مکمل‌های ویتامین و املاح در بارداری

[مژگان]

دید کلی نسبت به ویتامین‌ها و مواد معدنی آن قدر مثبت است که فکر می کنیم هر چه قدر از این مواد مغذی مصرف کنیم(مثلا در دوران بارداری) ضرری نخواهد داشت...


ویتامین‌ها و مواد معدنی از مهم ترین مواد مغذی هستند که برای سلامتی بدن لازم هستند. دید کلی نسبت به ویتامین‌ها و مواد معدنی آن قدر مثبت است که فکر می کنیم هر چه قدر از این مواد مغذی مصرف کنیم(مثلا در دوران بارداری) ضرری نخواهد داشت. در صورتی که استفاده‌ی بیش از حد مکمل ویتامین ها و املاح، سبب پدید ‌آمدن مسمومیت در بدن می‌شود. لذا از مصرف خودسرانه این مکمل ها باید خودداری کرد و فقط تحت نظر پزشک متخصص از آنها استفاده کرد.
مکمل هایی که مصرف بیش از حد آنها اثرات سمی دارد، عبارتند از: آهن، روی، سلنیوم و ویتامین‌های A ، B، C ، D .

آهن تنها ماده‌ی مغذی است که نمی توان احتیاجات مادر به آن را، فقط از طریق غذا تأمین کرد. بنابراین در تمام بارداری‌ها و برای همه‌ی خانم‌ها، مصرف آهن را به‌صورت قرص‌هایی که توسط پزشک یا مراکز درمانی تجویز می‌شود، توصیه می‌کنند.

البته بهترین راه دریافت کافی و مطمئن ویتامین‌ها و مواد معدنی از طریق رژیم غذایی است و نه از راه مصرف مکمل‌ها، زیرا:
1- تمام مواد مغذی لازم برای رشد و توسعه‌ی جنین در مکمل نیست.

2- غذاها غیر از ویتامین‌ها و مواد معدنی، شامل بسیاری از مواد مغذی هستند که باعث بهتر شدن رشد جنین و سلامتی مادر در بارداری می‌شوند.

3- مکمل‌های ویتامین‌ها و مواد معدنی نمی‌توانند فرد را در مقابل آسیب‌های ناشی از رژیم غذایی فقیر و ناکافی حفظ کنند. اگر چه ممکن است به طور موقت از سلامتی وی حمایت کنند، اما در طولانی مدت نمی‌توانند تضمین کننده‌ی سلامتی باشند. البته همیشه باید یک رژیم غذایی خوب و مناسب برای کل دوران زندگی(نه فقط در دوران بارداری) در نظر گرفته شود.

4- استفاده‌‌ی بیش از حد از مکمل‌های ویتامین‌ها و مواد معدنی در دوران بارداری می‌تواند مضر باشد.

ویتامین‌ها و مواد معدنی، مانند تمام مواد مغذی می‌توانند مفید یا مضر باشند که بستگی به میزان مصرف آن‌ها دارد. اگر میزان دریافت این مواد کم‌تر از مقدار توصیه شده باشد، سلامتی مادر و جنین دچار مشکل می‌شود و اگر این میزان آنها بالاتر از حد نیاز باشد، باز هم سلامتی مادر و جنین به خطر می‌افتد.

چه کسانی باید در دوران بارداری مکمل ویتامین و مواد معدنی را مصرف کنند؟
1- افرادی که ویتامین‌ها و مواد معدنی را به میزان کافی در رژیم غذایی خود ندارند .

2- در بارداری‌هایی که انتظار دو قلوزایی یا چند قلوزایی را داریم.

3- در گیاهخواران.

4- در افراد سیگاری.

5- در بیماری‌های خاص یا در مواردی که داروهای خاصی مصرف می‌شود و با جذب این مواد تداخل می‌کنند، مانند اختلالات خونی.

اگر نیاز به ویتامین‌ها و مواد معدنی به علت موارد خاص مانند بیماری‌ها مطرح باشد، ویتامین و مواد معدنی ویژه ای توصیه می شود که اغلب مقدار آن‌ها با حالت طبیعی در دوران بارداری متفاوت خواهد بود.

اغلب اوقات مصرف مکمل‌ها، حالت تهوع و استفراغ شدید را به همراه دارند و اگر این حالت شدید باشد، مانع جذب این مواد غذایی می‌شود. (توجه : قرص‌های مکمل به طور معمول شباهت زیادی به تنقلات کودکان دارند. به همین علت باید دور از دسترس اطفال نگه‌داری شوند).

توصیه‌ی کلی این است که استفاده‌ی روزانه از شربت‌های مولتی ویتامین- مینرال را از سه ماهه‌ی دوم برای خانم‌هایی که غذای کافی دریافت نمی‌کنند آغاز کنیم. به طور معمول این شربت‌ها شامل 30میلی‌گرم آهن، 15میلی‌گرم روی،2میلی‌گرم مس، 250میلی‌گرم کلسیم، 2میلی گرم ویتامین B6 ، پنج میلی گرم ویتامین C ،سیصد میکروگرم فولات و 5میکروگرم ویتامین D است.

گاهی اوقات برای جبران و بهبود برخی از مشکلات حاملگی مانند: حالت تهوع، استفراغ، پره اکلامسی (مسمومیت حاملگی)، زایمان زودرس و ... مصرف مکمل‌های معدنی و ویتامین‌ها را توصیه می‌کنند، ولی همه‌ی این‌ها باید طبق دستور پزشک باشد.