خانه خود را «خوب» مديريت كنيم

[javad jan]

مديريت خانه، كارى تمام وقت است. متأسفانه در كشور ما اين فعاليت هنوز به صورت علمى شناخته نشده است.

مديريت خانواده كارى مستمر است كه از والدين به خانواده و فرزندان تسرى پيدا مى كند. درباره مديريت خانه سلسله مباحثى مطرح است كه به بخشى از آنها اشاره مى شود.

الف) اصول مديريت در خانواده

- برنامه ريزى زندگى براساس اهدافى كه شرع، عرف، اخلاق و عقل حكم مى كند.

- در نظر گرفتن ابعاد مختلف اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى در برنامه ها.

- اجراى اصل فعاليت هر عضو خانواده به اندازه ی توان و استفاده هر عضو به اندازه نياز.

- احترام به بزرگترها و توجه به كوچكترها.

- ايجاد محيطى مناسب به منظور دستيابى به همكارى چندجانبه ميان افراد خانواده.

- تقسيم عادلانه ی كارها ميان افراد خانواده.

- توزيع وظايف خانه ميان افراد و آموزش فرزندان براى انجام بهتر كارها به جاى انجام آن كار به وسيله پدر يا مادر.

ب) شيوه مديريت خانواده
طى دو قرن گذشته، علاوه بر شيوه ی مديريت سنتى، شيوه مديريت مشاركتى نيز مورد استفاده قرار گرفته كه نتايج خوبى داشته است.

وجود قوانين براى ايجاد انضباط در جوامع و گروه هاى انسانى لازم است. ولى در خانواده هايى كه قوانين بدون مشاركت اتخاذ مى شود، هميشه اعضاء اين قوانين را تحميلى تلقى مى كنند. اگر مردم و گروه ها در وضع قوانين دخالت داشته باشند، آن را بهتر درك كرده، با انگيزه ی قوى ترى در اجراى آن مى كوشند و با ديده احترام به آن مى نگرند.

در خانواده هاى جديد، كودكان و نوجوانان، حكم انسان صاحب عقل و احساس را دارند. وقتى به افراد خانواده اين فرصت داده شود كه در تدوين قوانين و خط مشى خانواده مشاركت داشته باشند، آنان احساس بهترى نسبت به خود خواهند داشت.

ج) جلسات خانوادگى
به منظور اجراى يك روش مديريت مشاركتى، لازم است خانواده ها به صورت مرتب جلسات خانوادگى داشته باشند. اين جلسه ها يك گردهمايى منظم و برنامه ريزى شده با شركت همه ی افراد خانواده است تا در آن اعضا:

* حرف ها و دردو دل هاى يكديگر را بشنوند.

* كارهاى خانه را بين يكديگر تقسيم كنند.

* شكايات خود را عرضه كنند.

* اختلاف ها را برطرف كنند.

* راه هاى جديدى براى حل مشكلات خانواده ارائه كنند.

د) مقررات شوراى خانواده

مقررات اين شورا مى تواند شامل اين موارد باشد:

* همه افراد خانواده در شورا حق اظهار نظر دارند.

* همه افراد خانواده در تصميم گيرى شريك هستند.

* رياست اين شورا بايد دوره اى و در اختيار افراد بالغ باشد.

* پدر، مادر و فرزندان بزرگتر، رياست آن را به ترتيب برعهده دارند.

* شورا بايد دستور كار داشته باشد و برنامه هاى آن از قبل نوشته شده باشد.

* جلسات شورا بايد به طور مداوم تشكيل شود.

* در مواقع اضطرارى، جلسات فوق العاده تشكيل شود.

* حكم شورا بايد براى همه افراد خانواده لازم الاجرا باشد.

و) اجزاى برنامه ريزى در خانواده

اساسى ترين موضوع در تشكيل و بقاى يك خانواده، داشتن هدف مشخص است. هدف نقطه اى است كه كوشش ها براى رسيدن به آن صورت مى گيرد. هدف هاى يك خانواده در درازمدت، ادامه ی نسل و تعالى اعضاء از لحاظ مادى و معنوى است. خانواده در راه رسيدن به اين اهداف اصلى، هدف هاى فرعى و مقطعى ديگرى از قبيل تربيت، آموزش و انتخاب همسر خوب و شغل مناسب براى فرزندان را نيز مدنظر قرار مى دهد.
فعاليت هاى اقتصادى به منظور كسب درآمد كافى براى گذران زندگى فعلى و داشتن پس انداز براى ايام پيرى، از جمله هدف هاى مادى محسوب مى شود. در فرآيند دستيابى به اين اهداف ، خانواده بايد از اصول خاص كه در جامعه داراى ارزش و احترام است، پيروى كند.