Borna66
09-09-2009, 08:04 PM
فرشته آب خواب نرود
مى گويند ماهى را هر وقت از آب بگيريد تازه است، اما چرا ما هميشه دير ماهى مى گيريم و آنچه خود داريم از بيگانه تمنا مى كنيم. روز دوم فروردين ماه را يك دهه پيش سازمان ملل روز جهانى آب نام گذاشت و از آن سال به بعد هرساله با شعارى خاص در جهان از اين روز پاسدارى مى شود و شعار سال ۸۵ هم «آب و فرهنگ» است، نامى كه برازنده قامت و اندام فرهنگ ماست، اما تا همين چند روز پيش كسى نمى گفت كه ما خود جشن آب و روز آب داشته ايم! سيزدهم اسفندماه «نوروزگان آب» در ايران است و هزاران سال چنين بوده است، اما كسى به سراغ آن نمى رفت، درست مانند «اسفندارمذگان» كه روز باستانى عاشقان است و زمانى از آن ياد شد كه جوانان به تقليد از روز «والنتاين» به يكديگر هديه دادند. تورق در تاريخ پس از ورود فرهنگ بيگانه مثل دير گرفتن ماهى از آب است، به شرط آنكه جاى غاز همسايه را بگيرد. نياكان ما آب را جور ديگر مى ديده اند و نگاه آنان هنوز هم در آداب و مثل ها و شيوه زندگى امروز ما جارى است، آنان به آفرينندگى آب در نظام جهانى اعتقاد داشتند و ستايش مى كردند، تاريخ نگاران يونانى نوشته اند كه ايرانيان دست آلوده بر آب روان نمى شستند و مجازات هاى سختى نصيب قدرناشناسان آب مى شده است. آنان براى آب فديه مى دادند و فرشته نگهبان آب «ناهيد» نام داشت و خشكسالى چهره اهريمن بود. در تاريخ بلعمى آمده است كه خداى تعالى پس از آفريدن لوح و عرش و كرسى، همه عالم را يك سره از آب آفريد، آن گاه آب برجوشيد و دودى از ميان آب برآمد و از آن دود آسمان آفريده شد. هنوز هم در بسيارى از باورهاى مردم جنبه اساطيرى آب آشكار است، آنچنان كه كاسه آب بر سفره عقد مى نهند و يا آن را بدرقه راه مسافر مى كنند تا به سلامت به مقصد برسد، آب و نمك را مهريه حضرت زهرا(س) مى دانند و آلوده كردن آب را گناهى بزرگ، از اين دست بسيارند و كافى است نگاهى به فرهنگ دهخدا و يا كتاب كوچه شاملو كرد. قدر آب را همه ملت ها و فرهنگ ها هم مى دانند، «طالس» يونانى مى گفت كه آفريدگار بر آب نهاده است جهان و در لوحه اى از الواح كهن بابلى آمده است كه كيهان توده اى ضخيم از آب بود و هندى ها آب را اصل همه نباتات و جانداران مى پنداشتند. اين الگوهاى كهن و روايات باستانى براى آن نيست كه به آن بباليم ولى پند نگيريم، براى ملتى كه آب را از فرسنگ ها راه منتقل مى كند تا شهروندانش تشنه نمانند، آب ارزش دارد و نبايد كشاورزش ۹۵ درصد آن را پاى كاشته اش بريزد تا ۳۰ درصد بهره بردارد، بايد براى حل اين معضل بينديشد تا سخنان نياكان و اساطير كهن برايش مايه سربلندى باشد، نه اسباب شرمندگى!
سى سال پيش بيگانگان به دشت قزوين آمدند و آبيارى كوزه اى قزوينى ها را ديدند و آبيارى قطره اى را ابداع كردند، اما ما نه تنها در آبيارى قطره اى پيشرفت چندانى نكرده ايم، بلكه آبيارى كوزه اى را نيز به فراموشى سپرديم. شهروند ايرانى در برخى موارد دو برابر شهرهاى ديگر كشورها آب مصرف مى كند و در يك پژوهش جديد گفته شده است كه در تهران درصد اندكى از مردم با شيوه مناسب مصرف آب آشنا هستند. در سطح منطقه خاورميانه منابع آب اندك است و شبح بيگانگان بر سر آن بال مى زند، تا آنجا كه بايستى اوپك را فراموش كرد و به دنبال كارتل بعدى بگرديم كه صادركننده آب است. اكنون كه همتى شده و رونق و رمقى به آب برگشته است، بايد براى فرهنگ مصرف آب خصوصاً در بخش كشاورزى نيز راهى جست، آبى كه چنين سخت در بند شده است را نبايد به جويى بازگرداند كه بيش از نيمى از آن بى اثر گردد. دوم فروردين ماه، روز فرهنگ آب، يك روز پس از اربعين حسينى است، خاطره بستن آب در كربلا پس از قريب ۱۴۰۰ سال هر روز بيشتر جان ما را مى خلد، هر بار كه ليوان آبى مى نوشيم و از عطش رهايى مى يابيم، يادى از حسين(ع) و يارانش مى كنيم، چگونه مى شود ذكر گفت و باز هم آب را به هدر داد؟ اگر فرهنگ آب را رعايت نكنيم و ساخت سد و شبكه آبرسانى را مورد حمايت قرار ندهيم آن وقت بايد فقط با خاطرات دل خوش كنيم.
مى گويند ماهى را هر وقت از آب بگيريد تازه است، اما چرا ما هميشه دير ماهى مى گيريم و آنچه خود داريم از بيگانه تمنا مى كنيم. روز دوم فروردين ماه را يك دهه پيش سازمان ملل روز جهانى آب نام گذاشت و از آن سال به بعد هرساله با شعارى خاص در جهان از اين روز پاسدارى مى شود و شعار سال ۸۵ هم «آب و فرهنگ» است، نامى كه برازنده قامت و اندام فرهنگ ماست، اما تا همين چند روز پيش كسى نمى گفت كه ما خود جشن آب و روز آب داشته ايم! سيزدهم اسفندماه «نوروزگان آب» در ايران است و هزاران سال چنين بوده است، اما كسى به سراغ آن نمى رفت، درست مانند «اسفندارمذگان» كه روز باستانى عاشقان است و زمانى از آن ياد شد كه جوانان به تقليد از روز «والنتاين» به يكديگر هديه دادند. تورق در تاريخ پس از ورود فرهنگ بيگانه مثل دير گرفتن ماهى از آب است، به شرط آنكه جاى غاز همسايه را بگيرد. نياكان ما آب را جور ديگر مى ديده اند و نگاه آنان هنوز هم در آداب و مثل ها و شيوه زندگى امروز ما جارى است، آنان به آفرينندگى آب در نظام جهانى اعتقاد داشتند و ستايش مى كردند، تاريخ نگاران يونانى نوشته اند كه ايرانيان دست آلوده بر آب روان نمى شستند و مجازات هاى سختى نصيب قدرناشناسان آب مى شده است. آنان براى آب فديه مى دادند و فرشته نگهبان آب «ناهيد» نام داشت و خشكسالى چهره اهريمن بود. در تاريخ بلعمى آمده است كه خداى تعالى پس از آفريدن لوح و عرش و كرسى، همه عالم را يك سره از آب آفريد، آن گاه آب برجوشيد و دودى از ميان آب برآمد و از آن دود آسمان آفريده شد. هنوز هم در بسيارى از باورهاى مردم جنبه اساطيرى آب آشكار است، آنچنان كه كاسه آب بر سفره عقد مى نهند و يا آن را بدرقه راه مسافر مى كنند تا به سلامت به مقصد برسد، آب و نمك را مهريه حضرت زهرا(س) مى دانند و آلوده كردن آب را گناهى بزرگ، از اين دست بسيارند و كافى است نگاهى به فرهنگ دهخدا و يا كتاب كوچه شاملو كرد. قدر آب را همه ملت ها و فرهنگ ها هم مى دانند، «طالس» يونانى مى گفت كه آفريدگار بر آب نهاده است جهان و در لوحه اى از الواح كهن بابلى آمده است كه كيهان توده اى ضخيم از آب بود و هندى ها آب را اصل همه نباتات و جانداران مى پنداشتند. اين الگوهاى كهن و روايات باستانى براى آن نيست كه به آن بباليم ولى پند نگيريم، براى ملتى كه آب را از فرسنگ ها راه منتقل مى كند تا شهروندانش تشنه نمانند، آب ارزش دارد و نبايد كشاورزش ۹۵ درصد آن را پاى كاشته اش بريزد تا ۳۰ درصد بهره بردارد، بايد براى حل اين معضل بينديشد تا سخنان نياكان و اساطير كهن برايش مايه سربلندى باشد، نه اسباب شرمندگى!
سى سال پيش بيگانگان به دشت قزوين آمدند و آبيارى كوزه اى قزوينى ها را ديدند و آبيارى قطره اى را ابداع كردند، اما ما نه تنها در آبيارى قطره اى پيشرفت چندانى نكرده ايم، بلكه آبيارى كوزه اى را نيز به فراموشى سپرديم. شهروند ايرانى در برخى موارد دو برابر شهرهاى ديگر كشورها آب مصرف مى كند و در يك پژوهش جديد گفته شده است كه در تهران درصد اندكى از مردم با شيوه مناسب مصرف آب آشنا هستند. در سطح منطقه خاورميانه منابع آب اندك است و شبح بيگانگان بر سر آن بال مى زند، تا آنجا كه بايستى اوپك را فراموش كرد و به دنبال كارتل بعدى بگرديم كه صادركننده آب است. اكنون كه همتى شده و رونق و رمقى به آب برگشته است، بايد براى فرهنگ مصرف آب خصوصاً در بخش كشاورزى نيز راهى جست، آبى كه چنين سخت در بند شده است را نبايد به جويى بازگرداند كه بيش از نيمى از آن بى اثر گردد. دوم فروردين ماه، روز فرهنگ آب، يك روز پس از اربعين حسينى است، خاطره بستن آب در كربلا پس از قريب ۱۴۰۰ سال هر روز بيشتر جان ما را مى خلد، هر بار كه ليوان آبى مى نوشيم و از عطش رهايى مى يابيم، يادى از حسين(ع) و يارانش مى كنيم، چگونه مى شود ذكر گفت و باز هم آب را به هدر داد؟ اگر فرهنگ آب را رعايت نكنيم و ساخت سد و شبكه آبرسانى را مورد حمايت قرار ندهيم آن وقت بايد فقط با خاطرات دل خوش كنيم.