Borna66
07-05-2009, 07:08 PM
بهداشت
مهمترين فاكتور در سلامتي گله، حفظ بهداشت مي‌باشد. به‌عبارتي شما با حفظ بهداشت سلامتي گله خود را بيمه مي‌نمائيد. گله مادر سالم و جوجه‌كشي بهداشتي، در توزيع جوجه سالم سهم بسزائي دارند. اگر در فارم مسائل بهداشتي در حد استاندارد رعايت شود و برنامه واكسيناسيون و درمان مناسبي اجرا شو مي‌توانيم به رشد مورد انتظار دست يابيم. بهداشت فقط انتخاب صحيح مواد ضد عفوني كننده نمي‌باشد. بلكه شامل انجام مواردي است كه به حفظ بهداشت و نظافت در بالاترين سطح استاندارد در توليدات طيور اختصاص داده شده است.
موارد اصلي كه به حفظ بهداشت كمك مي‌كند عبارتست از:
1- به چگونگي حذف تلفات با توجه به شرائط محلي توجه شود. كوره لاشه سوز بهترين روش براي حذف تلفات مي‌باشد. ولي استفاده از آن بخصوص در واحدهاي بزرگ هميشه اقتصادي نمي‌باشد. دفن تلفات و يا ايجاد يك محلي كه بتوان لاشه‌ها را كمپوست نمود مي‌تواند بعنوان يك روش جايگزين مورد استفاده قرار گيرد.
2- در پايان هر دوره، منطقه را كاملا از طيور تخليه نمائيد.
3- اگر سوسكهاي ريز و يا حشرات در سالن وجود دارد بلافاصله پس از تخليه سالن از يك ماده حشره كش استفاده نموده و سپس سالن را ضد عفوني نمائيد.
4- كود خارج شده از هر سالن را به خارج از منقطه منتقل نمائيد.
5- سالن را از كثافات و مواد زائد كاملا پاك كنيد و به نقاطي كه كمتر آشكار هستند مانند ورودي‌هاي هوا و فن‌ها توجه مخصوص شود.
6- اگر تجهيزاتي مانند مادرهاي مصنوعي، آبخوريها و دانخوريها قابل جابجا شدن مي‌باشند، آنها را در يك محل مناسب جهت شستشو و ضدعفوني قرار دهيد.
7- سطوح داخلي سالن، تجهيزات ثابت و يا متحرك و محوطه خارجي اطراف سالنها را با يك ماده پاك كننده معمولي با آب پر فشار بشوئيد. توجه مخصوص به پنجره‌ها و فن‌ها و غيره مبذول شود.
8- كف و ديواره‌هاي داخلي سالن تا ارتفاع 1 متري را با ماده ضد عفوني كننده تائيد شده وسيع الطيف آغشته نمائيد تا عوامل بيماريزا نابود گردند.
9- تمام تجهيزات سالن را نيز با مواد پاك كننده ضدعفوني كننده تميز كنيد.
10- پس از خشك شدن سالن، كف آن را با پوشال پوشانده و وسائل را نصب نمائيد. سپس سالن را گرم و به 21 درجه سانتيگراد رسانده و سپس سالن و وسايل را با گاز فرمالدئيد دود دهيد. بعد از 24 ساعت، گاز را خنثي و سپس سالن را تهويه نمائيد.
11- به مخازن نگهداري دان توجه مخصوص شود، باقيمانده دان را از مخازن خارج كرده در گوني قرار دهيد سپس مخازن را تميز كرده دود دهيد. اگر در نظر داريد دان باقيمانده را به فارم ديگر انتقال دهيد، از سلامتي آن مطمئن شويد.
آب داخل لوله‌ها و مخازن آب و آبخوريها را خارج و تمام سيستم را با آب تميز شستشو و پس از ضد عفوني آبكشي كنيد. و مطمئن شويد كه تمام مواد شيميايي از سيستم خارج شده‌اند.
12- سياست مبارزه با جوندگان را بطور جدي اعمال نمائيد. همچنين طيور وحشي و حيوانات اهلي دست‌آموز را بخصوص در مواقعي كه سالنها خالي هستند خارج نمائيد.
13- محوطه اطراف سالنها را از رستني‌ها خالي كنيد و از تعمير تجهيزات كهنه در داخل و خارج از انبار دان خودداري كنيد.
14-بازديد كنندگان را به حداقل برسانيد. لباس و چكمه تميز براي بازديد كنندگان در نظر گرفته شود و همه بازديد‌ها را ثبت نمائيد.
سلامتي
در 25 سال گذشته، در مورد كنترل بيماريهاي طيور پيشرفتهاي قابل توجهي ايجاد شده است و لازم است كه تاكيد شود پيشگيري مقدم بر درمان مي‌باشد. اگر طيور يك فارم مدرن و بزرگ بيمار شوند، متوقف كردن و يا محدود كردن زيانهاي اقتصادي و اقدام به موقع در مورد آن همواره ساده و امكان‌پذير نمي‌باشد. درمان گله پر خرج بوده و كل گله اعم از بيمار و سالم بايد درمان شوند. پس از وقوع بيماري هرچه سريعتر جهت درمان بايد چاره انديشي شود، مشاهدات دقيق روزانه مي‌تواند ما را به وجود مشكل در ابتداي امر راهنمائي نمايد.
روزانه موارد زير را كنترل كنيد:
1ـ وضعيت ظاهري و رفتار و حركات گله.
2ـ مصرف دان.
3ـ مصرف آب.
4ـ تلفات.
توصيه مي شود براي ايمني بيشتر نکات زير را نيز در نظر بگيريد :
1- مطمئن شويد كه توالت‌ها و دستشوئي‌ها براي كاركنان و بازديدكنندگان در دسترس است. همچنين در ورودي هر سالن حوضچه ضدعفوني تعبيه نمائيد.
2- امكانات ضدعفوني چرخ ماشين‌ها را از طريق اسپري و يا ورود در حوضچه ضدعفوني فراهم و فقط به وسائل نقليه ضروري اجازه ورود به مزرعه را بدهيد.
3- از نقطه نظر امنيتي و بهداشتي هميشه دربها را بسته نگهداريد.
4- توصيه مي‌شود كه با سواپ كشي و يا پليت‌گذاري در داخل و محوطه اطراف سالن و اندازه‌گيري ميزان كل اجرام ميكربي نحوه شستشو و ضدعفوني سالنها و محوطه اطراف آن را مورد ارزيابي قرار دهيد.
5- بخاطر بسپاريد كه استريل كردن سالنها امكان‌پذير نمي‌باشد، ولي مي‌توان سطح اجرام بيماريزا را كاهش و به‌حد قابل قبول رساند.
يکي از بهترين راه ها جهت رسيدن به سطح بهداشت قابل قبول دود دادن است که معمولا بوسيله محلول فرمالين انجام مي گيرد اما بايد توجه داشت که بکار بردن اين روش نيازمند رعايت يکسري نکات مي باشد. استفاده از فرمالين به‌عنوان ضدعفوني كننده در صنعت طيور سالهاست كه به‌دلائل زير معمول مي‌باشد:
ـ مقرون به صرفه است.
ـ به وسائل و تجهيزات و سالن آسيب نمي‌رساند.
ـ پس از مصرف براحتي خنثي مي‌شود.
سالهاست كه فرمالدئيد بعنوان ضدعفوني كننده قوي در سطح وسيع مورد استفاده قرار گرفته است. حتي با حضور مواد آلي اغلب ميكروبها نسبت به گاز فرمالدئيد حساس مي‌باشند. گاز فرمالدئيد به شدت در آب محلول مي‌باشد، و از آنجائي‌كه كاملا در سطوح ناصاف نفوذ نمي‌كند، بلكه پس از سرد شدن بصورت لايه‌اي روي سطوح را مي‌پوشاند، لذا بايد توجه شود كه قبل از گاز دادن وسائل بايد شسته و از مواد زائد و كثافات پاك شوند. شرائط محيطي اثر زيادي در راندمان دود دادن دارد. بهترين راندمان دود دادن در رطوبت 70ـ80 درصد و حرارت 21 درجه سانتيگراد حاصل مي‌شود.عملا جهت استفاده از حداكثر توان گاز در ضدعفوني، بلافاصله پس از شستشوي داخل سالن و قبل از خشك شدن سالن را دود دهيد.
قبل از دود دادن گرماي سالن را به 21 درجه سانتيگراد برسانيد و پس از دود دادن، سالن بايد به مدت 24 ساعت بسته بماند در اين‌صورت گاز در تمام نقاط سالن بطور يكنواخت منتشر مي‌گردد.
روشهاي زير نيز جهت ايجاد گاز فرمالدئيد مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد:
1ـ گرم كردن پارافرمالدئيد جامد كه سهل‌ترين روش توليد گاز فرمالدئيد مي‌باشد. معمولا 1 ـ كيلو از پارافرمالدئيد جامد براي 300 متر مكعب فضا كفايت مي‌كند. اين روش مي‌تواند بصورت تمام اتوماتيك انجام شود.
2ـ بخار فرمالين ـ مخلوط فرمالين و آب به نسبت مساوي و اسپري آن روش مناسبي جهت ضد عفوني مي‌باشد 28 سانتيمتر مكعب فرمالين و 28 سانتيمتر مكعب آب بازاء 25 متر مكعب فضا و دستگاه مخصوص ائروسل موردنياز مي‌باشد. ممكن است براي هر سالن به بيش از يكدستگاه اسپري كننده‌نياز باشد. در اين صورت با ايجاد روش مناسب مي‌توان دستگاه را به‌بيرون از سالن منتقل و پر نمود و مجدداً مورد استفاده قرار داد.
احتياط: محلول فرمالين و گاز فرمالدئيد هر دو براي سلامتي انسان و دام خطرناك مي‌باشند و عاملين بايد از لباس مناسب، ماسك، عينك و دستكش استفاده نمايند.
واكسيناسيون
اغلب گله‌هاي مادر گوشتي بر عليه بيماريهاي مهم واكسينه شده‌اند و نتيجتاً ميزان آنتي‌بادي مادري در جوجه‌هاي گوشتي در حدي است كه مي‌تواند آنها را در مقابل بيماريها حفاظت نمايد. تدوين برنامه واكسيناسيون در طيور گوشتي بستگي به وضعيت بيماريها در محل داشته و بهتر است قبل از جوجه‌ريزي در اين خصوص با مشاور دامپزشكي خود مشورت نمائيد.
مديريت صحيح واكسن داراي منافع زير مي‌باشد:
ـ ايجاد امنيت كامل مي‌نمايد.
ـ عوارض جانبي و باقيمانده واكسن در لاشه را به حداقل مي‌رساند.
ـ پوشش بيماري در سطح وسيع مقدور مي‌گردد.
ـ درمان گله در مورد بيماريهاي ميكروبي مؤثرتر و راحت‌تر است تا بيماري ويروسي. اصول و روشهاي پيشگيري از بيماريها در مرغداري
روشهاي مختلف واكسيناسيون
1) تمام گله بايد در يك زمان واكسينه شوند ، همچنين گله مذكور بايد كاملا سالم باشد.
2) چنانچه در گله برونشيت عفوني وجود دارد تا سه هفته پس از بهبود كامل نبايد هيچگونه واكسيناسيوني بر عليه نيو كاسل انجام شود.
3) طيوري كه نشانه هاي بيماري تنفسي مانند (c.r.d) و ريزي چشم را دارند ، نبايد قبل از در مان واكسينه شوند.
4) در هواي گرم واكسيناسيون بايد در ساعات صبحگاهي كه هوا خنك است انجام گيرد.
5) در زمستان واكسيتاسيون در عصر يا غروب انجام مي شود ، براي كاهش استرس مي توان از نور آبي استفاده كرد.
6) براي جلوگيري از واكنش طيور در مقابل واكسن مي توان براي 24ساعت به آب آشاميدني آنتي بيوتيك اضافه كرد و يا از ويتامين جهت كاهش استرس اتفاده نمود.
7) ميان دو مرحله واكسيناسيون بايد حداقل يك هفته فاصله باشد تا استرس ناشي از مرحله قبل برطرف گردد.
ـــ آشاميدني
ابتدا بايد به ازاي هر يك ليتر آب 100 سي سي شير چربي گرفته به آب اضافه كرد و خوب مخلوط نمود اين عمل به منظور طولاني كردن حيات ويروس زنده و در عين حال ترسيب مواد معدني زائد در چاههاي عميق توصيه مي شود.سپس با توجه به سن طيور ، واكسن را در آب مخلوط با شير مخلوط كرد.
زمان انجام واكسيناسيون بايد نكات زير را رعايت نمود:
ــ ظروف آبخوري بايد تميز و عاري از هر گونه آلودگي با مواد ضدعفوني كننده باشد.
ــ براي رقيق نمودن واكسن نبايد از آب لوله كشي كه حاوي مواد ضدعفوني كننده است استفاده نمود.
ــ تعداد آبخوري ها را بايد به دو برابر مواقع معمولي رساند.
ــ ظروف آبخوري محتوي واكسن نبايد در معرض نور مستقيم آفناب قرار گيرد.
ــ جوجه ها يا مرغها را تا چند ساعت قبل از دادن واكسن آشاميدني تشنه نگه مي دارند.
ــ واكسن بايد كاملا تازه باشد و براي حمل آن از يخدانهاي حاوي يخ استفاده شود. واكسن را نبايد بيش از 3-2روز نگهداري كرد.
واكسن را بايد در محوطه يخ ساز يخچال كه حرارت زير صفر دارد ، نگهداري كرد.
مزايا :
ــ احتياج به گرفتن طيور نيست به همين جهت استرس براي گله به وجود نمي آيد.
ــ نياز به كارگر و كار خيلي كم است.
ــ واكنش واكسن در جوجه ها ملايم است و خطر واكنش شديد وجود ندارد.
معايب:
نمي توان اطمينان داشت كه همه جوجه هاي موجود در گله از آب آشاميدني واكسن دار به اندازه معين استفاده كرده باشند و در نتيجه ميزان ايمني در بدن جوجه ها متغير است.ايمني در اين روش پايينتر از روشهاي ديگر است.
ــ قطره چشمي يا بيني
واكسن را بايد طوري رقيق كرد كه در هر قطره يك دز واكسن وجود داشته باشد.
مزايا :
ايمني در جوجه يكنواخت است و ايمني در بدن بالاتر از روشهاي ديگر است.
معايب:
ــ گرفتن جوجه ها سبب به وجود آمدن استرس در آنها مي گردد.
ــ احتياج به وقت و كارگر بيشتر است .
واكسن به طور عميق در دستگاه تنفسي نفوذ نمي كند.
ــ در سنين بالا استفاده از اين روش مشكل است.
ــ اسپري
براي واكسينه كردن 1000قطعه طيوربايد 70 سي سي محلول 20درصد گليسيرين را آماده ساخت وسپس 1000 دز واكسن را در30 سي سي آب حل نموده به مايع قبلي اضافه نمود ، بطوريكه حجم مجموع به100 سي سي برسد، سپس اين 100سي سي رابراي 1000 قطعه طيورطوري مصرف نمود كه درعرض 3 دقيقه بر روي آنها درهوا پاشيده شود.
ــ قبل ازاسپري كردن مرغداري بايد در و پنجره هاي سالن را بسته و تهويه و پنكه را خاموش نمود.
ــ واكسن بايد درارتفاع يك متري بالاي سرطيوردرهوا پاشيده شود.
ــ ماشين اسپري بايد به آرامي حركت داده شود تا واكسن به طوريكنواخت روي جوجه ها پاشيده شود.
ــ مدت 15دقيقه بعد ازپاشيدن واكسن درهوا بايد درها وپنجره هاي مرغداري بسته بماند.
مزايا :
ــ صرفه جويي از نظر كارگر
ــ كاهش استرس در گله به علت عدم نياز به گرفتن طيور كه اغلب منجر به ناراحتي آنها مي شود.
ــ صرفه جويي در زمان و سرعت عمل و آسان بودن كار
ــ از آنجايي كه واكسن به طور مستقيم بر روي دستگاه تنفسي پاشيده مي شود ، ايمني آن بيشتر است.
معايب :
ايمني يكنواخت نيست.
براي اولين بار در واكسيناسيون نيوكاسل نبايد از روش اسپري استفاده كرد و چكاندن واكسن در چشم يا روش تزريقي بهتر است ولي براي دوره هاي بعدي مي توان از روش اسپري به خوبي استفاده كرد.
اين روش منحصرا بر عليه نيوكاسل و برونشيت به كار مي رود.
ــ روش گرد پاشي
در اين روش واكسن را به صورت گرد در آورده و با دستگاههاي مخصوص به صورت گرد و غبار در لانه و بر روي مرغها مي پاشند.
مزايا :
ــ طيور دستكاري نمي شوند در نتيجه استرس به وجود نمي آيد.
ــ به علت قابليت نفوذ، ايمني بافتي در اين روش زياد است.
معايب :
ايمني يكنواخت نمي باشد زيرا برخي از طيور به اندازه كافي واكسن دريافت نمي كنند. اين روش در ايران متداول نيست.
به طور كلي با توجه به محل ، موقعيت و امكانات مرغداري يكي از روشهاي مذكور به كار برده مي شوند ، كه در هر صورت نكات زير را بايد رعايت نمود:
مهمترين فاكتور در سلامتي گله، حفظ بهداشت مي‌باشد. به‌عبارتي شما با حفظ بهداشت سلامتي گله خود را بيمه مي‌نمائيد. گله مادر سالم و جوجه‌كشي بهداشتي، در توزيع جوجه سالم سهم بسزائي دارند. اگر در فارم مسائل بهداشتي در حد استاندارد رعايت شود و برنامه واكسيناسيون و درمان مناسبي اجرا شو مي‌توانيم به رشد مورد انتظار دست يابيم. بهداشت فقط انتخاب صحيح مواد ضد عفوني كننده نمي‌باشد. بلكه شامل انجام مواردي است كه به حفظ بهداشت و نظافت در بالاترين سطح استاندارد در توليدات طيور اختصاص داده شده است.
موارد اصلي كه به حفظ بهداشت كمك مي‌كند عبارتست از:
1- به چگونگي حذف تلفات با توجه به شرائط محلي توجه شود. كوره لاشه سوز بهترين روش براي حذف تلفات مي‌باشد. ولي استفاده از آن بخصوص در واحدهاي بزرگ هميشه اقتصادي نمي‌باشد. دفن تلفات و يا ايجاد يك محلي كه بتوان لاشه‌ها را كمپوست نمود مي‌تواند بعنوان يك روش جايگزين مورد استفاده قرار گيرد.
2- در پايان هر دوره، منطقه را كاملا از طيور تخليه نمائيد.
3- اگر سوسكهاي ريز و يا حشرات در سالن وجود دارد بلافاصله پس از تخليه سالن از يك ماده حشره كش استفاده نموده و سپس سالن را ضد عفوني نمائيد.
4- كود خارج شده از هر سالن را به خارج از منقطه منتقل نمائيد.
5- سالن را از كثافات و مواد زائد كاملا پاك كنيد و به نقاطي كه كمتر آشكار هستند مانند ورودي‌هاي هوا و فن‌ها توجه مخصوص شود.
6- اگر تجهيزاتي مانند مادرهاي مصنوعي، آبخوريها و دانخوريها قابل جابجا شدن مي‌باشند، آنها را در يك محل مناسب جهت شستشو و ضدعفوني قرار دهيد.
7- سطوح داخلي سالن، تجهيزات ثابت و يا متحرك و محوطه خارجي اطراف سالنها را با يك ماده پاك كننده معمولي با آب پر فشار بشوئيد. توجه مخصوص به پنجره‌ها و فن‌ها و غيره مبذول شود.
8- كف و ديواره‌هاي داخلي سالن تا ارتفاع 1 متري را با ماده ضد عفوني كننده تائيد شده وسيع الطيف آغشته نمائيد تا عوامل بيماريزا نابود گردند.
9- تمام تجهيزات سالن را نيز با مواد پاك كننده ضدعفوني كننده تميز كنيد.
10- پس از خشك شدن سالن، كف آن را با پوشال پوشانده و وسائل را نصب نمائيد. سپس سالن را گرم و به 21 درجه سانتيگراد رسانده و سپس سالن و وسايل را با گاز فرمالدئيد دود دهيد. بعد از 24 ساعت، گاز را خنثي و سپس سالن را تهويه نمائيد.
11- به مخازن نگهداري دان توجه مخصوص شود، باقيمانده دان را از مخازن خارج كرده در گوني قرار دهيد سپس مخازن را تميز كرده دود دهيد. اگر در نظر داريد دان باقيمانده را به فارم ديگر انتقال دهيد، از سلامتي آن مطمئن شويد.
آب داخل لوله‌ها و مخازن آب و آبخوريها را خارج و تمام سيستم را با آب تميز شستشو و پس از ضد عفوني آبكشي كنيد. و مطمئن شويد كه تمام مواد شيميايي از سيستم خارج شده‌اند.
12- سياست مبارزه با جوندگان را بطور جدي اعمال نمائيد. همچنين طيور وحشي و حيوانات اهلي دست‌آموز را بخصوص در مواقعي كه سالنها خالي هستند خارج نمائيد.
13- محوطه اطراف سالنها را از رستني‌ها خالي كنيد و از تعمير تجهيزات كهنه در داخل و خارج از انبار دان خودداري كنيد.
14-بازديد كنندگان را به حداقل برسانيد. لباس و چكمه تميز براي بازديد كنندگان در نظر گرفته شود و همه بازديد‌ها را ثبت نمائيد.
سلامتي
در 25 سال گذشته، در مورد كنترل بيماريهاي طيور پيشرفتهاي قابل توجهي ايجاد شده است و لازم است كه تاكيد شود پيشگيري مقدم بر درمان مي‌باشد. اگر طيور يك فارم مدرن و بزرگ بيمار شوند، متوقف كردن و يا محدود كردن زيانهاي اقتصادي و اقدام به موقع در مورد آن همواره ساده و امكان‌پذير نمي‌باشد. درمان گله پر خرج بوده و كل گله اعم از بيمار و سالم بايد درمان شوند. پس از وقوع بيماري هرچه سريعتر جهت درمان بايد چاره انديشي شود، مشاهدات دقيق روزانه مي‌تواند ما را به وجود مشكل در ابتداي امر راهنمائي نمايد.
روزانه موارد زير را كنترل كنيد:
1ـ وضعيت ظاهري و رفتار و حركات گله.
2ـ مصرف دان.
3ـ مصرف آب.
4ـ تلفات.
توصيه مي شود براي ايمني بيشتر نکات زير را نيز در نظر بگيريد :
1- مطمئن شويد كه توالت‌ها و دستشوئي‌ها براي كاركنان و بازديدكنندگان در دسترس است. همچنين در ورودي هر سالن حوضچه ضدعفوني تعبيه نمائيد.
2- امكانات ضدعفوني چرخ ماشين‌ها را از طريق اسپري و يا ورود در حوضچه ضدعفوني فراهم و فقط به وسائل نقليه ضروري اجازه ورود به مزرعه را بدهيد.
3- از نقطه نظر امنيتي و بهداشتي هميشه دربها را بسته نگهداريد.
4- توصيه مي‌شود كه با سواپ كشي و يا پليت‌گذاري در داخل و محوطه اطراف سالن و اندازه‌گيري ميزان كل اجرام ميكربي نحوه شستشو و ضدعفوني سالنها و محوطه اطراف آن را مورد ارزيابي قرار دهيد.
5- بخاطر بسپاريد كه استريل كردن سالنها امكان‌پذير نمي‌باشد، ولي مي‌توان سطح اجرام بيماريزا را كاهش و به‌حد قابل قبول رساند.
يکي از بهترين راه ها جهت رسيدن به سطح بهداشت قابل قبول دود دادن است که معمولا بوسيله محلول فرمالين انجام مي گيرد اما بايد توجه داشت که بکار بردن اين روش نيازمند رعايت يکسري نکات مي باشد. استفاده از فرمالين به‌عنوان ضدعفوني كننده در صنعت طيور سالهاست كه به‌دلائل زير معمول مي‌باشد:
ـ مقرون به صرفه است.
ـ به وسائل و تجهيزات و سالن آسيب نمي‌رساند.
ـ پس از مصرف براحتي خنثي مي‌شود.
سالهاست كه فرمالدئيد بعنوان ضدعفوني كننده قوي در سطح وسيع مورد استفاده قرار گرفته است. حتي با حضور مواد آلي اغلب ميكروبها نسبت به گاز فرمالدئيد حساس مي‌باشند. گاز فرمالدئيد به شدت در آب محلول مي‌باشد، و از آنجائي‌كه كاملا در سطوح ناصاف نفوذ نمي‌كند، بلكه پس از سرد شدن بصورت لايه‌اي روي سطوح را مي‌پوشاند، لذا بايد توجه شود كه قبل از گاز دادن وسائل بايد شسته و از مواد زائد و كثافات پاك شوند. شرائط محيطي اثر زيادي در راندمان دود دادن دارد. بهترين راندمان دود دادن در رطوبت 70ـ80 درصد و حرارت 21 درجه سانتيگراد حاصل مي‌شود.عملا جهت استفاده از حداكثر توان گاز در ضدعفوني، بلافاصله پس از شستشوي داخل سالن و قبل از خشك شدن سالن را دود دهيد.
قبل از دود دادن گرماي سالن را به 21 درجه سانتيگراد برسانيد و پس از دود دادن، سالن بايد به مدت 24 ساعت بسته بماند در اين‌صورت گاز در تمام نقاط سالن بطور يكنواخت منتشر مي‌گردد.
روشهاي زير نيز جهت ايجاد گاز فرمالدئيد مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد:
1ـ گرم كردن پارافرمالدئيد جامد كه سهل‌ترين روش توليد گاز فرمالدئيد مي‌باشد. معمولا 1 ـ كيلو از پارافرمالدئيد جامد براي 300 متر مكعب فضا كفايت مي‌كند. اين روش مي‌تواند بصورت تمام اتوماتيك انجام شود.
2ـ بخار فرمالين ـ مخلوط فرمالين و آب به نسبت مساوي و اسپري آن روش مناسبي جهت ضد عفوني مي‌باشد 28 سانتيمتر مكعب فرمالين و 28 سانتيمتر مكعب آب بازاء 25 متر مكعب فضا و دستگاه مخصوص ائروسل موردنياز مي‌باشد. ممكن است براي هر سالن به بيش از يكدستگاه اسپري كننده‌نياز باشد. در اين صورت با ايجاد روش مناسب مي‌توان دستگاه را به‌بيرون از سالن منتقل و پر نمود و مجدداً مورد استفاده قرار داد.
احتياط: محلول فرمالين و گاز فرمالدئيد هر دو براي سلامتي انسان و دام خطرناك مي‌باشند و عاملين بايد از لباس مناسب، ماسك، عينك و دستكش استفاده نمايند.
واكسيناسيون
اغلب گله‌هاي مادر گوشتي بر عليه بيماريهاي مهم واكسينه شده‌اند و نتيجتاً ميزان آنتي‌بادي مادري در جوجه‌هاي گوشتي در حدي است كه مي‌تواند آنها را در مقابل بيماريها حفاظت نمايد. تدوين برنامه واكسيناسيون در طيور گوشتي بستگي به وضعيت بيماريها در محل داشته و بهتر است قبل از جوجه‌ريزي در اين خصوص با مشاور دامپزشكي خود مشورت نمائيد.
مديريت صحيح واكسن داراي منافع زير مي‌باشد:
ـ ايجاد امنيت كامل مي‌نمايد.
ـ عوارض جانبي و باقيمانده واكسن در لاشه را به حداقل مي‌رساند.
ـ پوشش بيماري در سطح وسيع مقدور مي‌گردد.
ـ درمان گله در مورد بيماريهاي ميكروبي مؤثرتر و راحت‌تر است تا بيماري ويروسي. اصول و روشهاي پيشگيري از بيماريها در مرغداري
روشهاي مختلف واكسيناسيون
1) تمام گله بايد در يك زمان واكسينه شوند ، همچنين گله مذكور بايد كاملا سالم باشد.
2) چنانچه در گله برونشيت عفوني وجود دارد تا سه هفته پس از بهبود كامل نبايد هيچگونه واكسيناسيوني بر عليه نيو كاسل انجام شود.
3) طيوري كه نشانه هاي بيماري تنفسي مانند (c.r.d) و ريزي چشم را دارند ، نبايد قبل از در مان واكسينه شوند.
4) در هواي گرم واكسيناسيون بايد در ساعات صبحگاهي كه هوا خنك است انجام گيرد.
5) در زمستان واكسيتاسيون در عصر يا غروب انجام مي شود ، براي كاهش استرس مي توان از نور آبي استفاده كرد.
6) براي جلوگيري از واكنش طيور در مقابل واكسن مي توان براي 24ساعت به آب آشاميدني آنتي بيوتيك اضافه كرد و يا از ويتامين جهت كاهش استرس اتفاده نمود.
7) ميان دو مرحله واكسيناسيون بايد حداقل يك هفته فاصله باشد تا استرس ناشي از مرحله قبل برطرف گردد.
ـــ آشاميدني
ابتدا بايد به ازاي هر يك ليتر آب 100 سي سي شير چربي گرفته به آب اضافه كرد و خوب مخلوط نمود اين عمل به منظور طولاني كردن حيات ويروس زنده و در عين حال ترسيب مواد معدني زائد در چاههاي عميق توصيه مي شود.سپس با توجه به سن طيور ، واكسن را در آب مخلوط با شير مخلوط كرد.
زمان انجام واكسيناسيون بايد نكات زير را رعايت نمود:
ــ ظروف آبخوري بايد تميز و عاري از هر گونه آلودگي با مواد ضدعفوني كننده باشد.
ــ براي رقيق نمودن واكسن نبايد از آب لوله كشي كه حاوي مواد ضدعفوني كننده است استفاده نمود.
ــ تعداد آبخوري ها را بايد به دو برابر مواقع معمولي رساند.
ــ ظروف آبخوري محتوي واكسن نبايد در معرض نور مستقيم آفناب قرار گيرد.
ــ جوجه ها يا مرغها را تا چند ساعت قبل از دادن واكسن آشاميدني تشنه نگه مي دارند.
ــ واكسن بايد كاملا تازه باشد و براي حمل آن از يخدانهاي حاوي يخ استفاده شود. واكسن را نبايد بيش از 3-2روز نگهداري كرد.
واكسن را بايد در محوطه يخ ساز يخچال كه حرارت زير صفر دارد ، نگهداري كرد.
مزايا :
ــ احتياج به گرفتن طيور نيست به همين جهت استرس براي گله به وجود نمي آيد.
ــ نياز به كارگر و كار خيلي كم است.
ــ واكنش واكسن در جوجه ها ملايم است و خطر واكنش شديد وجود ندارد.
معايب:
نمي توان اطمينان داشت كه همه جوجه هاي موجود در گله از آب آشاميدني واكسن دار به اندازه معين استفاده كرده باشند و در نتيجه ميزان ايمني در بدن جوجه ها متغير است.ايمني در اين روش پايينتر از روشهاي ديگر است.
ــ قطره چشمي يا بيني
واكسن را بايد طوري رقيق كرد كه در هر قطره يك دز واكسن وجود داشته باشد.
مزايا :
ايمني در جوجه يكنواخت است و ايمني در بدن بالاتر از روشهاي ديگر است.
معايب:
ــ گرفتن جوجه ها سبب به وجود آمدن استرس در آنها مي گردد.
ــ احتياج به وقت و كارگر بيشتر است .
واكسن به طور عميق در دستگاه تنفسي نفوذ نمي كند.
ــ در سنين بالا استفاده از اين روش مشكل است.
ــ اسپري
براي واكسينه كردن 1000قطعه طيوربايد 70 سي سي محلول 20درصد گليسيرين را آماده ساخت وسپس 1000 دز واكسن را در30 سي سي آب حل نموده به مايع قبلي اضافه نمود ، بطوريكه حجم مجموع به100 سي سي برسد، سپس اين 100سي سي رابراي 1000 قطعه طيورطوري مصرف نمود كه درعرض 3 دقيقه بر روي آنها درهوا پاشيده شود.
ــ قبل ازاسپري كردن مرغداري بايد در و پنجره هاي سالن را بسته و تهويه و پنكه را خاموش نمود.
ــ واكسن بايد درارتفاع يك متري بالاي سرطيوردرهوا پاشيده شود.
ــ ماشين اسپري بايد به آرامي حركت داده شود تا واكسن به طوريكنواخت روي جوجه ها پاشيده شود.
ــ مدت 15دقيقه بعد ازپاشيدن واكسن درهوا بايد درها وپنجره هاي مرغداري بسته بماند.
مزايا :
ــ صرفه جويي از نظر كارگر
ــ كاهش استرس در گله به علت عدم نياز به گرفتن طيور كه اغلب منجر به ناراحتي آنها مي شود.
ــ صرفه جويي در زمان و سرعت عمل و آسان بودن كار
ــ از آنجايي كه واكسن به طور مستقيم بر روي دستگاه تنفسي پاشيده مي شود ، ايمني آن بيشتر است.
معايب :
ايمني يكنواخت نيست.
براي اولين بار در واكسيناسيون نيوكاسل نبايد از روش اسپري استفاده كرد و چكاندن واكسن در چشم يا روش تزريقي بهتر است ولي براي دوره هاي بعدي مي توان از روش اسپري به خوبي استفاده كرد.
اين روش منحصرا بر عليه نيوكاسل و برونشيت به كار مي رود.
ــ روش گرد پاشي
در اين روش واكسن را به صورت گرد در آورده و با دستگاههاي مخصوص به صورت گرد و غبار در لانه و بر روي مرغها مي پاشند.
مزايا :
ــ طيور دستكاري نمي شوند در نتيجه استرس به وجود نمي آيد.
ــ به علت قابليت نفوذ، ايمني بافتي در اين روش زياد است.
معايب :
ايمني يكنواخت نمي باشد زيرا برخي از طيور به اندازه كافي واكسن دريافت نمي كنند. اين روش در ايران متداول نيست.
به طور كلي با توجه به محل ، موقعيت و امكانات مرغداري يكي از روشهاي مذكور به كار برده مي شوند ، كه در هر صورت نكات زير را بايد رعايت نمود: