فشار روانی مغز زنان را دچار پیری زودرس می‎کند

[fatemeh2011]

خبر آنلاین : می‌دانیم که امید به زندگی زنان در اغلب جوامع بالاتر از مردان است؛ اما تحقیق تازه‌ای نشان می‌دهد شرایط محیطی پرتنش می‌تواند تغییرات ژنی را در سلول‌های مغزی زنان تسریع کرده و به پیری زودرس مغز آنها منجر شود.

محبوبه عمیدی: علیرغم اینکه امید به زندگی در زنان بیشتر از مردان است، به نظر می‌رسد مغز زنان با روند سریع‌تری نسبت به مردان پیر می‌شود. علت اصلی این روند مخرب می‌تواند زندگی پرتنش‌تر زنان باشد.

زمانی که انسان‌ها پا به سن می‌گذارند، فعالیت بخشی از ژن‌ها افزایش پیدا کرده و در مقابل عده‌ای دیگر کندتر عمل خواهند کرد. این تغییرات را در مغز انسان می‌توان از طریق مشاهده ترنسکریپتوم (مجموعه‌ای از ملکول‌های rna که فعالیت ژن‌ها را در یک جمعیت سلولی نشان می‌دهد) دنبال می‌کرد.

به گزارش نیوساینتیست، مهمت سومل، زیست‌شناس محاسباتی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی و همکارانش با مقایسه ترنسکریپتوم در مغز 55 مرد و زن داوطلب که سنین مختلفی داشتند به نتایج دور از انتظاری دست پیدا کردند. آنها دریافتند الگوی تغییرات ژنی ناشی از افزایش سن که شامل فعال و غیرفعال شدن ژن‌های متفاوت است در زنان سریع‌تر از مردان دارد شکل می‌گیرد. این تغییرات مخصوصا در قشر پیش‌پیشانی زنان کاملا آشکار بود.

سومل که این مطالعه را در مؤسسه علوم‌زیستی شانگهای در چین آغاز کرده، می‌گوید: «این دقیقا برعکس چیزی بود که انتظار داشتیم. اغلب زنان طول عمر طولانی‌تری دارند و به همین دلیل انتظار داشتیم روند پیر شدن اندام‌ ها در آنها کندتر از این باشد. به نظر می‌رسد روند پیر شدن اندام‌های گوناگون در بدن با یکدیگر متفاوت است».

سومل و همکارانش بیان بیشتر از 13هزار ژن را در چهار ناحیه مغزی متفاوت بررسی کردند. آنها در یک ناحیه مغزی – شکنج فوقانی پیشانی - 667 ژن پیدا کردند که با افزایش سن فرد دچار تغییر در فعالیت می‌شدند. نزدیک به 98درصد این ژن‌ها در زنان روند سریع‌تری را برای تغییر طی می‌کردند. ارتباط میان تغییر عملکرد تعدادی از این ژن‌ها با کاهش ادراک عمومی فرد و ظهور بیماری‌هایی که به زوال عقل می‌انجامند، اثبات شده است.



زندگی پرتنش

تحقیقات نشان می‌دهد این نتایج در کل جمعیت زنان صدق نمی‌کند و در حقیقت تنها نیمی از آنها با چنین روند پرشتابی در تغییرات مغزی روبرو هستند. محققان می‌گویند این موضوع نشان می‌دهد این تفاوت بیشتر از اینکه ناشی از عامل بیولوژیکی باشد، محیطی است.

سومل می‌گوید: «فشار روانی می‌تواند این روند را در زنان تسریع کند. مطالعاتی که روی میمون‌ها انجام داده‌ایم، نشان می‌دهد استرس می‌تواند روند پیری را در سلول‌های مغزی میمون‌های ماده تسریع کند».

سیندی شانون از مرکز عصب‌شناسی استرالیا می‌گوید: «نتایج جالب‌توجه هستند؛ اما نمی‌توانیم بگوییم استرس تنها عامل تسریع روند پیری مغز در زنان است. شاید عوامل التهابی نیز سهمی در این میان داشته باشند».

سومل تصمیم دارد در مرحله آتی روی اثر فشار روانی بر جوندگان تحقیق کند. او علاوه بر این می‌خواهد روی ارتباط میان شدت استرس و میزان وجود بیماری‌های ناشی از تخریب سلول‌های مغزی در جوامع گوناگون که زنان نقش‌های متفاوتی را در آنها ایفا می‌کنند، کار کند. او امیدوارست نتایج این تحقیقات بتواند به ایجاد شیوه‌هایی برای حفظ بهتر سلامت جسمی و روانی زنان منجر شود.