معجزه تولید ناب

[Borna66]

معجزه تولید نابمدتی است که تعدادی از کشورهای جهان به شیوه ای از تولید روی آورده اند که تولید ناب نام دارند.درتولید ناب ارتباط با مشتری اهمیت زیادی دارد و تولید کنندگان در پی آن هستند که همه مشتریان را با هرسلیقه ای از خود راضی کنند. تولید ناب همه چیز را به میزان کمتر مورد استفاده قرار می دهد. به این ترتیب کمترین سرمایه گذاری در ابزار، انبار داری و فعالیت انسانی صورت می گیرد، در عین اینکه به کیفیت ، بهای بسیار زیادی داده می شود. این شیوه تولید با وجود آنکه وارد کشور ما شده است ولی هنوز کاملا جای خود را میان شیوه های تولید دیگر باز نکرده است.اکثر ما هنگامی که برای خرید کالا به فروشگاهی مراجعه می کنیم، با دقت بین اجناس می گردیم تا جنس سالم را از بین انبوه کالاهایی که ممکن است هر یک ایرادی داشته باشد پیدا کنیم.این درباره کالاهای ساخت داخل بیشتر صادق است.بارها پیش آمده سایز خود را به فروشنده گفته اید و او لباس یا کفش با همان سایز در اختیارتان قرار داده ،ولی پس از امتحان کالا دیده اید که این سایز پوشاک یا کفش بزرگتر !حالا تصور کنید که فروشگاه یا مغازه ای که به آن مراجعه کرده اید، امکانی برای پروف کردن هم ندارد.به خاطر همین ایرانی ها عادت کرده اند هنگام خرید تمام حواسشان را بکار بیاندازند تا مبادا جنسی دارای نقص نصیب شان شود یا ناچار شوند برای پس دادن جنسی که مناسب نیست دوباره روانه خیابانها شوند. البته در صورتی که صاحب فروشگاه روی درب یا دیوار مغازه اش ننوشته باشد : (جنس فروخته شده پس گرفته نمی شود) بسیاری اتفاق می ا فتد که انبوهی از کالا روی دست صاحب یک کارگاه یا کارخانه باقی می ماند.این اتفاق متاسفانه در صنعت خودروسازی ما هم اتفاق می افتد به این ترتیب که انبوهی خودرو تولید شده در پارکینگ کارخانه خودرو سازی پارک می شود.چون کارخانه پیش از تولید به میزان تقاضا و قدرت خرید مشتریان توجه نداشته و تنها در فکر تولید انبوه بوده است تمام این مشکلات با روی آوردن به تولید ناب قابل حل است.· شیوه تولید مناسب برای صنایع ایراناین شرکت خودرو سازی تویوتا که در سال 1950 برای نخستین بار شیوه تولید ناب را بکار گرفت. چون این شرکت در آن زمان به این نتیجه رسیده بود که بازار داخلی ژاپن کوچک است در عین اینکه به انواع وسایل نقلیه نیاز است.همچنین در آن زمان برای این شرکت امکان خرید گسترده آخرین فن آوری های غربی وجود نداشت و به اندازه ای کارخانجات خودرو سازی بزرگ در جهان وجود داشت که توان رقابت با آنها را هم در خود نمی دید. در نتیجه تویوتا به جای تولید انبوه خودرو که شرکت فورد ابداع کننده آن بود به تولید ناب روی آورد. شرایط امروز کارخانجات ایرانی مشابه شرایطی است که تویوتا در سال 1950 با آن روبه رو بود. بنابراین به نظر می رسد که تولید ناب شیوه تولید مناسبی برای تولیدکنندگان ایرانی است با این حال هنوز همه صنایع به این نوع از تولید روی نیاورده اند. به این ترتیب تولید ناب هم وارد کشورما شده است.منتها چون مدیران صنایع ما چشم اندازی از آینده برای صنعت خود ترسیم نمی کنند تا در مسیر آن اقداماتی انجام دهند،حاضر نیستند در زمینه تولید ناب هم هزینه زیادی کنند. واقعیت این است که تولید ناب از سیستم های تولیدی روز دنیاست که خیلی جاها باید هزینه هایی کرد تا به آن رسید. به عنوان مثال ژاپنی ها کار را به جایی رسانده اند که می گویند به جای استفاده بهینه ازمترمربع باید حداکثر استفاده را از متر مریع انجام داد. به عبارتی می بینید که در مکانی از تولید ناب صورت می گیرد دستگاهها علاوه بر کف رو به بالا هم کار گذاشته شده اند . همین استفاده از متر مکعب هزینه اولیه دارد. واقعیت این است که در حال حاضر بسیاری از مدیران ما می دانند که تولید ناب چیز خوبی است ولی درک عمیقی از آن ندارند و نمی توانند نتیجه خوبی از دل آن بیرون بیاورند در تولید ناب لازم است حداکثر صرفه جویی انجام گیرد. در حالی که صنایع ما پر از ریخت و پاش است.· مشتری مداری درتولید ناببا ابداع شیوه تولید ناب عصری که مشتریان باید خود را با تولیدات کارخانجات هماهنگ می کردند به پایان رسیده است. در شیوه تولید ناب اطلاعات مربوط به مشتریان و اولویت های نیازهای آنها بررسی می شود و تولیدکنندگان می کوشند چیزی را تولید کنند که مشتری از آنها می خواهد. نتیجه تنوع زیاد در محصولات تولیدی است. در حالی که در سیستم تولید انبوه که صنایع کشورما نیز از آن پیروی می کنند تولید کنندگان و فروشندگان می کوشند مشتریان را مجاب کنند چیزی که آنها تولید می کنند و می فروشند برای مشتریان مناسب است. نتیجه نارضایتی بسیاری از مشتریان ایرانی ازکالاهای ساخت داخل است چراکه آنها امکان زیادی برای انتخاب کالای مورد نظرشان ندارند.ازطرفی تولید ناب هدف خود را این قرارداده که ضایعات هم هنگام تولید زمان آماده سازی وتولید کالا حمل ونقل انبار کردن کالا واز کار افتادن ماشین آلات وابزار صفر شود.در حالی که می دانیم در سیستم تولید انبوه که صنایع ایران همچنان از آن تبعیت میکند همیشه نیروی کار اضافی کالاهای انبار شده و فضای اضافی وجود دارد.از این رو است که صنایع ایران صنایعی با ریخت وپاش زیاد تلقی می شود.ضمن اینکه در سیستم تولید ناب کیفیت هر کالا به حدی اهمیت دارد که به محض دیدن نقصی در یک کالا خط تولید متوقف می شود تا نقص آن برطرف شود.دربرخی از صنایع این کار با تنظیم دستگاه هاانجام می شود ودر صنایع دیگر کارگران چنان آموز ش دیده اند که خودشان نقص هر کالا راتشخیص دهند وحتی یک کارگر می تواند به خاطر نقص یک کالا خط تولید را متوقف کند.در حالی که در تولید انبوه تنها مدیر اختیار این کار را دارد.از دیگر مزایای تولید ناب این است که جنس با کیفیت بالا را به قیمت ارزان تر روانه بازار می کند.سوده راد کارشناس ارشد کارآفرینی می گوید:"در تولید ناب مهم است که کالا دقیقا مطابق با مقدار تقاضا و یا تعداد مورد نیاز تولید شود.جنبه دیگر کاهش تعدادکارگران است.از طرف دیگر هم آنجا که در تولید ناب از ماشین ها به درستی نگهداری می شود ،می توان مدت های مدیدی از آنها استفاده کرد.در واقع ارزش ماشین از روی قدرت درآمدزایی کنونی آن تعیین می شود ،نه تعداد سال هایی که کارکرده است. در تولید ناب اندیشه تولیدکننده کمال است .یعنی نزول پیوسته قیمت ها، به صفر رساندن میزان عیب ها ،به صفر رساندن موجودی و تنوع بی پایان محصول اهداف او را تشکیل می دهد.در پایان خط تولید دو شیوه تولیدی انبوه و ناب تفاوت قابل توجهی وجود دارد و آن این است که در کارخانه ای که تولید ناب انجام می دهد تقریبا هیچ محوطه دوباره کاری وجود ندارد اما در کارخانه ای که تولید انبوه انجام می دهد محصولات معیوب زیادی وجود دارد که در نهایت منجر به افزایش قیمت محصول نهایی و کیفیت پایین تر برای خریدار می شود و همچنین باعث می شوند تا توان رقابتی کارخانه کاهش پیدا کند .در واقع می توان گفت تولید ناب یک فلسفه تولید است که سعی می کند اصول تولید دستی را با اصول تولید انبوه ترکیب کند در تولید دستی هیچ تولیدی آغاز نمی شود مگر آنکه سفارشی از سوی یک مشتری خاص دریافت شود و بعد هم به مشتری و نیازش تمرکز می شود. وی نتیجه می گیرد مفهوم بنیادین تفکر ناب ریشه کن کردن اتلاف و آفرینش ارزش در سازمان است. تولید ناب فلسفه و نگرشی است که در صدد حذف هر فرآیند اضافی از مرحله تهیه مواد اولیه تا تولید و نهایتا فروش است که ارزش افزوده ای ایجاد نمی کند در تولید ناب مدیریت برای کارگران ارزش و احترام قائل است و مسئولیت ها را به آنها واگذار می کند و در مقابل انتظار دارد که کارگران هم پاسخگوی نیاز های کارخانه باشند همچنین مهم ترین رکن سیستم ناب رابطه با مشتریان است اصول محوری سیستم تولید ناب هم اینک به الگویی برای بسیاری از تولید کنندگان و ارائه کنندگان خدمات تبدیل شده است همین دلایل کافی است که به این نتیجه برسیم که ما هم باید به طور جدی به پیاده کردن اصول محوری سیستم تولید ناب در صنایع مان بیاندیشیم.