تشریح یا آناتومی:بررسی ساختاردرونی گیاهان

[Borna66]

(سلول ها وبافت ها)

مورفولوژی یا ریخت شناسی: مطالعه ساختاربیرونی گیاه یا اندام گیاهی

تعاریف:

بافت شناسی: خود شاخه ای از آناتومی است و به مطالعه بافت های گیاهی می پردازد.

رشد واقعی: سنتز مواد جدید به طوری که برگشت نا پذیر باشد مانند: تقسیم سلولی یا افزایش تعداد،بزرگ شدن ابعاد سلول.

نمو:گذراز یک مرحله ورسیدن به مرحله جدید با تشکیل بخش هایی که قبلا وجود نداشته مانند:اولین گل، اولین ساقه،اولین برگ.

تمایز:کلیه تغییرات وتخولاتی که باعث شود سلولی از سلول کنارش متمایز گردد.

سلول زمانی می تواند تقسیم شود که تمام اندامش را مضاعف کرده باشد.

Seedدانه() : شامل رویان و مقداری اندوخته غذایی است که توسط پوسته دانه احاطه شده است،این اندوخته می تواند در بیرون یا درون جنین باشد.

ریشه چه: اولین بخشی است که از دانه خارج می شود وبعدا ریشه اصلی را به وجود میاورد.

Shootساقه چه(): ساقه وبرگها از این قسسمت به وجود میایند.

(Epicotyledol)اپی کوتیل: بخشی از محور بالایی لپه.
هیپو کوتیل: بخشی از محور پایینی لپه.
طرح شماتیک از یک دانه: جنین( ژمون) واندوخته غذایی.
پلاست ها(plestides): پلاست ها از اندامک های اختصاصی سلولهای گیاهی اند به شکل و اندازه های مختلف دیده میشوند و در سنتز و ذخیره کردن مواد غذایی مشارکت دارند. بر حسب اینکه دارای رنگیزه(پیگمان) یا فاقد آن باشند به دو گروه تقسیم میشوند:1- کلروپلاست ها 2- لوکوپلاست ها

کلرو پلاست ها:دارای رنگیزه = 1- دارای کلروفیل:کارو پلاست 2- دارای دیگررنگدانه ها مانند کاروتنوئیدهایا کروموپلاست
کلرو پلاست:وظیفه انجام فتوسنتزرا برعهده دارند،به اشکال مختلف دیده می شوند،معمولا دیسک مانند هستند به قطر4تا6 میکرومترند و در هر سلول پارانشیمی برگ بین 40 تا50 عدد کلروپلاست وجود دارد.
کلروپلاست ها وسایر پلاست ها دارای غشای مضاعف هستند یعنی از یک پوشش دو لایه تشکیل شده اند:غشای بیرونی(outerlayer) وغشای درونی(interlayer)،فضای بین دو غشا( اتاقک بین دوغشا)-- بخش عمده اش آب قراردارد وماده زمینه:استرما(درونش:پروتئین های محلول،آنزیم های درگیرفتوسنتزی،DNA،RNA،دانه های نشاسته،دانه های چربی،ریبوزوم،آب،یونها و.....)— وتیلاکوئید،چند تیلاکوئید روی هم را گرانوم وجمع گرانومها را گرانا می نامند.
گرانوم ها ازطریق تیلاکوئیدهای دیگری به نام استروما تیلاکوئید یا تیلاکوئیدهای بین گرانومی با همدیگرارتباط دارند. به ریبوزوم ها پلاستو ریبوزوم می گویند ودرسه جا دیده می شوند: سیتوپلاسم،میتو کندری وکلروپلاست.غشای تیلاکوئید محل قرارگرفتن پیگمان هاست.
کروموپلاست: پلاست های رنگیزه دار هستند اما دارای کلروفیلند ولی کارتنوئیدها را درخود سنتز و ذخیره می کنند. این پلاست ها مسئول رنگ های زرد،قرمز،نارنجی، در میوه ها،گلبرگها،برگهای پیروبرخی ریشه ها هستند.کروموپلاست ها به شکل و اندازه های مختلف دیده می شوند دراکثر میوه ها از کروموپلاست به وجود میایند به هنگام تغییر کلروپلاست به کروموپلاست ساختارگیاهی درون کلروپلاست ناپدید شده ودر همین زمان به مقدار زیادی رنگیزه های کارتنوئیدی درون پلاست انباشته می شوند،کارتنوئید ها شامل: کارتن هاو اگزا نتوفیل ها هستند. وظیفه کروموپلاست دقیقا مشخص نیست اما احتمالا در جذب حشرات به گرده افشانی و انتشار میوه ها مشارکت دارند.کروموپلاست ها به ندرت از پلاست های تمایز نیافته(پروپلاست) به وجود میایند.هویج و گوجه فرنگی دارای کارتنوئیدند و این رنگیزه ها محلول در چربی اند.
لوکوپلاست:پلاست هایی هستند که درفتوسنتز نقشی ندارند و عمدتا درذخیره مواد شرکت می کنند. اگر نشاسته را در خود انباشته کنند آمیلوپلاست.اگرمواد پروتئینی ذخیره کنند پروتئینپلاست. واگر مواد چربی را در خود انباشته کنند الیوپلاست نامیده میشوند.
این پلاست در اندام ذخیره کننده ای که دوراز نورخورشید قرارگرفته اند مانند ریشه ها و ساقه ها های زیرزمینی یافت می شوند.
الیوپلاست و پروتنئنپلاست ها معمولا در دانه ها وجود دارند که به هنگام رویش دانه مواد چربی و پروتئین تجزیه شده و به صورت اسیدهای چرب و اسیدهای آمینه به نقاط در حال رشد انتقال میابند. امکان دارد لوکوپلاستها به کلروپلاست ها تغییریابند.
پروپلاست:پلاست های بی رنگ یا سبز کمرنگ هستند که درسلول های مریستمی ریشه ها و ساقه ها وجود دارند. این پلاست ها، پری کورسور(پیشتاز) شکل تمایز نیافته انواع پلاست ها هستند.تمایز کروموپلاست به انواع پلاست ها بستگی به حضور نور داردو همچنین به نوع بافتی که پروپلاست درآن قراردارد.پروپلاست ها در حضورنور به کلروپلاست تمایز میابد. به هنگام تمایزاندازه پروپلاست افزایش میابد ودراین مرحله کلروفیل، استرما وسایر مواد سنتز میشود. غشای درونی تولید وزیکول های فراوانی می کند که این وزیکول ها ازغشای درونی جدا می شوند به یکدیگر می پیوندند و تیلاکوئیدها را به وجود میاورند ودرنهایت تیلاکوئید ها تشکیل گرانوم ها را می دهند. اگرگیاه درتاریکی رویانده شود پروپلاست ها به جای آن که به کلروپلاست تمایزیابند به اتیوپلاست تبدیل می شوند.
*وقتی سلول مریستمی تقسیم می شود،تمایز میابد به پارانشیم و درکنارآن پروپلاست به کلروفیل تمایز میابد.
*دراین مرحله وزیکول هایی که از غشای درونی به وجود می آیند به جای آن که به یکدیگر بپیوندند و تشکیل تیلاکوئیدها را بدهند به یکدیگر پیوسته و تشکیل یک شبکه نیمه بلوری به نام پرولاملار می دهند.
*پروپلاست ها می تواند مستقیما به انواع پلاست ها،به ندرت به کروموپلاست تبدیل شود اما درآخرهمه آنها می توانند به کلروفیل تندیل شوند.