راسته سرخسها filicales

[Borna66]

سرخسهای کنونی تکامل یافته از نهان زادان آوندی بوده.
سرخس تریکومانس آلاتوم
سرخس بسفایج (پلی پودیوم وولگار)

چند گونه از سرخحس های ایران:

1.پر سیاوشان معمولی(Adianthum capillus venerise )
هاگدانهای کروی یا بیضوی آن در زیر لبه بالایی شانه های فروند قرار گرفته است.
این سرخس در جاهای مرطوب و در کنار جویبار ها و حلقه های چاههای شمال می روید.اسپورانژ آن دارای حلقه مکانیکی ناقص است.

2.پرسیاوشان پا سیاه Asplenium adianthum nigrum

قسمت انتهایی فروند این سرخس دارای تقسیمات فراوان و باریک دارد.دمبرگ آن سیاه و براق است.
فروند Frond : فلاخن – به برگ یک سرخس گفته می شود. اکثر سرخسها دارای فلاخنهای شانه ای و یا دوبار شانه ای هستند.برگهای نخلها فلاخن frond نامیده می شود.

3.آسپلنیوم تریکومانس Asplenium trichomanes

فروند در این سرخس دارای تقسیمات گرد ،بدون دانه واقع در دو ریدف موازی،با دم برگی به رنگ خرمایی و یا سیاه براق است.حلقه مکانیکی اسپورانژ در این سرخس کامل یا تقریبا کامل و در جهت استوایی آن قرار دارد.

4.سرخس مارزبان : Adianthum capillus veneris

دارای دو نوع فروند عقیم و بارور است.
فروند عقیم بدون هاگدان است. بیضی شکل ،دارای کناره ای کامل است.
فروند بارور بسیار بایک ،لوله ای شکل و حامل دو ردیف اسپورانژ است.



5.سرخس بسفایج یا بسپایک Polypodium vulgare

حلقه مکانیکی ناقص،این گیاه در تمام سال سبز و دارای فروندهای پایا (چند ساله) است

6.زنگی دارو Scolopendrium

ساقه های زیر زمینی (ریزوم) این سرخس پوشیده از بقایای پوسیده برگهای قبلی است.حلقه مکانیکی در این سرخس ناقص است.فروند زنگی دارو دارای پهنک کامل پهن دراز(اوبلونگ) بوده،دسته های هاگدان آن خطی ،موازی با یکدیگر هستند.

7.سرخس پر عقابی Pteris aquiline

ساقه های این سرخس منحصرا زیر زمینی ،فروند های آن دارای تقسیمات فراوان شانه ای عمیق با هاگدانهای کناری و حلقه مکانیکی ناقص

8.سرخس پنجه ای Pteris cretica

فروند دارای تقسیمات داراز،باریک و پنجه ای شکل فراوان ،حلقه اسپورانژ آن ناقص و هاگدانهای آن در پشت شانه های فروند ،نقاط کروی ،به رنگ زرد و براق را تشکیل می دهد.شانه های بالایی فروند دندانه دار است.

9.سرخس نر Dryopteris filix-mas

حلقه مکانیکی ناقص ،هاگدانها در پشت فروند،نقاطی کروی ،به رنگ زرد و براق را تشکیل می دهد.

10.Salvinia natans

سرخسی آبزی و شناور در آب .در رداب انزلی زیاد دیده می شود.ساقه های آن نازک و عاری از ریشه است.(آزولا) .اندام اسپورزای این سرخس به نام اسپوروکارپ به رنگ قهوه ای است. که در بین رشته های ریشه مانند آن قرار دارد که حامل ماکروسپورانژ و میکرو اسپور آن محتوی میکروسپور و ماکرو سپور است. از دیگر سرخسهای موجود دار آبهای انزلی ولی غیر شناور Marsilia quadrifolia یا شبدر آبی که فروند های آن دارای چهار قطعه دو به دو متقابل هم مشابه برگچه های شبدر است و این شباهت سبب نام شبدر آبی برای این سرخس شده است.