران نيزه دار
آنها يک در ميان لباس رزم و رسمي پوشيده اند که به نام لباس هاي پارسي و مادي خوانده مي شوند.(آنان که کلاه استوانه اي دارند معروف به پارسي و آنان که کلاه نيم کره اي دارند معروف به مادي هستند).لطفاً به ناخن هاي آنان توجه کنيد که شاهکار حجاري ست. تصوير اصلي اين قسمت تصويري است که در بخش خزانه قرار دارد که در زمان اردشير اول با اين افسران جايگزين شده است.
گل لوتوس (نيلوفر آبي)
اين گل در آب مي رويد به همين دليل به گل نيلوفر آبي معروف است.اين گل سمبلي از بزرگي صلح ،دوستي و نماد تمدن هخامنشيان است. تصاوير گل را در تمام نقاط تخت جمشيد ميتوانيم
ببينيم. بسياري از بزرگان در تصاوير تخت جمشيد گل در دست دارند. تعداد زياد گل ها در تخت جمشيد نشان دهنده علاقمندي ايرانيان به گل در 2500 سال پيش و فرهنگ بالاي آنان است.اين گل دوازده گلبرگ دارد که گفته مي شود که هر کدام نشان دهنده يک ماه از سال است.
حمله شير به گاو
درباره اين تصاوير عقايد مختلفي وجود دارد، ولي بيشتر معتقدند که اين تصوير نوروز را نشان مي دهد که اولين روز سال ايرانيان در بهار است. بعضي تاريخ دانان معتقدند که تخت جمشيد محل برگزاري جشن هاي نوروزي بوده، گاو سمبل ماه و شير سمبل خورشيد است. خورشيد در حال غلبه بر ماه است. يعني روز آغاز مي شود و بر اساس دستور پادشاه جشن بزرگي آغاز مي گردد. عده اي ديگر عقيده دارند که ايرانيان دو فصل بزرگ زمستان و تابستان داشته اند.گاو سمبل زمستان است که مي رود و شير سمبل تابستان است که مي آيد. پس اکنون نوروز است.واژه قمر در عقرب را که به معني ورود سپاه به برج عقرب است را همه شنيده اند. شاپور شهبازي(باستان شناس) معتقد است که در زمان ساخت تخت جمشيد ورود خورشيد به برج حمل(گاو) مصادف با نوروز را نشان مي دهد.
گارد جاويدان
اين سربازان در اولين بخش سمت راست پلکان شرقي کاخ آپادانا ديده مي شوند. آنان سربازان کارآموزده اي بوده اند که در پايان جنگ وارد کارزار مي شده اند، تعداد آنها هميشه ده هزار نفر بوده و هر گاه يکي از آنان کشته و يا مريض مي شده سريع يک نفر جايگزين او مي شده بنابراين تعداد آنان هيچ گاه کمتر از ده هزار نفر نبوده و به همين دليل به آنان سپاه جاويدان مي گفته اند.
سالن و ايوان هاي کاخ آپادانا
در گوشه کاخ بين ايوان ها، ساختمانهاي سه طبقه اي وجود داشته که از بين رفته اند. حال از پله هاي کاخ بالا برويد. بر اساس چهار طلا نبشته و نقره نبشته که در گوشه هاي کاخ آپادانا درون جعبه هاي سنگي در عمق 5/1 متري زير خاک کشف شده اين کاخ توسط داريوش بزرگ ساخته شده. متاسفانه بر اساس مطلبي که در روزنامه ايران چاپ شد طلا نبشته ها در سال 1379 از موزه ايران به سرقت رفت.آپادانا معروفترين کاخ تخت جمشيد است زيرا با شکوه ترين و بلند ترين کاخ اين مجموعه بوده است. براي درک ابهت اين کاخ به افرادي که در کنار ستونها ايستاده اند دقت کنيد و يا کنار يکي از ستونها ايستاده و خود را با آن مقايسه کنيد. اين ستونها 2500 سال است که همچنان استوار ايستاده اند که سر ستون هايي به وزن 14 تن روي ستون هايي به ارتفاع 5/18 متر که از سه يا چهار قسمت تشکيل شده قرار گرفته بودند. هيچ کس نمي داند مهندسان چگونه اين کار در 2500 سال پيش انجام داده اند. اين است نشان اوج علم مهندسي ايران باستان. در کاخ آپادانا که فاصله و ارتفاع ستونها از کاخ صد ستون بيشتر است قطر ستون ها نيز بيشتر در نظر گرفته شده. اين نشان مي دهد که تمام عمليات ساختماني بر اساس محاسبات دقيق بوده و مهندسان ايران باستان علوم استاتيک و مقاومت مصالح را مي دانستند. در قسمت پاشنه هاي در ورودي با تصوير گل تزيين شده است.اين کاخ يک سالن مرکزي با 3600 متر مربع مساحت و 36 ستون دارد، سه ايوان در شمال شرق و غرب داشته که هر کدام دوازده ستون داشته اند.ديوارهاي کوتاهي که در اطراف کاخ ديده مي شوند موقعيت ديوارهاي اصلي کاخ را نشان مي دهد.راه آب باران سقف ها را به آب زير زميني تخت جمشيد هدايت مي کرده در مرکز ديوارها ديده مي شوند.
کاخ تچر
اين کاخ در جنوب غربي کاخ آپادانا قرار دارد و کف آن 5/2 متر از کف کاخ آپادانا بالاتر است.سنگ هاي اين کاخ چنان صيقلي و براق بوده که فرد مي توانسته تصوير خود را در آن ببيند به همين دليل به آن کاخ آينه مي گويند.اين کاخ يک سالن مرکزي با 12 ستون چوبي روي پايه هاي سنگي داشته. ستونها از بين رفته اند ولي پايه ها مانده اند. اين کاخ يک درب در جنوب و دو درب در شمال دارد.تصوير داريوش و خشايار شاه به ترتيب بر درهاي شمالي و جنوبي ديده مي شود ،در حالي که گلي در دست چپ آنها و عصايي در دست راستشان است.
دو مستخدم چيزي شبيه به چتر بالاي سر آنها گرفته اند.در بخش هاي مختلف بدن شاه حفره هايي است که گفته مي شود جواهراتي بوده که به سرقت رفته سنگ نبشته اي بر روي ديوار هاي اين کاخ نوشته شده: داريوش ،شاه شاهان ،شاه کشورها اين تچر را ساخت دو عقيده درباره معني تاچارا وجود دارد يکي زمستاني ديگري شورا.
جدال شاه با حيوانات
بر درهاي شرقي و غربي کاخ ها نقش شاه را در حال نبرد با حيوانات مي بينيم.اين حيوانات شير، گاو و يا ترکيبي از حيواناتي مانند گاو ،شير، عقرب ،عقاب و ماهي هستند. چند ايده مختلف درباره اين تصوير وجود دارد: 1- هر حيوان سمبلي از يک ماه است و ترکيب حيوانات ماه هايي که کاخ مورد استفاده قرار مي گرفته را نشان مي دهد.
2- هر حيوان سمبل يک قدرت است.شاه بايد بر تمام قدرتها پيروز شود تا ابر قدرت باشد.
3-اين تصوير نشان دهنده ايستادگي ايرانيان در مقابل مشکلات است. 4- در بخشي از شاهنامه آمده که شاه براي نشستن بر تخت شاهي بايد با شير نبرد کند. اين تصاوير مي تواند نشان دهنده همين گفته فردوسي بزرگ، زنده کننده زبان پارسي ،سمبل ايران دوستي و اجنبي ستيزي باشد. ولي آنچه کاملا روشن است شاه عصباني نيست. در تصاوير تخت جمشيد هيچکس عصباني ، يا در حال تعظيم نيست. هيچکس را سوار بر اسب در حال فخر فروشي و هيچکس را سر افکنده نمي بينيم و اين نشان دهنده فرهنگ بالاي ايرانيان در 2500 سال پيش است.از افتخارات ديگر ما ايرانيان اين است که در ايران هيچگاه بازار برده فروشان رواج پيدا نکرد در صورتي که اين عمل غير انساني را هم اعراب و هم غربيان انجام مي داند.
کاخ هديش
ساخت آن توسط داريوش بزرگ شروع شد و خشايار شاه آن را به اتمام رساند.لازم به ذکر است که بدانيم کاخ تچر به نام هديش و کاخ هديش به نام تچر نيز در سنگ نبشته ها ناميده شده
انسان بالدار
تصوير انسان بالدار بر ديواره غربي پلکان کاخ هديش ديده مي شود. زرتشتيان اين تصوير را از تخت جمشيد گرفته و آنرا فروهر ناميده اند که بخش اهورايي وجود انسان است که پس از مرگ به سوي اهورامزدا باز مي گردد.
گاه گفته مي شود اين تصوير شاه را در حال پرواز بر کشور و نگهباني از آن نشان مي دهد.
شيرهاي بالدار انسان سر دست راست خود راه نشانه احترام به سوي اين تصوير بلند کرده اند. اين تصوير بخش هاي مختلفي دارد که هر کدام يک درس اختلافي را در بر دارد: بالهاي پائين نشانه انديشه ، گفتار و کردار بد است که موجب زمين خوردن و شکست انسان مي شود ، که بايد اين اعمال را زير پا گذاشت. او با دست راست در حال عبادت خداوند است و در دست چپ او حلقه مهر و دوستي خداوند است (گفته مي شود حلقه نامزدي امروزي گرفته شده از اين حلقه مهر است). دايره اطراف کمر اين فرد نشان دهنده حرکت انسان روي دايره زندگي است. اگر خوبي کنيم در آينده به خوبي مي رسيم و اگر بدي کنيم بدي خواهيم ديد.
دنباله جلويي نشانه راستي هايي است مانند: عشق ،محبت ،دوستي ،سازندگي ، نوآوري و خلاقيت و.... که بايد دنبال شوند. دنباله عقبي نارستي هاست مانند : کينه ، دشمني،ويرانگري ، دروغ ، تنبلي ، تقليد و.... که بايد به آنها پشت کرد .اين نشان کوچکي از فرهنگ بالاي اجداد ما است.
سالن کاخ هديش
اکنون مي توانيم از پله هاي کاخ هديش بالا برويم.خدمتگزاران در حال حمل غذا به داخل کاخ بر روي ديواره پلکان ديده مي شوند.اين تصويرها نشان مي دهد که مهماني هاي بزرگي در اين کاخ برگزار مي شد. خشايارشاه در سنگ نبشته خود اين کاخ را هديش مي نامد. هديش را هم معني تچر مي دانند. اين کاخ يک سالن مرکزي با 36 ستون چوبي داشته راه آب زيرزميني سنگي از شمال به جنوب اين کاخ کشيده شده. بعد از گذشتن از کاخ هديش به جنوبي ترين بخش تخت جمشيد قبل از خشايار شاه در اينجا بوده.
کاخ مرکزي ? سه دروازه يا شورا
بعد از پايين رفتن از پلکان شرقي کاخ هديش بايد به سمت شمال شرق برويم تا به کاخ مرکزي برسيم. اين کاخ در مرکز تخت جمشيد قرار دارد و داراي سه در است و گفته مي شود محل برگزاري نشست شاه با وليعهد و بزرگان کشور بوده به همين دليل سه نام دارد: کاخ مرکزي ? سه دروازه و شور ? اين کاخ توسط اردشير يکم ساخته شده. در مرکز اين کاخ بر روي زمين سنگي وجود دارد ? بعضي تاريخ دانان معتقدند که از اين سنگ براي تهيه تقويم استفاده مي شود. سوراخي بر ديواره شرقي کاخ قرار داشته که تنها در صبح نوروز و اولين روز پاييز در هنگام طلوع خورشيد ? نور از درون آن سوراخ به مرکز اين که علامت گذاري شده مي تابيده. اين امر توسط يحيي ذکاء در سال 1379 آزمايش و اثبات شد که نشان مي دهد ايرانيان در 25 قرن پيش به علم گاه شماري و نجوم دست يافته بودند.
بر درگاه شرقي کاخ تصوير شاه نشسته بر صندلي و وليعهد او روي تخت شاهي بر دست نمايندگان 28 ملت حجاري شده. بالاي سر آنها تصوير انسان بالدار است ? ظرافت شادرواني که بالاي سر آنان است استادي سنگ تراشان را نشان مي دهد. شاه در حال خروج از در هاي شمالي و جنوبي ديده مي شود. اين کاخ يک ايوان در شمال دارد که اطراف آن يک کرسي سنگي پيوسته قرار دارد. پلکان ورودي تخت جمشيد است. ما مي توانيم نقش بزرگان ايران را بر بدنه پلکان ببينيم که دست يکديگر را گرفته اند و در دست ديگر شان گل ? غنچه يا تخم مرغ رنگي (سمبل زايش و تولد دوباره) است و با محبت و صفا در حال گفتگو و بالا رفتن از پله هاي کاخ هستند.
خزانه
تعدادي ته ستون سنگي در شرق موزه(فاصله بين کوه و موزه) ديده مي شود. گفته مي شود اينجا خزانه و محل نگهداري اسناد بوده. هخامنشيان دو پايتخت ديگر داشته اند. يکي اکباتان (همدان) در شمال و ديگري شوش در جنوب.
تخت جمشيد از پايتخت هاي ديگر امن تر بوده به همين دليل آنان گنج هاي خود را در اينجا نگهداري مي کردند. اين ساختمان 300 ستون چوبي به ارتفاع حدود 8 متر داشته است. قسمتي از کف اصلي ساختمان که به رنگ قرمز است را مي توانيم در خزانه ببينيم. براي جلوگيري از تخريب روي اين قسمت سايباني نصب شده است.
تابلوهاي سنگي خزانه
در بخش شرقي خزانه دو تابلو سنگي شبيه به هم و قرينه يکديگر کشف شده که يکي از آنها را همانجا سر پا کرده اند و ديگري را موزه ايران باستان تهران انتقال داده اند در اين تابلو خشايارشاه بر صندلي نشسته ? داريوش جانشين وي ? خواجه سالار و آورده اند تيردان به ترتيب پشت سر او ايستاده اند و فردي که مامور هديه آوران به شاه بوده در حال گزارش دادن به اوست. چهار نگهبان نيز پشت سر آنها ايستاده اند. اين دو نقش مربوط به جلو پلکانهاي شرقي و شمالي کاخ آپادانا بوده که به خزانه منتقل شده و با نقشهاي افسران معروف به پارس و ماد جايگزين شده است. اين نقشها بخشي از مراسم جشن را نشان مي دهند.
کاخ صد ستون
اين کاخ صد ستون در ده رديف داشته ? به همين جهت به کاخ صد ستون معروف شده که با مساحتي حدود 4900 متر مربع وسيع ترين کاخ تخت جمشيد بوده. اين کاخ در هر جهت داراي 2 در گاه و در مجموع داراي 8 در گاه است و يک ايوان در شمال دارد.
ساخت اين کاخ توسط خشايار شاه شروع ? و به دست اردشير يکم به اتمام رسيد. بر درگاه هاي جنوبي اين کاخ ? شاه بر تخت روي دست نمايندگان 28 ملت حجاري شده ? همان تختي که مردم مي پنداشتند متعلق به جمشيد است و آن را تخت جمشيد ناميده اند و در نهايت کل بنا به همين نام خوانده شده. بر در گاه هاي شمالي شاه بر يک صندلي با شکوه نشسته است و افسران نيزه دار در چهار رديف با لباسهاي رزمي و درباري معروف به پارسي و مادي در زير آن حجاري شده. در کنار درب غربي ايوان شمالي ? سنگي مکعبي شکل بر روي زمين افتاده ? چهار شير و گاو کوچک با زيبايي هر چه تمامتر بر اين سنگ حجاري شده اند.
کاخ نا تمام
براي اينکه بدانيم مهندسان چگونه مجسمه هاي بزرگ سنگي را بر ديوارها مي ساختند مي توانيم دروازه ناتمام را که روبروي کاخ صد ستون واقع شده ببينيم. ما مي توانيم در اينجا ببينيم که آنان چگونه سنگها را بر رو يا در کنار يکديگر قرار مي دادند. قرار بوده دروازه هايي مانند دروازه ملل اينجا ساخته شود که ناتمام مانده.اينجا يکي از بهترين مکانها براي تدريس حجم ها در نقاشي است. ما مي توانيم سوراخهاي را که براي بست هاي سربي و اتصال سنگها به يکديگر حفره شده بوده اند در اينجا ببينيم. در قسمت شمالي اين دروازه ستون ناتمامي است که شما مي توانيد بست هاي دم چلچله اي فلزي را که براي اتصال سنگ ها به يکديگر از آنها استفاده مي شده ببينيد. سنگ هايي را که مي خواستند به هم متصل کنند کنار يکديگر مي گذاشته اند ? درون آن حفره اي ايجاد مي کرده اند و سپس سرب مذاب درون آنها مي ريختند ? سرب پس از سرد شدن سخت مي شده و سنگها را به هم متصل مي کرد.
آبراه زير زميني
يکي از نکات جالب تخت جمشيد سيستم دفع فاضلاب آن است. آب سقفها به محوطه تخت جمشيد از راه کانالهاي زير زميني به خارج از آنجا هدايت مي شده. در جنوب شرقي کاخ صد ستون پلکان وجود دارد که به آبرو زير زميني تخت جمشيد مي رسد.
آرامگاه ها
هر شاه آرامگاه خود را قبل از مرگ مي ساخته. در تخت جمشيد سه آرامگاه وجود دارد که يکي از آنها ناتمام است. نماي بيرون آرامگاه شبيه به نماي خارجي يک کاخ بوده و موزه تخت جمشيد بر اساس شکل ظاهري آرامگاه ها ? بازسازي شده است.
ستون ? سر ستون ها ? سقف و روش قرا گرفتن آنها در اين مکان ديده مي شود. خود آرامگاه اتاقک کوچکي است که در دل کوه کنده شده است. بر بالاي آرامگاه تصويري به قرار زير حجاري شده : شاه بر تخت شاهي ايستاده و مقابل خورشيد و آتش و نقش انسان بالدار خدا را عبادت مي کند. نمايندگان ملل تابع که مليت هر کدام از آنها در کنار آنها نوشته شده است تخت شاهي را بر روي دست نگه داشته اند. به نظر مي رسد اين تصوير مراسم تشيع جنازه شاه ? را نشان مي دهد.
پله هايي آرامگاه حدود 30 سال پيش ساخته شده اند. اکنون شما مي توانيد در کنار آرامگاه از بالا نگاهي به تخت جمشيد ويران شده بيندازيد و آن را بازسازي شده آن مقايسه کنيد.
چاه سنگي
در دامنه کوه رحمت چاهي به حجم 574 هزار ليتر در سنگ حفر شده که نشان از توان و اراده قوي اجداد ما در 25 قرن دارد. هدف از حفر اين چاه جلوگيري از سيلاب کوهستان به درون کاخها و تامين آب شرب تخت جمشيد است. آب اضافي از اين نيز توسط خندقي از راه جنوب شرقي تخت جمشيد به بيرون مي رفته.
درخت سرو جايگاه ويژه اي در فرهنگ ايرانيان دارد.اين درخت سمبل آزادي، جاودانگي و سربلندي است اين درخت هميشه سبز است و ايرانيان آن را خيلي دوست دارند.
حلقه بالدار
شاپور شهبازي (باستان شناس) اين تصوير را علامت شاهنشاهي ايران مي نامد. بعضي ها اين تصوير و انسان بالدار را اهورامزدا مي نامند.اين نظريه درست نيست، هردوت مي نويسد ايرانيان هيچ گاه تصوير خداي خود را ترسم نمي کردند و مجسمه او را نمي ساختند و اروپائيان را به دليل ساخت مجسمه خدايانشان مسخره مي کردند.
شيره بالدار انسان سر
سر اين موجود، سر پادشاهاني است که در تخت جمشيد حجاري شده.از اين موجود خيالي به عنوان نگهبان خزانه يا معبد استفاده مي شده. اين تصوير شاه را با چابکي و زرنگي شير،بلند پروازي و تيزبيني عقاب و تفکر انسان به عنوان موجودي قوي در حال نگهباني از کشورشان مي دهد.
افسران نيزه دار
آنها يک در ميان لباس رزم و رسمي پوشيده اند که به نام لباس هاي پارسي و مادي خوانده مي شوند.(آنان که کلاه استوانه اي دارند معروف به پارسي و آنان که کلاه نيم کره اي دارند معروف به مادي هستند).لطفاً به ناخن هاي آنان توجه کنيد که شاهکار حجاري ست. تصوير اصلي اين قسمت تصويري است که در بخش خزانه قرار دارد که در زمان اردشير اول با اين افسران جايگزين شده است.
گل لوتوس (نيلوفر آبي)
اين گل در آب مي رويد به همين دليل به گل نيلوفر آبي معروف است.اين گل سمبلي از بزرگي صلح ،دوستي و نماد تمدن هخامنشيان است. تصاوير گل را در تمام نقاط تخت جمشيد ميتوانيم
ببينيم. بسياري از بزرگان در تصاوير تخت جمشيد گل در دست دارند. تعداد زياد گل ها در تخت جمشيد نشان دهنده علاقمندي ايرانيان به گل در 2500 سال پيش و فرهنگ بالاي آنان است.اين گل دوازده گلبرگ دارد که گفته مي شود که هر کدام نشان دهنده يک ماه از سال است.
حمله شير به گاو
درباره اين تصاوير عقايد مختلفي وجود دارد، ولي بيشتر معتقدند که اين تصوير نوروز را نشان مي دهد که اولين روز سال ايرانيان در بهار است. بعضي تاريخ دانان معتقدند که تخت جمشيد محل برگزاري جشن هاي نوروزي بوده، گاو سمبل ماه و شير سمبل خورشيد است. خورشيد در حال غلبه بر ماه است. يعني روز آغاز مي شود و بر اساس دستور پادشاه جشن بزرگي آغاز مي گردد. عده اي ديگر عقيده دارند که ايرانيان دو فصل بزرگ زمستان و تابستان داشته اند.گاو سمبل زمستان است که مي رود و شير سمبل تابستان است که مي آيد. پس اکنون نوروز است.واژه قمر در عقرب را که به معني ورود سپاه به برج عقرب است را همه شنيده اند. شاپور شهبازي(باستان شناس) معتقد است که در زمان ساخت تخت جمشيد ورود خورشيد به برج حمل(گاو) مصادف با نوروز را نشان مي دهد.
گارد جاويدان
اين سربازان در اولين بخش سمت راست پلکان شرقي کاخ آپادانا ديده مي شوند. آنان سربازان کارآموزده اي بوده اند که در پايان جنگ وارد کارزار مي شده اند، تعداد آنها هميشه ده هزار نفر بوده و هر گاه يکي از آنان کشته و يا مريض مي شده سريع يک نفر جايگزين او مي شده بنابراين تعداد آنان هيچ گاه کمتر از ده هزار نفر نبوده و به همين دليل به آنان سپاه جاويدان مي گفته اند.
سالن و ايوان هاي کاخ آپادانا
در گوشه کاخ بين ايوان ها، ساختمانهاي سه طبقه اي وجود داشته که از بين رفته اند. حال از پله هاي کاخ بالا برويد. بر اساس چهار طلا نبشته و نقره نبشته که در گوشه هاي کاخ آپادانا درون جعبه هاي سنگي در عمق 5/1 متري زير خاک کشف شده اين کاخ توسط داريوش بزرگ ساخته شده. متاسفانه بر اساس مطلبي که در روزنامه ايران چاپ شد طلا نبشته ها در سال 1379 از موزه ايران به سرقت رفت.آپادانا معروفترين کاخ تخت جمشيد است زيرا با شکوه ترين و بلند ترين کاخ اين مجموعه بوده است. براي درک ابهت اين کاخ به افرادي که در کنار ستونها ايستاده اند دقت کنيد و يا کنار يکي از ستونها ايستاده و خود را با آن مقايسه کنيد. اين ستونها 2500 سال است که همچنان استوار ايستاده اند که سر ستون هايي به وزن 14 تن روي ستون هايي به ارتفاع 5/18 متر که از سه يا چهار قسمت تشکيل شده قرار گرفته بودند. هيچ کس نمي داند مهندسان چگونه اين کار در 2500 سال پيش انجام داده اند. اين است نشان اوج علم مهندسي ايران باستان. در کاخ آپادانا که فاصله و ارتفاع ستونها از کاخ صد ستون بيشتر است قطر ستون ها نيز بيشتر در نظر گرفته شده. اين نشان مي دهد که تمام عمليات ساختماني بر اساس محاسبات دقيق بوده و مهندسان ايران باستان علوم استاتيک و مقاومت مصالح را مي دانستند. در قسمت پاشنه هاي در ورودي با تصوير گل تزيين شده است.اين کاخ يک سالن مرکزي با 3600 متر مربع مساحت و 36 ستون دارد، سه ايوان در شمال شرق و غرب داشته که هر کدام دوازده ستون داشته اند.ديوارهاي کوتاهي که در اطراف کاخ ديده مي شوند موقعيت ديوارهاي اصلي کاخ را نشان مي دهد.راه آب باران سقف ها را به آب زير زميني تخت جمشيد هدايت مي کرده در مرکز ديوارها ديده مي شوند.
کاخ تچر
اين کاخ در جنوب غربي کاخ آپادانا قرار دارد و کف آن 5/2 متر از کف کاخ آپادانا بالاتر است.سنگ هاي اين کاخ چنان صيقلي و براق بوده که فرد مي توانسته تصوير خود را در آن ببيند به همين دليل به آن کاخ آينه مي گويند.اين کاخ يک سالن مرکزي با 12 ستون چوبي روي پايه هاي سنگي داشته. ستونها از بين رفته اند ولي پايه ها مانده اند. اين کاخ يک درب در جنوب و دو درب در شمال دارد.تصوير داريوش و خشايار شاه به ترتيب بر درهاي شمالي و جنوبي ديده مي شود ،در حالي که گلي در دست چپ آنها و عصايي در دست راستشان است.
دو مستخدم چيزي شبيه به چتر بالاي سر آنها گرفته اند.در بخش هاي مختلف بدن شاه حفره هايي است که گفته مي شود جواهراتي بوده که به سرقت رفته سنگ نبشته اي بر روي ديوار هاي اين کاخ نوشته شده: داريوش ،شاه شاهان ،شاه کشورها اين تچر را ساخت دو عقيده درباره معني تاچارا وجود دارد يکي زمستاني ديگري شورا.
جدال شاه با حيوانات
بر درهاي شرقي و غربي کاخ ها نقش شاه را در حال نبرد با حيوانات مي بينيم.اين حيوانات شير، گاو و يا ترکيبي از حيواناتي مانند گاو ،شير، عقرب ،عقاب و ماهي هستند. چند ايده مختلف درباره اين تصوير وجود دارد: 1- هر حيوان سمبلي از يک ماه است و ترکيب حيوانات ماه هايي که کاخ مورد استفاده قرار مي گرفته را نشان مي دهد.
2- هر حيوان سمبل يک قدرت است.شاه بايد بر تمام قدرتها پيروز شود تا ابر قدرت باشد.
3-اين تصوير نشان دهنده ايستادگي ايرانيان در مقابل مشکلات است. 4- در بخشي از شاهنامه آمده که شاه براي نشستن بر تخت شاهي بايد با شير نبرد کند. اين تصاوير مي تواند نشان دهنده همين گفته فردوسي بزرگ، زنده کننده زبان پارسي ،سمبل ايران دوستي و اجنبي ستيزي باشد. ولي آنچه کاملا روشن است شاه عصباني نيست. در تصاوير تخت جمشيد هيچکس عصباني ، يا در حال تعظيم نيست. هيچکس را سوار بر اسب در حال فخر فروشي و هيچکس را سر افکنده نمي بينيم و اين نشان دهنده فرهنگ بالاي ايرانيان در 2500 سال پيش است.از افتخارات ديگر ما ايرانيان اين است که در ايران هيچگاه بازار برده فروشان رواج پيدا نکرد در صورتي که اين عمل غير انساني را هم اعراب و هم غربيان انجام مي داند.
کاخ هديش
ساخت آن توسط داريوش بزرگ شروع شد و خشايار شاه آن را به اتمام رساند.لازم به ذکر است که بدانيم کاخ تچر به نام هديش و کاخ هديش به نام تچر نيز در سنگ نبشته ها ناميده شده
انسان بالدار
تصوير انسان بالدار بر ديواره غربي پلکان کاخ هديش ديده مي شود. زرتشتيان اين تصوير را از تخت جمشيد گرفته و آنرا فروهر ناميده اند که بخش اهورايي وجود انسان است که پس از مرگ به سوي اهورامزدا باز مي گردد.
گاه گفته مي شود اين تصوير شاه را در حال پرواز بر کشور و نگهباني از آن نشان مي دهد.
شيرهاي بالدار انسان سر دست راست خود راه نشانه احترام به سوي اين تصوير بلند کرده اند. اين تصوير بخش هاي مختلفي دارد که هر کدام يک درس اختلافي را در بر دارد: بالهاي پائين نشانه انديشه ، گفتار و کردار بد است که موجب زمين خوردن و شکست انسان مي شود ، که بايد اين اعمال را زير پا گذاشت. او با دست راست در حال عبادت خداوند است و در دست چپ او حلقه مهر و دوستي خداوند است (گفته مي شود حلقه نامزدي امروزي گرفته شده از اين حلقه مهر است). دايره اطراف کمر اين فرد نشان دهنده حرکت انسان روي دايره زندگي است. اگر خوبي کنيم در آينده به خوبي مي رسيم و اگر بدي کنيم بدي خواهيم ديد.
دنباله جلويي نشانه راستي هايي است مانند: عشق ،محبت ،دوستي ،سازندگي ، نوآوري و خلاقيت و.... که بايد دنبال شوند. دنباله عقبي نارستي هاست مانند : کينه ، دشمني،ويرانگري ، دروغ ، تنبلي ، تقليد و.... که بايد به آنها پشت کرد .اين نشان کوچکي از فرهنگ بالاي اجداد ما است.
سالن کاخ هديش
اکنون مي توانيم از پله هاي کاخ هديش بالا برويم.خدمتگزاران در حال حمل غذا به داخل کاخ بر روي ديواره پلکان ديده مي شوند.اين تصويرها نشان مي دهد که مهماني هاي بزرگي در اين کاخ برگزار مي شد. خشايارشاه در سنگ نبشته خود اين کاخ را هديش مي نامد. هديش را هم معني تچر مي دانند. اين کاخ يک سالن مرکزي با 36 ستون چوبي داشته راه آب زيرزميني سنگي از شمال به جنوب اين کاخ کشيده شده. بعد از گذشتن از کاخ هديش به جنوبي ترين بخش تخت جمشيد قبل از خشايار شاه در اينجا بوده.
کاخ مرکزي ? سه دروازه يا شورا
بعد از پايين رفتن از پلکان شرقي کاخ هديش بايد به سمت شمال شرق برويم تا به کاخ مرکزي برسيم. اين کاخ در مرکز تخت جمشيد قرار دارد و داراي سه در است و گفته مي شود محل برگزاري نشست شاه با وليعهد و بزرگان کشور بوده به همين دليل سه نام دارد: کاخ مرکزي ? سه دروازه و شور ? اين کاخ توسط اردشير يکم ساخته شده. در مرکز اين کاخ بر روي زمين سنگي وجود دارد ? بعضي تاريخ دانان معتقدند که از اين سنگ براي تهيه تقويم استفاده مي شود. سوراخي بر ديواره شرقي کاخ قرار داشته که تنها در صبح نوروز و اولين روز پاييز در هنگام طلوع خورشيد ? نور از درون آن سوراخ به مرکز اين که علامت گذاري شده مي تابيده. اين امر توسط يحيي ذکاء در سال 1379 آزمايش و اثبات شد که نشان مي دهد ايرانيان در 25 قرن پيش به علم گاه شماري و نجوم دست يافته بودند.
بر درگاه شرقي کاخ تصوير شاه نشسته بر صندلي و وليعهد او روي تخت شاهي بر دست نمايندگان 28 ملت حجاري شده. بالاي سر آنها تصوير انسان بالدار است ? ظرافت شادرواني که بالاي سر آنان است استادي سنگ تراشان را نشان مي دهد. شاه در حال خروج از در هاي شمالي و جنوبي ديده مي شود. اين کاخ يک ايوان در شمال دارد که اطراف آن يک کرسي سنگي پيوسته قرار دارد. پلکان ورودي تخت جمشيد است. ما مي توانيم نقش بزرگان ايران را بر بدنه پلکان ببينيم که دست يکديگر را گرفته اند و در دست ديگر شان گل ? غنچه يا تخم مرغ رنگي (سمبل زايش و تولد دوباره) است و با محبت و صفا در حال گفتگو و بالا رفتن از پله هاي کاخ هستند.
خزانه
تعدادي ته ستون سنگي در شرق موزه(فاصله بين کوه و موزه) ديده مي شود. گفته مي شود اينجا خزانه و محل نگهداري اسناد بوده. هخامنشيان دو پايتخت ديگر داشته اند. يکي اکباتان (همدان) در شمال و ديگري شوش در جنوب.
تخت جمشيد از پايتخت هاي ديگر امن تر بوده به همين دليل آنان گنج هاي خود را در اينجا نگهداري مي کردند. اين ساختمان 300 ستون چوبي به ارتفاع حدود 8 متر داشته است. قسمتي از کف اصلي ساختمان که به رنگ قرمز است را مي توانيم در خزانه ببينيم. براي جلوگيري از تخريب روي اين قسمت سايباني نصب شده است.
تابلوهاي سنگي خزانه
در بخش شرقي خزانه دو تابلو سنگي شبيه به هم و قرينه يکديگر کشف شده که يکي از آنها را همانجا سر پا کرده اند و ديگري را موزه ايران باستان تهران انتقال داده اند در اين تابلو خشايارشاه بر صندلي نشسته ? داريوش جانشين وي ? خواجه سالار و آورده اند تيردان به ترتيب پشت سر او ايستاده اند و فردي که مامور هديه آوران به شاه بوده در حال گزارش دادن به اوست. چهار نگهبان نيز پشت سر آنها ايستاده اند. اين دو نقش مربوط به جلو پلکانهاي شرقي و شمالي کاخ آپادانا بوده که به خزانه منتقل شده و با نقشهاي افسران معروف به پارس و ماد جايگزين شده است. اين نقشها بخشي از مراسم جشن را نشان مي دهند.
کاخ صد ستون
اين کاخ صد ستون در ده رديف داشته ? به همين جهت به کاخ صد ستون معروف شده که با مساحتي حدود 4900 متر مربع وسيع ترين کاخ تخت جمشيد بوده. اين کاخ در هر جهت داراي 2 در گاه و در مجموع داراي 8 در گاه است و يک ايوان در شمال دارد.
ساخت اين کاخ توسط خشايار شاه شروع ? و به دست اردشير يکم به اتمام رسيد. بر درگاه هاي جنوبي اين کاخ ? شاه بر تخت روي دست نمايندگان 28 ملت حجاري شده ? همان تختي که مردم مي پنداشتند متعلق به جمشيد است و آن را تخت جمشيد ناميده اند و در نهايت کل بنا به همين نام خوانده شده. بر در گاه هاي شمالي شاه بر يک صندلي با شکوه نشسته است و افسران نيزه دار در چهار رديف با لباسهاي رزمي و درباري معروف به پارسي و مادي در زير آن حجاري شده. در کنار درب غربي ايوان شمالي ? سنگي مکعبي شکل بر روي زمين افتاده ? چهار شير و گاو کوچک با زيبايي هر چه تمامتر بر اين سنگ حجاري شده اند.
کاخ نا تمام
براي اينکه بدانيم مهندسان چگونه مجسمه هاي بزرگ سنگي را بر ديوارها مي ساختند مي توانيم دروازه ناتمام را که روبروي کاخ صد ستون واقع شده ببينيم. ما مي توانيم در اينجا ببينيم که آنان چگونه سنگها را بر رو يا در کنار يکديگر قرار مي دادند. قرار بوده دروازه هايي مانند دروازه ملل اينجا ساخته شود که ناتمام مانده.اينجا يکي از بهترين مکانها براي تدريس حجم ها در نقاشي است. ما مي توانيم سوراخهاي را که براي بست هاي سربي و اتصال سنگها به يکديگر حفره شده بوده اند در اينجا ببينيم. در قسمت شمالي اين دروازه ستون ناتمامي است که شما مي توانيد بست هاي دم چلچله اي فلزي را که براي اتصال سنگ ها به يکديگر از آنها استفاده مي شده ببينيد. سنگ هايي را که مي خواستند به هم متصل کنند کنار يکديگر مي گذاشته اند ? درون آن حفره اي ايجاد مي کرده اند و سپس سرب مذاب درون آنها مي ريختند ? سرب پس از سرد شدن سخت مي شده و سنگها را به هم متصل مي کرد.
آبراه زير زميني
يکي از نکات جالب تخت جمشيد سيستم دفع فاضلاب آن است. آب سقفها به محوطه تخت جمشيد از راه کانالهاي زير زميني به خارج از آنجا هدايت مي شده. در جنوب شرقي کاخ صد ستون پلکان وجود دارد که به آبرو زير زميني تخت جمشيد مي رسد.
آرامگاه ها
هر شاه آرامگاه خود را قبل از مرگ مي ساخته. در تخت جمشيد سه آرامگاه وجود دارد که يکي از آنها ناتمام است. نماي بيرون آرامگاه شبيه به نماي خارجي يک کاخ بوده و موزه تخت جمشيد بر اساس شکل ظاهري آرامگاه ها ? بازسازي شده است.
ستون ? سر ستون ها ? سقف و روش قرا گرفتن آنها در اين مکان ديده مي شود. خود آرامگاه اتاقک کوچکي است که در دل کوه کنده شده است. بر بالاي آرامگاه تصويري به قرار زير حجاري شده : شاه بر تخت شاهي ايستاده و مقابل خورشيد و آتش و نقش انسان بالدار خدا را عبادت مي کند. نمايندگان ملل تابع که مليت هر کدام از آنها در کنار آنها نوشته شده است تخت شاهي را بر روي دست نگه داشته اند. به نظر مي رسد اين تصوير مراسم تشيع جنازه شاه ? را نشان مي دهد.
پله هايي آرامگاه حدود 30 سال پيش ساخته شده اند. اکنون شما مي توانيد در کنار آرامگاه از بالا نگاهي به تخت جمشيد ويران شده بيندازيد و آن را بازسازي شده آن مقايسه کنيد.
چاه سنگي
در دامنه کوه رحمت چاهي به حجم 574 هزار ليتر در سنگ حفر شده که نشان از توان و اراده قوي اجداد ما در 25 قرن دارد. هدف از حفر اين چاه جلوگيري از سيلاب کوهستان به درون کاخها و تامين آب شرب تخت جمشيد است. آب اضافي از اين نيز توسط خندقي از راه جنوب شرقي تخت جمشيد به بيرون مي رفته.