Borna66
07-06-2009, 02:05 PM
طاعون گاوي
تعريف : طاعون گاوي (Rinderpest) RP يك بيماري ويروسي واگيردار است كه درگاو و گاو ميش اهلي وبعضي حيوانات وحشي بوجود ميآيد .
اين بيماري با تب زخمهاي دهاني اسهال و نكروز غدد لنفاوي و مرگ ومير زياد مشخص ميشود ظاهر ميشود.
علت شناسي(سبب شناسي)Etiologyويروس طاعون گاوي تنها ويروس دارايRNA تك رشته اي است از خانواده بارا ميكسوويريده ازجنس موربيلوويروس هاست .
اين ويروس با ويروسهاي : ديستمپر وسرخك انسان وطاعون نشخواركنندگان كوچك و موربيلو ويروس پستانداران دريائي وابستگي ايمني دارند.
ويروس طاعون گاوي فقط يك سروتيپ دارد ولي ويروس مزرعه ( وحشي ) آن واگيري شديد وگسترده اي دارد كه بآساني به دامهاي حساس منتقل ميشود.
ويروس طاعون گاوي در مقابل نورآفتاب حساس است و از بين ميرود بنابراين بايستي واكسن هاي توليدي در شيشه هاي تاريك قهوه اي رنگ نگهداري شوند . اين ويروس در لايه هاي خوني نازك بعد از دو ساعت غير فعال ميشود. در رطوبت بالا و يا خشكي سريعا" غير فعال ميشود. در مقابل حرارت حساس است بنابراين در زمان ليوفيليزه و حل شدن ويروس ها بايستي در شرايط خنك نگهداري شوند . درصورتيكه و-اكسن ليوفيلزه براي مدت طولاني ذخيره ميشود در 20- درجه سانتيگراد بايستي نگهداري شود از شرايط مهم نگهداري واكسن است كه ميتوان آنرا تا چند سال نگهداري كرد . واكسن در آب خالص پتاسيل خود را سريعا" از دست ميدهد براي نگهداري واكسن بايستي از سرم فيزيولوژي يا محلول 9 در هزار نمك استفاده كرد در محلولهاي مولاريون سولفات متراكم پايداري ومقاومت ويروس در مقابل حرارت بيشتر ميشود.
طرز انتقال
طاعون گاوي در سال 1754 بعنوان يك بيماري واگيردار شناخته شد درآن زمان ترشحات محتوي جرم ويروسي را در دامهاي أ لوده با شكاف دادن زير غبغب دام تزريق مي كردند . براي بدست آوردن ويروس در سال 1899 يا تسويه ترشحات از جرم ميكروبي از ترشحات دامهاي آلوده ويروس تهيه مي كردندو به گله ها براي يكبار تزريق ميشد
يك يا دو روز قبل از مشاهده علائم كلينيكي پارتيكل ويروسي به مقدار زيادي از ترشحات ومدفوع خارج ميشود و 8تا 9 روز بعد ار مشاهده علائم كلينيكي مقدار زيادي ويروس در اين ترشحات ومواد خروجي از بدن وجود دارد.
ويروس بطور مستقيم يا غير مستقيم توسط دام آلوده يا لباس كارگران درتماس با دام آلوده ووسائل ويا ازطريق كود و آب پخش ميشود . انتقال وپخش ويروس بوسيله باد و هوا به فاصله زياد ثابت نشده ولي در فاصله كم از طريق باد وهوا نيز ويروس منتقل ميشود . در آفريقا بيشتر واگيريها توسط كوچ گله هاي گاو آلوده در مناطقيكه بدنبال آب و علف بوده اند ايجاد ميشده اين گله هاي آلوده فاصله هاي زيادي را درافريقا طي ميكنند ( مثل گوسفند وبز عشايري در ايران ) گسترش بيماري در آفريقا از اين طريق ميباشد تنها سروتيپ ويروس كه وجود دارد براي تهيه واكسن براي پيشگيري و نجات دامهاي حساس استفاده ميشود. انتقال بيماري در دامها بصورت عمودي ( Vertical) نيست . همچنين توسط بند پايان انتقال نمي يابد (Noarthropodvector) بنابراين براحتي ميتوان بيماري را ريشه كن كرد و ويروس را از بين برد.
(Strainfield) با سويه ويروس مزرعه داراي مدت زيادي است بطوريكه سبب واگيري وشيوع شديد در دامهاي حساس ميشود وموجب مرگ ومير زياد ميگردد . سويه ديگر آن بنام (Milder Strain) تمايل به باقيماندن در ناحيه آلوده دارد وآنهم بعلت عدم شناخته شدن بيماري است كه علائم ظاهري ندارد مگر باسرولوژي رل ميزبان هاي مختلف در تداوم ويروس وبيماري در گله اهميت دارد اين ميزبانها عبارتند:
گاو گاو ميش اهلي كه حساسيت شديدي در مقابل ويروس دارند. گوسفند و بز كه تا مدتي ويروس را نگهداري ميكند اما آلودگي ندارد وتنها با سرولوژي ميتوان وجود ويروس را درگله مشخص كرد بعضا" علائم تحت درماتگاهي نيز دارند ولي بيماري را به ساير حيوانات منتقل نميكنند .
در هندوستان زمانيكه باساژ آلودگي به مقدار كم براي تهيه واكسن داده اند بيماري را به بوفالو اهلي منتقل ميكنند
خوك و خوك پشت خميده در تايلند وجزيره مالي بطور طبيعي به بيماري طاعون گاوي مبتلا ميشوند وتلفات ميدهند . خوك اروپائي نيز به بيماري مبتلا ميشود وبراثر خوردن گوشت وفرآورده هاي خام ، خوك وساير دامها آلوده ميشوند و بيماري را ار اين طريق به گله هاي گاو منتقل ميكنند اغلب حيوانات وحشي واهلي زوج سم به بيماري مبتلا ميشوند .
پخش جغرافيائي بيماري
ويروس طاعون گاوي در حال حاضر در هندوستان خاور نزديك صحراي آفريقا وآنگولا حضوردارد .
دامهاي حساس شديد در آفريقا بوفالو گوزن وحشي . زرافه . گاوكوهان دار بزكوهي وگاو كوهي . دامهاي با حساسيت كمتر : كرگدن وآهو.
دامهاي وحشي انگولا بوسيله گله گاوها آلوده ميشوند و همين دامهاي وحشي آلوده سبب آلودكي
گاو هاي ديگرميشوند بنابراين در صورت عدم وجود طاعون گاوي در گاوها باعث ميشود بيماري در طبيعت از بين برود.
دوره كمون
دوره كمون بيماري بستگي به سويه (Strain) ويروس مقدار ويروس ، راه ورود ويروس و نحوه درمعرض قرار گرفتن دام در مقابل بيماري متفاوت است از سه تا 15 روز ولي معمولا" 4 تا 5 روز است.
علائم كلينيكي
بروز علائم كلينيكي نيز بستگي به Strain ويروس Field يا Milder وپايداري دام وحالات فيزيولوژيك در مقابل آلودگي دارو بصور ت هاي فوق حاد . حاد وملايم (Mild) ظاهر ميشود .
فرم فوق حاد : اين فرم در دامهاي جوان حساس ديده ميشود كه فقط با تب 41-40 درجه ديده ميشود وبعد از 2 تا 3 روز منجر به مرگ ميشود . بعضا" تجمع موكوس در اعضاء ديده ميشود.
فرم حاد: فرم كلاسيك بيماري است و به اين شرح پيشرفت ميكند
ابتدا ترشحات بيني وچشم همراه با مقدار كمي ويروس قبل از تب دارد .سپس تب F106-104 يا 1/41-40 درجه سانتيكراد.
بيني وچشم ترشحا ت موكوسي ميشود در اين حالت لوكوپني . بي اشتهائي ، بي حالي وپوزه خشك است . 92 و 93: FIG
بعدا" تب كاهش مي يابد وميزان ويروس خون وترشحات كاهش مي يابد اسهال آبكي يا خوني يا هردو حالت و FIG دهيدراسيون وخشكي پوست لاغري و از پا افتادن دام ودر نهايت مرگ بعد از 6 تا 12 روز.
جراحات
جراحات زبان: دردام بيمار متفاوت است بعضي بطور مجزا وبعضي بخوبي با جراحات ديگر جمع شده است . جراحات زباني با كانونهاي خاكستري كوچك شروع ميشود سپس بهم ديگر ميپيوندند .اپتيليوم نكروتيك وخاكستري سپس زخم مشاهده ميشود وقرمز رنگ و خراشيده ميشود.
دهان: جراحات برروي لثه ها لب ها وقسمت هاي نرم و سخت گام . گونه وپايه زبان بوجود ميايد . جراحات اوليه نكروتيك وخاكستري باندازه سرسنجاق است سپس يهم ميپيوندند وقرمز رنگ وخراشيده وتكه تكه ميشوند .
مري : داراي نكروزهاي قهوه اي و يا لكه هاي خراشيده.
نگاري : شكمبه و هزارلا داراي جراحات كم.
شيردان : ادم دار وگرفتگي دارد.
روده كوچك: بخصوص در قسمتهاي انتهائي ژژنوم جراحات نكروزي بخصوص در پلاكهاي پاير و غددلنفاوي ناحيه ايلياك نكرونيك . مواد داخل روده بهم چسبيده وموكوس دار اپينليوم اين نواحي نكروتيك است .
راست روده : قولون داراي ديواره ادمي وداراي خون ولخته هاي خوني همراه با موكوس است جراحات دراين ناحيه شديد است . ديواره ها متورم همراه با جراحات ومجتمع موكوس وجراحات برجسته اي در سكوم بهم متصل شده وداراي مرزهائي ازلبه موكوس و راه راه كه دراصطلاح به هاشور ببري با پوست ببري يا خطوط گورخري Zebraline ناميده ميشود. FIG
كبد: ممكن است داراي نقطه هاي خونريزي همراه با لخته هاي خون دركيسه صفرا باشد.FIG99
ريه : ممكن است آمفبزمي متراكم وداراي نواحي پنوموني باشد.
تعريف : طاعون گاوي (Rinderpest) RP يك بيماري ويروسي واگيردار است كه درگاو و گاو ميش اهلي وبعضي حيوانات وحشي بوجود ميآيد .
اين بيماري با تب زخمهاي دهاني اسهال و نكروز غدد لنفاوي و مرگ ومير زياد مشخص ميشود ظاهر ميشود.
علت شناسي(سبب شناسي)Etiologyويروس طاعون گاوي تنها ويروس دارايRNA تك رشته اي است از خانواده بارا ميكسوويريده ازجنس موربيلوويروس هاست .
اين ويروس با ويروسهاي : ديستمپر وسرخك انسان وطاعون نشخواركنندگان كوچك و موربيلو ويروس پستانداران دريائي وابستگي ايمني دارند.
ويروس طاعون گاوي فقط يك سروتيپ دارد ولي ويروس مزرعه ( وحشي ) آن واگيري شديد وگسترده اي دارد كه بآساني به دامهاي حساس منتقل ميشود.
ويروس طاعون گاوي در مقابل نورآفتاب حساس است و از بين ميرود بنابراين بايستي واكسن هاي توليدي در شيشه هاي تاريك قهوه اي رنگ نگهداري شوند . اين ويروس در لايه هاي خوني نازك بعد از دو ساعت غير فعال ميشود. در رطوبت بالا و يا خشكي سريعا" غير فعال ميشود. در مقابل حرارت حساس است بنابراين در زمان ليوفيليزه و حل شدن ويروس ها بايستي در شرايط خنك نگهداري شوند . درصورتيكه و-اكسن ليوفيلزه براي مدت طولاني ذخيره ميشود در 20- درجه سانتيگراد بايستي نگهداري شود از شرايط مهم نگهداري واكسن است كه ميتوان آنرا تا چند سال نگهداري كرد . واكسن در آب خالص پتاسيل خود را سريعا" از دست ميدهد براي نگهداري واكسن بايستي از سرم فيزيولوژي يا محلول 9 در هزار نمك استفاده كرد در محلولهاي مولاريون سولفات متراكم پايداري ومقاومت ويروس در مقابل حرارت بيشتر ميشود.
طرز انتقال
طاعون گاوي در سال 1754 بعنوان يك بيماري واگيردار شناخته شد درآن زمان ترشحات محتوي جرم ويروسي را در دامهاي أ لوده با شكاف دادن زير غبغب دام تزريق مي كردند . براي بدست آوردن ويروس در سال 1899 يا تسويه ترشحات از جرم ميكروبي از ترشحات دامهاي آلوده ويروس تهيه مي كردندو به گله ها براي يكبار تزريق ميشد
يك يا دو روز قبل از مشاهده علائم كلينيكي پارتيكل ويروسي به مقدار زيادي از ترشحات ومدفوع خارج ميشود و 8تا 9 روز بعد ار مشاهده علائم كلينيكي مقدار زيادي ويروس در اين ترشحات ومواد خروجي از بدن وجود دارد.
ويروس بطور مستقيم يا غير مستقيم توسط دام آلوده يا لباس كارگران درتماس با دام آلوده ووسائل ويا ازطريق كود و آب پخش ميشود . انتقال وپخش ويروس بوسيله باد و هوا به فاصله زياد ثابت نشده ولي در فاصله كم از طريق باد وهوا نيز ويروس منتقل ميشود . در آفريقا بيشتر واگيريها توسط كوچ گله هاي گاو آلوده در مناطقيكه بدنبال آب و علف بوده اند ايجاد ميشده اين گله هاي آلوده فاصله هاي زيادي را درافريقا طي ميكنند ( مثل گوسفند وبز عشايري در ايران ) گسترش بيماري در آفريقا از اين طريق ميباشد تنها سروتيپ ويروس كه وجود دارد براي تهيه واكسن براي پيشگيري و نجات دامهاي حساس استفاده ميشود. انتقال بيماري در دامها بصورت عمودي ( Vertical) نيست . همچنين توسط بند پايان انتقال نمي يابد (Noarthropodvector) بنابراين براحتي ميتوان بيماري را ريشه كن كرد و ويروس را از بين برد.
(Strainfield) با سويه ويروس مزرعه داراي مدت زيادي است بطوريكه سبب واگيري وشيوع شديد در دامهاي حساس ميشود وموجب مرگ ومير زياد ميگردد . سويه ديگر آن بنام (Milder Strain) تمايل به باقيماندن در ناحيه آلوده دارد وآنهم بعلت عدم شناخته شدن بيماري است كه علائم ظاهري ندارد مگر باسرولوژي رل ميزبان هاي مختلف در تداوم ويروس وبيماري در گله اهميت دارد اين ميزبانها عبارتند:
گاو گاو ميش اهلي كه حساسيت شديدي در مقابل ويروس دارند. گوسفند و بز كه تا مدتي ويروس را نگهداري ميكند اما آلودگي ندارد وتنها با سرولوژي ميتوان وجود ويروس را درگله مشخص كرد بعضا" علائم تحت درماتگاهي نيز دارند ولي بيماري را به ساير حيوانات منتقل نميكنند .
در هندوستان زمانيكه باساژ آلودگي به مقدار كم براي تهيه واكسن داده اند بيماري را به بوفالو اهلي منتقل ميكنند
خوك و خوك پشت خميده در تايلند وجزيره مالي بطور طبيعي به بيماري طاعون گاوي مبتلا ميشوند وتلفات ميدهند . خوك اروپائي نيز به بيماري مبتلا ميشود وبراثر خوردن گوشت وفرآورده هاي خام ، خوك وساير دامها آلوده ميشوند و بيماري را ار اين طريق به گله هاي گاو منتقل ميكنند اغلب حيوانات وحشي واهلي زوج سم به بيماري مبتلا ميشوند .
پخش جغرافيائي بيماري
ويروس طاعون گاوي در حال حاضر در هندوستان خاور نزديك صحراي آفريقا وآنگولا حضوردارد .
دامهاي حساس شديد در آفريقا بوفالو گوزن وحشي . زرافه . گاوكوهان دار بزكوهي وگاو كوهي . دامهاي با حساسيت كمتر : كرگدن وآهو.
دامهاي وحشي انگولا بوسيله گله گاوها آلوده ميشوند و همين دامهاي وحشي آلوده سبب آلودكي
گاو هاي ديگرميشوند بنابراين در صورت عدم وجود طاعون گاوي در گاوها باعث ميشود بيماري در طبيعت از بين برود.
دوره كمون
دوره كمون بيماري بستگي به سويه (Strain) ويروس مقدار ويروس ، راه ورود ويروس و نحوه درمعرض قرار گرفتن دام در مقابل بيماري متفاوت است از سه تا 15 روز ولي معمولا" 4 تا 5 روز است.
علائم كلينيكي
بروز علائم كلينيكي نيز بستگي به Strain ويروس Field يا Milder وپايداري دام وحالات فيزيولوژيك در مقابل آلودگي دارو بصور ت هاي فوق حاد . حاد وملايم (Mild) ظاهر ميشود .
فرم فوق حاد : اين فرم در دامهاي جوان حساس ديده ميشود كه فقط با تب 41-40 درجه ديده ميشود وبعد از 2 تا 3 روز منجر به مرگ ميشود . بعضا" تجمع موكوس در اعضاء ديده ميشود.
فرم حاد: فرم كلاسيك بيماري است و به اين شرح پيشرفت ميكند
ابتدا ترشحات بيني وچشم همراه با مقدار كمي ويروس قبل از تب دارد .سپس تب F106-104 يا 1/41-40 درجه سانتيكراد.
بيني وچشم ترشحا ت موكوسي ميشود در اين حالت لوكوپني . بي اشتهائي ، بي حالي وپوزه خشك است . 92 و 93: FIG
بعدا" تب كاهش مي يابد وميزان ويروس خون وترشحات كاهش مي يابد اسهال آبكي يا خوني يا هردو حالت و FIG دهيدراسيون وخشكي پوست لاغري و از پا افتادن دام ودر نهايت مرگ بعد از 6 تا 12 روز.
جراحات
جراحات زبان: دردام بيمار متفاوت است بعضي بطور مجزا وبعضي بخوبي با جراحات ديگر جمع شده است . جراحات زباني با كانونهاي خاكستري كوچك شروع ميشود سپس بهم ديگر ميپيوندند .اپتيليوم نكروتيك وخاكستري سپس زخم مشاهده ميشود وقرمز رنگ و خراشيده ميشود.
دهان: جراحات برروي لثه ها لب ها وقسمت هاي نرم و سخت گام . گونه وپايه زبان بوجود ميايد . جراحات اوليه نكروتيك وخاكستري باندازه سرسنجاق است سپس يهم ميپيوندند وقرمز رنگ وخراشيده وتكه تكه ميشوند .
مري : داراي نكروزهاي قهوه اي و يا لكه هاي خراشيده.
نگاري : شكمبه و هزارلا داراي جراحات كم.
شيردان : ادم دار وگرفتگي دارد.
روده كوچك: بخصوص در قسمتهاي انتهائي ژژنوم جراحات نكروزي بخصوص در پلاكهاي پاير و غددلنفاوي ناحيه ايلياك نكرونيك . مواد داخل روده بهم چسبيده وموكوس دار اپينليوم اين نواحي نكروتيك است .
راست روده : قولون داراي ديواره ادمي وداراي خون ولخته هاي خوني همراه با موكوس است جراحات دراين ناحيه شديد است . ديواره ها متورم همراه با جراحات ومجتمع موكوس وجراحات برجسته اي در سكوم بهم متصل شده وداراي مرزهائي ازلبه موكوس و راه راه كه دراصطلاح به هاشور ببري با پوست ببري يا خطوط گورخري Zebraline ناميده ميشود. FIG
كبد: ممكن است داراي نقطه هاي خونريزي همراه با لخته هاي خون دركيسه صفرا باشد.FIG99
ريه : ممكن است آمفبزمي متراكم وداراي نواحي پنوموني باشد.