Borna66
09-07-2009, 01:44 PM
ابوالوفا محمد بوزجانی (۳۲۸-۳۸۸ هجری قمری) از ریاضیدانان بزرگ ایرانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C) است که حدود هزار سال پیش در روستای بوژگان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86) در خراسان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86) امروزی زاده شد. او در سال ۳۴۸ به عراق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82) سفر کرد و تا پایان عمرش در آنجا زندگی کرد.
وی مسائل لاینحل هندسه کلاسیک را حل کرد و تحقیقاتی در اصول ترسیمات هندسی نمود که تا امروز هنوز کسی موفق به ارائه راه حل دیگری نشده‌است و از این حیث مسئله ابوالوفا در جهان مشهور است و اولین کسی است که مطالعات دقیقی درباره کره ماه انجام داد. [نیازمند منبع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8 C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%A C%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A 8%D8%B9)]
کارهای وی در زمینه هندسه کروی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D9%88% DB%8C) با کاربرد در نجوم کروی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D9%88%DB%8C) شگرف بوده‌است.
به پاس خدمات وی به جامعه علمی، نام وی بر روی گودالی بر کره ماه نهاده شده‌است. [نیازمند منبع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8 C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%A C%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A 8%D8%B9)]
در سال ۱۳۷۸ همایشی بین المللی به منظور شناخت بیشتر وی و خدمات و آثارش در محل تولدش، تربت جام برگزار گردید. [نیازمند منبع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8 C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%A C%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A 8%D8%B9)]
ریاضیات
ابوالوفای بوزجانی واضع اتحاد مثلثاتی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D9 %85%D8%AB%D9%84%D8%AB%D8%A7%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1) بود:
sin(a + b) = sin(a)cos(b) + cos(a)sin(b) cos(2a) = 1 − 2sin2(a) sin(2a) = 2sin(a)cos(a)
وی هم‌چنین قانون سینوس‌ها (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8 %B3%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1) را برای مثلثات کروی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AB%D9%84%D8%AB%D8%A7%D8%AA_%DA%A9%D8%B1% D9%88%DB%8C) کشف کرد:[۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D B%8C_%D8%A8%D9%88%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C#ci te_note-0)
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
منابع
غلامحسین مصاحب. حکیم عمر خیام به عنوان عالم جبر. چاپ دوم، تهران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86): انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران، ۱۳۷۹، دوره ISBN ۹۶۴-۶۲۷۸-۵۶-۶، ۱۰۴ و ۱۰۵.
↑ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D B%8C_%D8%A8%D9%88%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C#ci te_ref-0) Jacques Sesiano, "Islamic mathematics", p. 157, in Selin, Helaine; D'Ambrosio, Ubiratan (2000), Mathematics Across Cultures: The History of Non-western Mathematics, Springer, ISBN 1402002602 (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8% D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1402002602)
وی مسائل لاینحل هندسه کلاسیک را حل کرد و تحقیقاتی در اصول ترسیمات هندسی نمود که تا امروز هنوز کسی موفق به ارائه راه حل دیگری نشده‌است و از این حیث مسئله ابوالوفا در جهان مشهور است و اولین کسی است که مطالعات دقیقی درباره کره ماه انجام داد. [نیازمند منبع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8 C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%A C%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A 8%D8%B9)]
کارهای وی در زمینه هندسه کروی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D9%88% DB%8C) با کاربرد در نجوم کروی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D9%88%DB%8C) شگرف بوده‌است.
به پاس خدمات وی به جامعه علمی، نام وی بر روی گودالی بر کره ماه نهاده شده‌است. [نیازمند منبع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8 C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%A C%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A 8%D8%B9)]
در سال ۱۳۷۸ همایشی بین المللی به منظور شناخت بیشتر وی و خدمات و آثارش در محل تولدش، تربت جام برگزار گردید. [نیازمند منبع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8 C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%A C%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A 8%D8%B9)]
ریاضیات
ابوالوفای بوزجانی واضع اتحاد مثلثاتی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D9 %85%D8%AB%D9%84%D8%AB%D8%A7%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1) بود:
sin(a + b) = sin(a)cos(b) + cos(a)sin(b) cos(2a) = 1 − 2sin2(a) sin(2a) = 2sin(a)cos(a)
وی هم‌چنین قانون سینوس‌ها (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8 %B3%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1) را برای مثلثات کروی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AB%D9%84%D8%AB%D8%A7%D8%AA_%DA%A9%D8%B1% D9%88%DB%8C) کشف کرد:[۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D B%8C_%D8%A8%D9%88%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C#ci te_note-0)
http://pnu-club.com/imported/mising.jpg
منابع
غلامحسین مصاحب. حکیم عمر خیام به عنوان عالم جبر. چاپ دوم، تهران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86): انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران، ۱۳۷۹، دوره ISBN ۹۶۴-۶۲۷۸-۵۶-۶، ۱۰۴ و ۱۰۵.
↑ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D B%8C_%D8%A8%D9%88%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C#ci te_ref-0) Jacques Sesiano, "Islamic mathematics", p. 157, in Selin, Helaine; D'Ambrosio, Ubiratan (2000), Mathematics Across Cultures: The History of Non-western Mathematics, Springer, ISBN 1402002602 (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8% D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1402002602)