فهرست طریقت‌های تصوف

[Borna66]

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد




اکبریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • گنابادی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8% AF%DB%8C&action=edit&redlink=1) • اویسیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • بدویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1)/احمدیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%87) • بکتاشیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87) • پیرجمالیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%AC%D9%85%D8% A7%D9%84%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • جنیدیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%86%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • چشتیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%86%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • حروفیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • حکمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%DA%A9%D9%85%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • حلمانیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • حیدریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%87) • خاکسار (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D8% B1_%28%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%AA%29&action=edit&redlink=1) (جلالی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D8% B1_%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1)، معصوم‌علیشاهی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%E2% 80%8C%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&redlink=1)، نورائی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB% 8C&action=edit&redlink=1)، عجم (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%AC%D9%85_%28%D8%AA%D8%B5 %D9%88%D9%81%29&action=edit&redlink=1)) • خرازیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • خفیفه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D9%81%DB%8C%D9%81%D9%87&action=edit&redlink=1) • دسوقیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%B3%D9%88%D9%82%DB%8C%D9%87) • رفاعیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%87) • سباریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • سبلیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • سهروردیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8% AF%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) (جمالیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)، جلالیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%87)، زینبیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)، خلوئیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)، روشنیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)) • سهلیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%87%D9%84%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • سیاریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • شاذلیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B0%D9%84%DB%8C%D9%87) (جوهریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%88%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)، وفاذیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%B0%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)، هاشمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)، عفیفه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D9%81%DB%8C%D9%81%D9%87&action=edit&redlink=1)، قاسمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)) • شطاریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D8%B7%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • صفویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C%D9%87_%28 %D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%AA%29&action=edit&redlink=1) • طیفوریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B7%DB%8C%D9%81%D9%88%D8%B1%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • فارسیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • قادریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%87) (بریلویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84%D9%88%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1)، کسنزانی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B3%D9%86%D8%B2%D8%A7%D9% 86%DB%8C&action=edit&redlink=1)) • کبرویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A8%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) (ذهبیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1)/رضویه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%B6%D9%88%DB%8C%D9%87)) • محاسبیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • ملامتیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1)/قصاریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) (قلندریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D9%84%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1)) • مولویه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87) (ارشادیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1)، پوست‌نشینان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C% D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1)) • نعمت‌اللهی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%AA%E2%80%8C% D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%DB%8C&action=edit&redlink=1) • نقشبندیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87) • نقطویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%88%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) • نوربخشیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A8%D8%AE%D8% B4%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • نوریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) • یسیویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)

جهمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D9%85%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، ملامتیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، کرامیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، اویسیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، نجاریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، ضراریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B6%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، یونسیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، ثوبانیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AB%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، جنیدیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%86%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، سهلیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%87%D9%84%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، حکیمیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%87) ، خرازیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، خفیفیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D9%81%DB%8C%D9%81%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، حروفیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، بابائیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%A6%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، بکتاشیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87) ، معطلیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%B7%D9%84%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، روحانیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، سالمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، سوفسطانیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%B3%D8%B7%D8% A7%D9%86%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، سباییه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، طبایعه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، طیفوریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B7%DB%8C%D9%81%D9%88%D8%B1%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، قصاریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، محاسبیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، دهریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، نوریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، مرجعیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، بهشمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%87%D8%B4%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، اباحیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، اصولیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، افلاکیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، الهامیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، حشویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B4%D9%88%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، باطنیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D9%86%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، براهمه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%85%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، ثنویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AB%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، حلاجیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%84%D8%A7%D8%AC%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، حلمانیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، حلولیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، حمدونیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%85%D8%AF%D9%88%D9%86%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، خرازیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، خفیفیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D9%81%DB%8C%D9%81%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، واصلیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، عمرویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D9%85%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، نظامیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87) ، معمریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، بشریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، هشامیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%87%D8%B4%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، مرداریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، جعفریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%87) ، اسواریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، اسکافیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%81%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، حدیثیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، صالحیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، جاحظیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D8%AD%D8%B8%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، شمامیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، جبائیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، کعبیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B9%D8%A8%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، جارودیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، راوندیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87) ، شبیریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، تناسخیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%AE%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، رزامیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، بیانیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، تبریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، بکریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، افطمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%81%D8%B7%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، ابومسلمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%B3%D9% 84%D9%85%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، حماریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، کلابیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، نجدانیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، عجارویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، صفدیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B5%D9%81%D8%AF%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، اباضیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D9%87) ، کیسانیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87) ، زیدیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87) ، جریریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، قاسمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، هادویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، ناصریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، صباحیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، قصاریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، طیفوریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B7%DB%8C%D9%81%D9%88%D8%B1%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، سهلیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%87%D9%84%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، فراضیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، خفیثیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D9%81%DB%8C%D8%AB%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، سیاریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، عقبیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D9%82%D8%A8%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، یعقوبیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%B9%D9%82%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%87) ، نزاریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87) ، جهمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D9%85%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، خزرویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B2%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، سبائیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، حربیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، ریاحیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، خطابیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، سمیطیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%B7%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، شیطانیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، حشویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B4%D9%88%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، علویه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، باطنیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D9%86%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، اسماعیلیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%DB%8C%D 9%87) ، مجوسیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AC%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، فلاطونیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9% 86%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، فیثاغورثیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D8%BA%D9% 88%D8%B1%D8%AB%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، قرمطیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B7%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، غالیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%BA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، مغیریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%BA%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، شبیهیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A8%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، منصوریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87) ، جناحیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، خطابیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، غاروسیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، عظمیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C%D9%87) ، واقفیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D9%81%DB%8C%D9%87) ، مفوضه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D9%81%D9%88%D8%B6%D9%87&action=edit&redlink=1) ، نصیریه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، صباحیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، علبانیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، کربیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، کاملیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) ، مختاریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87) ، مخمسه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AE%D9%85%D8%B3%D9%87&action=edit&redlink=1) ، مبارکیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB% 8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، نجدیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) ، مریسیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) و ...



منابع


http://www.hawzah.net/Per/E/FerDefa....t/FerStart.htm (http://www.hawzah.net/Per/E/FerDefa.asp?URL=Start/FerStart.htm)
شیعیان به چند فرقه تقسیم شده اند؟ (http://www.hawzah.net/Hawzah/QandAs/QandAs.aspx?id=7408)
http://www.moridenur.ir/tswf-4.htm
مشکور، محمد جواد. فرق اسلامی. چاپ چهارم، انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۸۴، ۶۷.
http://www.aftab.ir/articles/religio...35513029p1.php (http://www.aftab.ir/articles/religion/theosophy/c7c1135513029p1.php)

[Borna66]

مولویه
مولویه از گروههایی هستند که بعد از فوت مولانا (http://pnu-club.com/redirector.php?url=http%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2 Fwiki%2F%25D9%2585%25D9%2588%25D9%2584%25D9%2588%2 5DB%258C) درست شدند و تا کنون نیز وجوددارند. این گروه خود را پیرو مولانا میدانند و مقید به رسومات خاصی هستند. در قونیه (http://pnu-club.com/redirector.php?url=http%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2 Fwiki%2F%25D9%2582%25D9%2588%25D9%2586%25DB%258C%2 5D9%2587) نیز هم اکنون مجالس سماع و ذکری دارند که بصورت خصوصی دور هم جمع شده و ذکر می‌گویند .

[Borna66]

واقفیه
«واقفیّه» نام فرقه‌ای (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%82%D9%87) از شیعیان است که موسی پسر جعفر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%AC %D8%B9%D9%81%D8%B1_%28%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85%29) همان مهدی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C) موعود می‌دانند.


عده‌ای از ایشان به مرگ وی اعتراف دارند و می‌گویند زنده می‌شود و عالم را مسخّر می‌کند.
عده‌ای دیگر از شیعیان می‌گویند که وی هنگام روز از حبس «سِندی بیرون آمد و کس وی را ندید. و همین باعث شد که اصحاب هارون در مرده بودن یا زنده‌بودن یا غایب‌شدن وی مردم را به گمان اندازند.



منبع


«نجم الثّاقب»، باب چهارم، ص ۲۱۵اسلام (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85)

[Borna66]

مختاریه
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پیروان مختار ابن ابوعبیده ثقفی می باشند که اول جزو خوارج (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AC) بود بعد پیرو زهیر شد بعد هم شیعه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87) شد که به امامت محمد حنیفه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AD%D9 %86%DB%8C%D9%81%D9%87&action=edit&redlink=1) پس از علی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C)(ع) قائل هستند.


منبع


اختریان،محمد. گنجینه های دانش. چاپ نهم، نشر محمد، 1376، 523.

[Borna66]

شاذلیه

شاذلیه طریقتی است از تصوف (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%D9%81) در ابوالحسن شاذلی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_% D8%B4%D8%A7%D8%B0%D9%84%DB%8C) آن را تأسیس نموده است؛ مریدان و پیروان طریقت شاذلیه، شاذلی خوانده می شوند. این طریقت صوفیه بیشترین پیروان را در شمال آفریقا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C% D9%82%D8%A7) و به ویژه کشورهایی چون مراکش (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%B4)، مصر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1)، سوریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87)، لیبی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%A8%DB%8C) و سودان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86) دارد.
شاذلیه از طریقت شعیب ابومدین (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D8%B9%DB%8C%D8%A8_%D8%A7%D8 %A8%D9%88%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1) که در الجزیره (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87) درگذشت، منشعب شده است. عبدالسلام بن مشیش (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8% B3%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%B4%DB% 8C%D8%B4&action=edit&redlink=1) از شاگردان ابومدین بود که آموزه های وی را نوشت و به ابوالحسن شاذلی منتقل کرد. ابوالعباس المرسی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8% B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D8%B 3%DB%8C&action=edit&redlink=1) از دیگر شخصیت های بارز طریقت شاذلیه است، که اصلاً از مرسیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) در اندلس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%84%D8%B3) بود اما در اسکندریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%87)� �صر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1) می زیست؛ وی قطب طریقت و خلیفه ابوالحسن شاذلی پس از وی است. در دوران معاصر، از شیوخ بزرگ طریقت شاذلیه شیخ احمد علوی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AD%D9 %85%D8%AF_%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1) است که مارتین لینگز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%84%DB%8C% D9%86%DA%AF%D8%B2) در کتاب عارفی از الجزایر (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81%DB%8C_%D8 %A7%D8%B2_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8% B1&action=edit&redlink=1) به آرا و عقاید او پرداخته است.
دو انشعاب بزرگ طریقت شاذلیه، دروقیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%82%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) و مریمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) است. دروقیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%82%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) در اواخر قرن هجدهم میلادی بنیان نهاده شد و به نام محمد عربی دروقی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B9%D8 %B1%D8%A8%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1) شناخته می شود. انشعاب دیگر، مریمیه است که شیخ عیسی نورالدین احمد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%86 %D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7% D8%AD%D9%85%D8%AF) یا فریتهوف شوئون (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%87%D9%88%D9%81_%D8%B4% D9%88%D8%A6%D9%88%D9%86)، شاگرد اروپایی شیخ احمد علوی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AD%D9 %85%D8%AF_%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1) آن را بنیان نهاد. انشعاب مریمیه بیشترین پیروان را در اروپا و آمریکای شمالی دارد؛ مارتین لینگز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%84%DB%8C% D9%86%DA%AF%D8%B2)، تیتوس بورکهارت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B3_%D8%A8%D9%88%D8%B1% DA%A9%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA) و سید حسین نصر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%86 %D8%B5%D8%B1)[نیازمند منبع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8 C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%A C%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A 8%D8%B9)] از پیروان طریقت شاذلیه مریمیه هستند.

منبع

ویکیپدیای انگلیسی

[Borna66]

دیوبندی

دیوبَندی نام یک جنبش احیاگر اسلامی از شاخه سنی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%86%DB%8C)صوفی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%88%D9%81%DB%8C) است که از هندوستان آغاز شد و در دوران معاصر به افغانستان، آفریقای جنوبی و بریتانیا نیز گسترش یافته‌است.
نام این فرقه از مدرسه دارالعلوم دیوبند گرفته شده که در محلی به نام دیوبند (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A8%D9%86%D8% AF&action=edit&redlink=1) که بخشی از شهر سهارنپور (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9% BE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1) در ایالت «اوتارپرادش (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9% BE%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%B4&action=edit&redlink=1)» بود قرار داشت. این مدرسه شبانه‌روزی به نام دارالعلوم که در پانزدهم محرم سال ۱۲۸۳ ق/ ۱۸۶۷ م، به وسیله شیخ قاسم ننطاوی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D9%82%D8%A7%D8 %B3%D9%85_%D9%86%D9%86%D8%B7%D8%A7%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1) و به کمک شیخ رشید احمد گنگوهی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B1%D8%B4%DB %8C%D8%AF_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%DA%AF%D9%86%DA %AF%D9%88%D9%87%DB%8C&action=edit&redlink=1) به عنوان حامی معنوی آن، تأسیس شد.[۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C#cite_no te-0)[۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C#cite_no te-1)
دیوبندیان، در اعتقادات ماتریدی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8% AF%DB%8C&action=edit&redlink=1) و در فقه حنفی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%86%D9%81%DB%8C) مذهب‌اند و اگرچه تمام شاخه‌های صوفی و طریقت‌های آنها را قبول دارند، ولی طریقه چشتیه را طریقه خود قرار داده‌اند و به طرق نقشبندیه، قادریه و سهروردیه ارادت دارند. آنان شاه ولی‌الله دهلوی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D9%88%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8% A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AF%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8 C) را بزرگ طریقت خود می‌دانند.[۳] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C#cite_no te-2)



منابع


<LI id=cite_note-0>↑ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C#cite_re f-0)باشگاه اندیشه (http://www.bashgah.net/pages-14990.html)<LI id=cite_note-1>↑ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C#cite_re f-1)فریاد، یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار افغان (http://www.bigzad.org/fa_page.php?cid=220)
↑ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C#cite_re f-2)باشگاه اندیشه (http://www.bashgah.net/pages-14990.html)

[Borna66]

اسماعیلیه

اسماعيليه يا باطنيه
فرقه اي از شيعه اماميه كه معتقدان آن، محمدبن اسماعيل برادرزاده امام موسي كاظم را آخرين امام مي دانستند. ظهور اين فرقه اصلاً نتيجه اختلاف در امامت اسماعيل بن جعفر صادق با برادرش موسي بن جعفر بوده است. اسماعيليان معتقدند که پس از رحلت امام جعفر صادق(در قرن هشتم ميلادي) امامت به پسر بزگتر وي مي رسيد؛ اما چون پسرش اسماعيل پيش از پدر درگذشته بود، امامت به محمد بن اسماعيل منتقل شد که سابع تام است و دور هفت با او تمام مي شود و پس از او امامت در خاندان وي باقي ماند. آنها در میان اهل سنت به «باطنیان»مشهورند و شيعه هفت امامی نيز نامیده می‌شوند. اسماعیلیه به دو فرقه مستعلوی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C) و نزاری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C) تقسیم می‌شوند. پيشوايان اسماعيلي بعد از محمدبن اسماعيل به دو دسته تقسيم شدند که دسته اي ائمه مستور بودند و مخفيانه در شهر ها مي گشتند؛ در صورتي که دعات ايشان آشکارا مشغول دعوت بودند. بعد از ائمه مستور دور به عبيد الله مهدي رسيد که دعوت خود را آشکار کرد. به اعتقاد اسماعيليان بعد از او اولادش نصاً بعد نص امامند و هر که در مخالفت با آنان بميرد، به مرگ جاهليت مرده است ( ماتَ ميتةً جاهلية). اسماعيليان در دعوت خود مراحلي خاص را رعايت مي کردند و دعات آنان بر حسب درجات معين مي شدند. آخرين مرتبه معتقدان به اين مذهب مرتبه (حجت) بود که از بين دعات، عده اي معدود توانستند حائز آن رتبه گردند. از ميان دعات ايراني ناصر خسرو و حسن صباح اين رتبه را داشتند. دعات اسماعيليه براي هر دوازده امام حجت تعيين مي کردند که در دوازده جزيره (ناحيه) به نشر دعوت مشغول بودند و در دعوت خود به اعداد هفت و دوازده اهميت مي دادند. دعات اسماعيلي رئيسي به نام داعي الدعاة داشتند كه در دستگاه خليفه فاطمي به سر مي برد. به عقيده اسماعيليه از ميان دعاتي که در غيبت امام مشغول فعاليت بوده و به پي افکندن مباني اين مذهب مبادرت کرده است ميمون بن ديصان معروف به قداح است. او و فرزندانش مدتي در خوزستان، عراق و شام به فعاليت اشتغال داشتند و دعاتشان در يمن و بلاد ديگر به نشر دعوت اسماعيلي مشغول بودند. از بين اين دعات حسن بن احمد معروف به ابو عبدالله شيعي در بلاد مغرب قدرت بسيار يافت و دولت اغالبه را در آن سامان از ميان برد و ابومحمد عبيدالله مهدي را که در سلجماسه محبوس بود، آزاد کرد و گفت او همان مهدي منتظَر از آل علي است و امامت از آن وي است. بدين طريق دولت فاطميان در شمال افريقا تشکيل شد (297 هجري). دعوت فاطميان به سرعت در يمن، بحرين، شام، فلسطين، ايران و شمال افريقا انتشار يافت. در قرن هفتم هلاكوخان مغول از طرف برادرش قوبيلاي قاآن پسر تولي مأمور فتح بغداد و قلع و قمع قلاع اسماعيليه شد.

عقاید

به اعتقاد اسماعيليان مطالب ظاهری دین دارای بواطني است که فقط امام و تعلیم‌یافتگان او بر آنها واقفند و بايد از او يا از کساني که از وي تعليم گرفته اند، آموخت. همين امر خود موجب آن بود که اين قوم از قشر دين به حقيقت و لب آن متوجه شوند و چون اين بواطن احکام را از طريق تأويلهاي عقلي و فلسفي پيدا مي کردند، طبعاً با تفکر و استدلال خو مي گرفتند و از آنجا که استفاده از اصول فلسفه يونان را در دعوت خود جايز مي شمردند، به تحصيل علوم فلسفي راغب و حامي حکما و علما بودند.

ادبیات

ادب فارسی در نزد اسماعیلیان اهمیت بسیاری داشت و به خاطر اینکه بیشتر پیروان آنان از مردمان عام بودند بیشتر کتاب‌های خود را به فارسی می‌نوشتند. ازآنها نوشته‌ها و شعرهایی به زبان فارسی بر جای مانده است. بزرگترین شاعر ونویسندهٔ اسماعیلی ناصر‌خسرو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%E2%80%8C%D8%AE%D8%B3%D8%B 1%D9%88) است که در قرن پنجم هجری می‌زیست.

[Borna66]

نزاریه

نزاری ها(عربی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C):النزاریون) پرجمعیت ترین شاخه از مذهب شیعه اسماعیلی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D8 %B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1) هستند و بیش از دو سوم اسماعیلیان را تشکیل می‌دهند. اسماعیلیان دومین فرقه بزرگ در تشیع (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9)، پس از شیعه دوازده امامی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B2% D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C) هستند.
نزاری‌ها در ترتیب امام‌ها با مستعلی‌ها مشترک هستند؛ و نه خلیفه اول فاطمی را به عنوان امام می‌پذیرند؛ اما در جانشینی مستنصر با مستعلویه اختلاف دارند. جاشین المستنصر بنا بر حکم آشکار خود او، پسر بزرگش نزار (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B2%D8%A7%D8%B1) بود، اما امیر سپاه مصر که به مستعلی - پسر دیگر خلیفه - ارادت داشت، وی را به خلافت نشاند و او را امام مخصوص خواند. البته چون این قول، حکم آشکار خلیفه پیشین نبود به همین دلیل نمی‏توانست تمام اسماعیلیه را راضی و خشنود کند.
با آن که خلافت فاطمی در نسل مستعلی ادامه پیدا کرد؛ اما از آن پس فاطمیان در مصر دچار هرج و مرج شدند و در شام و ایران نیز با انشعاب مواجه گشتند. حسن صباح (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD) که در عهد حیات المستنصر برای نشر دعوت به ایران آمده بود ۴۷۳ (قمری)/۱۰۸۰ (میلادی) به هواداری از نزاریه - به پا خاست به طوری که چند سال بعد، پس از دستیابی به قلعه الموت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%AA) ۴۸۳ (قمری)/۱۰۹۰ (میلادی)، آن جا را پایگاهی استوار برای رهبری دعوت اسماعیلیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%DB%8C%D 9%87) کرد.
پس از حسن صباح، هفت تن به عنوان روسای الموت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%AA) فرمان راندند؛ که برای اسماعیلیان نزاری، امام دانسته می‌شدند. آخرین ایشان، امام رکن الدین خورشاه بود که در سال ۱۲۵۶، هولاگو خان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%87%D9%88%D9%84%D8%A7%DA%AF%D9% 88_%D8%AE%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1) به الموت حمله کرد و دستور به قتل امام اسماعیلیان داد.
نزاریه تنها فرقه اسماعیلیه‌است که امروزه امام حاضر دارد.



کتابشناسی/ یادکردها


ویلیام بوردهی. تحقیقی در آیین اسماعیلیه. ترجمهٔ زهرا سعیدی. مشهد: تابناک، ۱۳۶۴=.
محمد بن زین العابدین. تاریخ جماعت اسمعیلیه:هدایت المومنین الطالبین. ترجمهٔ هما خاقان زاده. الکساندر سیمونوف. تهران: اساطیر، ۱۳۶۲=.
ویکیپدیای انگلیسی

[Borna66]

اباضیه


کیش اِباضی یا اباضی‌گری یکی از مذاهب اسلام (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85) است که هم از سنی‌گری و هم از شیعه‌گری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8 C) جداست. تنها کشور مسلمانی که کیش اباضی در آن مذهب (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8) اکثریت است کشور عمان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86) است. مکتب اباضی از قدیمی‌ترین مکاتب اسلامی است و این کیش ۵۰ سال پس از مرگ محمد، پیامبر اسلام تشکیل شد. نام این مکنب از نام عبدالله ابن اباض (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9% 84%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8% B6&action=edit&redlink=1) تمیمی گرفته شده‌است ولی پیروان این کیش بنیادگذار آن را جابر بن زید می‌دانند. جابر از مردم نزوه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%B2%D9%88%D9%87&action=edit&redlink=1) در عمان بود.

نخستین پیشوایان اباضی


جابر بن زید (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%D8%A8%D9 %86_%D8%B2%DB%8C%D8%AF&action=edit&redlink=1) تمیمی.
عبدالله بن اباض (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9% 84%D9%87_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B6&action=edit&redlink=1)
ابوعبیده مسلم بن ابی کریمه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D8%A8%DB% 8C%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85_%D8%A8%D9% 86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9% 87&action=edit&redlink=1)
ربیع بن حبیب (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%B9_%D8%A8%D9 %86_%D8%AD%D8%A8%DB%8C%D8%A8&action=edit&redlink=1) فراهیدی
ابو بلال مرداس بن حدیر (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%88_%D8%A8%D9%84%D8 %A7%D9%84_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D9 %86_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1)


پیشوایان دولت رستمی


عبدالرحمن بن رستم (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8% B1%D8%AD%D9%85%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D8% AA%D9%85&action=edit&redlink=1)
افلح بن عبدالوهاب (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%AD_%D8%A8%D9 %86_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%87%D8% A7%D8%A8&action=edit&redlink=1)


بزرگان اباضی‌گری


شیخ علی یحی معمر (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%DB%8C_%DB%8C%D8%AD%DB %8C_%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%B1&action=edit&redlink=1)



دکتر عمرو خلیفه نامی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D9%85%D8%B1%D9%88_%D8%AE%D9 %84%DB%8C%D9%81%D9%87_%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1)



شیخ ابراهیم بیوض (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB% 8C%D9%85_%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%B6&action=edit&redlink=1)



شیخ ابوالیقضان ابراهیم (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%DB% 8C%D9%82%D8%B6%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A 7%D9%87%DB%8C%D9%85&action=edit&redlink=1)



مجاهد سلیمان بارونی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9% 86_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1)



شیخ احمد خلیلی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84% DB%8C)



شیخ ابواسحق ابراهیم اطفیش (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8% AD%D9%82_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%8 5_%D8%A7%D8%B7%D9%81%DB%8C%D8%B4&action=edit&redlink=1)

[Borna66]

کیسانیه


کیسانیه یکی از فرقه‌های شیعی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9) بودند. بنا به اعتقادات ایشان هرکس به امامت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA) نامزد شود باید از فرزندان محمد حنفیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%AD%D9 %86%D9%81%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) باشد وآنان کسانیه خلص هستند که به این اسم نامیده شده اند وبویژه مختاریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87) نام دارند. کسانیه درمورد خلافت پس از علی(ع)به چند گروه تقسیم می‌شوند.

گروهی معتقدند که محمد حنیفه پس از پدرش علی (ع) امام بوده است. (مختاریه)
گروهی براین یقین هستند که محمد حنیفه پس از حسن وحسین (ع)امام بوده.
گروهی بر این باورند که محمد حنیفه مهدی موعود است.(کربیه)
گروهی معتقد به امامت علی بن حسین زین العابدین پس از امامت محمد حنیفه هستند.
گروهی معتقدبه امامت ابوهاشم عبداله بن محمد حنفیه پس از امامتش هستند.
گروهی میگویند که امامت به وصیت ابوهاشم به محمد ابن علی ابن عبداله ابن عباس ابن عبدالمطلب رسیده است.(راوندیه)
گروهی معتقدند که امام پس از ابو هاشم ، بیان ابن سمعان تمیمی است.(بیانیه)
آخرین گروه کسانی هستند که امام پس از ابوهاشم ، عبداله ابن عمرو ابن حرب است.(حربیه)


منبع


مشکور، محمد جواد. فرق اسلامی. چاپ چهارم، انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۸۴، ۳۷۵.
اختریان،محمد. گنجینه های دانش. چاپ نهم، نشر محمد، 1376، 561.

[Borna66]

زیدیه
زیدیه یکی از فرقه‌های شیعه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87) است که پیروان آن به امامت پنج تن؛ علی بن ابی طالب (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C _%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8)،حسن بن علی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C )،حسین‌ بن علی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%E2%80%8C_ %D8%A8%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1)، علی بن حسین (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B3%DB%8C %D9%86) و زید بن علی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C ) معتقدند. طرفداران این فرقه بیشتر در کشور های یمن (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%85%D9%86) و بحرین (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%86) پراکنده شده‌اند. این فرقه عموماً به مذهب حنفی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%86%D9%81%DB%8C) پای‌بندند و در اصول به معتزله (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%B2%D9%84%D9%87) نزدیک‌اند. فرق اینان با گروه اصلی شیعیان در این است که آنها معتقدند امامان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85) دارای قدرت فراطبیعی نبودند.

[Borna66]

راوندیه

فرقه راوندیه که خود انشعابات زیادی چون ابراهیمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB% 8C%D9%85%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1)، فلالیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)، مسلمیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1) و... دارد، در زمان حکومت منصور عباسی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%B9%D8%A8%D8%A7% D8%B3%DB%8C) می‌زیسته‌اند و از پیروان عبدالله راوندی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9% 84%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1) به شمار می‌آیند.
این گروه هیچ ارتباط تاریخی با منطقه راوند (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF) کاشان ندارند.[۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87#cite_no te-0)

[Borna66]

بکتاشیه

بَکتاشیه، طریقت پیروان حاجی بکتاش ولی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%A7%D8%AC%DB%8C_%D8%A8%DA%A9%D8%AA%D8%A7% D8%B4_%D9%88%D9%84%DB%8C).
این طریقه از آناتولی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C) شروع شد و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت عثمانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7% D9%86%DB%8C) و در پی کشورگشایی‌های آن، به شبه جزیره بالکان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A8%D9%87_%D8%AC%D8%B2%DB %8C%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9% 86&action=edit&redlink=1) و از آنجا به آلبانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C) راه یافت و بعدها خانقاه‌های (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%82%D8%A7%D9%87) بکتاشیه در آنجا ساخته شد. راهیابی این فرقه به شبه جزیره بالکان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%86)، در اسلام آوردن ساکنان آنجا سهم عمده‌ای داشت.
امروزه بکتاشیه علاوه بر آلبانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C) و به طور محدود در ترکیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87)، در میان مردم سوریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87)، مصر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1)، ترکهای مقیم اروپا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7) و نیز مناطق آلبانیایی نشین و مسلمان مقدونیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%87) و کوزوو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%88) رواج دارد.

عقاید

حُب اهل بیت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%A8%DB%8C%D8%AA) پیامبر اسلام، بخصوص امام علی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B9%D9%84%DB%8C). به عقیده آنان حق، محمد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF) و علی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C) سه صورت برای بیان یک حقیقت‌اند.
به نظر بکتاشیان، بعضی از آئین‌ها جای عبادتهای شرعی را می‌گیرند، مانند: هر صبح و شام صلوات فرستادن بر دوازده امام، خواندن دعای «نادعلی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB% 8C&action=edit&redlink=1)»، خودداری از نوشیدن آب (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%A8) در دهه اول محرم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85)، اعتراف کردن به گناهان نزد بابا (شیخ) پس از محرم، بزرگداشت نوروز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2)
اخلاق از نظر بکتاشیه در این جمله خلاصه می‌شود:

دستت را بی آزار، زبانت را رازدار و کمرت را استوار نگه دار.


منبع


دانشنامه جهان اسلام (http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=1215).

[Borna66]

نقشبندیه

نقشبندیه طریقتی‌ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%AA) است‌ منسوب‌ به‌ خواجه‌ بهاءالدین‌ محمد نقشبند (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9% 84%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C_%D9%85%D8%AD%D9%85%D 8%AF_%D9%86%D9%82%D8%B4%D8%A8%D9%86%D8%AF&action=edit&redlink=1) بخارایی‌ (۷۹۱-۷۱۸ هـ.ق‌)، شاخه‌ای منشعب از سلسله خواجگان که به خواجه احمد یسوی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87_%D8%A7%D8%AD%D9%85% D8%AF_%DB%8C%D8%B3%D9%88%DB%8C) (معروف به حضرت ترکستان) منسوب است و گویند خواجه بهاءالدین در ترکستان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86) مروج و محیی طریقه اوشد.[۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87#c ite_note-0)
بعدها این سلسله در هند هم نفوذ یافت و به خصوص در دوره اقتدار مغولان در هند، تأثیر و نفوذ مشایخ آنها قابل ملاحظه بود و سلاطین آن سرزمین غالباً به این طریقه منسوب بودند؛ چنانکه گویند امیرتیمور گورکانی به شاه نقشبند ارادت داشت.[۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87#c ite_note-1)

مروجان این طریقت

بهاءالدین‌ را نمی‌توان بنیانگذار و مؤسس‌ این‌ طریقت‌ شمرد. طریقت او در حقیقت‌ دنبالهٔ‌ طریقت‌ خواجگان‌ است‌. طریقه‌ و سلوکی‌ که‌ خواجه یوسف‌ همدانی(۵۳۵ ـ ۴۴۰ هـ.)‌ و خواجه‌ عبدالخالق‌ غجدوانی‌(متوفی۵۷۵) بنیان نهاده‌ بودند. خواجه‌ بهاءالدین‌ که‌ خود از جانشینان‌ عبدالخالق‌ تعلیم‌ یافته‌ بود، محیی‌ و مصلح‌ طریقت‌ خواجگان‌ شد و طریقت‌ نقشبندی‌ آمیخته‌ای‌ شد از تعالیم‌ عبدالخالق‌ غجدوانی‌ و بهاءالدین‌ بخارایی‌.
طریقت‌ نقشبندی‌ در اندک‌ مدتی‌ در ماوراءالنهر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D 9%86%D9%87%D8%B1) و خراسان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86) رواج‌ یافت و پس‌ ازبهاءالدین‌، خلفای‌ او خواجه‌ علاءالدین‌ عطار (درگذشته ۸۰۲) و محمد پارسا (درگذشته ۸۲۲) و یعقوب‌ چرخی‌ (درگذشته ۸۵۱) بر مسند ارشاد نشستند و در ترویج‌ این‌ طریقت‌ سهمی‌ بسزا داشتند. بعد از اینان‌ خواجه‌ عبیدالله‌ احرار (۸۹۵-۸۰۶ هـ) مشهورترین‌ و متنفذترین‌ مشایخ‌ عصر تیموری‌ است‌ و در عهد او، این‌ طریقت‌ به نفوذ و شهرت‌ و رواج‌ رسید.

مسلک نقشبندیه

عبدالرحمن جامی‌ در نفحات الانس‌ نوشته‌است:
«طریقة‌ ایشان، اعتقاد اهل‌ سنّت‌ و جماعت‌ است‌ و اطاعت‌ احکام‌ شریعت‌ و اتباع‌ سنن‌ سیّدالمرسلین(ص)‌ و دوام‌ عبودیت‌ که‌ عبارت‌ است‌ از دوام‌ آگاهی‌ به‌ حق‌ سبحانه، بی‌مزاحمت‌ شعور به‌ وجود غیری‌» عبدالخالق‌ غجدوانی‌ گفته است‌ که‌ «در خلوت‌ را دربند و در خدمت‌ را بگشای‌» و از بهاءالدین‌ نقشبند پرسیدند: «درطریقة‌ شما ذکر جهر و خلوت‌ و سماع‌ می‌باشد؟ فرمودند که‌ نمی‌باشد. پس‌ گفتند که: بنای‌ طریقت‌ شما بر چیست‌؟ فرمودند: خلوت‌ در انجمن: به‌ ظاهر با خلق‌ هستند و به‌ باطن‌ با حق‌ و نیز همو گفته‌ است‌ که‌: «طریقت ما صحبت‌ است‌ و در خلوت آفت شهرت است‌. خیریت‌ در جمعیت‌ است‌ و جمعیت‌ در صحبت‌ به‌ شرط نفی‌ بودن‌ در یکدیگر».
نقشبندیه در گذر تاریخ

این‌ طریقت، در تاریخ‌ خود جریانی‌ واحد و همسان‌ نداشته‌ است و با گذشت‌ زمان، مانند اکثر مکتبها و مذهبها بساطت‌ آن‌ از میان‌ رفت‌ و گونه گونه، رنگهایی‌ یافت‌.
بهاءالدین‌ نقشبندی‌ و مشایخ‌ پیش‌ از او- مشایخ‌ سلسله‌ خواجگان‌- به‌دور ازماجراهای‌ سیاسی‌ و اجتماعی‌، ساده‌ و زاهدانه‌ می‌زیستند و برای‌ امرار معاش‌ پیشه و کاری‌ داشتند. خواجه‌ محمود انجیر فغنوی‌ «به‌ کسب‌ گلکاری‌ می‌پرداخته‌ و از آن‌ممر وجه‌ معاًش‌ می‌ساخته‌». و خواجه‌ علی‌ رامتینی‌ به‌ صنعت‌ بافندگی‌ اشتغال‌داشته‌ است‌. و سید امیر کلال‌، کوزه‌گری‌ می‌کرده و فرزندش‌ امیر شاه‌ «ازصحرا نمک‌ می‌آورده‌ و می‌فروخته‌ و از آن‌ راه‌ زندگی می‌گذرانیده‌».
ولی‌ دیری‌ نگذشت‌ که‌ مشایخ‌ نقشبندی‌ بر خلاف‌ پیشینیان‌ صاحب‌ نقشی شدند در کارهای‌ جهانی‌. عزّت‌ و حرمت‌ یافتند و صاحب‌ دستگاه‌ شدند. مانند خواجه ناصرالدین‌ عبیدالله‌ احرار که‌ متنفذترین‌ مشایخ‌ نقشبندی‌ در عصر تیموری‌ بود و بنا به‌ نوشته‌ جامی‌ «کوکبهٔ‌ فقرش‌» «نوبت‌ شاهنشهی‌» می‌زد.
سعدالدین‌ کاشغری‌ و عبدالرحمن‌ جامی‌، طریقه‌ نقشبندی‌ را در عاصمهٔ هرات (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AA)، بیش‌ از پیش، رواج‌ دادند و هرات‌ یکی‌ از مراکز تجمع‌ نقشبندیان‌ شد. در سمرقند (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF)، اگر چه‌ در زمان‌ خواجه‌ نظام‌الدین‌ خاموش‌، نقشبندیان‌ اندک‌ نبودند پس‌ از مهاجرت خواجه‌ عبیدالله‌ احرار بدانجا نقشبندیان‌ سمرقندی، بسیار شدند و سمرقند در عهد سلطنت‌ سلطان‌ ابوسعید و سلطان‌ احمد تیموری‌ به‌ صورت‌ مجمع‌ و مرکز صوفیان‌ نقشبندی‌ درآمد.

توضیحات


<LI id=cite_note-0>↑ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87#c ite_ref-0) مدفن بهاءالدين در نزديكی بخاراست (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7). در سال 1543 ميلادی امير عبدالعزيزخان، مرقدی بر مزار وی ساخت. حتی امروزه بهاءالدین از چنان حرمت و نفوذی برخوردار است که بسیاری تصور می‌کنند که اگر چند بار به زیارت مرقدش بروند، گویی به زیارت کعبه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87) نائل شده‌اند. (ماهیت تحولات در آسیای مرکزی)
↑ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87#c ite_ref-1) ارزش میراث صوفیه

‎
منبع


ارزش میراث صوفیه، عبدالحسین زرینکوب، انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۵۶
قدسیّه(کلمات بهاءالدّین نقشبند)؛با مقدمه و تصحیح احمد طاهری عراقی؛ کتابخانهٔ طهوری، تهران ۱۳۵۴
ماهیت تحولات در آسیای مرکزی، انتشارات وزارت امور خارجه، تهران، ۱۳۷۳
نفحات‌الانس عبدالرحمن جامی

[Borna66]

قادریه

قادریه از جمله طریقت‌های (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%AA)تصوف (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%D9%81) است. قادریان از پیروان شیخ عبدالقادر گیلانی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9% 82%D8%A7%D8%AF%D8%B1_%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%8 6%DB%8C&action=edit&redlink=1)(تولد ۵۶۲ ق)، ملقب به قطب الاعظم، هستند.


پیروان این مکتب به وحدت وجودی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA_%D9%88%D8 %AC%D9%88%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1) معتقد هستند و به محبت و خدمت شهرت دارند. اگر چه در اصل از بین حنابله (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%86%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9% 87&action=edit&redlink=1) برخاسته‌اند، تا حدود زیادی اهل تسامح و مساحمه بودند. در این طریقت به حفظ سنت و شعائر تأکید می‌شود. بخش اعظم پیروان طریقت‌های صوفیه در بالکان با توجه به عدم بهره مندی از منابع اصیل اسلامی و شیوخ واقعی در بسیاری از موارد به انحراف کشیده شده‌اند.





تاریخچه

مؤسس سسلسه قادریه، عبدالقادر گیلانی (قرن ششم) است که در بغداد مدفون است.

قادریه در افغانستان

این فرقه در قرن شانزدهم میلادی در هند مستقر شد و در همان جا برخی از پشتون‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88%D9%86) را به سوی خود جذب نمود. در میان قبایل پشتون، فرقه قادریه پیروان بسیاری دارد که رهبری آن به دست خاندان گیلانی است. حضرت نقیب صاحب، پدر سید احمد گیلانی، در دهه دوم قرن نوزدهم میلادی در حومه جلال آباد در شرق افغانستان رهبری این فرقه را بر عهده داشت که پس از او رهبری به فرزندش (احمد گیلانی) رسید. ایشان نیز در کنار رهبری فرقه قادریه به کارهای سیاسی و تأسیس حزب محاذ ملی افغانستان پرداخت که این حزب در کنار سایر تنظیم‌های جهادی در جنگ علیه روسها نقش فعالی داشت. خاندان گیلانی از اقوام سببی محمد ظاهر شاه می‌باشند.

[Borna66]

احمدیه

احمدیه نام فرقه‌ای از مسلمانان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86) است که پیرو میرزا غلام احمد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D8%BA%D9%84%D8%A7% D9%85_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF) میباشند. احمدیان وی را «مسیح و مهدی موعود» میدانند و از دستورات وی پیروی می‌کنند.
مخالفان فرقه احمدیه از این پدیده به عنوان «قادیانیزم»، که نشات گرفته از محل تولد میرزا غلام احمد و فرقه احمدی است، یاد می‌کنند.

جمعیت

آمار درستی از طرفداران این فرقه به دلیل غیر قانونی بودنشان در بعضی از کشورها وجود ندارد. فرقه احمدیه دارای شهرهایی تماما احمدی نشین در کشورهای هندوستان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)� � پاکستان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86) و بنگلادش (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%B4) است. همچنین با توجه به مهاجرت بسیاری از طرفداران این فرقه به اروپا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7)، آمریکا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7)، کانادا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7) و چند کشور آفریقایی از جمله تانزانیا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7) میتوان طرفداران جماعت احمدیه را در حدود ۷ الی ۱۰ میلیون نفر تخمین زد.
گفتنی است که در حدود ۲۰۰هزار تن از پیروان فرقه احمدیه نیز در کشور اندونزی زندگی می‌کنند.[۱] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%87#cite_note-0)

محدودیت‌های مذهبی و مراکز عمده جماعت احمدیه

بعد از اخراج سومین خلیفه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%81%D9%87) جماعت مسلمانان احمدیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D9 %85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8% A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1) از پاکستان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)، همینک مرکز این جمعیت در کشور انگلستان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86) قرار دارد و امروزه پنجمین خلیفه جماعت احمدیه در شهر لندن (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%86) زندگی می‌کند. طرفداران فرقه احمدیه در ۲ شهر رابوئا (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A6%D8% A7&action=edit&redlink=1) در پاکستان و قادیان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9% 86&action=edit&redlink=1) در هندوستان اکثریت مطلق را دارند.
در پاکستان طرفداران این فرقه حق انجام فعالیت‌های مذهبی و برپایی مساجد خودشان را ندارند و شیوخ سنی و شیعه آنها را «مرتد» و «گمراه» می‌خوانند.
اما در هندوستان طرفداران تفکر احمدی مشکل ابراز عقاید و فعالیت‌های مذهبی خودشان را ندارند و در آنجا آزادانه فعالیت می‌کنند. در انگلستان، استرالیا، کانادا و آمریکا جمعیت احمدیه دارای مساجد و طرفداران زیادی است که اکثر آنان را مهاجرین هندی و پاکستانی تبار تشکیل می‌دهند.
قابل ذکر است که عربستان سعودی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3% D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C) برای پیروان جماعت احمدیه روادید سفر حج (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%AC) صادر نمی‌کند و پیروان فرقه احمدیه حق ورود به اماکن مقدس اسلامی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%85%D8%A7%DA%A9%D9%86_%D9 %85%D9%82%D8%AF%D8%B3_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9% 85%DB%8C&action=edit&redlink=1) در عربستان سعودی را به هیچ عنوان ندارند.

احمدیه‌ستیزی


در آوریل ۲۰۰۸ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B8_%28%D9%85%DB%8C%D9%84%D8% A7%D8%AF%DB%8C%29) میلادی، گروهی از اسلامگرایان تندرو در اندونزی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%B2%DB%8C)، یک مسجد متعلق به فرقه اسلامی احمدیه را به آتش کشیدند و یک مدرسه مذهبی آنان را نیز ویران کردند.[۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%87#cite_note-1)

شاخه‌ها

بعد از مرگ میرزا غلام احمد، که خود را عیسی مسیح (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD) دوباره ظهور کرده و مهدی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C) مسلمانان میخواند، پس از مدتی طرفداران وی بر سر چگونگی ادامه نهضت، رهنمود قرآن در مورد ختم پیامبران (۳۳-۴۰) و چگونگی جانشینی وی به دو دسته کاملاً متضاد تقسیم شدند که عبارت بودند از حرکت احمدیه لاهور (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%A7%D8 %AD%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D9%84%D8%A7%D9%87%D9% 88%D8%B1&action=edit&redlink=1) و جماعت مسلمین احمدیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D9 %85%D8%B3%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%AD%D9% 85%D8%AF%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1).

پیش‌زمینه

پس از مرگ میرزا غلام احمد در سال ۱۹۰۸، رهبری جماعت احمدیه به دست حکیم نورالدین بِروی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85_%D9%86%D9 %88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9% 90%D8%B1%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1) سپرده شد. پیروان جماعت احمدیه مدعی هستند که وی اسلام شناسی بی همتا بوده و اولین شخصی بوده‌است که پس از ادعای میرزا غلام احمد مبنی بر مسیح و مهدی موعود بودن با وی در سال ۱۸۸۹ بیعت کرد.
پس از مرگ وی در سال ۱۹۱۴ دوره‌ای از اختلافات و انشعابات در جماعت احمدیه شکل گرفت.

حرکت احمدیه لاهور

عده‌ای از طرفداران وی خواهان تشکیل شورا و هیئتی از اُمنأ برای اداره جماعت احمدیه شدند. طرفداران این طرز فکر با شدید شدن اختلافات مذهبی و عقیدتی با طرفداران خلیفه‌گری، حرکت احمدیه لاهور (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%A7%D8 %AD%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D9%84%D8%A7%D9%87%D9% 88%D8%B1&action=edit&redlink=1) را به مرکزیت لاهور (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%B1) تشکیل دادند.
گفتنی است که طرفداران حرکت احمدیه لاهور، میرزا غلام احمد را تنها یک شخصیت «اصلاح طلب و آگاه» و محمد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF) را آخرین پیامبر با کتاب و چه بی کتاب خدا میدانند.

جماعت مسلمین احمدیه

طرفداران خلیفه گری که نگاهی کاملاً متفاوت به نقش میرزا غلام احمد داشتند، مدعی شدند که محمد آخرین پیامبر با کتاب خدا و میرزا غلام احمد «مسیح و مهدی موعود» و پیامبر بدون کتاب خدا بوده‌است.
به این ترتیب پس از مرگ حکیم نورالدین بروی در سال ۱۹۱۴، طرفداران خلیفه گری، پسر میرزا غلام احمد را به عنوان «خلیفه مسیح و مهدی دوم» برگزیدند.
امروزه خلیفه جماعت مسلمین احمدیه به وسیله نمایندگانی از سراسر کشورهایی که دارای جمعیت قابل توجه احمدی است انتخاب می‌شود و با اینکه اکثر خلفا از فرزندان و نسب میرزا غلام احمد بودند اما در آئین احمدی خلافت به صورت موروثی نیست و در کل خُلفا توسط نمایندگان جماعت احمدی در سرتاسر دنیا و به صورت مادام العمر انتخاب می‌شوند.

خُلفای جماعت مسلمین احمدیه

http://pnu-club.com/imported/2009/09/82.jpg (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ghadiani.jpg)
میرزا غلام احمد، بنیانگزار فرقه احمدیه



خلیفه اول (۱۹۰۸-۱۹۱۴): حکیم نورالدین بروی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85_%D9%86%D9 %88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8% B1%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1) (۱۸۴۱-۱۹۱۴)
خلیفه دوم (۱۹۱۴-۱۹۶۵): میرزا بشیرالدین محمود (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D8 %A8%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%8 6_%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF&action=edit&redlink=1) (۱۸۸۹-۱۹۶۵)
خلیفه سوم (۱۹۶۵-۱۹۸۲): میرزا نصیر احمد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D9 %86%D8%B5%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF&action=edit&redlink=1) (۱۹۰۹-۱۹۸۲)
خلیفه چهارم (۱۹۸۲-۲۰۰۳): میرزا طاهر احمد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D8 %B7%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF&action=edit&redlink=1) (۱۹۲۸-۲۰۰۳)
خلیفه پنجم (۲۰۰۳- تا به امروز): میرزا منصور احمد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D9 %85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8% AF&action=edit&redlink=1) (۱۹۵۰- تا به امروز)

آموزه‌های جمعیت احمدیه

پنج اصل بنیادین جمعیت احمدیه عبارت‌اند از: توحید (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%AF)، نماز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2)، روزه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87)، زکات (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D8%AA) و حج (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%AC) قابل ذکر است این جمعیت به چند باور اساسی که باورهای اکثریت قاطع مسلمانان جهان (سنی و شیعه) است اعتقاد ندارند.
از آن جمله پیروان فرقه احمدیه محمد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF)، پیامبر مسلمانان را واپسین پیامبر نمی‌دانند و میرزا غلام احمد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D8%BA%D9%84%D8%A7% D9%85_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF) را به عنوان «منجی بشریت» معرفی می‌کنند.

جُستارهای وابسته


اسلام (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85)
میرزا غلام احمد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D8%BA%D9%84%D8%A7% D9%85_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF)
مسیحیت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA)
مهدویت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA)

منابع


وب‌گاه رسمی جماعت مسلمین احمدیه (http://www.alislam.org/)
وب‌گاه رسمی حرکت احمدیه لاهور (http://www.aaiil.org/index.shtml/)
ویکی پدیای انگلیسی (http://en.wikipedia.org/wiki/Ahmadi)
قادیانیزم: یک تحقیق حساس - انگلیسی (http://www.nadwatululama.org/academy/qad.htm)
قادیانیزم چیست؟ اداره دعوت و ارشاد (http://www.irshad.org/qadianism.php)

[Borna66]

دسوقیه

دَسوقیه یکی از فرقه‌های صوفی است. بنیادگذار این فرقه برهان‌الدین ابراهیم دسوقی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%8 4%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87 %DB%8C%D9%85_%D8%AF%D8%B3%D9%88%D9%82%DB%8C) (ابوالعینین) است.
افراد این فرقه بیشتر در مصر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1) هستند ولی پیش از سکولار (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1) شدن ترکیه، تکیه‌هایی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D9%87) نیز در استانبول داشتند.

منابع

‎
Khalidi, W.A.S. "al- Dasūḳī , Burhān al-Dīn Ibrāhīm b. Abi 'l-Mad̲j̲d ʿAbd al- ʿAẓīz , nicknamed Abu 'l-ʿAynayn (http://www.brillonline.nl/subscriber/entry?entry=islam_SIM-1734) ." Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2008. Brill Online. UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK LEIDEN. 25 July 2008

[Borna66]

رفاعیه

رفاعیه از جمله طریقت‌های (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%AA)تصوف (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%D9%81) است که در برخی کشورهای بالکان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%86) از جمله آلبانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C) و کوزوو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%88) دیده می‌شود. رفاعیان در آلبانی که از پیروان شیخ احمد رفاعی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B1%D9 %81%D8%A7%D8%B9%DB%8C&action=edit&redlink=1) (۵۷۸- ۵۱۲ ه.ق) هستند. پیروان رفاعیه را رفاعیان گویند.
توجه رفاعیان بیشتر به پیشوایان شیعه به ویژه امام علی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B9%D9%84%DB%8C) و امام حسین (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86) است.



تاریخچه

به گفته ابن بطوطه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D8%B7%D9%88%D8%B7%D9%87) ، طریقت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%AA) رفاعیه یا احمدیه به دست پیر سیداحمد رفاعی (۵۷۸- ۵۱۲ ه.ق) در در شهرستان لادیق ایالت آماسیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%87) در آناتولی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C)ترک� �ه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87) تاسیس شد. پیر سیداحمد رفاعی، در این شهر خانقاهی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%82%D8%A7%D9%87) داشته‌است. به نقل از برخی منابع، این شخص با ابن عربی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C) ملاقات داشته و مرید او شده بوده‌است.
مردم مناطق بالکان پیش از آن، مذهبی آمیخته از مزداپرستی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D B%8C) و مسیحیت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA) داشتند که آن را بوگومیلی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%88%DA%AF%D9%88%D9%85%DB% 8C%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1) می‌خواندند؛ و این باعث شد که ایشان به دست دراویش سیاح، که ساختار توحید در اسلام را برایشان بیان می‌کردند، به آسانی اسلام بیاورند. پس از فتح اسکوب (اسکوپیه) در ۷۹۵، و بوسنی در ۸۶۴، به دست عثمانی‌ها (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C)، و در نتیجه، تکمیل حاکمیت ایشان در منطقه، حاکمان عثمانی برای مسلمان کردن مردم مناطق جدید از درویشان بهره می‌بردند. با تثبیت حاکمیت عثمانی‌ها در سرزمینهای بالکان، به مرور طریقه‌های ترک از قبیل خلوتیه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9% 87&action=edit&redlink=1)، بکتاشیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87) و نقشبندیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87) و سپس طریقه‌هایی مانند قادریه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%87)، رفاعیه و سعدیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B9%D8%AF%DB%8C%D9%87) در آنجا شروع به گسترش کردند. در این بین، خوی ملایم مردمان نواحی بالکان به گسترش اسلام در آن مناطق به وسیله طریقه‌ها کمک کرد.