پایاپای الکترونیکی

[ttrasn]

پاياپاي الكترونيك (پايا) زيرساخت اصلي مبادلات پولي بين بانكي حسابي انبوه به شمار آمده و ستون فقرات حواله‌هاو انتقال وجه بين بانكي را در كشور تشكيل مي‌دهد. «پايا» به گونه‌اي طراحي شده كه مي‌تواند دستور پرداختهاي متعدد را از طرف بانكها دريافت، پردازش و براي انجام به بانكهاي مقصد ارسال نمايد. متناظراً بانكها نيز مي‌توانند دستور پرداختهاي مشتريان خود را به صورت انفرادي يا انبوه دريافت و براي پاياپاي و انجام در بانكهاي مقصد به «پايا» ارسال كنند. سامانة پاياپاي الكترونيك در درون خود داراي دو هستة جداگانة «انتقال اعتبار» و «برداشت مستقيم» است كه ارايه خدمات ارزش‌افزوده را براي بانكها ميسر مي‌سازند.

هستة انتقال اعتبار يا انتقال مستقيم همانند يك سامانة حوالة بين بانكي عمل مي‌نمايد، با اين تفاوت كه اين سامانة علاوه بر پذيرش حواله‌هاي انفرادي قادر خواهد بود تا حواله‌هاي انبوه شامل تعداد بسيار زيادي دستور پرداخت را نيز از بانكها و مشتريان آنها دريافت و پردازش نمايد. قابليتهاي «پايا» ارايه خدمات زير را در شبكة بانكي ميسر خواهد ساخت:
1. پرداخت الكترونيكي اقساط تسهيلات: بسياري از تسهيلا‌ت گيرندگان، دريافتي‌هاي مستمر خود را در بانكي غير از بانك تسهيلات دهنده دريافت مي‌كنند. بر اين مبنا استفاده از خدمات «پايا» امكان واريز وجه اقساط تسهيلات را بدون نياز به مراجعه به شعب دو بانك و انتقال فيزيكي اسكناس، ايران چك يا اسناد بانكي كاغذي ميسر خواهد ساخت.
2. پرداخت حقوق و مستمري: در حال حاضر سازمانها براي پرداخت حقوق يا مستمري كاركنان يا بازنشستگان ناچارند براي تمامي تابعان خود در يك بانك حساب افتتاح كنند. استفاده از امكانات «پايا» به سازمانها و كاركنان و بازنشستگان آنها امكان مي‌دهد تا بدون نياز به افتتاح حسابهاي متعدد در بانكهاي مختلف بتوانند حقوق يا مستمري خود را از طريق واريز به حسابي كه مد نظر كاركنان است دريافت كنند. اين ويژگي به صورت ضمني از تعدد حسابها در شبكة بانكي كشور خواهد كاست.
3. پرداخت سود سهام و اوراق بهادار: شركتهايي كه داراي تعداد انبوهي سهامدار هستند مي‌توانند با استفاده از امكانات «پايا» بدون نياز به افتتاح حساب براي تك تك سهامداران، يا ارايه فيش براي دريافت سود سهام، وجوه را مستقيماً به حساب سهامداران واريز كنند.
با استفاده از هستة برداشت مستقيم (انتقال معكوس) «پايا»، براي اولين بار در كشور امكان ارايه خدمات بانكي مبتني بر دستور پرداختهاي پيش‌تاييد شده را به صورت بين بانكي ميسر مي‌سازد. هستة پردازشي برداشت مستقيم، طيف وسيعي از خدمات پرداخت بانكي انفرادي و انبوه، نظير پرداخت قبوض، پرداخت اجاره‌بها، اقساط تسهيلات و نظاير آن را به صورت بين بانكي امكانپذير خواهد ساخت. همچنين عملكرد خدمات مبتني بر هستة برداشت مستقيم همانند واگذاري چك در بانكهاي مقصد بوده و مي‌تواند جايگزين بخش بزرگي از پرداختهاي مبتني بر چك نيز گردد.
«پايا» زيرساخت مبادلة پيام‌هاي مالي مبتني بر شمارة حساب بانكي بوده و تسويه بين بانكي مبادلات انجام شده توسط اين سامانه از طريق «ساتنا» صورت خواهد گرفت. به اين منظور «پايا» مستقيماً به «ساتنا» متصل بوده و عمليات تسويه را در پايان هر چرخة پاياپاي به صورت خودكار انجام خواهد داد.
طراحي «پايا» به صورت سامانه‌اي 24/7 صورت پذيرفته است و اين سامانه قادر است به صورت شبانه‌روزي و در تمامي روزها از بانكها دستور پرداخت دريافت نمايد. با اين حال با توجه به اين كه عمليات تسويه در «ساتنا» تنها در روزهاي كاري صورت مي‌گيرد، انجام دستور پرداختهاي «پايا» كه در خارج از ساعات كاري ارسال مي‌شوند در اولين فرصت (اولين چرخة اولين روز كاري) صورت مي‌گيرد. اين ويژگي به بانكها امكان مي‌دهد تا بتوانند در سامانه‌هاي بانكداري اينترنتي، بانكداري همراه و نظاير آن خدمات حواله و انتقال وجه به مشتريان ارايه نمايند. همچنين با استفاده از امكانات اين سامانه بانكها مي‌توانند ابزارهاي لازم را براي مشتريان عمدة خود به گونه‌اي طراحي و فراهم نمايند كه امكان صدور دسته‌اي دستور پرداخت (شامل هزاران دستور پرداخت به بانكهاي مختلف) از طرف اين مشتريان به شبكة بانكي ميسر گردد.